مجلس شورای ملی که پیش از انقلاب اسلامی فعالیت داشت، زمان پهلوی به ابزاری در دست «محمدضا» تبدیل شد که علاوه بر تشریفاتی بودن روند انتخابات، عملکردی موازی با تحکیم کنترل استبداد در ایران داشت.
به گزارش قدس آنلاین،
انتخابات رکن مهمی از سیاست جامعه است که دموکراتیک بودن نظام و حکومت را به نمایش می‌گذارد؛ اما بنابر شواهد تاریخی انتخابات در دوران پهلوی را باید نمونه‌ای از انتخابات فرمایشی دانست.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
نمایشی از دموکراسی برای فریب مردم که هیچ نقشی جز تثبیت سلطنت محمدرضا شاه نداشت. بعد از وقایع ۱۵ خرداد و علیرغم همه اعتراضاتی که صورت گرفت، محمدرضا پهلوی با اصرار بر روند مستبدانه قبلی خود در گفتگو با روزنامه «دیلی تلگراف» لندن عنوان کرد که مصمم است برنامه اصلاحات اجتماعی خود را ادامه دهد. او در این گفتگو در حالی که خود را از آنچه در حال به وقوع پیوستن بود، بی‌خبر یا بی‌توجه جلوه می‌داد، اظهار کرد: «احساس می‌کنم که موقعیت من از همیشه مستحکم‌تر است. مردم اکنون می‌بینند نیروهای ارتجاعی کجا قرار دارند و ارتش نیز فرمان بردار جدی و حافظ تخت و تاج من است.» احساسی که با منطق و آنچه رخ داد فرسنگ‌ها فاصله داشت. شاه پهلوی با بی‌اثر انگاشتن تظاهرات پانزدهم خرداد، گفت: «من دلیلی نمی‌بینم که انتخابات را به تعویق بیاندازیم انتخابات در اواخر تابستان انجام خواهد شد» حال آنکه این واقعه از نگاه تاریخ‌شناسان و صاحب‌نظران نقطه عطفی برای انقلاب اسلامی ایران به شمار می‌رود. به رسمیت شناخته شدن حق رأی زنان در ایران آن بهانه‌ای بود که رژیم پهلوی خود را به آن دلخوش کرده و گمان می‌کرد چنین تغییری، حکومتش را از موج اعتراضات نجات می‌دهد و همچنین ورود زنان به
مجلس تحولی ایجاد کرده و بر بی‌کفایتی و تشریفاتی بودن مجلس‌های قبلی سرپوش می‌گذارد. محمدرضا پهلوی در این باره می‌گوید: «زنان برای اولین بار در تاریخ ما در آن (انتخابات) شرکت خواهند کرد؛ من اطمینان دارم با قوانین جدیدی که برای انتخابات تهیه شده است پارلمان دموکراتیکی جانشین مجالس نامناسب قبلی می‌شود.» اما علیرغم این اظهارات آنچه در حقیقت اتفاق افتاد، باز هم نتیجه انتخابات یک مجلس تشریفاتی و از پیش تعیین شده بود که خواسته‌های حکومت را دنبال می‌کرد.
مجلس شورای ملی، نماد استبداد پهلوی مجلس در تمام دوران پهلوی، هیچگاه به رسالت خود دست نیافت و نتوانست به آن عمل کند؛ دوران سلطنت پهلوی‌ها با استبداد رضاشاه آغاز شد و در چنین دورانی، وجود نهاد انتخابی مجلس، سخن بیهوده‌ای بود. دخالت آشکار دولت در انتخابات مجلس موجب شد تا مجلس، که تنها نهاد انتخابی و نمود عینی مشارکت مردم بود، به نمادی از استبداد رضاشاهی بدل شود. در زمان سلطنت محمد رضاشاه نیز، به خصوص پس از کودتای ۲۸ مرداد، مداخله دولت در انتخابات ادامه یافت. در واقع موفقیت کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲، حوزه اقتدار و
قدرت سیاسی جامعه و مردم را در هم پیچید. این روند با تغییراتی که در متمم قانون اساسی توسط مجلس مؤسسان در سال‌های ۱۳۲۸، ۱۳۳۶ و ۱۳۴۶ پیاده شد، شدت گرفت و موقعیت سلطنت را تقویت کرد. بنابراین «قدرت ناشی از اراده شخص شاه» جایگزین «قدرت ناشی از اراده ملی» شد. در چنین شرایطی، کانون‌های قدرت خارجی همچون آمریکا و انگلیس، که شاه پهلوی تاج‌وتخت خود را مدیون آنها بود به همراه قدرت‌های داخلی، همچون «فضل‌الله زاهدی»، عامل کودتای ۲۸ مرداد و «اسدالله علم»، در کنار شخص شاه، انتخابات را به جریانی برای نمایش قدرت خود تبدیل کردند.
انتخابات آزاد، شوخی گزاف در سلطنت «محمدرضا» انتخابات نمود خواست این مراکز قدرت بود که سعی داشتند تا نمایندگان مورد نظرشان به مجلس راه یابند؛ چنان که «هندرسن»، سفیر آمریکا در ایران، در گزارشی به وزارت امور خارجه آمریکا پیرامون انتخابات مجلس هجدهم، به تعیین نمایندگان مجلس از بالا اشاره می‌کند؛ نکته‌ای که صوری بودن انتخابات در این دوران را به رخ می‌کشد. وی در این گزارش می‌نویسد: «
علاء وزیر دربار، اظهار کرد که چند هفته پیش،
اسدالله علم، رئیس املاک سلطنتی، به او گفته است که به دستور شاه، صورت‌اسامی عده‌ای را برای نامزدی نمایندگی مجلس تهیه کرده است. شاه لیست مزبور را با اسامی نامزدهای نمایندگی از سوی زاهدی تطبیق داده و پس از یک‌دست کردن اسامی نامزدها، چند تن از نامزدها را جابه‌جا کرده است.» «مهدی بازرگان» نیز در دادگاه پیرامون این انتخابات، می‌گوید: «به هر حال راجع به انتخابات همه خبر دارند چگونه انتخاباتی بود. چه انجمن‌هایی تعیین شدند، چه تهدیدها و ارعاب و اجبارهایی در حوزه‌های رأی‌گیری به عمل می‌آمد…» بدین ترتیب، در این مقطع از سلطنت محمد رضاشاه، انتخابات معنای واقعی خود را از دست داد. انتخابات مجلس که به مثابه‌ی اهرم تجلی اراده ملی بود، تحت سیطره حاکمیت و به ویژه شخص شاه قرار گرفت. برگزاری انتخابات آزاد در چنین شرایطی، سخنی به دور از واقعیت بود.
مجلسی برای مُهر زدن بر تصمیمات استبداد «گازیورروسکی» کارشناس سیاسی که کتب زیادی را درباره سیاست ایران تألیف کرده است، انتخابات مجلس را پس از کودتای ۱۹۵۳، زیر سلطه‌ی نیروهای امنیتی می‌داند. از نظر او، شاه به موازات تحکیم کنترل خود بر حکومت، انتخابات مجلس را به صورت مستقیم تحت اختیار خود گرفت تا مطمئن شود که مجلس به شخص وی وفادار خواهد بود. روند مداخله‌ی آشکار شاه در انتخابات به حدی رسید که انتخابات مجلس بیست‌ویکم به شدت زیر سلطه قرار گرفت و نتیجه آن، مجلسی شد که چیزی جز یک مُهر برای تأیید تصمیم‌های شاه نبود. دوره‌های بعدی انتخابات با شدتی بیشتر در فرآیند نمایشی بودن، پیش رفت. انتخابات دوره‌ی نوزدهم مجلس برای نخستین بار نمایشی محکم از دیکتاتوری شاه بود؛ چراکه برای نخستین بار نمایندگان مجلس از سوی شاه تعیین شدند و از این پس، نمایندگان مجلس باید برای کسب کرسی نمایندگی در نزدیکی به شاه می‌کوشیدند.
معجزه صندق‌های رأی از زبان «بازرگان» در واقع از انتخابات نوزدهم تا بیست و چهارم مجلس، فرآیند صوری بودن انتخابات به نحوی بود که بر میزان دخالت شاه به مثابه‌ی کانون مرکزی قدرت پهلوی افزوده می‌شد و نقش کنش‌گران نزدیک به شاه نیز در یک معادله‌ی منطقی افزایش می‌یافت. برای نمونه، طبق گفته‌ی «حسین فردوست»، در دوران نخست‌وزیری علم، نماینده‌های مجلس با نظر او تعیین می‌شدند. در این دوران، یک کمیسیون سه‌نفره برای انتخابات مجلس در منزل علم تشکیل می‌شد. بر مبنای آنچه فردوست می‌گوید، «منصور» اسامی نامزدها را می‌آورد و با نظر «اسدالله علم» مهر نمایندگی آنها تأیید می‌شد. پس از بررسی صلاحیت امنیتی و مطالعاتی این افراد، ترتیب انتخابات این اسامی داده می‌شد و به صورتی ظاهری، نام آنها از صندوق آرا بیرون می‌آمد. بازرگان در این باره می‌نویسد: «از معجزه‌ی صندوق‌ها این بود که محمد در آنها انداخته می‌شد و فضل‌الله بیرون می‌آمد.» بدین ترتیب، کارکرد نهادی انتخابات و مجلس در جهت حفظ حکومت استبدادی شاه، تغییر کرد.
احزاب، نمایش جدید پهلوی از دموکراسی قلابی همچنین از دوره نوزدهم مجلس، احزاب خودساخته دولتی، نمودی دیگر از فرمایشی بودن انتخابات شدند. در شرایطی که شاه همه نیروهای مخالف را سرکوب کرده بود و سانسور شدیدی بر مطبوعات حکومت می‌کرد، دو حزب «مردم» و «ملیون»، که به احزاب «بله قربان» معروف بودند، ایجاد شدند. شاه در جهت جلب رضایت انگلیس و آمریکا، از سال ۱۳۳۶ دست به تأسیس این دو حزب زد تا نمایش دموکراسی در ایران را تکمیل کند. وی بر آن بود تا انتخابات دوره بیستم مجلس را به صورت حزبی برگزار کند. او حتی برگزاری انتخاباتی با آزادی‌های بیشتر را به مردم وعده داد که در عمل، وعده‌ای تحقق‌نیافتنی بود؛ چرا که در تقابل با وعده‌ی انتخابات آزاد، طرفداران «مصدق»، «حزب توده» و سایر مخالفان رژیم در این انتخابات، جایی نداشتند. مداخله و زدوبند احزاب دولتی در جریان انتخابات به حدی رسید که حزب ملیون به رهبری «منوچهر اقبال» نخست‌وزیر وقت، در انتخابات مجلس بیستم شورای ملی، به دلیل دخالت در انتخابات، از صحنه‌ی سیاست خارج و البته انتخابات نیز باطل شد.
روایت انتخاب نمایندگان مجلس با خودکار سبز شاه رقابت و کشمکش انتخاباتی بین دو حزب فرمایشی به گونه‌ای بود که برای هر حوزه، نامزدهایی از دو حزب در نظر گرفته می‌شد، ولی از قبل روشن بود که چه کسی از آن نامزدهای انتخابی، باید به مجلس راه یابد. برای نمونه «ابوالقاسم تفضلی»، که برای نمایندگی حوزه کاشمر در این دوره انتخاب شده بود، از مشاهده کاغذی سخن می‌گوید که در آن نام خودش و «منوچهر تیمورتاش» و یک نفر دیگر به عنوان نامزدهای دو حزب برای نمایندگی کاشمر آمده بود. تفضلی در این باره بیان کرده است: «با جوهر سبزرنگ دور اسم من خط کشیده بودند؛ انتخابی که شاه با کشیدن خط دور اسامی نامزدها انجام می‌داد.»
اعتراف پهلوی به عدم برگزاری انتخابات آزاد بالاخره به دلیل شکایت‌های فراوان و تقلب در انتخابات و به خصوص وعده‌هایی که پیش‌تر شاه پیرامون «انتخابات آزاد» داده بود، شاه ناچار شد تا صحت انتخابات را زیر سوال ببرد و در مصاحبه خود عنوان کند: «من از این انتخابات راضی نیستم». پس از این، روند انتخابات متوقف و با انتصاب «جعفر شریف امامی» به نخست‌وزیری، انتخابات مجلس بیستم در همان سال تجدید شد. انتخابات بار دیگر تحت سیطره کامل دولت و دربار برگزار شد. شاه در افتتاحیه بیستمین دوره مجلس، اشاره‌ای به اهمیت مشارکت سیاسی و انتخابات حزبی نکرد، زیرا خود از افتضاحات انتخاباتی آگاه بود. پس از خروج حزب ملیون از عرصه‌ی سیاست، «کانون مترقی» جای آن را گرفت. این کانون در مقابل دیکتاتوری جاری در جامعه و همچنین رکود احزاب غیردولتی، به انتخابات رونق ظاهری بخشید؛ انتخاباتی که مشروعیت صوری حاکمیت پهلوی را فراهم می‌کرد. در واقع اوج فعالیت این کانون، که هسته‌ی اصلی حزب «ایران نوین» محسوب می‌شد، بحبوحه‌ی انتخابات مجلسین بود که با قلم‌فرسایی‌های ژورنالیستی، تأسیس خانه‌های دهقانان و کارگران و تأسیس شورای زنان همراه بود و در نهایت، پس از برگزاری انتخابات مورد نظر، فعالیت‌شان کم‌رنگ یا تعطیل می‌شد. البته در جریان انتخابات نیز تقلب‌های انتخاباتی، زدوبندهای سیاسی و منافع مالی نقش برجسته‌ای داشتند. در گزارش مورخ ۱ آذر ۱۳۴۵، ساواک از قول «سبزواری» رئیس دبیرخانه‌ی حزب ایران نوین، می‌نویسد: «…قرار است کلیه‌ی فرمانداران که عضو حزب ایران نوین نیستند و با حزب نظر موافقی ندارند، تغییر یابند و به جای آنان، افرادی انتخاب شوند که کاندیدای مورد نظر حزب را از صندوق انتخابات خارج سازند…» بر همین مبنا، پیش از انتخابات، به کلیه فرمانداران محرمانه ابلاغ می‌شد در شهرستان خود، شعبه حزب ایران نوین را تأسیس و سپس کاندیدای مورد نظر انتخابات دوره‌ی آینده را نیز تعیین کنند. برای نمونه، در اردیبهشت ۱۳۴۶، قبل از آغاز انتخابات دوره بیست و دوم مجلس، «عبدالرضا انصاری» وزیر کشور، ۱۲ نفر از استانداران و فرمانداران کل را تغییر داد و افزون بر این، غالب مدیران کل، فرمانداران و بخشداران نیز تغییر کردند. بدین ترتیب، انتخابات در زمان پهلوی، سازوکاری برای زیبا جلوه دادن ویترین حکومت بود؛ سازوکاری که بیشتر در جهت تقویت پایه‌های قدرت شاه به کار می‌آمد و از کارایی و فلسفه‌ی وجودی خود منحرف شده بود؛ انتخاباتی که از بالا و کانون قدرت، یعنی شخص شاه، هدایت یافته و اجرا می‌شد. حمایت شوروی از برنامه‌های شاه در حالی بود که رژیم طاغوت به هر بهانه‌ای مخالفین خود را کمونیست و الگو گرفته از شوروی می‌خواند و این خود تناقض بی‌شرمانه رسانه‌های تحت سیطره شاه را نشان می‌دهد. انتهای پیام منبع: مهر
منبع: قدس آنلاین
کلیدواژه: رژیم پهلوی
انتخابات
آمریکا
برگزاری انتخابات
نمایندگان مجلس
اسامی نامزدها
انتخابات آزاد
انتخابات مجلس
انتخابات دوره
ایران نوین
ی انتخابات
مورد نظر
شخص شاه
دو حزب
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.qudsonline.ir دریافت کرده‌است، لذا
منبع این خبر، وبسایت «قدس آنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۴۳۰۶۴۶۶ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
کدام نامزدهای دور دوم حوزه انتخابیه تهران سابقه نمایندگی دارند؟+ جدول
به گزارش همشهری‌آنلاین، فرآیند انتخابات دوازدهمین دوره مجلس شورای اسلامی و ششمین دوره مجلس خبرگان رهبری در (۱۱ اسفند) برگزار شد که بر اساس اعلام ستاد انتخابات کشور، ۲۴۵ منتخب به مجلس شورای اسلامی راه یافتند و در ۲۱ حوزه انتخابیه، ۴۵ کرسی برای تعیین نمایندگان، به دور دوم راه یافت.
در مجموع ۹۰ نامزد انتخابات دوازدهمین دوره مجلس شورای اسلامی، اردیبهشت ماه ۱۴۰۳ برای کسب ۴۵ کرسی با یکدیگر رقابت می‌کنند و از این تعداد، ۳۲ نامزد از حوزه انتخابیه تهران، ری، شمیرانات و اسلامشهر هستند و در بین آنها هم ۷ کاندیدا زن هستند که برخی سابقه نمایندگی دارند. در این دور سمیه رفیعی، زینب قیصری و ریحانه اخلاقی از فهرست امناء، زهره السادات لاجوردی، زهره طیب‌زاده نوری و فاطمه قاسم پور از فهرست شورای ائتلاف نیروهای انقلاب و سمیه‌گلپور چمرکوهی از فهرست شورای وحدت و صبح ایران در کنار ۲۵ نامزد آقا به رقابت می‌پردازند؛ از بین ۳۲ نامزد راه یافته از حوزه انتخابیه تهران ۱۷ نامزد سابقه نمایندگی دارند که علیرضا سلیمی، بیژن نوباوه وطن، حسین نجابت و محمد حسین حسین زاده بحرینی به عنوان ۴ کاندیدای سابقه‌دار در پارلمان شناخته می‌شوند.
همچنین از جمع ادواری‌های راه‌یافته به دور دوم انتخابات از تهران، ۴ زن هم سابقه یک دوره نمایندگی را در پرونده خود ثبت کرده‌اند. در جدول نخست اسامی نامزدهای انتخابات و به دوره‌ای که در پارلمان حضور داشتند اشاره کرده‌ایم و در جدول دوم به سوابق سایر کاندیداها ـ غیر ادواری‌ها ـ پرداخته‌ایم.
| اسامی نامزدهای انتخابات | حوزه انتخابیه | سابقه نمایندگی |
| حجت الاسلام علیرضا سلیمی | تهران، ری شمیرانات، اسلامشهر،پردیس | دوره های ۸،۹،۱۰ و۱۱ (چهار دوره) |
| بیژن نوباه وطن | تهران، ری شمیرانات، اسلامشهر، پردیس | دوره های ۸،۹،۱۰ و۱۱ (چهار دوره) |
| حسین نجابت | تهران، ری شمیرانات، اسلامشهر،پردیس | دوره های ۷،۸ و۹ (سه دوره) |
| محمد حسین حسین زاده بحرینی | تهران، ری شمیرانات، اسلامشهر،پردیس | دوره های ۹،۱۰ و۱۱ (سه دوره) |
| ابراهیم عزیزی | تهران، ری شمیرانات، اسلامشهر،پردیس | دوره پنجم و یازدهم (دو دوره) |
| عبدالحسین روح الامینی | تهران، ری شمیرانات، اسلامشهر،پردیس | دوره یازدهم |
| سید نظام الدین موسوی | تهران، ری شمیرانات، اسلامشهر،پردیس | دوره یازدهم |
| مهدی شریفیان | تهران، ری شمیرانات، اسلامشهر،پردیس | دوره یازدهم |
| غلامحسین رضوانی | تهران، ری شمیرانات، اسلامشهر،پردیس | دوره یازدهم |
| مهدی عسگری | تهران، ری شمیرانات، اسلامشهر،پردیس | دوره یازدهم |
| احمد نادری | تهران، ری شمیرانات، اسلامشهر،پردیس | دوره یازدهم |
| زهره سادات لاجوردی | تهران، ری شمیرانات، اسلامشهر،پردیس | دوره یازدهم |
| سمیه رفیعی | تهران، ری شمیرانات، اسلامشهر،پردیس | دوره یازدهم |
| فاطمه قاسم پور | تهران، ری شمیرانات، اسلامشهر،پردیس | دوره یازدهم |
| زهره طبیب زاده نوری | تهران، ری شمیرانات، اسلامشهر،پردیس | دوره نهم |
| مجتبی رحماندوست | تهران، ری شمیرانات، اسلامشهر، پردیس | دوره نهم |
| ابوالقاسم جراره | تهران، ری شمیرانات، اسلامشهر،پردیس | دوره نهم |
| نامزدها | حوزه نتخابیه | سابقه اجرایی |
| ابوالفضل ظهره‌وند | تهران، ری شمیرانات، اسلامشهر و پردیس | سفیر پیشین ایران در افغانستان و ایتالیا |
| پیمان فلسفی | تهران، ری شمیرانات، اسلامشهر و پردیس | معاون پیشین وزیر جهاد و کشاورزی |
| حسن خجسته | تهران، ری شمیرانات، اسلامشهر و پردیس | معاون پیشین صدا و معاون برنامه‌ریزی و نظارت سازمان صداوسیما |
| علی اصغر پورمحمدی | تهران، ری شمیرانات، اسلامشهر و پردیس | معاون پیشین سیمای رسانه ملی و مدیر شبکه سوم سیما |
| علی طهرانی مقدم | تهران، ری شمیرانات، اسلامشهر و پردیس | مدیرکل پیشین روابط عمومی و بین الملل استانداری البرز |
| سعید آجرلو | تهران، ری شمیرانات، اسلامشهر و پردیس | مدیر مسئول روزنامه صبح نو |
| حسین صمصمایی | تهران، ری شمیرانات، اسلامشهر و پردیس | سرپرست پیشین وزارت اقتصاد |
| سمیه گلپور | تهران، ری شمیرانات، اسلامشهر و پردیس | رئیس کمیته بانوان کانون عالی انجمن های صنفی کارگران ایران |
| ریحانه اخلاقی | تهران، ری شمیرانات و اسلامشهر،پردیس | مدرس دانشگاه و دبیر آموزش و پرورش |
| زینب قیصری | تهران، ری شمیرانات، اسلامشهر و پردیس | مشاور پیشین وزیر نفت و کارشناس ارشد حوزه انرژی |
| عطا بهرامی | تهران، ری شمیرانات، اسلامشهر و پردیس | اقتصاددان و استاد دانشگاه |
| محمد سراج | تهران، ری شمیرانات، اسلامشهر و پردیس | فرمانده سازمان بسیج کارمندان کشور |
| صالح اسکندری | تهران، ری شمیرانات، اسلامشهر و پردیس | سرپرست پیشین سازمان چاپ و انتشارات و امور رسانه دانشگاه آزاد |
| مرتضی محمودی | تهران، ری شمیرانات، اسلامشهر و پردیس | مدیرعامل پیشین شرکت عمران شهر جدید ایوانکی |
| مجتبی زارعی | تهران، ری شمیرانات، اسلامشهر و پردیس | رئیس سازمان بسیج اساتید دانشگاه‌ها و معاون اجتماعی و فرهنگی وزارت تعاون |
کد خبر 848319 منبع: ایرنا برچسب‌ها خبر ویژه مجلس - انتخابات
گزارشگر قديمى راديو دار فانى را وداع گفت