هفت سیاست توسعه اشتغال در لایحه بودجه/ ایجاد یک میلیون شغل از سال بعد
تاریخ انتشار: ۲۳ بهمن ۱۴۰۰ | کد خبر: ۳۴۳۵۷۹۳۲
به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری فارس، ایران در زمره کشورهای جوان است و هرساله با حجم عظیمی از فارغالتحصیلان دانشگاهی به عنوان ورودیهای بالقوه جدید به بازار کار مواجه است، بنابراین ایجاد فرصتهای اشتغال جدید، صیانت از اشتغال موجود و حل مسائل و مشکلات حوزه بازار کار از دغدغههای مهم دولتها است.
* صف انتظار برای بازگشت به بازار کار
تحلیلگران اقتصادی معتقدند در سالهای اخیر جمعیت زیادی به دلیل محدودیت اعمال شده کرونایی بر فعالیتهای اقتصادی به طور موقت از بازار کار خارج شدند که در صف انتظار برای بازگشت به این بازار در ادامه سال جاری و آتی هستند و باید از قبل زمینه فعالیت آنها را فراهم کرد.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
* 2 میلیون نفر از جمعیت فعال کاسته شد
طبق گزارش مرکز آمار بازار کار در سال 99 به دلیل شیوع بیماری کرونا شرایط ویژهای داشت و به طور مستقیم از آن تأثیر پذیرفت. در این سال حدود 2 میلیون نفر از جمعیت فعال کاسته شد.
جمعیت فعال یعنی افرادی که شاغل و بیکار هستند و جویای کار محسوب میشوند. حدود 2 میلیون نفر به جمعیت غیرفعال افزوده شده و حدود یک میلیون نفر از جمعیت شاغل کشور تحلیل رفته است.
باوجود بهبود شرایط اقتصاد از نیمه دوم سال 99 و نیمه اول 1400 و کاهش محدودیتهای کرونایی برای فعالیتهای اقتصاد هنوز ارقام جمعیت فعال و شاغل کشور با عملکرد 98 فاصله دارد.
* کرونا یک میلیون شاغل را بیکار کرد
سال 98 بیش از 27 میلیون جمعیت فعال جویای کار در کشور وجود داشتند که در سال 99به 25 میلیون و 700 هزار نفر کاهش یافته است، دلیل قاطبه کاهش نرخ بیکاری در سال 99 نیز همین موضوع محسوب میشود و نمیتوان آن را به پای عملکرد مسئولان در راستای ایجاد اشتغال و حفظ مشاغل موجود دانست.
از طرفی یک میلیون نفر شاغل در سال 99 نسبت به سال 98 از بازار کار خارج شدند به عبارتی 24 میلیون و 300 هزار شاغل در سال 98 به 23 میلیون و 300 هزار شاغل در سال 99 تنزل یافتند.
* اقدامات دولت در لایحه بودجه سال آینده
دولت سیزدهم با اذعان به این واقعیت که بدون ایجاد ارتباط بین رشد اقتصادی و بازار کار، ایجاد اشتغال پایدار، غیرممکن بوده و صرفاً اثرات محدودی دارد، در لایحه بودجه سال آتی، دستیابی به رشد ۸ درصد هدفگذاری شده است. برای این منظور راهبردهای متنوعی پیش بینی شده که در گام اول یعنی کمیسیون تلفیق بودجه مجلس نیز به تصویب رسیده و در نهایت در صحن علنی مجلس باید به تایید همه نمایندگان برسد.
تحقق این هدف مستلزم رشد 4.48 درصد اشتغال کشور است. در لایحه بودجه سال 1401 برای تحقق اهداف بازار کار، راهبرد ارتقای اشتغال مبتنی بر بهرهوری و استفاده مؤثر از منابع موجود برای اشتغال مدنظر قرار گرفته است.
* تحول برنامه ریزی برای اشتغالزایی در بودجه
در بند الف تبصره 18 لایحه بودجه بر ایجاد صندوق پیشرفت و عدالت برای پشتیبانی از بهبود رشد اقتصادی از طریق برنامههای افزایش تولید و ایجاد و تثبیت اشتغال متمرکز شده است. مقرر است منابع مالی صندوق پیشرفت و عدالت در قالب وجوه اداره شده، یارانه نرخ سود تسهیلات و یا کمک بلاعوض، به حمایت و پشتیبانی از برنامههای دستگاههای اجرایی اختصاص یابد. مرجع تصویب طرحها و نظارت بر حسن اجرای آنها، شورای برنامهریزی و توسعه استان است.
* سیاست صیانت از بنگاههای اقتصادی
به طور کلی آنچه تاکنون از سوی مسئولان دولتی برای حمایت از اشتغالزایی ارائه شده را میتوان در هفت بخش تقسیم کرد که عبارتند از اهم سیاستهای مورد نظر دولت برای حمایت از اشتغال.
این هفت بخش در ادامه آمده است:
1-صیانت از اشتغال و کسب و کارهای موجود و فعالسازی بنگاههای آسیب دیده از کرونا، در رأس اولویتهای سیاستگذاری اقتصادی
2- تقویت فرهنگ کار و کارآفرینی، تولید ثروت و اشتغال مولد از طریق مداخلات سیاستی، نهادی و آموزشی
3- توسعه کارآفرینی با رویکرد شروع کسب و کار و توسعه و رونق کسب و کار موجود
4- هدفگذاری رشد اشتغال 4.48 درصدی معادل خالص ایجاد اشتغال 1068 هزار نفر در سال 1401
5- توسعه فعالیتهای مرتبط به اشتغال فارغ التحصیلان دانشگاهی شامل خدماتی حرفهای و تخصصی و دانشبنیان
6- پیگیری اشتغال مبتنی بر بهرهوری با توسعه خدمات دولت الکترونیک، تجارت الکترونیک، بانکداری الکترونیک، اسناد تجاری الکترونیک و غیره
7- استفاده مؤثر از اعتبارات بودجهای برای حمایت از اشتغال به ویژه با اصلاح رویکرد تبصره 18 و ایجاد صندوق پیشرفت و عدالت
به گزارش فارس یکی از موثرترین راههای به حرکت درآمدن چرخ تولید و فعالیتهای اقتصادی توجه و تزریق منابع و اجرای سیاست هماهنگ در بخش پیشرانهای اقتصادی است. رویکردی که در دولت سیزدهم به درستی هدف قرار گرفته و اخیر نیز چند شرکت بزرگ صنعتی برنامههای افزایش تولید را از طریق سرمایه گذاری، صادرات و ایجاد اشتغال را دنبال میکنند این عامل علاوه بر بالا بردن تشکیل سرمایه ناخالص بنگاههای اقتصادی میتوان محرک رشد اقتصادی و تقویت و توسعه زنجیره پایین دستی تولید شود.
انتهای پیام/
منبع: فارس
کلیدواژه: اشتغال لایحه بودجه ایجاد اشتغال میلیون نفر جمعیت فعال بازار کار یک میلیون
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت www.farsnews.ir دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «فارس» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۴۳۵۷۹۳۲ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
وام اشتغالزایی، به نام فقرا به کام اغنیا
به گزارش تابناک، اکوایران در گزارشی نوشت: دامنه اثرگذاری بودجه عمومی چنان وسیع است که شاید نتوان ساحتی از جامعه را نام برد که تحت تاثیر این نوع از سیاستگذاری قرار نداشته باشد. بودجه عمومی میتواند به دو صورت «مستقیم» و «غیرمستقیم» بر نرخ فقر اثر بگذارد.
در فرایند «مستقیم» عملیات دریافت منابع از بخشی از اقتصاد و پرداخت آن به بخش دیگر ممکن است منجر به تغییرات در نرخ فقر و حتی برابری شود. با این عملیات دولت درآمد قابل تصرف بخشی از جامعه را کاهش داده و در مقابل درآمد بخش دیگری از جامعه بالا میرود.
یکی از مولفههای توزیع درآمد در بودجه عمومی در مسیر مقابله با فقر، «اعطا وامهای اشتغال زایی» است. در سال 1403 نرخ مصوب جهت اعطا تسهیلات توانمندسازی و اشتغال زایی، 8 درصد رشد کرده و به 48.6 همت رسیده است. اعتبارت تخصیص داده شده از طریق 5 نهاد به دست افراد مشمول می رسد.
شواهد حاکی از آن است که کمیته امداد امام خمینی(ره) با سهم 61.7 درصدی، بیشترین مقدار از تسهیلات اعطایی اشتغال زایی را در راستای مقابله با فقر داشته است. «مراکز نیکوکاری» و «بنیاد علوی» نیز دیگر نهادهایی هستند که در سال جاری کمترین سهم از تسهیلات اعطایی را به خود اختصاص داده اند. شواهد نشان می دهد این دو نهاد در حالی در سال جاری به لیست نهادهای اعطاء این نوع وام اضافه شدهاند که در قانون بودجه سال گذشته نقشی در پرداخت این وامها نداشتهاند.
وام اشتغال زایی، ابزار مستقیم بودجه در حمایت از فقرا
گستره اثرگذاری بودجه عمومی چنان وسیع است که شاید نتوان ساحتی از جامعه را نام برد که تحت تاثیر سیاستگذاری آن قرار نداشته باشد. بودجه عمومی از دو طریق «مستقیم» و «غیرمستقیم» میتواند بر روی نرخ فقر اثرگذار باشد.
در مکانیسم اثرگذاری «غیر مستقیم»، بودجه بر روی عملکرد اقتصادی تاثیر می گذارد. نتیجه این اثرگذاری ممکن است به رشد اقتصادی منتهی شود و یا منجر به تورم شود. در مکانیسم «مستقیم»، کارکرد بودجه در زمینه توزیع درآمد بوده و با هدف فقرزدایی به تخصیص اعتبارات حمایتی میپردازد.
«توانمند سازی و اشتغالزایی» یکی از راههای موثر مبارزه با فقر است که در دسته مکانیسم های مستقیم طبقه بندی میشود. اعتبارات وامهای اشتغالزایی در زمره سیاستهای رشد محور طبقه بندی شده و و قشر جامانده از اقتصاد را به آن باز می گرداند. اما آیا در ایران به دنبال تخصیص بودجه به وامهای اشتغال زایی، زمینه خروج نیازمندان از دامنه فقر فراهم شده و حمایتگری اجتماعی از آنها موفقیت آمیز بوده است یا عملکرد سیستم اجرایی ضعیف بوده و امکان ایجاد اشتغال پایدار را برای این دسته از افراد فراهم نساخته است؟ مرکز پژوهشهای مجلس در جدیدترین گزارش خود به این سوال پاسخ داده که در ادامه به آن پرداخته شده است.
رشد 8 درصدی تسهیلات اعطایی به وام های توانمندسازی در 1403
نقل و انتقالات مالی که از طریق بودجه عمومی صورت میگیرد، جنبه اثرگذاری مستقیم بودجه بر روی فقرا را نشان می دهد. به بیان ساده تر عملیات دریافت منابع از بخشی از اقتصاد و پرداخت آن به بخش دیگر ممکن است منجر به تغییرات در نرخ فقر و حتی برابری شود. با این عملیات دولت درآمد قابل تصرف بخشی از جامعه را کاهش داده و در مقابل درآمد بخش دیگری از جامعه را افزایش میدهد.
یکی از مولفههای توزیع در آمد در بودجه عمومی در مسیر مقابله با فقر، «اعطا وامهای اشتغال زایی» است. چنانچه کیفیت فرایند اجرا اعطا تسهیلات، درست پایه ریزی و اجرا شود، نتیجه مطلوب خواهد بود. در غیر اینصورت ممکن است علی رغم تخصیص بودجه، این عملیات اثرگذاری چندانی بر روی فقر نداشته باشد و حتی به این پدیده عمق بیشتری ببخشد.
در ایران، طبق قوانین بودجه سنواتی از سال 1396 در تبصرههای (16) و (18)، دولت مبالغ معینی از تسهیلات تکلیفی از نوع قرض الحسنه را برای پرداخت به متقاضیان طرح های اشتغال زایی و حمایت از تولید تعیین کرده است. هدف از این حمایتگری، استفاده از نقاط قوت فقرا از جمله دانش، مهارت، نوآوری و انگیزه آنها به منظور خروج از گردونه فقر است.
بررسیها نشان می دهد که در سال 1403 مبلغ 48.6 همت اعتبار به عنوان تسهیلات مکلفی به منظور توانمندسازی و مقابله با فقر در نظر گرفته شده است. این رقم در مقایسه با نرخ مصوب سال قبل رشد 8 درصدی را تجربه کرده است. بررسی های دقیق تر حاکی از آن است که اعتبارت تخصیص داده شده از طریق 5 نهاد مختلف به دست افراد مشمول میرسد.
این 5 نهاد شامل «کمیته امداد امام خمنی(ره)»، «سازمان بهزیستی»، «بنیاد برکت ستاد اجرایی فرمان امام»، «بنیاد علوی»، و «مراکز نیکوکاری و سایر مراکز» است. در ادامه به بررسی تغییرات سهم اعتبارات هر یک از این گروه ها در سال 1403 پرداخته شده است.
کمیته امداد، در رتبه نخست سهم اعتباری وامهای اشتغال زایی
نگاهی به لایحه بودجه 1403 نشان می دهد 61.7 درصد سهم وام های تخصیص یافته جهت حمایت از تولید و اشتغال مربوط به کمیته امداد امام خمینی بوده است. به بیان دیگر سهم درنظر گرفته شده از اعتبارات تخصیص یافته شده به وام های اشتغال زایی در کمیته امداد، 30 همت برآورد شده است. این نرخ در مقایسه با قانون بودجه 1402 کاهش 14.3 درصدی داشته است.
سازمان بهزیستی نیز بر اساس لایحه مصوب امسال، 12 همت از اعتبارات قرض الحسنه حمایت از تولید و اشتغال را دریافت خواهد کرد. بر این اساس اعتبار بهزیستی در لایحه بودجه امسال نسبت به قانون 1402، افزایش 140 درصدی داشته است.
6.6 همت دیگر نیز توسط سه سازمان باقی مانده پرداخت خواهد شد. «بنیاد علوی» و «مراکز نیکوکاری» در حالی طبق لایحه امسال مسئولیت پرداخت بخشی از اعتبارات تخصیص را بر عهده گرفته اند، که در قانون بودجه 1402 هیچ سهمی از این اعتبارات نداشته اند.
در یک نگاه کلی سهم اعتبارات در نظر گرفته شده در لایحه 1403 برای «کمیته امداد» و «بنیاد برکت ستاد اجرایی فرمان امام» کاهشی بوده است. در مقابل سهم بهزیستی با افزایش جهشی رو به رو شده است. چالش اصلی اعطای این تسهیلات در راستای مبارزه با فقر و توانمندسازی نیازمندان، این است که آیا امکان ایجاد اشتغال پایدار در طرح های این چنینی در گروه هدف؛ یعنی، فقرا وجود دارد؟
تکرار مقتضیات تبصره 18، موفق یا ناموفق؟
پیش از ارائه پاسخ این سوال لازم است توجه شود که دولت پس از تصویب لایحه بودجه و مشخص نمودن سهم هر نهاد از اعتبارات قرض الحسنه وام اشتغال زایی، بانکهای مشخصی را موظف به پرداخت وام به مشمولین میکند. نهادهای مربوطه نیز پس از ثبت درخواست، در صورت احراز شرایط داوطلب آنها را جهت دریافت وام به بانک مربوطه ارجاع می دهند. اما شواهد حاکی از آن است که بخشی از ناهمواری اعطا وام، مربوط به بانکها و عدم پرداخت تسهیلات به متقاضیان است.
آمار و اطلاعات نشان میدهد که در سال 1402 کمتر از 15 درصد منابع مصوب محقق شده است. این امر به عملکرد ضعیف سیستم بانکی در اجرای طرح مورد نظر اشاره دارد. یکی از دلایل عدم رغبت بانکها به پرداخت این تسهیلات، نااطمینانی موجود از وضع بازپرداختها و توجیه نداشتن مشاغل پیش بینی شده است. چرا که مشاغل پایدار نبوده و تجربه اقتصادی آنها می تواند نشانگر وضعیت آتی این نوع طرحها باشد.
بررسیها حاکی از آن است که امکان ایجاد اشتغال پایدار در اینگونه طرحها بسیار پایین است. چرا که از یکسو در صورت عدم نظارت دقیق، وام اعطا شده در راستای تامین مخارج مصرفی و وسایل غیرسرمایهای و مصرفی کوتاه مدت و نیمه مدت هزینه خواهد شد. از سوی دیگر در کشور هنوز ظرفیت شناسایی دقیق فقرا و ثروتمندان وجود نداشته و احتمال پرداخت وام به افراد خارج از دایره شمول وجود دارد. در این صورت تورمی که در آینده ایجاد می شود، نه تنها به فریاد نیازمندان نمیرسد که بالعکس، فشار مضاعفی بر آنان وارد خواهد کرد.
بنابراین لازم است توجه شود که تخصیص منابع ذیل این تبصره بدون جهت دهی و هدف مشخص برای بلند مدت، بنا به دلایل اشاره شده، نتیجه مطلوب را در پی نداشته و اشتغال زایی اقشار کم درآمد را مهیا نمیسازد.