تخریب «خانه تحریم» با سیاست های خنثی سازی
تاریخ انتشار: ۲۲ اسفند ۱۴۰۰ | کد خبر: ۳۴۵۷۷۹۲۴
حالا این نشریه در جدیدترین مطلب خود به موضوع مذاکرات و برجام و سیاست‌های کلان جمهوری اسلامی در حوزه تحریمی پرداخته و با تحلیل وضع موجود، نکات مهمی را پیرامون سیاست بی‌اثر‌کردن تحریم‌های غرب توسط ایران مطرح که در ادامه آن را بررسی می‌کنیم:
اعتراف غرب به از دست‌رفتن کارکرد تحریمنشریه فارن پالیسی در بخشی از جدیدترین گزارشی که درباره موضع ایران در وضعیت مذاکره منتشر کرده، تاکید کرده حتی اگر برجام امضا هم شود ایران همچنان سیاست کاهش و بی‌اثر‌کردن تحریم‌های غرب را در پیش خواهد گرفت و در واقع ایران با منابع آزاد‌شده خود هم درخصوص کاهش فشار غرب قدم برمی‌دارد چون اکنون و بعد از این تجارب مختلف حوزه تحریم، سیاست کاهش فشار غرب و بی‌اثر‌کردن آن یک سیاست اصلی برای جمهوری اسلامی ایران است.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
درواقع پیام این تلاش تهران برای بی‌اثر‌سازی تحریم‌ها اتفاق بسیار مهمی است که به‌خوبی در غرب شنیده و فهم شده تا جایی که خود غربی‌ها هم به آن اذعان دارند اما باید بررسی کنیم ادامه این سیاست چه دستاوردها و نتایجی برای جمهوری اسلامی خواهد داشت؟
نکته اول این که سیاست‌کلان جمهوری اسلامی برای خنثی‌سازی تحریم‌ها آنقدر مهم بوده که خود غربی‌ها هم نسبت به آن حساس شده‌اند و نکته‌دوم این است که غرب متوجه شده در‌حال‌حاضر تحریم‌ها کاملا کارکرد خود را از دست داده و آمریکایی‌ها عملا ابزار بیشتری برای اعمال تحریم و فشار علیه جمهوری اسلامی ایران ندارند. این نه ادعای مخالفان آمریکا یا مقامات رسمی جمهوری اسلامی ایران بلکه اعتراف صریح و تاریخی مقامات آمریکایی است.
ازجمله ند پرایس سخنگوی کاخ‌سفید که حدود 6بهمن در نشست خبری خود اعلام کرد: «واقعیت این است که دولت قبلی واشنگتن برای ما مجموعه‌ای از گزینه‌های وحشتناک باقی گذاشت.
کارزار فشار حداکثری (علیه ایران) یک شکست مفتضحانه بود و هرآنچه در آن وعده داده شده بود، خلافش اتفاق افتاد.» حتی چند روز پس از سخنان سخنگوی کاخ‌سفید، کریس مورفی سناتور آمریکایی هم در توئیتی اذعان کرد: «ایالات متحده از تحریم‌های فشار حداکثری علیه ایران چیزی به دست نیاورد و در حقیقت همه چیز بدتر شد.»
بدل شکست کمپین فشار حداکثریاما چرا آمریکایی‌ها صراحتا اعلام می‌کنند که در پروژه‌های تحریم‌ها و فشارهای حداکثری علیه ایران شکست خورده‌اند؟ پاسخ روشن است.
باوجود گذشت یک دهه از تحریم‌های فلج‌کننده اوباما و پس از آن کمپین فشار حداکثری ترامپ علیه ایران، جمهوری اسلامی نه‌تنها فرو نپاشید حتی اصلی‌ترین چشم انداز آمریکایی‌ها هم محقق نشد و حتی در خرداد۱۴۰۰ اتفاق مهمی افتاد و اهداف فرعی‌تر آمریکا مثل «تغییر رفتار ایران» هم به نتیجه نرسید.
درست است که از جمعه روند مذاکرات وین عملا متوقف شده و قرار است رایزنی‌ها از پایتخت‌ها ادامه داشته باشد اما نتیجه هرچه شود فرقی ندارد چون سیاست قطعی جمهوری اسلامی یک پارادایم ثابت و مشخص است؛ نکته‌ای که نشریه آمریکایی فارن پالیسی هم به آن اذعان دارد؛ سیاست فعلی ایران چه با اجرای برجام و به ثمر نشستن مذاکرات و چه خارج از چارچوب برجام برای مدیریت فشارهای غرب و بی‌اثر‌کردن آن از تمام راه‌های سیاسی و اقتصادی ادامه خواهد داشت.
شاید بپرسید بر چه اساس و مستندی ایران این مسیر را موفق می‌داند و بدل این رویکرد چیست؟ موارد بسیار زیاد است و فقط به همین چند مورد نگاهی بیندازید که ایران همزمان بدون برجام و FATF به عضویت سازمان همکاری شانگهای درآید و فروش نفت خود را نیز به عدد قابل‌توجه نزدیک به یک‌ونیم میلیون بشکه در روز برساند.
در واقع در شرایطی که آمریکایی‌ها اعلام کرده بودند فروش نفت ایران را به صفر خواهند رساند اما ایران امروز نه‌تنها بیش از یک میلیون بشکه نفت خود را «به قیمت روز» می‌فروشد بلکه پول آن را هم بدون دردسر وارد کشور می‌کند و همزمان اجرای سند همکاری ۲۵ساله با چین، ارتباط با همسایگان شرقی ازجمله در سفر به روسیه، آغاز عملیات اجرایی ۴۸پروژه بزرگ صنعتی در کشور به ارزش ۵۰۰هزار میلیارد تومان و مصادیق بسیار دیگر نشان می‌دهد فشارهای حداکثری دیگر گزینه در دسترسی برای آمریکایی‌ها نخواهد بود.
این سیاست‌ورزی جدید و به‌نوعی دائمی نتایج مهمی برای کشور به دنبال دارد. به‌عنوان مثال اگر دوباره آمریکا با حضور یک فرد جمهوریخواه دیگر بخواهد از قرارداد بین‌المللی برجام خارج شود یا طرفین بخواهند تعهدات خود را کاهش دهند، وضعیت اقتصادی ایران مانند سال97 دچار تکانه‌های شدید نخواهد شد.
دستاورد دیگر هم نقض یک انگاره غلط است؛ تصور بسیاری این است که با اجرای برجام همه تحریم‌ها از بین می‌رود اما قطعا این انگاره درست نیست چرا که غرب در این صورت باز هم سیاست فشار را ادامه خواهد داد پس طبیعی است پیش‌بردن این پارادایم و نوسازی مواجهه با تحریم‌های غرب، تحت هر شرایطی به مدیریت فشار اقتصادی و سیاسی غرب منجر خواهد شد و به نوعی یک ضربه‌گیر دائمی است؛ نکته‌سوم هم این که اکنون غرب از برجام به‌عنوان ابزار قدرت استفاده می‌کند که اجرای چنین سیاستی از سوی ایران باعث می‌شود کارکرد این اهرم هم برای آمریکا و کشورهای تروئیکا از دست برود و به نوعی این موضوع بلاوجه و بی‌رنگ شود.
عباس مقتدایی، نماینده اصفهان با اشاره به اینکه نتیجه مذاکرات برجام هر چه باشد تاثیری در حرکت دولت و مردم ایران مبنی بر تلاش برای خنثی‌کردن تحریم‌ها نخواهد گذاشت، خاطرنشان کرد: رویکرد غرب در مذاکرات احیای برجام در وین نشانه‌ای از تداوم فریبکاری‌های کشورهای اروپایی به‌ویژه آمریکایی‌هاست.
وی با اشاره به هدف ایالات متحده از کارشکنی در فضای مذاکراتی تصریح کرد: آمریکایی‌ها به دنبال آن هستند آنچه را از طریق برجام به‌دست نیاورده‌اند با گرفتن ژست حضور در برجام به دست آورند. آنها در پی آن هستند با به‌راه انداختن تاطمات بازار، نگرش‌های احساسی وابسته به برجام را تحریک کنند. این در حالی است که جمهوری اسلامی ایران موفق شده در سایه پیشبرد راهکار خنثی‌کردن تحریم‌ها در طول ماه‌های گذشته، افکار عمومی و ذهنیت ها را از برجام و تاثیرگذاری آن در زندگی روزمره مردم جدا کند و مسیر حرکتی اداره کشور را به سمت عقلانیت بیشتر پیش ببرد.
نایب رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی با بیان اینکه غرب در پی آن بود که از برجام به عنوان یک ابزار قدرت برای فشار علیه ملت ایران استفاده کند، گفت: غربی‌ها در این هدف خود شکست خواهند خورد چون افکار عمومی ملت ایران متوجه گروکشی‌های برجامی از سوی تروئیکای اروپایی و ایالات متحده شده است. البته این موضوع بار دیگر نشان داد غرب واقعا به دنبال همکاری نیست بلکه آنها خواهان آنند که مطالبات ناحق خود را پیش ببرند.
مقتدایی با بیان اینکه نحوه رفتار جمهوری اسلامی ایران نشان داد ما پای آرمان‌ها، ارزش‌ها و خطوط قرمزی ایستاده‌ایم، خاطرنشان کرد: در جنگ اراده‌ها این اراده ملت ایران است که پیروز خواهد شد. طرف غربی بداند اگر قرار بود ملت ایران باج بدهد سال‌های قبل چنین کاری می کرد. اکنون که این همه هزینه بر کشور ما تحمیل شده و حالا که آمریکایی ها از اجرایی شدن اهداف از پیش تعیین شده خود مایوس شده‌اند و در فلج کردن ملت ایران ناکام مانده‌اند باید بدانند جمهوری اسلامی دیگر حاضر به تکرار تجربه مذاکرات قبلی برجام نیست و مسیر توسعه و پیشرفت خود را با نگاه به داخل و تقویت دیپلماسی اقتصادی طی خواهد کرد. برگزاری انواع انتخاب‌ها، حضور دائمی مردم در صحنه، دفاع بومی، تولید تسلیحات و سلاح‌هایی برای دفاع از کیان کشور، استقلال اقتصادی و بسیاری از موضوعات مبتنی بر بومی‌سازی‌های فناوری و نحوه اداره کشور نشان داد ملت ایران راه را پیدا کرده است.
وی با اشاره به تجارب و درس‌های عبرت‌آموزی که به‌واسطه اعتماد به غرب در تاریخ کشورهای جهان و همچنین تاریخ سیاسی ایران رخ داده است، خاطرنشان کرد: ملت ایران یک ملت رشید است و با بازی‌های فریبکارانه غربگرایان و غربی‌ها هویت خود را از دست نمی‌دهد.
عضو هیات رئیسه مجلس با اشاره به تحولات سیاسی روز و همچنین جنگ اوکراین و همچنین پیگیری سیاست‌های خنثی‌سازی تحریم‌ها از سوی ایران خاطرنشان کرد: اکنون با توجه به اینکه قیمت نفت به بالای 100دلار رسیده عملا تحریم نفت خاتمه یافته است. با توجه به اینکه غرب نیازمند نفت است عملا تحریم پولی و بانکی خود به خود خاتمه یافته است. با توجه به تعارض موجود میان غرب و روسیه کاملا مشهود است دیگر فضای تک قطبی بر جهان حاکم نیست. همچنین با توجه به خیز عظیم چینی‌ها برای حضور در مناطق مختلف دنیا کاملا بدیهی است ایران می‌تواند در قالب سازمان شانگهای یا حتی در قالب ارتباط با سازمان بریکس یا با استفاده از دیپلماسی اقتصادی و ارتباط با همسایگان و ارتباط با آمریکای لاتین و آفریقا نیازهای خود را برطرف کند؛ بنابراین شوک‌هایی که اکنون غربی‌ها در پی آن هستند تیری است که حتما به سنگ خواهند خورد و ملت ایران برنده این جریانات خواهد بود.
فتاح غلامی - سیاسی
مجتبی یوسفی، عضو هیات‌رئیسه مجلس: سیاست راهبردی خنثی‌سازی تحریم‌ها باید تداوم یابد
مجتبی یوسفی، عضو هیات‌رئیسه مجلس درباره سیاست راهبردی جمهوری اسلامی ایران مبنی بر تداوم سیاست ناکارآمد کردن تحریم‌ها گفت: رهبر معظم انقلاب تاکیدات دقیقی درباره این موضوع دارند قریب به این مضمون که راه رفع تحریم‌ها لغو یا دور زدن آن نیست بلکه بی‌اثر کردن آن است.
وی با بیان اینکه سیاست خنثی کردن تحریم‌ها به‌واسطه نگاه به داخل اتفاق خواهد افتاد، خاطرنشان کرد: البته نباید در این زمینه به شعار بسنده کرد و همچنین قرار نیست که درهای کشور بسته شود اما اینکه اقتصاد ایران را شرطی کنیم و به این تلقی برسیم که در صورت برقراری رابطه با اروپا و آمریکا، مشکلات اقتصادی کشور حل خواهد شد، یقینا مسیر اشتباهی را طی خواهیم کرد.
یوسفی با اشاره به رویکرد دولت سیزدهم درخصوص گره نزدن مشکلات به موضوع احیای برجام، تصریح کرد: دولت سیزدهم در همین مدت کوتاه نشان داده که اگر نگاه به درون باشد و از ظرفیت‌های دیپلماسی هم به نحو احسن استفاده شود، حتی کارهای دشواری مثل خرید 40 الی 50 میلیون دز واکسن و همچنین حل مشکل واکسیناسیون ممکن خواهد بود.
عضو هیات‌رئیسه مجلس اضافه کرد: ما پنج ماه قبل شاهد بودیم برخی از مردم برای واکسن زدن به کشورهای همسایه سفر می‌کردند اما دولت سیزدهم بدون اینکه زیاده‌خواهی غرب در حوزه اف‌ای‌تی‌اف و موضوعات دیگر را که سرآغاز برجام‌های بعدی بود، بپذیرد و مثل دولت پیشین خرید واکسن را به پیوستن به اف‌ای‌تی‌اف گره بزند، تلاش کرد تا با کار و کوشش مشکل واکسن در کشور را حل کند.
وی در عین حال خاطرنشان کرد: ما نمی‌خواهیم درهای کشور را ببندیم و از ظرفیت‌های اقتصادی دنیا استفاده نکنیم، بلکه با همسایگان و کشورهایی که به‌نوعی با آنها زبان یا فرهنگ مشترک داریم روابط مطلوبی را برقرار خواهیم کرد و اگر این روند را ادامه دهیم مساله خنثی کردن تحریم‌ها سرعت خواهد یافت در غیر این صورت اگر بخواهیم همه اقتصاد را شرطی کنیم مبنی بر اینکه تا موضوعات مرتبط با سیاست خارجی و آن هم با چند کشور محدود و در چند موضوع جزئی حل نشود، مشکلات کشور حل نخواهد شد، طبعا راه به جایی نخواهیم برد.
نماینده اهواز تاکید کرد: همان‌طور که حضرت آقا در دیدار با مجلس خبرگان فرمودند اگر ما برخی از نگاه‌های افراد داخلی و همچنین دیدگاه‌های استعماری را مبنی بر حذف ظرفیت‌ها و مؤلفه‌های قدرت‌ساز مثل انرژی هسته‌ای و توان دفاعی را می‌پذیرفتیم و دست‌های قدرتمند خود را در این زمینه‌ها از دست می‌دادیم، امروز قطعا پشیمان بودیم.
عضو هیات‌رئیسه مجلس خاطرنشان کرد: تردیدی نیست که ما اهل مذاکره‌ایم و برداشتن تحریم‌ها برای کارگزاران کشور جهت رفع مشکلات اقتصادی کشور مهم است اما باید پذیرفت که هر توافقی خوب نیست بلکه باید جامع و بلندمدت باشد.
یوسفی تصریح کرد: طرف غربی و آمریکایی به قوانین بالادستی خود مثل تحریم‌های کاتسا و آیسا و همه تحریم‌هایی که برای کشورمان به‌ناحق وضع شده استناد می‌کنند و هر رئیس‌جمهوری که در آمریکا روی کار بیاید، می‌گوید که ما نمی‌توانیم این قوانین را لغو کنیم، بلکه نهایت تحریم‌ها تعلیق خواهد شد. در مقابل ما هم می‌توانیم به قانون اقدام راهبردی برای لغو تحریم‌ها استناد کنیم. این قانون شاه‌کلید اصلی برای برگشتن منفعت اقتصادی از صادرات نفتی و منابع ارزی آن است.
وی با اشاره به رویکرد دولت سیزدهم در عرصه سیاست خارجی گفت: قطعا این دولت نسبت به دولت پیشین خط‌قرمزها را با جدیت بیشتری دنبال می‌کند. رفتار گذشته غربی‌ها نشان داد که باید از تجربه مذاکرات پیشین در دولت‌های مختلف درس عبرت گرفت. غرب در برجام با همان تضمین‌های نیم‌بندی که داد، قابل‌اعتماد نیست و بنابراین ما هم باید در مذاکرات تضمین‌هایی بگیریم تا تجربه برجام دوباره تکرار نشود.
یوسفی خاطرنشان کرد: در برجام همه اقدامات ایران به تأیید آژانس و کشورهای اروپایی رسیده بود و آنها اذعان کردند که جمهوری اسلامی به‌تمامی تعهدات خود عمل کرده و این در‌حالی بود که دولت قبلی می‌توانست با اجرای مرحله به مرحله خود نسبت به اقدام متقابل غربی‌ها واکنش نشان دهد اما وقتی همه تعهدات ایران اجرایی شد دیگر چیزی برای چانه‌زنی نبود. اکنون غربی‌ها باید مشخص کنند که در صورت خروج مجدد آمریکا چه اقداماتی قرار است انجام دهند؛ چون تجربه نشان داده از یک سوراخ گزیده شدن کار هوشمندانه‌ای نیست.
مریم عاقلی - سیاسی / روزنامه جام جم
منبع: جام جم آنلاین
کلیدواژه: تحریم خنثی سازی برجام فشار حداکثری آوانگارد جمهوری اسلامی ایران عضو هیات رئیسه مجلس خنثی کردن تحریم ها سازی تحریم ها فشار حداکثری دولت سیزدهم آمریکایی ها بی اثر کردن علیه ایران ملت ایران خواهد شد غربی ها
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت jamejamonline.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «جام جم آنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۴۵۷۷۹۲۴ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
سیاست‌گذاری هوشمندانه حوزه انرژی، توسعه درآمدهای ارزی کشور در شرایط تحریم را میسر کرد
به گزارش تابناک اقتصادی؛ کشورهای نفت و گازخیز عمدتاً به درآمدهای حاصل از فروش این منابع وابسته هستند. ما هم از این قاعده استثنا نیستیم. دشمن با توجه به این موضوع، از این امر به عنوان یک پاشنه آشیل استفاده کرد و به تحریم صنایع نفت و گاز کشورمان مبادرت کرد.
دولت سیزدهم به اعمال سیاست‌هایی در راستای خنثی سازی تحریم‌ها پرداخت. طرح‌هایی مانند اتکا به خود، استفاده از ظرفیت دانش بنیانی کشور، صدور خدمات فنی و مهندسی به دیگر کشورها، سهامداری در پالایشگاه‌های فراسرزمینی و عرضه نفت به مینی ریفاینری‌ها در شرق آسیا مدنظر قرار گرفت.
توسعه زنجیره ارزش محصولات نیز از جمله راهکار‌هایی بود که با جدیت دنبال شد. مجلس نیز به ریل گذاری قانونی برای خنثی سازی تحریم‌ها پرداخت. در شرایطی که دسترسی کشور به اقلام راهبردی در صنایع نفت و گاز مسدود شده بود، قانون ترک تشریفات مناقصه و جهش تولید دانش بنیان به کمک آمد.
با اجرای قوانینی که در بالا به آنها اشاره شد، وزارت نفت بیشترین استفاده را از دستاورد‌های دانش بنیانی داشت و تولید نفت و گاز کشور ادامه یافت. در زمینه فروش نیز سیاست‌هایی مانند فروش نفت به پالایشگاه‌های فراسرزمینی و مینی پالایشگاه‌ها در دستور کار قرار گرفت.
برای دسترسی به وجوه مربوط به نفت و گاز نیز از روش‌هایی مانند تهاتر و استفاده از ارز‌هایی غیر از دلار بهره بردیم. در نهایت این سیاست‌ها ما را به فروش نفت و گاز در شرایط تحریم رساند.
نظرات محمدطاهر رحیمی، سیاست پژوه اقتصاد کلان کشور را در ادامه می‌خوانید. رحیمی با اشاره به این موضوع که بر اساس آمار سازمان گمرک کشور طی سال ۱۴۰۲ توانستیم حدود ۳۶ میلیارد دلار درآمد حاصل از صادرات نفت داشته باشیم، تصریح کرد: با در نظر گرفتن این موضوع که در حال فروش نفت با تخفیف هستیم و قیمت نفت بین ۷۰ تا ۷۳ دلار است، روزانه قریب به ۱ میلیون و ۳۵۰ هزار بشکه نفت فروخته ایم. صادرات نفت تا این حد قطعاً موفقیت ویژه‌ای برای دولت سیزدهم و وزارت نفت در شرایط تحریمی محسوب می‌شود.
وی ادامه داد: این موضوع جای تأمل و تحسین دولت دارد که با چه استراتژی‌هایی توانستیم به این میزان فروش نفت داشته باشیم. اولین سیاست درستی که دولت در راستای افزایش فروش نفت کشور به اجرا گذاشت، تلاش در راستای کاهش تکثر فروشندگان نفت بود.
سیاست پژوه اقتصاد کلان کشور توضیح داد: اقدام دولت در کاهش تکثر فروشندگان و ایجاد نوعی تمرکز مدیریت صادرات نفت کشور مثبت ارزیابی می‌شود. این اقدام اثرات مثبتی دارد که تأثیرگذاری آن را در موفقیت کشور در فروش نفت دیدیم.
رحیمی گفت: دومین اقدام مثبتی که دولت انجام داد این بود که حداقل بخشی از صادرات نفت کشور در قالب صادرات نفت به پالایشگاه‌های کشورهای دیگر انجام شد. عملاً طرح پالایشگاه‌های فراسرزمینی برای کشور در دستور کار قرار گرفت که اقدام مثبتی به شمار می‌رود.
وی ادامه داد: در طرح مورد بحث، به جای اینکه صادرات نفت را به طور مستقیم به دیگر کشورها داشته باشیم، نفت به پالایشگاه‌های نیمه کاره یا از کار افتاده کشورهای دیگر تحویل داده شد. این پالایشگاه‌ها با کمک فنی ایران راه اندازی شدند و توانستند به پالایش نفت بپردازند و فرآورده تولید کنند. از این طریق، عواید ارزی بیشتری نصیب کشورمان شد.
سیاست پژوه اقتصاد کلان کشور توضیح داد: اقدام مثبت سوم که دولت به اجرا گذاشت، باز کردن حساب ویژه روی کشور چین بود. این کشور امکان خنثی سازی تحریم‌ها را به واسطه نظام پولی و مالی اش می‌تواند برایمان فراهم کند. چین از موضوع صادرات نفت ایران به این کشور به لحاظ سیاسی و راهبردی سود می‌برد. زیرا پکن از نفت روسیه بی نیاز می‌شود و این موضوع برای چین اهمیت زیادی دارد.
رحیمی گفت: ما تلاش کردیم با تکیه بر سه اقدام مهم در جهت تنوع بخشیدن به مقاصد صادراتی، پالایشگاه‌های کوچک مقیاس و همچنین تمرکز بر بازار شرق آسیا و نظامات جدید تسویه مالی با چین بوده است که از فرصت به دست آمده استفاده کردیم و به صادرات نفت خود به مشتریان جدید پرداختیم. این سیاست گذاری‌های هوشمندانه دولت فروش نفت در شرایط تحریم را میسر کرد.
علت فوت پزشک متخصص در استان فارس در دست بررسی است