به نقل از «مشرق»

حرکت سیاست در عراق به سمت عقلانیت سیاسی؟

تاریخ انتشار: ۲۵ بهمن ۱۴۰۰ | کد خبر: ۳۴۳۷۳۸۴۸

فضای سیاسی عراق طی هفته جاری دستخوش اتفاقاتی پر سرعت بود، آنگونه که مشرفترین تحلیلگران منطقه نیز از رسیدن به تحولات غافلگیرکننده دراین کشور عاجز ماندند.

به گزارش مشرق، انتخاب رئیس جمهوری و نیز تشکیل ائتلاف بزرگ پارلمانی درعراق از هفته ها قبل همچنان در صدر خبرهای دریافتی از این کشور بوده است، با این حال روز یکشنبه خبر تصمیم دادگاه فدرال در مخالفت با نامزدی هوشیار زیباری که از سوی حزب کردی دمکرات کردستان عراق معرفی شده بود، همه را غافلگیر کرد.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

البته خبر دیگری هم مایه رودست خوردن رسانه ها در عراق و سطح منطقه شد؛ خبری بود مبنی بر اینکه گفت وگوها و رایزنی ها برای تشکیل دولت میان ائتلاف دولت قانون به رهبری نوری المالکی و جریان صدر به رهبری مقتدا صدر ادامه دارد.

ماجرا چیست؟

بعد از انتخابات پارلمانی عراق در ۱۸ مهرماه سال جاری، در حالی که همانند دوره های قبل جریان های شیعی بیشترین کرسی ها را به خود اختصاص دادند، اما اختلافات درونی باعث شد که گرهی اساسی به روند سیاسی درعراق بخورد؛ تا جایی که مقتدا صدر با ۷۳ کرسی خود را برنده انتخابات معرفی کرد و سایر جریان های شیعی، تحت ائتلافی به نام "چارچوب هماهنگی جریان های شیعی" که سرجمع بیش از ۸۰ کرسی را کسب کرده بودند نیز خود را جریان برنده معرفی کردند.

دراین میان اما کار سیاست در عراق زمانی پیچیده تر شد که جریان صدر با دو جریان سیاسی کردی و اهل سنت متحد شد تا با بالا بردن تعداد کرسی ها که به حدود ۲۰۰ می رسید، کار را تمام کند.

این اقدام اگرچه برای جریان های صدری و کردی و سنی می توانست کارساز باشد، اما از طرفی حذف یک جریان بزرگ بالغ بر حدود ۱۲۰ کرسی کار ساده ای نبود.

بنابراین کار به دادگاه قانون اساسی کشیده شد، اولین بار اعتراض ها و شکایت ها در ارتباط با نتایج انتخابات بود که جریان صدر موفق خارج شد و باردیگر در باره ائتلاف اکثریت پارلمانی بود که این بارهم کار به نفع جریان صدر تمام شد.

اما در عین حال مقتدا صدر که شعار تشکیل دولت اکثریت را می داد، حالا باید در عمل آن را اجرایی کند، نکته ای که از نظر صاحب نظران و تحلیلگران منطقی به نظر نمی رسید، اما جریان صدر ابتدا با تشکل یکپارچه کردی و سنی و بعد با کمک حزب دمکرات کردستان عراق، به نفع جریان صدر جلو می رفت تا اینکه در اردوگاه کردهای عراقی یک اتفاق این روند را به هم ریخت.

ماجرا هم این بود که طبق یک سنت و توافق  نانوشته دو دهه ای میان دو حزب اصلی کرد یعنی اتحادیه میهنی و حزب دمکرات، سهم هر حزب در بغداد و اربیل تقسیم می شد، به این معنا که دمکرات ها قدرت سیاسی و اداری را در کردستان عراق به دست گرفتند و پست ریاست جمهوری عراق هم که براساس توافق عرفی و نانوشته سهم کردها بود، به اتحادیه میهنی تعلق داشت.

اما این بار گویا دمکرات ها زیر میز بازی زدند و علاوه بر حفظ قدرت در اربیل، برای پست ریاست جمهوری در بغداد هم نامزد خود را معرفی کردند؛ هوشیار زیباری!

نامزدی هوشیار زیباری از سوی حزب دمکرات به این معنا بود که این حزب زیر میز آن توافقات نانوشته با اتحادیه میهنی زده است، همو که در دو دولت نوری المالکی پست های حساس وزارت خارجه و وزارت اقتصاد را در اختیار داشت و دارای پرونده های  قضایی بویژه در ارتباط با مفاسد بود، بنابراین باز کار تشکیل دولت در عراق به محاکم قضایی کشید.

بازی به هم خورد

از روند تحولات اینگونه استنباط می شود که جریان صدر علاوه بر جلب توافق کردها و سنی ها، یک توافق هم با حزب دمکرات داشته است که شاید بتوان آن را امتیاز ویژه صدری ها به مسعود بارزانی تلقی کرد و آن چیزی نمی تواند باشد جز اینکه کاخ ریاست جمهوری در بغداد را هم در ائتلاف با صدری ها بگیرد.

اما این اقدام دمکرات ها با شکایت طرف هایی از اتحادیه میهنی که همچنان خواستار ابقای برهم صالح یا در نهایت معرفی نامزدی دیگر برای پست ریاست جمهوری عراق از سوی این حزب است، روبه رو شد و این در حالی بود که دمکرات ها تصور نمی کردند که رای دادگاه فدرال به ضررشان تمام شود.

دادگاه فدرال روز یکشنبه همه را غافلگیر کرد و صلاحیت هوشیار زیباری را برای احراز این پست رد کرد.

تلاش برای احیای ائتلاف بزرگ شیعی

اما خبرهای دیگری هم از بغداد می رسد، اینکه بار دیگر تلاش ها برای یکپارچه سازی در بیت شیعی آغاز شده است، بطوری که برخی گزارش در روز یکشنبه گذشته حاکی از آن بود که رایزنی ها برای نزدیک کردن نوری المالکی و مقتدا صدر همچنان ادامه دارد.

برخی کارشناسان مسائل عراق معتقدند، اگرچه مقتدا صدر در مسیر تشکیل ائتلاف یکپارچه شیعی، بسیار سخت و غیر قابل انعطاف نشان داده است، اما صدری ها دیر یا زود به این نتیجه خواهند رسید که در ائتلاف با حزب دمکرات و جریان اهل سنت، به دلیل دست بالا نداشتن در پارلمان، مجبورند امتیازات بیشتر و بیشتر بدهند.

اختلافات درون بیت شیعی موضوعی نیست که بتوان از کنار آن به سادگی عبور کرد، آنگونه که حتی رقیب سرسختی مانند ایاد علاوی که زمانی سایه نوری المالکی را با تیر می زد، این روزها به هر دو طرف توصیه می کند که دست از لجاجت بردارند چرا که همه می دانند ائتلاف یکپارچه شیعی به نفع همه عراقی هایی است که کشورشان را دوست دارند.

منبع: ایرنا

منبع: مشرق

کلیدواژه: بازار خودرو تحولات اوکراین بورس قیمت دولت قانون اساسی مسعود بارزانی کردستان عراق اتحادیه میهنی وزارت اقتصاد دادگاه فدرال خودرو قیمت های روز در یک نگاه حوادث سلامت هوشیار زیباری اتحادیه میهنی نوری المالکی ریاست جمهوری حزب دمکرات دمکرات ها جریان صدر مقتدا صدر

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.mashreghnews.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «مشرق» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۴۳۷۳۸۴۸ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

بررسی ابعاد سیاسی علامه سیدمحمد باقر درچه‌ای/ یک کنش‌گری سیاسی با شاگردپروری

میزگرد بررسی ابعاد سیاسی علامه سید محمد باقر درچه‌ای در دفتر نهاد مقام معظم رهبری دانشگاه اصفهان به همت مجموعه تاریخی فرهنگی و مذهبی تخت فولاد برگزار شد.

به گزارش خبرگزاری ایمنا، میزگرد بررسی ابعاد سیاسی علامه سید محمد باقر درچه‌ای در دفتر نهاد مقام معظم رهبری دانشگاه اصفهان به همت مجموعه تاریخی فرهنگی و مذهبی تخت فولاد برگزار شد.

در ابتدای این نشست محمود فروزبخش کارشناس مرکز مشاهیر تخت فولاد با اشاره به موضع آیت‌الله درچه ای در دوران مشروطه اظهار کرد: ایشان در ظاهر یک کنش‌گر سیاسی نیستند، اما در حقیقت ایشان سیاست را در سطح بالاتری دنبال می‌کنند، این سطح همان شاگردپروری است.

وی افزود: ایشان به اهداف خود در سیاست در آن زمانه نمی‌رسیدند، اما شاگردانی تربیت می‌کنند که حلقه‌ای از حلقه‌های زنجیر روحانیت شیعه است که در نهایت به ظهور می‌رسد.

این اصفهان‌پژوه تصریح کرد: در آن دوران دو سبک سیاسی آشکار وجود داشته است، یکی جریان مشروطه‌خواه به رهبری حاج آقانورالله بوده که با کلماتی مانند مقاومت و نهضت می‌توان از آن نام ببریم. جریان دوم هان نست وزارت ایرانی است که برترین جلوه آن رکن الملک بوده است. یعنی شخصیتی که بیش از سه دهه در کنار شخصیت ظالمی مثل ظل السلطان بوده، اما طوری سیاست‌ورزی داشته که مردمان از او به نیکی یاد می‌کنند.

فروزبخش در پایان خاطرنشان کرد: سخت‌گیری‌ها و ملاحظات و احتیاط‌های علامه درچه‌ای باعث که ایشان داخل بازی مشروطه قرار نگیرند. این وضعیت سبب شد که این عالم فرزانه بتواند در انزوا و خلوت خاص خود، مسیر علمی خودش را ادامه دهد. مسیری که قله است و به صورت تعمدی رفتاری را اتخاذ می‌کند که از بسیاری از عوام‌زدگی‌ها دور باشد.

سخنران دوم این میزگرد مصطفی مرتضوی، مدیر خانه مشروطه اصفهان بود.

مرتضوی اظهار کرد: یکی از شاگردان آیت الله درچه ای، زعیم حوزه علمیه قم یعنی آیت الله بروجردی بوده است؛ بسیاری از شاگردان حضرت امام خمینی (ره) کسانی بودند که شاگردی آیت‌الله بروجردی را در مقطعی کرده بودند. پس این ربطی است برای ظهور پدیده‌ای به نام انقلاب اسلامی. اینجا می‌توان بگوییم که بسیاری از آن چه در ایام مشروطه برای آیت الله درچه ای تحقق‌پذیر نبود، وقوعش را در آینده نشان داد و این همان موضوع شاگردپروری است که چنین فضایی را برای آینده ایجاد می‌کند.

این پژوهشگر علوم سیاسی با اشاره به گستره و تنوع شاگردان علامه درچه‌ای اشاره کرد: سخت‌گیری آیت الله درچه‌ای در مباحث علمی به منظور مقابله با دو جریان انحرافی بوده است. جریانی که تحت عنوان غرب‌گرایی رونق گرفته بوده و جریانی که گرایش سلفی داشته است. مقابله ایشان با نگاه‌های عوام‌زده نیز باید از همین منظر نگاه شود که در بطن آن سدی در برابر نگاه‌های غربگرایانه است که با اسم مقابله با عوام‌زدگی می‌خواهد ریشه دین را بزنند.

مرتضوی تاکید کرد: طبیعتاً با این سخت‌گیری از فضای مرید بازی فاصله گرفته می‌شود تا بتواند با خرافه مبارزه کند. در طی این مبارزه عقلانیتی پدید می‌آید که در آینده به کمک اصلاحات سیاسی می‌آید. پس از بحران‌های پر از نا امنی، خرافات را در بین مردم زیاد می‌کند. وظیفه یک عالم دینی در این زمان بیان اصالت‌ها است. اصلاح سیاسی نیاز به عقلانیتی دارد که برآمده از همین اصالت‌ها است.

در ادامه حجت‌الاسلام احمد رهدار پژوهشگر حوزه اندیشه سیاسی و تاریخ معاصر با اشاره به نمای کلی جریان روحانیت شیعه پس از صفویه تا امروز اظهار کرد: علامه درچه‌ای در خط ناب فقهی اصولی قرار دارد. وصف اول برای ایشان عالم بودن و مدرس فقه و اصول بودن است. در درجات بعدی از فقه او، دلالت‌های سیاسی هم خلق می‌شود. پس هر کس می‌خواهد از علامه درچه‌ای بنویسد باید اول از عالم بودن و فقیه بودن او بگوید. او شخصیتی است که در یک کلام باید بگوییم فقط درس داده و درس داده است و در ازای آن شاگردان بزرگی تربیت کرده است.

این پژوهشگر حوزه علمای معاصر شیعه تصریح کرد: اگر بخواهیم شخصیتی را در دوران نزدیک مثال بزنیم که مشی او شبیه به آیت الله درچه‌ای بوده باید از مرحوم آیت الله خویی نام ببریم. او نیز تمام عمرش به فقه و فقاهت و تدریس شناخته می‌شده است. هر چند که به عقیده من درس ایشان به شدت دلالت فقهی داشته است و یک نشانه اینکه سیاسی بوده آن است که برخی از شاگردان حلقه اول ایشان توسط صدام به شهادت رسیده‌اند. وقتی به فهرست بلند شاگردان آقای درچه ای نگاه می‌اندازیم متوجه می‌شویم که ایشان هم شاگردان متفاوتی دارند که در میان آنان شخصیت‌هایی سیاسی مانند آقانجفی قوچانی و شهید مدرس هم وجود دارند.

رهدار بار دیگر به نمای فقاهتی مرحوم درچه ای اشاره داشت و افزود: اگر بخواهیم علامه درچه‌ای را بیشتر بشناسیم، باید شبکه شاگردان ایشان را ردیابی کنیم و بشناسیم. آیت الله درچه‌ای اگر چه در ظاهر سیاسی نبوده، اما بوده‌اند کسانی که ایشان را در حوزه سیاست بسط داده‌اند، مانند شخصیت علامه طباطبایی که سیاسی نبودند اما طلبه‌های شاگرد ایشان بارها توسط ساواک دستگیر شدند و بعدها ستون فکری جمهوری اسلامی شدند.

این پژوهشگر اندیشه سیاسی با اشاره به تحولات سریع زمانه مواجه ما با تجدد گفت: روحانیت شیعه در دوران اخیر فرصت کمتری داشتند که به مسئله‌های دوران جواب دهند و به دنبال روش‌های جدید داشتند از جمله این که فرستاده‌هایی به بلاد مختلف می‌فرستادند. این روحانیان در آن شهر، مرجع رسیدگی به امور بوده‌اند. در اصفهان به سبب پیشینه حوزه علمیه ما چندین عالم شهری برجسته داشته‌ایم و گویا این روحانیون در یک پیمان نانوشته دست به تقسیم کار زده‌اند و در این میان مشخص است که مسئولیت کرسی درس عالی فقه و اصول به آیت الله درچه‌ای رسیده است.

وی با اشاره به شخصیت جامع امام خمینی (ره) خاطرنشان کرد: شخصیت استثنایی حضرت امام خمینی (ره) ما را در زمینه قضاوت علمای شیعه دچار خطا کرده است. ایشان در همه تخصص‌ها در حد قله مطرح بوده‌اند، اما علمای دیگر این گونه نبوده‌اند و هر کس در تخصص خود می‌توانسته مطرح باشد، مثلاً برخی سلوک عرفانی داشته‌اند برخی به شدت اجتماعی بوده‌اند و برخی شاگردپرور بوده‌اند. هر کدام از این وادی ملاحظات خود را داشته است. در دوران مشروطه، آقای درچه‌ای به این نتیجه رسیده است که عهده‌دار کرسی درس و بحث باشد.

این استاد حوزه و دانشگاه بار دیگر در پایان سخنان خود تاکید کرد: آن چنان که از فیلسوف، فلسفه‌ورزی انتظار می‌رود از فقیه هم فقاهت ناب انتظار می‌رود و روش و قواعد خاص خود را دارد. دین باید در ساحت تخصص خود توسط عالمی بیان شود. فقیهی مانند آیت الله درچه‌ای باید فقه را بگوید و از استانداردهای آن علم کوتاه نیاید و یک شاخص و معیار باشد، بعدها دیگرانی باید بیایند و به خصوص در حوزه سیاست، اهالی سیاست می‌توانند این سخن ناب فقهی را در مجرای خود جلو ببرند و در سایه آن علم و حقیقت دین، سیاست را به پیش ببرند.

کد خبر 748022