برات پزان، آیینی کهن برای پاسداشت ماه شعبان
تاریخ انتشار: ۲۴ اسفند ۱۴۰۰ | کد خبر: ۳۴۶۰۰۷۱۱
به گزارش خبرگزاری فارس از اقلید، پیشینه اقلید با توجه به فصل اول پژوهش باستان‌شناسی و نشانه‌هایی که در دسترس است به پنج هزار سال پیش از میلاد می‌رسد. آثار تاریخی مانند حوضچه دختر گبر، کتیبه و غار تنگ براق، کوشک زر، کتیبه کوه بل، باتلاق گور بهرام، چشمه شیرین، تل باکون(بکان) و قلعه‌ها و تپه‌های باستانی و ده‌ها نشانه کوچک و بزرگ دیگر گواه بر قدمت تاریخی این قلمرو است.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
شهرستان اقلید علاوه بر قدمت تاریخی دارای پیشینه مذهبی، فرهنگی و طبیعی ارزشمندی در عرصه های مختلف و مردمی خونگرم، مهربان و مهمان دوست و پایبند با آداب و رسوم است به طوری که با وجود قدمت برخی از رسوم و سنت های محلی و قدیمی، همچنان بساط برگزاری و دورهمی‌های خانوادگی در اجرا و زنده نگه داشتن این سنت ها از جمله هلیم پزان، کلوخ پزان و... همچنان پابرجا است.
یکی از این سنت ها که از قدیم در اقلید رایج بوده و همچنان هر ساله با آغاز ماه شعبان، در سطح شهرستان اقلید شاهد اجرای آن هستیم، سنت دیرینه پخت نان براتی است که زین‌العابدین محمدی، کارشناس فرهنگی این شهرستان به شیوه پخت، توزیع و حفظ این سنت به شرح زیر پرداخت.
شیوه پخت نان برات
هر نانی و غذایی برای عمل آمدن و پخته شدن نیازمند مقدماتی و مقتضیاتی است همان گونه که نان معمولی نیازبه آرد، آب، نمک و مایه خمیر و زمان تخمیر دارد و یا سایر کلوچه ها و نان ها نیازمند آرد، روغن، شکر و سایر ملزومات اند، نان برات نیز همان گونه که اشاره شد با آرد، شکر، خمیرمایه، زعفران، هل، گلاب، زرد چوبه، گشنیز و روغن آماده می شود.
وقتی این ترکیبات آماده شدند، بانوان پرتوان آنها را با آب به هم آمیخته و ورز داده یا به قول خانم ها، آن را سرشیده، سپس آن را در پارچه ای ضخیم پیچیده و یک ساعت و نیم صبر می کنند که خمیر به اصطلاح بر آید یا چشمه بزند و آمادگی پخت پیدا کند و گرم گرفتن خمیر موجب زودتر تخمیرشدن و چشمه زدن می شود.
زنان خبره، موقع برآمدن خمیر را می دانند. قدیم که نفت و گاز نبود با چوب و هیزم زیر تابه‌های مخصوص برات پزی را می افروختند و امروزه با اجاق گاز، کار انجام می شود. تابه ها و یا ظروف مدور بزرگ را روی شعله می گذارند و به مقدار کافی روغن جامد نباتی در آن ها می ریزند و زنان به چونه کردن خمیر می پردازند.
سپس زنان و یا مردانی دیگر، آن ها را به اندازه کافی مانند نان کپل پهن می کنند و درون روغن می اندازند و یک طرف نان که پخته شد با وسیله ای چوبی یا فلزی که مانند کفگیر باشد، نان را برمی گردانند تا طرف دیگر پخته شود.
زمانی که نان به رنگ طلایی در آمد، نشانه پخته شدن است و دست اندکاران پخت مواظبند که نان نسوزد. بعد هم سفره ای پلاستیکی پهن می کنند و روی آن سفره ای پارچه ای می کشند و نان ها را روی آن می ریزند تا هم خنک شود و هم روغن اضافی جذب پارچه گردد.
پخت نان برات، مهارت و تجربه می‌خواهد و کار هر کسی نیست
زنان باتجربه و مردان کارآزموده مبادرت به پخت می کنند و پخت نان برات نیازمند مشارکت چند نفره است، مخصوصا اگر میزان خمیر زیاد باشد.
تقسیم و توزیع نان برات در محلات؛ پس از آن که نان ها پخته و خنک شد و روغن گیری اضافی صورت گرفت، متناسب با نفرات هر خانواده، از ایتام و فقرا و مساکین گرفته تا فامیل و همسایه، کار بسته بندی آغاز می شود و بسته ها باید سه عددی یا پنج و هفت و نه و یازده عددی و به صورت فرد باشد نه زوج، چون زوج بودن را خوش‌یمن نمی دانند. پس از بسته بندی، کوچک ترهای حاضر، بسته بندی ها را متناسب با تعداد، به خانه افراد می برند.
رسیدگی به پزندگان نان برات؛ چون محل طبخ نان به سبب اجاق گازها بسیار گرم است برای رفع خستگی آنان ابتدا چای آماده می کنند و سپس با دوغ و بستنی، خنکی را برایشان رقم می زنند و اگر شعبان در تابستان باشد، هندوانه نقش اول را در تعدیل گرمای بدنِ برات پزان دارد.
پخت آش رشته پایانی
رسم است که پس از پخت نان برات و جمع کردن ابزار و بساط جای آن یک دیگ آش رشته، بار بگذارند که از قبل یا با خمیر تازه خودشان رشته محلی می برند یا از رشته های آماده بازاری استفاده می کنند، البته عدس و نخود و لوبیا و سبزی آن را از شب قبل از پخت نان برات، آماده می کنند که هم وقت کافی داشته باشند و هم در حال خستگی دنبال وسایل آش رشته نباشند.
ضرورت حفظ این سنت
اگرچه می توان پول این نان را هم به ایتام و فقرا داد و ثوابش را هدیه اموات نمود، که بسیاری از افراد نیز این کار را انجام می دهند و فعل پسندیده ای است، اما به طور کلی نباید این سنت های فرهنگی و کهن زاد مادری را از یاد برد و به دست فراموشی سپرد. همان گونه که در شهرستان اقلید سنت های جاوید مانند کلوخ پزان و هلیم پزان و بلاله گندم زنده و رایج است و با اقبال و استقبال عمومی مجدد مواجه شده، باید برات پزان هم شاکله اصلی خود را حفظ کند و جایگاه سنتی آن در فرهنگ عامه محفوظ بماند.
انتهای پیام/س
منبع: فارس
کلیدواژه: شهرستان اقلید آیین و سنت ها ماه شعبان نان محلی سنت ها
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.farsnews.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «فارس» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۴۶۰۰۷۱۱ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
برنامه‌های پاسداشت مقام معلمان و مربیان و اساتید عقیدتی سیاسی در سراسر نیروی زمینی سپاه برگزار شد
در آستانه شهادت علامه شهید مرتضی مطهری، بزرگ معلم انقلاب اسلامی و روز معلم و هفته عقیدتی سیاسی، ویژه برنامه‌های تجلیل از معلمان، مربیان و اساتید عقیدتی سیاسی در ستاد فرماندهی نیروی زمینی سپاه و سراسر این نیرو برگزار شد.
به گزارش گروه سیاسی خبرگزای دانشجو به نقل از روابط عمومی نیروی زمینی سپاه، این آیین که با حضور جمع زیادی از فرماندهان و رزمندگان ستاد فرماندهی نیرو در تهران و با ویژه برنامه تقدیر از فعالان و مروجان علوم و معارف دینی و عقیدتی سیاسی در بخش اساتید، مربیان و مدیران همراه بود به صورت زنده در اجتماع سراسری رده‌های نیروی زمینی سپاه پخش شد.
حجت الاسلام ابراهیم گنجعلی معاون عقیدتی سیاسی نیروی زمینی سپاه در آغاز این مراسم با اشاره به حجم نیرو و گستردگی جغرافیای مأموریتی نیروی زمینی سپاه، اجرای برنامه‌های تحکیم و ارتقای بصیرت و علوم و معارف دینی و عقیدتی سیاسی در این نیرو را به لحاظ ابعاد کیفی و کمی بی نظیر توصیف کرد.
معاون عقیدتی سیاسی نیروی زمینی سپاه اعزام بیش از ۳۰۰۰ روحانی به یگان‌های مرزی، مشاوره چهره به چهره، کلاس‌های قرآنی، پاسخ به پرسش‌ها و ابهامات شرعی، دینی، سیاسی و عقیدتی، برگزاری دوره‌های تربیت و تعالی، کلاس‌های تفسیر و اخلاق، آموزش سربازان در دوره‌های آموزشی، اجرای دوره‌های ویژه بسیجیان طرح امنیت را بخشی از فعالیت‌های جاری عنوان نمود که این روند رابطه مستقیمی با تقویت توانمندی معنوی، بصیرتی و اعتقادی نیروی زمینی و در نتیجه تقویت نیروی انسانی و ابعاد کیفی و کمی مأموریت‌ها داشته است.
حجه الاسلام گنجعلی اهتمام به امور قرآنی از جمله برگزاری با کیفیت مسابقات قرآن، محافل انس با قرآن، برگزاری کارگاه‌های توانمند سازی ویژه چهره‌های قرآنی و اهتمام به حفظ قرآن را از دیگر برنامه‌های نیروی زمینی سپاه عنوان کردند که به همت معاونت روابط عمومی و تبلیغات با حمایت فرماندهان و مسئولین این نیرو در قالب قرارگاه قرآنی اجرا می‌گردد.
آیت‌الله سید صمصام الدین قوامی از اساتید حوزه و دانشگاه نیز در این مراسم، نیروی زمینی سپاه را در اجرای برنامه‌های معنوی و بصیرت افزایی از رده‌های برتر سپاه خواند و گفت: برنامه‌های قرآن محور و قرآن بنیان این نیرو برکات بسیار ارزشمندی را به دنبال داشته است.
وی افزود: فرماندهان سپاه و رزمندگان سپاه سلمانی و سلیمانی و وعده خدا هستند و در دفاع از اسلام درنگ نکرده و نمی‌کنند و از این رو ملایک به آنان فخر و مباهات می‌کنند.
قوامی با اشاره به فاصله گرفتن بخشی از اعضای جامعه بشری از آموزه‌های ناب دینی و الهی خاطر نشان کرد: تمدنی که اساس آن بر قتل و غصب است، ماندنی نیست.
وی با اشاره به رابطه عقیده در تار و پود زندگی خاطر نشان کرد: عقیده‌ای که در زندگی و نظام و جنگ و صلح و معاشرت و اقتصاد و فرهنگ جریان نداشته و تأثیری نداشته باشد، این فایده‌ای ندارد.
در پایان این آیین و با حضور حجت الاسلام والمسلمین رضایی مسئول نمایندگی، ولی فقیه و سردار سرتیپ پاسدار نوری جانشین نیروی زمینی سپاه، با لوح تقدیر و اهدای جوایزی از تعدد ۱۴۰ نفر از فرماندهان، مدیران و مسئولان، اساتید، معلمان و مربیانی که در اجرای برنامه‌های عقیدتی سیاسی در نیروی زمینی سپاه نقش و تأثیر ویژه داشته اند، تجلیل و تقدیر شد.
حادثه تلخ برای جوان معلول ساروی که نخبه دانشگاه بود