روایتی از دوران انقلاب در اردبیل؛ از نقش محوری مساجد تا درگیری خونین روز 22 بهمن سال57

خبرگزاری فارس - اردبیل|حامد قادری: اردبیل از مناطق کهن و باستانی ایران و یکی از شهرهای مهم مذهبی است که به دارالارشاد موصوف بوده و در تاریخ انقلاب اسلامی به سهم خود نقش شایسته‌ای داشته است.

ارتباط تنگاتنگ و تعامل علما و روحانیان وقت با مردم و صنوف مختلف در شکل گیری انقلاب اسلامی در اردبیل نقش بسیار مهم و حیاتی را داشته است.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

در اردبیل نیز همانند جای جای ایران اسلامی، مساجد نقش اساسی را در شکل‌گیری حرکت‌های انقلابی داشته، مسجد میرزاعلی اکبر و بسیاری از مساجد اردبیل محل شکل‌گیری حرکت‌های انقلابی بود. مسجد یساول اردبیل نیز یکی از مساجدی بوده که به گفته انقلابیون مبارز، جزو مراکز اصلی گردهمایی‌ها و سخنرانی‌ها بر علیه رژیم ستمشاهی بود.

وقایع انقلاب اسلامی با گذشت ۴۳ سال هنوز از جذابیت خاصی برخوردار است، به خصوص آگاهی از اینکه در طول شکل‌گیری انقلاب در اردبیل چه گذشته و چگونه انقلاب شکوهمند اسلامی به پیروزی رسیده بسیار شور انگیز است.

به سراغ یکی از انقلابیون اردبیل در سال‌های انقلاب رفتیم تا پای صحبت‌های وی از اتفاقات انقلاب در اردبیل بنشینیم. جمشید دیرین برادر شهید نادر دیرین که هم اکنون به عنوان رئیس هیات امنای مسجد یساول اردبیل فعالیت دارد برایمان از نحوه شکل‌گیری و پیروزی انقلاب اسلامی در اردبیل می‌گوید.

 

مسجد یساول قلب تپنده انقلاب در اردبیل بود

فارس: فعالیت‌های انقلابی‌تان به چه شکلی بود و حرکت‌های انقلابی خود را از کجا آغاز می‌کردید؟

دیرین: اواسط دهه ۵۰ درمسجد یساول عالمی داشتیم به نام آیت الله سیدغنی موسوی که امام جماعت مسجد بود و به واسطه بیانات معنوی و پربارشان مسجد یساول همواره مملو از جمعیت بود و آن روحانی والامقام که از مبارزان اصلی انقلابی در اردبیل بود، طرفداران و مریدان متعددی داشت.

در آن زمان من و برادرم، شهید نادر دیرین از شاگردان ثابت مکتب این روحانی مجاهد بودیم و همواره در پای منبر و سخنرانی‌های کوبنده سیدغنی بر علیه شاه می‌نشستیم.

مسجد یساول مرکز فعالیت‌های انقلابی اردبیل بود به طوری که جوانان بی‌شماری در این مسجد حاضر شده و پس از سخنرانی‌ها راهی فعالیت‌های انقلابی  و ضد رژیم شاهنشاهی از جمله تظاهرات، توزیع شبنامه، دیوارنویسی و... می‌شدند.

فعالیت‌های ضد رژیم شاه در مسجد یساول بسیار متعدد بود، به طوری که این مسجد شهادت‌ها، رشادت‌ها و دلیری جوان‌های زیادی را به خود دیده است.

ایجاد مکتب امام علی(ع) سبب اتحاد هرچه بهتر انقلابیون در اردبیل شد

 آن زمان مرحوم سیدعبدالغنی موسوی در مسجد یساول مکتبی به نام مکتب علی(ع) راه‌اندازی کرده بود که جوانان زیادی در آن مکتب فعالیت می‌کردند. شهید نادر دیرین، قاری قرآن آن مکتب بود و چون صوت و لحن خوبی داشت، توسط مرحوم سیدعبدالغنی مسئول قرائت قرآن در این مکتب شد و این مکتب سبب  اتحاد هرچه بهتر انقلابیون در اردبیل شد.

با اینکه فضای کتابخانه کوچک بود ولی تمام ملزومات اعم از کتاب، صندلی و...خریداری و این کتابخانه تجهیز شد و از تمام اقشار از جمله دانش آموز و دانشجو در این کلاس‌ها شرکت می‌کردند.

رفته رفته جمع حاضر در مکتب امام علی (ع) بیشتر شد و مجبور شدیم ادامه جلسات را به شکل نوبتی در خانه‌ها برگزار کنیم، اما آن زمان ساواک همه خانه‌ها را زیر نظر داشت و کسی حق نداشت نیمه شب بیرون باشد، لذا همین موضوع برگزاری متداوم جلسات را با مشکلاتی روبرو می‌کرد و بعضا حتی جان شرکت کنندگان تهدید می‌شد.

فعالیت‌ها، سخنرانی‌ها و جلسات ضد رژیم شاهنشاهی در اردبیل در حال ادامه بود تا اینکه روز تاسوعای سال۱۳۵۶مرحوم سید عبدالغنی سخنرانی بی پرده‌ای را علیه رژیم ظالم شاه انجام داد به طوری‌که سخنان محکم و کوبنده وی هنوز در ذهنم تداعی می‌شود.

 

سخنرانی تاسوعای ۵۶ انگیزه انقلابیون را دوچندان کرد

فارس: سخنرانی سال ۵۶ سید عبدالغنی چه تغییری در سبک مبارزات انقلابیون ایجاد کرد؟

دیرین: این سخنرانی آتشین جوانان را به وجد آورد به طوری‌که مبارزات از حالت مخفی بودن خارج شده و علنا به سطح شهر کشیده شد و دیگر هیچ کس هراسی از ساواک و پاسبان‌های شاه نداشت.

همچنین در ماه محرم سال ۵۶ به دانش آموزان اجازه شرکت در تعزیه داده نشد و رژیم از این موضوع هراس داشت و این موضوع سبب خشم بیش از پیش مردم شد.

وقتی دست ساواک به ما نرسید، مادرمان را مورد ضرب و شتم قرار داد

فارس: از فعالیت‌های انقلابی شهید نادر و برادران دیرین برایمان بگویید

دیرین: یکی دیگر از مبارزان انقلابی قوی آن زمان شهید نادر دیرین بود که از روحیه مبارزه طلبی فوق العاده‌ای برخوردار بود. به‌طوری‌که در مدرسه، انجمن اسلامی با هدف مبارزه با رژیم شاه تشکیل می‌داد.

طبق روال عادی هر شب که مثل همیشه درمسجد یساول مشغول پخش شب‌نامه بودیم و برای بعضی از افراد آن شب‌نامه‌ها را می‌خواندیم یکی از برادرانمان توسط ساواک دستگیر و به جای نامعلومی برده شد. وی بعد از گذشت چند روز آزاد شد و به خانه برگشت اما تا یک هفته از خانه بیرون نرفت و با هیچکس صحبت نکرد و خود را در خانه حبس کرد، معلوم نبود که ساواک چه بلایی سرش آورده است.

این برخوردها و خفگان حاکم هیچ تاثیری در روحیه حق طلبیمان نداشت و راهمان را مستحکم‌تر از همیشه ادامه دادیم.

تداوم فعالیت‌های بنده و شهید نادر سبب شد تا ساواک این‌بار به سراغ ما بیاید. اما قبل از آمدن آن‌ها به سمت یکی از روستاهای اطراف اردبیل رفتیم تا گرفتار ساواک نشویم.

به گفته مادرم در آن روز ساواک به زور داخل شده و خانه‌مان را به هم ریخت و پس از اینکه ما را نیافتند مادرم را مورد ضرب و شتم قرار دادند و سپس صندوقچه چوبی قفلی داشتیم که آن را شکسته بودند و چیزی جز کتاب دینی پیدا نکرده بودند و مایوسانه آن کتاب را با خود برده بودند.

 

جوانان اردبیل تا پای جان برای انقلاب فعالیت کردند

فارس: از فعالیت‌های انقلابیون اردبیل در سال ۵۷ برایمان شرح دهید.

دیرین: درسال ۱۳۵۷ به خصوص ماه‌های منتهی به بهمن، فعالیت‌ها وبرنامه‌هایمان به اوج خود رسیده بود و به شکل شبانه‌روزی مشغول فعالیت بودیم.

همه روزه برنامه‌ها از مبدا مسجد یساول اعلام و در اختیار جوانان قرار می‌گرفت و فعالیت‌ها و اقدامات مختص آن روز مشخص می‌شد و هرکس به دنبال انجام وظیفه‌اش می‌رفت.

این مبارزات و اقدامات مردم اردبیل تا پیروزی انقلاب اسلامی در اردبیل برپا شد.

۲۱بهمن درگیری گسترده‌ای میان مزدوران شاه و انقلابیون شکل گرفت

فارس: وقایع روز ۲۱ بهمن ماه را در اردبیل شرح دهید.

دیرین: یک روز مانده به ۲۲ بهمن ماه نماز جماعت داشتیم و در آن نماز شهید صابر وثیق که یک کودک بود، اعلامیه مربوط به تظاهرات گسترده در روز ۲۲ بهمن ماه را در اردبیل پخش کرد.

در روز ۲۱ بهمن ماه گروه‌های ساواکی و جیره‌خواران شاه که به شدت مسلح بودند با توپ و تانک و اسلحه بعد از نماز مغرب و اعشا به خیابان‌ها آمدند تا رعب و وحشت را در میان مردم ایجاد کنند.

آن روز رادیو اعلام کرده بود که مردم از خانه‌ها بیرون نروند ولی ما جوان بودیم و غیرت و غرور اجازه نمی‌داد در خانه بمانیم. لذا از خانه‌ها بیرون آمدیم و به سمت چهارراه و سینما رفتیم و در آن حوالی بود که مزدوران شاه به ما حمله کرده و ما را در کوچه‌های محله معمار اردبیل پراکنده ساخت.

بعد از آن مزدوران شاه به سمت عالی قاپو حمله کردند و  تمامی شیشه‌ها را شکستند و سپس از عالی‌قاپو به سمت خیابان سی متری و مسجد نیمه کاره مصلی که هنوز تکمیل نشده بود حرکت کردند.

مزدوران بی‌رحم شاه که آن روز در اردبیل حکومت نظامی برقرار کرده بودند نوجوان ۱۳ساله‌ای را که در حال عبور از مقابل مصلای فعلی عبور بود، به رگبار بستند. این صحنه هیچ وقت از یادم نمی‌رود به سمت نوجوان دویدم ولی غرق خون بود سوار ماشین شدیم و سریع به بیمارستان فاطمی فعلی رساندم تا شاید نجات پیدا کند. چون پس از آن به خیابان بازگشتیم دیگر اطلاعی از وضعیت آن نوجوان پیدا نکردم.

 

۲۲ بهمن ماه سال ۵۷ به روز خونین در اردبیل تبدیل شد

فارس: از وقایع روز ۲۲ بهمن ماه در اردبیل بگویید؟

دیرین: در روز ۲۲بهمن ماه نیروهای نظامی در اکثر شهرها و روستاها به گفته امام خمینی(ره) تسلیم شدند و تمامی سلاح ارتش و موقعیت‌های خود را تحویل دادند.

اما در شهر اردبیل مزدوری به نام صمیمی مانع تسلیم  شهربانی سابق شده بود و اعلام کرده بود هرکسی بیرون بیاید با تیر می‌زنیم و در برابر انقلابیون مقاومت می‌کنیم؛ لذا همین موضوع سبب شد تا در روز ۲۲ بهمن درگیری خونین میان انقلابیون و دار و دسته صمیمی به وقوع بپیوندد.

به یاد دارم آن روز زخمی زیاد داشتیم و حتی رادیو از شب قبل اعلام کرده بود تا مردم کمک‌های اولیه امدادی را به مساجد و بیمارستان انتقال دهند.

در روز ۲۲ بهمن بی‌درنگ به بیرون شتافتیم و به سمت چهارراه حرکت کردیم در آنجا من یک نفر را دیدم که در دست سلاح دارد و می‌گوید که به سمت شهربانی برویم و به آنجا حمله کنیم.

با توجه به اینکه تیراندازی شدیدی در مرکز شهر برقرار بود به همراه او و چند تن دیگر به سمت شهربانی که در همان کوچه‌ای که الان اداره دارایی قرار دارد به شکل سینه خیز رفتیم و در آنجا صحنه‌های دلهره آوری را دیدم.

ماشین‌ها را چپ کرده و آتش زده بودند؛ در آن لحظه آقای پیرفرشی را که روحانی بود دیدم. او مرا صدا کرد به سمت وی رفتم و برایش سنگ رساندم و او با قلاب سنگ شهربانی را هدف قرار می‌داد.

پشت ماشینی سنگر گرفتیم و تیرهای متعددی از سوی مزدوران شاه به سمت ما شلیک می‌شد اما خوشبختانه به ماشین و در و دیوار برخورد و کمانه می‌کرد.

درگیری‌ها ادامه یافت و مزدوران شاه از شهربانی گریختند و یا کشته شدند و از نیروهای انقلابی نیز زخمی و شهید دادیم تا اینکه روز ۲۳ بهمن ماه فرا رسید.

 

فارس: روز ۲۳ بهمن چه اتفاقی در اردبیل افتاد؟

دیرین: مزدوران شاه به این نتیجه رسیدند که عزم مردم اردبیل جدی است و این موضوع در روز ۲۳ بهمن ماه به شکل خاصی جلوه‌گر شد.

۲۳ بهمن ماه در اردبیل تظاهرات گسترده‌ای در خیابان‌های شهر شکل گرفت، آن روز همه آمده بودند و در نهایت جشن تاریخی انقلاب در اردبیل پس از مقاومت انقلابیون در برابر مزدوران تا بن دندان مسلح شاه برقرار شد.

پیام امام ملکوتی بود

فارس: چه چیزی باعث می‌شد این چنین مردم به خیابان‌ها بیایند؟

دیرین: پیام‌های امام ملکوتی بود، وقتی کاست نوارهای امام را گوش می‌کردیم ما را به هیجان وا می‌داشت و لا شنیدن بیانات گهربار امام(ره) دیگر جایی برای ماندن در خانه نبود و به خیابان‌ها گسیل می‌شدیم.

مهم‌ترین عامل پیروزی انقلاب اسلامی برخورداری از نعمت رهبری بی‌نظیر امام راحل و مردمی که به تمامی فرمان‌های امام (ره) ارج می‌نهادند، بود،که اگر اطاعت از امام نبود به هیچ وجه پیروزی حاصل نمی‌شد.

تمام اقشار مردم پیرو شخصیت امام (ره) بودند

فارس: دیدگاه انقلابیون درباره امام خمینی (ره) چگونه بود؟

دیرین: امام روحانی و مجتهدی بود که شخصیت جهانی داشت حرف ایشان بر قلب‌ها نفوذ می‌کرد. درست مثل زمان ائمه اطهار که امامان معصوم(ع) حرفی می‌زدند و کسانی که لایق بودند واقعا عمل می‌کردند، همه پیرو شخصیت امام بودند.

امروزه نیز مقام معظم رهبری بزرگترین عنایت خداوند است و به حق که لایق جانشینی ولی عصر(عج) هستند. چون مدیریت بی‌همتای این بزرگوار جلوی تمامی فرقه‌های شیطانی را می‌گیرد.

تا پیرو ولایت فقیه هستیم، هراسی در دل نداریم

فارس: توصیه شما به مردم چیست؟

دیرین: الان ۴۳سال از انقلاب می‌گذرد،  کسانی که تابع ولایت فقیه‌اند از هیچ چیز هراسی نداشته باشند چون پروردگار عالم فرموده است: «هرکس به دین من کمک کند بدون استثنا من هم به او کمک خواهم کرد».

تا وقتی از برکت ولایت فقیه برخورداریم مردم از هیچ چیز هراس نداشته باشند و یقین داشته باشند امت اسلام صدمه نمی‌بیند. اما وای به حال روزی که نسبت به این مسائل بی اهمیت شویم.

انتهای پیام/۳۴۶۳/

منبع: فارس

کلیدواژه: انقلاب اسلامی ایران انقلاب اسلامی در اردبیل انقلاب اردبیل 22 بهمن فعالیت های انقلابی انقلاب در اردبیل مزدوران شاه انقلاب اسلامی روز ۲۲ بهمن ۲۲ بهمن ماه سخنرانی ها فعالیت ها خیابان ها روز ۲۲ شکل گیری رژیم شاه ۲۳ بهمن خانه ها آن زمان آن روز

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.farsnews.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «فارس» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۴۳۴۴۲۱۷ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

برگزاری خیمه‌های عزاداری صادق آل محمد در ۴۰۰ مسجد منتخب تهران

به مناسبت فرا رسیدن سالروز شهادت ششمین اختر آسمان امامت و ولایت حضرت جعفر صادق (ع) هیئت و دسته‌های عزاداری باحضور نوجوانان مساجد منتخب شهر تهران در ۴۰۰ مسجد پایتخت برگزارشد.

این مراسمات با حضور ائمه جماعت مساجد منتخب تهران و نوجوانان علاقمند به خاندان عصمت و طهارت برپا گردید.

نوجوانان با شرکت در این هیئات و دسته‌های عزاداری ضمن عرض ارادت به ساحت رئیس مذهب جعفری با شخصیت علمی و معنوی این امام همام بیشتر آشنا شدند.

همچنین دسته‌های عزاداری دانش آموزی در شهر تهران با حضور عاشقان صادق آل محمد (ع) به راه افتاده و نوجوانان تهرانی در سوگ امام خود گریستند.

باشگاه خبرنگاران جوان اجتماعی شهری