به نقل از «خبرآنلاین»

نگاهی به خطاهای اردوغان در برابر اعراب

تاریخ انتشار: ۲۶ بهمن ۱۴۰۰ | کد خبر: ۳۴۳۷۷۳۴۹

ترکیه برای عادی سازی روابط خود عجله دارد. سیاست خارجی ترکیه در خاورمیانه و شمال آفریقا در یک سال گذشته، تغییر کرده و حالا آنکارا به دنبال آن است که علاوه بر رژیم صهیونیستی، با چند کشور عربی از جمله عربستان سعودی، مصر و امارات متحده عربی، قدم در راه بهبود روابط بگذارد.

ظاهراً در این میان، این امارات است که برای دریافت سیگنال مثبت اردوغان، زودتر از دیگران اعلام آمادگی کرده است.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

اما برخی از تحلیلگران ترکیه معتقدند که اساساً نمی توان به روابط سیال و لغزنده ترکیه و کشورهای عربی، اعتماد چندانی داشت.

طاها آک یول روزنامه نگار و تحلیل گر برجسته ترکیه درباره نگرش عجولانه اردوغان برای بازگشت به مدار کشورهای عربی، به نکات جالب توجهی اشاره کرده است.

روابط لغزنده اردوغان و اعراب

رئیس جمهور اردوغان برای یک سفر دو روزه به امارات متحده عربی سفر کرده است. به مناسبت این سفر، برج‌ الخلیفه در دبی با پرچم ترکیه نورانی شد و سرود ملی کشورمان نواخته شد. می دانیم که این بنا که به نام شیخ خلیفه بن زاید آل نهیان نامگذاری شده و بلندترین برج جهان است. همچنان که در خبرها دیدیم، اردوغان با بالاترین سطح تشریفات و پروتکل در دبی مورد استقبال قرار گرفت.

همه اینها مجموعه ای از تصاویر مسرت بخش و اتفاقات خوشایند است، اما نباید لغزنده بودن دوستی ها و دشمنی ها را در فرهنگ خاورمیانه فراموش کرد. اگر چه دیشب برج خلیفه با پرچم ترکیه نورافشانی شد. اما از یاد نبریم که همین برج قبلاً در شب ۲ اکتبر ۲۰۲۰ با پرچم یونانی قبرس نورافشانی شده بود.

زمانی که امارات متحده عربی در تقابل با سیاست خارجی ترکیه، تأسیس شریک استراتژیک خود جمهوری قبرس، را جشن می گرفت، چنان ریخت و پاشی کرد که حتی در آتن هم چنین جشن باشکوهی برگزار نشد. ترکیه خواهان تجزیه جزیره قبرس به دو دولت ترکی و رومی و به رسمیت شناخته شدن جمهوری ترک قبرس شمالی است. در نتیجه تعامل امارات و قطر با جمهوری قبرس به طور ضمنی، به معنی مخالفت با سیاست ترکیه است.

ترکیه و اخوان المسلمین

پس از بهار عربی در سال ۲۰۱۱، دولت برآمده از حزب عدالت و توسعه، در یک روند تدریجی، تقریباً با همه اعراب به جز قطر وارد درگیری شد. یعنی به عبارتی روشن، ما و قطر تقریباً به کشورهای متخاصم با اسرائیل تبدیل شده بودیم و آنکارا به طور سفت و سخت  حامی اخوان بود.

اما حالا اردوغان می خواهد همه این روابط را درست کند و به مدار دوستی با اعراب بازگردد.

چرا اردوغان قدم در چنین راهی نهاد؟ به دو دلیل:

۱.تلاش تیم سیاست خارجی اردوغان برای خروج از انزوای دیپلماتیک در هر دو حوزه منطقه ای و جهانی.

۲.تلاش برای یافتن منابع ارزی.

در حال حاضر می توان گفت، مهم نیست که آسیب به کجا وارد شود، در هر حال، تمایل اردوغان برای بهبود روابط با اعراب و اسرائیل سیاست درستی است.

مقابله با تمام رژیم های مستقر عربی به منظور حمایت از اخوان المسلمین یک خطا و اشتباه جدی بود. مخالفت با کودتا در مصر، تبعات فراوانی داشت. البته کودتا باید به صورت دموکراتیک نقد می‌شد، اما بدون تعارف باید این واقعیت را بپذیریم که به دست خودمان آچمز ایجاد کردیم و قفل کردن سیاست خارجی به درازای ۱۰ سال اشتباه بود.

می توان در مورد مواضع تند و خطاهای آن دوران اردوغان، مطالب فراوانی نوشت، من فقط به یک رویداد نمادین برای نشان دادن ابعاد درگیری اشاره می کنم: نخست وزیر اردوغان حتی شیخ مفتی الازهر را به دلیل حمایت از کودتا به شدت مورد انتقاد قرار داد. (۲۵ اوت ۲۰۱۳)

آیا اتخاذ این موضع تند، واقعاً وظیفه نخست وزیر ترکیه بود؟ نتیجه چه بود؟ دولت مصر برای دیپلمات های ترکیه مجوز گذرنامه صادر نکرد، بلکه آنها را به ترکیه بازگرداند! (۲۹ اوت ۲۰۱۳)

تنهایی در مدیترانه شرقی

رژیم های مستقر عرب، اخوان المسلمین را یک تهدید می دیدند. حمایت نامتناسب ترکیه از اخوان المسلمین و حتی گشودن سرزمین های خود به روی تبلیغات اعضای اخوان المسلمین، کشورهای عربی را علیه ترکیه به میدان آورد و آنان را به خصم و دشمن آنکارا تبدیل کرد.

البته من اظهارات غیر قابل قبول عربستان سعودی و شیخ نشین های خلیج فارس علیه ترکیه را در اینجا نمی پذیرم. آنها در هر نشست اتحادیه عرب ترکیه را محکوم کردند. اما حقیقتاً شکل حمایت ترکیه از اخوان المسلمین و موضع گیری علیه کشورهای عربی، بسیار تند بود و تبعات منفی فراوانی برای ما به همراه آورد.

کار به جایی رسید که آنها ترکیه را در شرق مدیترانه منزوی کردند. «مجمع گاز» که در قاهره و بدون حضور ترکیه تأسیس شد، بیانگر این محرومیت بود. انجمن متشکل از مصر و همچنین یونان، دولت رومی قبرس، اسرائیل، ایتالیا، اردن و فلسطین بود اما ترکیه را راه ندادند!

آنها همچنین تمرینات نظامی مشترکی مانند رزمایش نمسیس در سواحل لیبی انجام دادند و استقرار هواپیماهای سعودی در پایگاه نظامی کرت سودا برای مانور دریایی در جنوب دریای اژه، اقدامی مهم و معنی دار بود. آیا فقط به این اکتفا کردند؟ خیر. در فروشگاه های بزرگ، یک تحریم آشکار و پنهان بر کالاهای ترکیه اعمال کردند.

بگذارید باز هم به سخنان تند و غلط اردوغان اشاره کنم و بعد، درباره این صحبت کنیم که چرا در مدت زمانی کوتاه، به یک باره همه چیز تغییر کرد.

اردوغان در ۱۳ اکتبر ۲۰۱۹ در یک سخنرانی تند خطاب به کشورهای عربی گفت: «همه شما کشورهای عضو اتحادیه عرب را روی هم بریزند، از شما یک ترکیه از آب در نمی آید! همین  اتحادیه عرب شما هم در حال نابودی است. بعد می خواهید نفت و دلارهایتان را به رخ ما بکشید؟ اگر شما نفت و دلار دارید و به آن می نازید، ترکیه هم مواضع سیاسی خاص خودش را دارد و ما به این مواضع و این ایستادگی، افتخار می کنیم.»

آیا این سخنان اردوغان مفید بود و کارگر افتاد؟ البته که خیر. وضع را بدتر کرد و در نتیجه ترکیه ناچار به عقب نشینی شد. از مارس ۲۰۲۱، اردوغان و چاووش اوغلو شروع کردند به دادن ارسال پیام های گرم برای مصر. حالا تلاش می کنند با مصر هم به عادی سازی برسند و مذاکرات هنوز هم ادامه دارد. اردوغان در اوت ۲۰۲۱ با شیخ طحنون بن زاید آل نهیان مرد شماره ۱ دستگاه اطلاعاتی امارات دیدار کرد. روابط شروع شد. قراردادهای سوآپ و سرمایه گذاری امضا شد. سپس خود ولیعهد هم به آنکارا سفر کرد. فراموش نکنیم که آنکارا به شدت به دلار نیاز دارد... محمد حسن السویدی، رئیس هلدینگ توسعه ابوظبی امارات، در یک سخنرانی معنی دار گفت:«این یک فرصت ارزشمند و یک زمان عالی برای خرید در ترکیه است. ما در حال مذاکره با صندوق سرمایه هستیم.» (فایننشال تایمز، ۱۲ ژانویه)

با کاهش ارزی لیره در برابر دلار و  ارزان شدن دارایی های تجاری ترکیه، فرصت طلایی به دست اماراتی ها و قطری ها افتاد و سهام صدها شرکت ترکیه را خریداری کردند.  

دولت ترکیه و در راس آن دستگاه دیپلماسی، باید همه اینها را پیش بینی می کرد و وارد آن دعواهای سخت نمی شد. نباید آن مواضع سخت را اتخاذ می کردیم. باید به دنبال استفاده از دیپلماسی باشیم و نه ژست قهرمانی. البته در همان مقطع، اساتید فن و دیپلمات های با تجربه به شکل جدی هشدار دادند. همچنان که استاد و مورخ محترم شوکرو خانی اوغلو نوشته بود، لازم بود دولت ترکیه از تلاش برای القای بازآفرینی تصویر عثمانی در سیاست خارجی خودداری کند.

مجموعه اشتباهات سیاست خارجی ترکیه یکی دو تا نیست، از اتخاذ مواضع تند و غیرمنطقی در برابر اعراب گرفته تا خرید اس ۴۰۰ و فاصله گرفتن از غرب و از دست رفتن فرصت جذب سرمایه گذاران خارجی. امیدوارم دست کم در مقطع پیش رو، از ارتکاب خطاهای جدید خودداری کنند.

۳۱۱۳۱۱

کد خبر 1603251

منبع: خبرآنلاین

کلیدواژه: رجب طیب اردوغان اخوان المسلمین کشورهای عربی سیاست خارجی

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.khabaronline.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «خبرآنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۴۳۷۷۳۴۹ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

سکوت رژیم‌های خودکامه عربی در برابر کنشگری پیرامون آرمان فلسطین

 روزنامه آمریکایی نیویورک تایمز نوشت: برخی از دولت‌های جهان عرب که در زمینه فرصت‌های اقتصادی و آزادی‌های سیاسی با مردمانشان همسو نیستند، مدت‌هاست که با افزایش نارضایتی از روابط با [رژیم]اسرائیل و حامی اصلی آن، آمریکا مواجه شده اند. اکنون جنگ غزه و همدستی دولت‌های عربی با تل آویو گسست دیرین میان حاکمان و مردم را افزایش داده است.

در ادامه این گزارش آمده است: چند هفته پیش و هنگامی که صد‌ها نفر در مرکز شهر قاهره برای تظاهرات در همبستگی با غزه تجمع کردند، ماموران امنیتی ۱۴ معترض را دستگیر کردند. در ماه اکتبر و در تظاهرات دولتی حامیان فلسطین نیز ده‌ها نفر پس از سردادن شعار‌هایی در انتقاد از دولت مصر بازداشت شدند که بیش از ۵۰ نفر آنها کماکان پشت میله‌های زندان هستند.

این گزارش اضافه کرده است: در مراکش نیز ده‌ها نفر در تظاهرات‌های طرفداران فلسطین تحت پیگرد قانونی قرار گرفتند و یا به دلیل انتقاد از نزدیکی حکومت به [رژیم]اسرائیل در رسانه‌های اجتماعی بازداشت شده اند. در عربستان سعودی که به دنبال توافق عادی سازی روابط با [رژیم]اسرائیل بوده و در امارات متحده عربی که پیشتر به چنین توافقی دست یافته، مقام‌ها آنچنان نسبت به ابراز کوچکترین مخالفتی حساسیت نشان داده اند که بسیاری از مردم وحشت دارند در مورد این موضوع صحبت کنند.

به گفته سازمان عفو بین‌الملل، دولت اردن که از یک سو اکثریت جمعیتش را فلسطینیان تشکیل داده و از سوی دیگر با [رژیم]اسرائیل و آمریکا همکاری نزدیک دارد، از اوایل اکتبر تاکنون دست‌کم یک هزار و ۵۰۰ نفر را بازداشت کرده است. این رقم شامل حدود ۵۰۰ نفری می‌شود که در ماه مارس و در جریان برپایی یک تظاهرات بزرگ در برابر سفارت [رژیم]اسرائیل در امان دستگیر شدند.

نیویورک تایمز در این گزارش اعلام کرد: رژیم‌های خودکامه عربی که به ندرت مخالفت را تحمل می‌کنند، حساسیت خاصی نسبت به کنشگری پیرامون آرمان فلسطین دارند. فعالان عرب دهه هاست که مبارزه عدالت طلبانه برای فلسطینی‌ها را به مبارزه برای حقوق و آزادی‌های بیشتر در داخل کشورهایشان پیوند می‌دهند. برای آنها، [رژیم]اسرائیل نماد نیرو‌های مستبد و استعمارگری است که مانع رشد جامعه خود شده اند.

در این گزارش آمده است: در مصاحبه‌هایی که در سراسر مصر، مراکش و کشور‌های حوزه خلیج فارس - از جمله عربستان سعودی، امارات متحده عربی، بحرین، عمان و کویت - انجام شد، بسیاری از شهروندان آرمان فلسطین را مبارزه عدالت طلبانه و [رژیم]اسرائیل را نماد ظلم و ستم دانسته و در برخی موارد، مراودات حاکمان خود با تل آویو را ورشکستگی اخلاقی توصیف می‌کنند.

نیویورک تایمز اضافه کرده است: پس از توافق بحرین، مراکش و امارات متحده عربی برای عادی سازی روابط با [رژیم]اسرائیل و گام‌های همراستای عربستان، جنگ اخیر خشم مردم این کشور‌ها را نه تنها نسبت به [رژیم]اسرائیل، بلکه علیه رهبران عرب که مایل به همکاری با آن هستند، برانگیخته است. این واقعیت که برخی از کشور‌های عربی حاشیه خلیج فارس از ابزار‌های اسرائیلی برای نظارت بر منتقدان خود استفاده کرده اند، این برداشت را به حقیقت نزدیک‌تر می‌سازد.

بر اساس این گزارش، بسیاری از دولت‌های عربی سعی کرده اند با لفاظی‌های تند در محکومیت جنگ [رژیم]اسرائیل، خشم مردم را مهار کنند. به گفته تحلیلگران، با این حال، مزایای عملی روابط با [رژیم]اسرائیل نزد این دولت‌ها آنچنان زیاد است که از قرارداد‌های صلح صرف نظر نمی‌کنند. مصر، اولین کشور عربی که با [رژیم]اسرائیل صلح کرد، در طول سال‌ها مبارزه مشترک با ستیزه جویان در شمال شبه جزیره سینا، یک مشارکت امنیتی تنگاتنگ با همسایه خود برقرار کرده است. مصر و [رژیم]اسرائیل همچنین برای محاصره غزه و مهار حماس همکاری کرده اند. قاهره نیز برای جلوگیری از هجوم سیل عظیم آوارگان فلسطینی از غزه به همکاری تل آویو نیاز دارد.

در این گزارش آمده است: کشور‌های حاشیه جنوبی خلیج فارس، از جمله عربستان سعودی و امارات متحده عربی، مدت‌هاست که ارتباطات امنیتی مخفیانه با [رژیم]اسرائیل را که ایران را بزرگ‌ترین تهدید علیه خود می‌داند، حفظ کرده و با بهره برداری از راهبرد "دشمنِ دشمنِ من"، راه را برای مذاکرات عادی سازی هموار کردند. انتقاد از این تدابیر نادر است چرا که بسیاری از کشور‌های عربی حاشیه خلیج فارس تمام اشکال اعتراض و سازماندهی سیاسی را ممنوع کرده اند.

بر اساس این گزارش، در گذشته، برخی از رهبران منطقه به مردم مستاصل خود اجازه می‌دادند تا با اقدام‌های عملی در حمایت از فلسطین و مبارزه با [رژیم]اسرائیل، خشم خود را خالی کنند، اما اکنون که بسیاری از شهروندان عرب، حکومت‌های خود را در رنج مردم غزه دخیل می‌دانند، حمایت از فلسطین با حساسیت بیشتری روبرو می‌شود.

منبع: ایرنا

باشگاه خبرنگاران جوان بین‌الملل خاورمیانه