به نقل از «مهر»

ضرورت تطابق شعر آیینی با روایات اهل‌ بیت(ع)

تاریخ انتشار: ۱۶ بهمن ۱۴۰۰ | کد خبر: ۳۴۳۰۷۵۳۱

به گزارش خبرنگار مهر، برنامه زنده روایت هیأت جمعه شب ۱۵ بهمن‌ماه از شبکه افق صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران پخش شد. در این قسمت از برنامه روایت هیأت، استاد غلامرضا سازگار، ذاکر و شاعر پیش‌کسوت در ارتباط تلفنی با این برنامه در خصوص دیدارهای رهبر معظم انقلاب حضرت آیت الله خامنه‌ای (مدظله‌العالی) با جمعی از مداحان و شاعران اهل‌بیت (علیهم‌السلام) و تأثیر این دیدار در ارتقای سطح شعر و ستایشگری گفت: از دورانی که رهبر معظم انقلاب در کسوت ریاست جمهوری قرار داشتند، این جلسه در محضر ایشان برگزار می‌شد و پس رهبری ایشان نیز این جلسات مستمر و پایدار ادامه داشته است.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

وی با اشاره به قدمت دیدارهای رهبر معظم انقلاب با جمع ذاکران و شاعران گفت: بالغ بر ۲۵ سال است که جامعه مداحان، سعادت حضور در محضر ایشان را دارند و از نصایح و سخنان گهربارشان بهره‌مند می‌شوند و شاید کسی به اندازه رهبر انقلاب در شعر و شناخت آن مهارت نداشته باشد.

سازگار با اشاره به توفیق حضور در این محفل، عنوان کرد: خداوند متعال توفیق داده که نزدیک به ۲۶ سال سرود آغازین مراسم دیدار مداحان در روز ولادت حضرت زهرا (سلام‌الله‌علیها) با رهبر معظم انقلاب را این حقیر اجرا کنم، اما متأسفانه در دیدار سال جاری به علت کسالت توفیق حضور نداشتم.

این مداح خاندان عصمت و طهارت ضمن توصیه به مداحان و شاعران جوان عنوان کرد: الحمدلله اغلب مداحان و شعرا، جوانان خوب و قابلی هستند اما مهم‌ترین نصیحت من به آن‌ها این است که در شعر سرودن، همواره به این نکته توجه داشته باشند که اشعارشان با روایات اهل‌بیت (علیهم‌السلام) تطابق داشته باشد.

وی یادآور شد: متأسفانه در بسیاری از جلسات شعرای آئینی این آفت وجود دارد که اغلب اساتید به اندازه‌ای که از چارچوب و قالب‌های ادبی شعرای جوان ایراد می‌گیرند، از محتوای آن اشکال گرفته نمی‌شود. مهم‌ترین وجه تمایز شاعر غیر آئینی با شاعر مذهبی این است که شاعر غیر آئینی خود را بالا می‌برد، اما شاعر آئینی باید شعرش را با توجه به محتوای کلام بالا ببرد.

لزوم توجه توأمان به اصطلاحات تاریخی و ادبی در شعر آئینی

همچنین محمدرضا طهماسبی، شاعر آئینی با حضور در برنامه زنده روایت هیأت، با اشاره به سابقه اشعار مذهبی و در فرهنگ کهن ایران اسلامی گفت: سابقه صد ساله شعر آئینی از دیرباز در فرهنگ کشور وجود داشته است، اما از دوره صفویه رنگ و بوی بیشتری گرفته و به آن بیش از پیش پرداخته شد.

وی افزود: از سال ۱۳۴۲ که آغاز نهضت بزرگ امام خمینی (قدس‌سره) و پیروزی شکوهمند انقلاب اسلامی ایران بود از لحاظ کمی و کیفی شاهد اشعار آئینی بسیاری هستیم که قابل قیاس با هیچ دوره‌ای از تاریخ در کشور نیست؛ به طوری که رهبر معظم انقلاب در دیدار با مداحان و جامعه شاعران آئینی فرمودند: «پس از پیروزی شکوهمند انقلاب اسلامی هزار برابر نام حضرت زهرا (سلام‌الله‌علیها) آورده شده است که این اتفاق مبارک و بزرگی است.»

طهماسبی ادامه داد: یکی از مهم‌ترین نکاتی که در شعر آئینی باید بدان توجه کرد، ایجاد نقطه اتصال بین اندیشه و مضمون و لفظ اشعار است. متأسفانه این ضعف در برخی از هیأت‌های مذهبی وجود دارد که به سراغ اشعار اندیشه‌محور نمی‌روند و گاهی برخی از مداحان وقتی شعرهای اندیشه‌محور می‌خوانند، به شاعر می‌گویند هیأت گرم نشد و یا مخاطب با آن ارتباط برقرار نکرد.

وی افزود: رهبر معظم انقلاب در دیدار با جامعه مداحان فرمودند: «اگر شعرای آئینی از امروز شعر نگویند، به قدری گنجینه‌های بزرگی از اشعار وجود دارد که می‌تواند هیأت‌ها را گرم کند.» اما مهم‌ترین نکته در سرودن اشعار آئینی این است که اندیشه با هنر ممزوج شود. بر همین اساس برخی از اشعار در هیأت‌ها خوانده می‌شود که تنها حدیث و روایت معصومین را به نظم درآورده و از هنر و ابزارهای ادبیات شعری خالی است.

این شاعر آئینی عنوان کرد: شعر آئینی و هیأتی در چند شاخه مهم تقسیم‌بندی می‌شود و شاعر باید به این عناصر توجه ویژه کند. بر همین اساس مرثیه، اشک، اندوه و عزا از اصلی‌ترین ارکان هیأت‌ها به حساب می‌آیند که در شعرها باید وجود داشته باشند.

از سوی دیگر، عارفانه بودن یکی دیگر از عناصر شعر آئینی است که در دوره حمله مغول به ایران به اوج خود رسید. همچنین بُعد حماسی نیز از دیگر جنبه‌های شعر آئینی به حساب می‌آید که در زمان هشت سال دفاع مقدس متبلور شد.

وی خاطرنشان کرد: شاعر آئینی و مذهبی باید اصطلاحات تاریخی و ادبی را توأمان در شعر خود به کار بگیرد، چرا که اگر شاعر از لحاظ شاعرانگی خوب عمل کند، اما به تاریخ احاطه نداشته باشد شعر خوب از آب درنمی‌آید. از طرفی نیز شعرا به مداحان و مداحان به شعرا می‌توانند کمک شایانی کنند تا در راستای ارتقای کار یکدیگر و مهم‌تر از همه ارتقای جلسه اهل‌بیت (علیهم‌السلام) قدم بردارند.

رونق کم‌نظیر کیفی و کمّی اشعار آئینی پس از انقلاب

سیدمحمدجواد شرافت، شاعر آئینی با حضور در برنامه زنده روایت هیأت، با اشاره به سابقه اشعار مذهبی و شاخه‌های متعدد آن گفت: شعر آئینی از جنبه‌ها و شاخه‌های متعددی بهره‌مند است که در میان آن شعر ولایی از شاخ و برگ بیشتری برخوردار است، که شعر فاطمی نیز در همین زمره قرار می‌گیرد.

وی افزود: به برکت دیدار سالیانه رهبر معظم انقلاب با جامعه مداحان و شاعران آئینی در روز ولادت حضرت زهرا (سلام‌الله‌علیها)، شاهد تولید اشعار جدید هر ساله با مضامین ولادت بانوی بزرگ اسلام هستیم و از گنجینه والای شعر فاطمی برخوردار خواهیم بود.

شرافت عنوان کرد: در دوران پس از انقلاب اسلامی، شاهد انقلاب عظیمی از لحاظ کمّی و کیفی در اشعار آئینی نسبت به ۵۰ تا ۶۰ سال گذشته بودیم، چرا که در این دوره، یک دایره گسترده موضوعی پیرامون شعرا قرار گرفت و آنان در اثر انقلاب متأثر از فضای به وجود آمده به شعر سرودن پرداختند. پس از پیروزی شکوهمند انقلاب اسلامی، در حوزه شعر آئینی به جرأت می‌توانیم سرمان را بالا بگیریم و به آن افتخار کنیم.

این شاعر آئینی با اشاره به اشعار استاد سازگار به عنوان یک الگو و نمونه برجسته در میان سروده‌های مذهبی و اهل‌بیتی عنوان کرد: بی شک اشعار استاد سازگار از جمله اشعار آئینی است که در تمام جلسات علما می‌توان آن را قرائت کرد، چرا که در چارچوب استاندارد سروده شده و به تطابق مضامین با روایات معصومین (علیهم‌السلام) توجه ویژه دارد.

کد خبر 5417248 فاطمه علی آبادی

منبع: مهر

کلیدواژه: انقلاب اسلامی ایران انقلاب مداحان غلامرضا سازگار آیت الله خامنه ای امام خمینی ایران فعالیت های قرآنی انقلاب اسلامی ایران ماه رجب قرآن کریم آیت الله صافی گلپایگانی قرآن دهه فجر آیت الله خامنه ای اعمال ماه های سال شیعه شورای عالی قرآن انقلاب مقام معظم رهبری سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی رهبر معظم انقلاب انقلاب اسلامی شاعر آئینی علیهم السلام اشعار آئینی روایت هیأت شعر آئینی مهم ترین اهل بیت هیأت ها

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.mehrnews.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «مهر» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۴۳۰۷۵۳۱ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

فال حافظ امروز : یک غزل ناب و یک تفسیر گویا (8 اردیبهشت)

دیده دریا کنم و صبر به صحرا فکنم
و اندر این کار دل خویش به دریا فکنم

از دل تنگ گنهکار برآرم آهی
کآتش اندر گنه آدم و حوا فکنم

مایه خوشدلی آن جاست که دلدار آن جاست
می‌کنم جهد که خود را مگر آن جا فکنم

بگشا بند قبا ای مه خورشیدکلاه
تا چو زلفت سر سودازده در پا فکنم

خورده‌ام تیر فلک باده بده تا سرمست
عقده دربند کمر ترکش جوزا فکنم

جرعه جام بر این تخت روان افشانم
غلغل چنگ در این گنبد مینا فکنم

حافظا تکیه بر ایام چو سهو است و خطا
من چرا عشرت امروز به فردا فکنم

تفسیر :

افسوس گذشته و اشتباهاتی که مرتکب شده اید فکر شما را پریشان و آشفته کرده و بابت آن بسیار ناراحت هستید. اما چاره کار حسرت خوردن نیست و فایده ای نخواهد داشت.

در برابر رنج های زندگی صبوری کرده و به لذت های فانی دنیا دلبسته نباشید. برای داشتن آینده بهتر به خداوند توکل کرده و با عقل و درایت رفتار کنید تا به موفقیت برسید.

زندگی نامه حافظ

حافظ، شاعر فارسی زبان قرن هشتم هجری بوده که در سال ۷۲۷ هجری قمری در شهر شیراز متولد شد. پدر او بهاءالدین محمد نام داشت که در دوران کودکی حافظ، از دنیا رفت. حافظ در دوران نوجوانی شاگرد نانوا بود و به‌همراه مادرش زندگی سختی را سپری می‌کرد. گفته می‌شود او در اوقات فراغت خود به مکتب‌خانه‌ای که نزدیک نانوایی بود می‌رفت و خواندن و نوشتن را از همان جا فراگرفته است. او در مجالس درس علما و بزرگان زمان خود شرکت می‌کرد و نیز‌زمان برای کسب درآمد به کارهای سخت و طاقت فرسا می‌پرداخت. خانه حافظ در محله شیادان شیراز بود.

این شاعر بزرگ در دوران جوانی بر تمام علوم مذهبی و ادبی مسلط شد و در دهه بیست زندگی خود به یکی از مشاهیر علم و ادب سرزمین خود تبدیل شد. جالب است بدانید که او قرآن را به‌طور کامل حفظ بود و به همین خاطر تخلص حافظ را برای او انتخاب کردند. شمس الدین محمدبن بهاءالدین محمد حافظ شیرازی حدود چهل سال در حوزه درس استادان آن زمان از قبیل قوام الدين عبدالله، مولانا بهاء الدين عبدالصمد بحرآبادی، مير سيد شريف علامه گرگانی، مولانا شمس الدين عبدالله و قاضی عضدالدين عيجی  شرکت می‌کرد و به همین خاطر به اکثر دانش‌های زمان خود مسلط بود.

حافظ در دوران شاه شیخ ابواسحاق به دربار راه پیدا کرد و شغل دیوانی را برای خود انتخاب کرد. او علاوه بر شاه ابواسحاق، در دربار شاهان دیگری همانند شاه شیخ مبارزالدین، شاه شجاع، شاه منصور و شاه یحیی نیز حضور پیدا کرده بود. حافظ از طریق دیوانی امرار معاش می‌کرد و شاعری شغل اصلی او نبود. جالب است بدانید که بزرگ‌ترین گناه از نظر حافظ، ریاکاری و مردم‌فریبی بود. حافظ در دوران زندگی خود اشعار به‌ویژه غزلیات بسیار زیبا و معنی‌داری سروده است که نیز‌اکنون پس از گذشت قرن‌ها از آن، بوی تازگی داده و خواندنش آرامش‌بخش است. دیوان اشعار حافظ شامل غزلیات، قصیده، مثنوی، قطعات و رباعیات می‌شود.

حافظ در دوران جوانی عاشق دختری به نام شاخه نبات شد؛ البته برخی بر این عقیده‌اند که نام همسر حافظ نسرین بود و او این نام را به‌دلیل شیرین زبانی معشوقه‌اش به او اختصاص داده است. او برای رسیدن به معشوقه‌اش، ۴۰ شبانه روز را به‌طور مستمر در آرامگاه باباکوی شب زنده‌داری کرده و به دعا پرداخت. سپس، با شاخه نبات ازدواج کرد و حاصل این ازدواج یک فرزند پسر بود. حافظ تنها یک بار ازدواج کرد و پس از مرگ همسرش مجرد ماند. به همین خاطر بسیاری از عارفان و عاشقان، عشق مقدس و واقعی را در حافظ جستجو می‌کنند. پسر این شاعر بزرگ نیز در دوران جوانی در راه سفر نیمه‌کاره به هند همراه پدرش از دنیا رفت.

در تقویم رسمی ایران، ۲۰ مهر روز بزرگداشت حافظ است و هر ساله در این روز مراسم بزرگداشت حافظ با حضور پژوهشگرانی در سراسر دنیا روی آرامگاهش در شهر شیراز برگزار می‌شود.

 

آثار حافظ

دیوان حافظ شامل ۵۰۰ غزل، ۴۲ رباعی و چند قصیده است که آن را در در ۵۰ سال از زندگی خود سروده است؛ یعنی به‌طور متوسط در هر سال تنها ۱۰ غزل سروده است؛ زیرا او در لحظاتی خاص به سرودن اشعار خود می‌پرداخت و تمرکز خود را روی خلق آثاری ناب گذاشته بود که شایسته مقام معشوق باشد. این نکته بسیار قابل‌توجه و تامل‌برانگیز بوده و به همین خاطر دیوان او را به یک کتاب خاص و خواندنی تبدیل کرده است. دیوان حافظ بیش از ۴۰۰ بار به زبان فارسی و زبان‌های دیگر دنیا به چاپ رسیده است. حافظ لقب ماهرترین غزل‌سرای زبان فارسی را نیز با اقتدار از آن خود کرده و تک بیت‌های او بسیار درخشان و تماشایی است.

شاید تعبیر کردن یا قدرت تاویل پذیری را بتوان از مهم‌ترین خصوصیات اشعار حافظ به حساب آورد؛ زیرا هر کس که دیوان حافظ را باز کرده و غزلی از آن می‌خواند، با توجه به شرایط روحی خود برداشت متفاوتی از آن می‌کند؛ به‌گونه‌ای که حافظ آن شعر را فقط برای حال آن لحظه او سروده است. در اشعار حافظ، تناسبات هنری به شکلی ظریف و دقیق رعایت شده‌اند و ایهام و ابهام را به جا و درست به کار برده است. در برخی از اشعار حافظ، زبان طنز نیز به کار گرفته شده تا ناگفته‌ها به کمک زبان طنز بیان شود.

کانال عصر ایران در تلگرام بیشتر بخوانید: فال حافظ امروز : یک غزل ناب و یک تفسیر گویا (7 اردیبهشت)