به نقل از «فارس»

گیوه، پاپوش 1500 ساله

تاریخ انتشار: ۲۶ اسفند ۱۴۰۰ | کد خبر: ۳۴۶۱۱۳۶۸

به گزارش خبرگزاری فارس از زنجان، صنایع‌دستی زنجان که یکی از استان‌های فعال کشور در این زمینه است بسیار متنوع است، یافته‌های باستان‌شناسی به‌ دست‌ آمده از این استان بر قدمت انواع صنایع‌دستی در این منطقه گواهی می‌دهد.

گیوه یک کفش سنتی است و گیوه زنجان تلفیقی از هنر زنان و مردان این خطه به شمار می‌رود، گیوه نوعی پای‌پوش سنتی است که قدمتی دیرینه دارد و در گذشته در بسیاری از شهرهای مختلف ایران که آب‌و هوای خشک داشتند تولید شده است.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

ولی در حال حاضر این هنر صنعت فقط در چند شهر ایران به کمک علاقه‌مندان به حیات خویش ادامه می‌دهد که از جمله شهرها و استان‌هایی که گیوه‌بافی هنوز در آن‌ها رواج دارد زنجان، کرمانشاه، مرکزی، اصفهان و قزوین است. 

در گذشته، برای گیوه بافی معمولاً خود محلیان در اوقات فراغت خود دست به این کار می‌زدند و تلاش می‌کردند تا از وسایل و ابزاری استفاده کنند که در محل زندگی شان موجود است، هر چند امروزه این کار برای تولید انبوه به صورت کارگاهی انجام می‌شود، اما باز هم رگه‌هایی از شباهت را به شیوه سنتی دارد.

 

بافت گیوه از سال‌ها قبل رواج داشته است

گیوه‌بافان برای بافت گیوه از مواد زیر استفاده می‌کنند: پوست گاو، پیه، نری گاو و نخ تابیده، رنگ، پارچه نازک نخی، کتیرا، نخ تابیده (قرقره)، تخت چرمی و پلاستیکی برای گیوه‌های طرح جدید، میخ پوست دباغی شده، پاشنه‌های لاستیکی، کف لاستیکی، چسب، پوست، پارچه نخی، موی بز. 

در شهر زنجان نیز گیوه‌بافی و استفاده از گیوه از سال‌ها پیش متداول بوده و در مناطقی که گیوه‌بافی در آنجا رواج دارد بافت گیوه و طرح و نقوش بکار رفته در آن متفاوت است.در سال ۱۳۴۰. م که حمدالله مستوفی ازآنجا بازدید کرده می‌نویسد که پیشه گیوه‌بافی در اوج تکامل بوده است، زیباترین رویه گیوه در آباده، میان راه اصفهان و شیراز، بافته می‌شد.

مثلاً در بافت گیوه زنجان با یک‌بار قلاب زدن و نخ رد کردن یک گره ایجاد می‌شود ولی در بافت گیوه کرمانشاه با سه بار قلاب زدن یک گره ایجاد می‌شود.

شیوه بافت گیوه در زنجان به این شکل است که پایه (کَمه) گیوه به‌صورت جداگانه بافته‌ شده، سپس رویه را از نوک آن روی کَمه می‌بافند و ادامه می‌دهند و بعد کناره‌های آن را نیز در دو طرف ادامه داده و در پشت پاشنه کناره‌ها را به هم وصل می‌کنند. 

نقوش رایج در گیوه‌بافی برگرفته از طرح‌های سنتی است

ویژگی‌های یک گیوه خوب و مناسب این است که رویه بافته‌شده از نخ پنبه‌ای باشد، زیره و کفی، از چرم گاومیش بوده و اتصال رویه با کفی، به‌وسیله دوخت انجام گیرد.

معمولاً کفی گیوه و دوز آن توسط مردان و قسمت رویه و بافت آن توسط زنان انجام می‌گیرد. معمولاً قسمت رویه گیوه زنجان از جنس پنبه و قسمت زیرین و کفه آن از جنس چرم است. رویه این کفش منافذ زیادی دارد و هوا داخل کفش جریان پیدا کرده و پا را خنک نگه می‌دارد، بو نمی‌گیرد و از بیماری‌های قارچی جلوگیری می‌کند. به همین دلیل مناسب‌ترین کفش برای مناطق گرمسیری است. 

طراحی و نقوش رایج در گیوه‌بافی برگرفته از طرح‌های سنتی فرش و گلیم بوده و طرح‌های مدرن، طرح تلفیقی، مدرن و سنتی است. برای تزئینات گیوه هم از نخ‌های گلدوزی، پولک، منجوق، مروارید و سکه استفاده می‌شود پای‌افزار گیوه، با توجه به آب‌وهوای معتدل ایران خنک، سبک و قابل شستشو طراحی‌ شده است و به دلیل داشتن تمامی این ویژگی‌ها در میان روستاییان و کشاورزان، از گذشته تا امروز مورد استفاده قرار گرفته است.

  چند سالی است که پوشیدن این پاپوش سنتی نه تنها توسط خود محلیان و بومیان هر منطقه رواج پیدا کرده است، بلکه به عنوان یکی از مهم‌ترین کالاهای سوغاتی که به خوبی سیمای فرهنگ محلی ایرانی را در خود منعکس می‌کند نیز رایج شده است.

بسیاری از گردشگران و توریست‌ها و یا حتی ساکنان شهرها، وقتی برای گردش به مهمترین شهرهای ایران سفر می‌کنند از دنیای رنگارنگ این گیوه‌ها به شوق می‌آیند.

مراحل ساخت و تولید گیوه در چهار مرحله چرم‌سازی، رویه بافی، تخت‌کشی و گیوه‌دوزی خلاصه می‌شود، گیوه بافی در شهر، سیمای مخصوص به خود گرفت تا برای زندگی شهری و نیمه شهری مناسب باشد و مردم بتوانند به صورت روزانه و مرتب با توجه به شرایط جغرافیایی از آن استفاده کنند.

انتهای پیام/73005

منبع: فارس

کلیدواژه: زنجان گیوه سنتی پاپوش گیوه بافی

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.farsnews.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «فارس» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۴۶۱۱۳۶۸ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

۱۵۰۰ بانوی خودسرپرست کردستانی گواهینامه فنی وحرفه‌ای دریافت کردند

به گزارش خبرنگار مهر، آزاد سهرابی شامگاه جمعه در جمع اصحاب رسانه کردستان اظهار کرد: سازمان مردم نهاد نوای باران سال ۸۶ مجوز فعالیت خود را دریافت کرده است و در راستای پیگیری معضل اجتماعی و پیشگیری از مواد مخدر فعالیت دارد.

وی با بیان اینکه تفاهمنامه‌ای با اداره‌کل آموزش‌های فنی حرفه‌ای استان در راستای آموزش خانواده‌های حاشیه شهر منعقد شده است، افزود: براین اساس یک‌هزار و ۵۰۰ بانوی بدسرپرست و خودسرپرست دوره آموزشی دیدند و گواهینامه فنی حرفه‌ای دریافت کردند.

وی به برگزاری فعالیت‌های فرهنگی این مؤسسه در سطح استان پرداخت و یادآور شد: برگزاری مسابقات نقاشی، برنامه‌های نشاط اجتماعی، جشنواره موسیقی، برپایی نمایشگاه، توزیع شعارهای پیشگیری از مواد مخدر بین تاکسی‌های سطح شهر برای تبلیغ در راستای پیشگیری از اعتیاد از برنامه‌های این سازمان در استان بوده است.

سهرابی اذعان کرد: توزیع سبدهای غذایی، اهدای لوازم‌التحریر، پوشاک و کفش، تهیه چادر جشن تکلیف برای دختران حاشیه شهر، اهدای وسایل پزشکی به نیازمندان و حاشیه شهر و توزیع ۷۰ دست لباس زمستانی برای کودکان محلات حاشیه شهر توسط خیرین از دیگر اقدامات انجام شده توسط این سازمان است.

وی اذعان کرد: توزیع سه هزار دست مانتو شلوار بین دانش‌آموزان نیازمند نیز از دیگر برنامه‌هایی بوده که توسط این سازمان مردم نهاد در استان انجام شد.

مدیرعامل سازمان مردم نهاد نوای باران کردستان اضافه کرد: تفاهمنامه همکاری با زندان برای برگزاری کارگاه‌های آموزشی ویژه بانوان منعقد شد و امسال نیز برای آقایان دوره خیاطی برگزار می‌شود.

سهرابی یادآور شد: کارزار شهر سفید برای پاکسازی معتادان نیز از دیگر اقداماتی بود که توسط این سازمان مردم نهاد با همراهی مردم در استان انجام شده است.

وی خاطر نشان کرد: همچنین به منظور حمایت از نوجوانان و جوانان ورزشکار محلات حاشیه شهر و نیازمندان، خط تولید لباس ورزش برای این افراد در سنندج راه‌اندازی می‌شود.

گفتنی است؛ سازمان مردم نهاد نوای باران کردستان در حوزه اعتیاد و معضلات اجتماعی از جمله خودکشی، افسردگی، اعتیاد و غیره ۱۷ سال است که با همراهی خیرین استان فعالیت دارد.

‌

کد خبر 6095970