به نقل از «مشرق»

بهار به وقت سیستان و بلوچستان/از سنت‌ها تا آیین‌ها

تاریخ انتشار: ۲۹ اسفند ۱۴۰۰ | کد خبر: ۳۴۶۲۱۹۶۴

ساعت‌های پایانی سال ۱۴۰۰ می‌گذرد تا بهاری دیگر آغاز شود بهاری همراه با سنت‌ها و آیین‌های کهن که از گذشته‌های دور تا کنون در سیستان و بلوچستان همچون سایر نقاط کشورمان  به زیبایی جریان داشته است.

به گزارش مشرق، نوروز گستره عظیمی دارد و در هر منطقه‌ای سال نو با یک پیش ‌درآمد طبیعی آغاز می‌شود، یعنی طبیعت به گونه‌ای به انسان‌ها آمدن سال نو را بشارت می‌دهد، این پیش درآمدها گاهی همراه با وزش باد ملایمی است که آمدن بهار را مژده می‌دهد و گاهی حضور بلبل یا مرغان زیبایی است و در گوشه‌ای دیگر نیز گرم شدن زمین، ذوب شدن برف‌ها و آغاز شکوفه درخت‌ها اما در سیستان حضور پرستوها و وزش باد همراه با رقص شمشیرآمدن نوروز را بشارت می‌دهند.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

اجرای سنت‌های کهن همراه با جشن و سرور مردم سیستان و بلوچستان از شمال تا جنوب این دیار از گذشته‌های دور تا به امروز در آستانه نو شدن سال صحنه‌های زیبا و جذاب را در ذهن به یادگار می‌گذارد صحنه‌هایی که در این گزارش مواردی از آن را با هم مرور می‌کنیم.

مراسم جشن بهارچرانی و عید نوروز در منطقه سرحد بلوچستان

در منطقه سرحد بلوچستان (شهرها و روستاهای مرکزی سیستان و بلوچستان) مراسم نوروز و بهار که در اصطلاح محلی به آن"بهارگاه و نوکین روچ " یعنی نوروز گفته می‌شود آیین‌های خاصی دارد.

یکی از مراسم ویژه و مخصوص عید نوروز و جشن بهار در منطقه بلوچستان چیدن پشم گوسفندان و آراستن و رنگ کردن پشم و شاخ گوسفندان است.

در ایام قدیم هر طایفه منطقه جغرافیایی خاص خود را داشته وچراگاه دام هریک از طوایف مشخص بوده برای اینکه در ایام نوروز و بهار نیز دام‌های هر طایفه از یکدیگر تمایز داشته باشند رنگ خاصی به آنها می زدند.

صدای زنگوله و نوع گل رنگ شده روی پشم گوسفندان مربوط به هر طایفه با طایفه دیگر تفاوت داشته است و چنانچه رهگذری از نزدیک آن چراگاه عبور می کرد با شنیدن صدای دسته جمعی زنگوله‌های همه گوسفندان متوجه آمدن فصل بهار و روز اول آن و جشن عید نوروز می شود.

تخم مرغ و آینه

مردم سیستان قدیم اعتقاد داشتند که کره زمین بر روی شاخ گاو قرار دارد و گاو هم بر روی نهنگ ایستاده است، موقع تحویل سال نو گاو کره زمین را از روی یک شاخ به شاخ دیگرش منتقل می کند بنابراین زمین تکان می‌خورد و این حرکت باعث چرخش تخم مرغ بر روی آینه می ‌شود.

مردم سیستان و بلوچستان، آداب و رسوم خاصی برای استقبال از آیین بزرگ نوروز داشته ‌اند که هنوز هم برخی از آنها را به خوبی حفظ کرده‌اند به طوری که زنان منطقه شب‌های قبل از عید کارهای ناتمام چون دوخت و دوز را انجام می‌دادند و مردان منتظر فصل درو بودند.

مراسم جشن بهار و نوروز در منطقه مکران بلوچستان

مراسم ویژه بهار و جشن‌های بهارگاه و عید نوروز در منطقه مکران بلوچستان (شهرها و روستاهای جنوب سیستان و بلوچستان) بیشتر مرتبط با نخل خرما و نخلستان است.

در این ایام به نشانی شروع فصل بهار از اول بهار و قبل از تحویل سال همه منازل روستایی که اغلب از خشت و گل بنا شده‌اند و درب منازل در قدیم جای مخصوص در بالای درب تعبیه شده که با شاخه‌های دارای برگ سبز درخت خرما مزین می‌شود.

یکی دیگر از مراسم ایام نوروز در مکران بلوچستان نهالکاری در نخستین روز بهار و عید نوروز است به این ترتیب که پاجوش ها و نهال های درخت خرما که قبلا در مراسم خاصی با اجرای آواهای مخصوص کار و با استفاده از ابزارهای سنتی از بدنه اصلی درخت خرما جدا شده و زیر ریشه آنها را با گونی پوشانده ودر کنار جوی آب گذاشته اند تا سرسبز وآماده برای کاشتن باشند.

در روز اول بهار و هنگام تحویل سال از طرف بزرگترها به کوچکترها عیدی نوروز هدیه می شود و کوچکترها را راهنمایی کرده تا در زمین کشاورزی خانواده خود نهال خرما را بکارند.

به این نهال خرما که با دست خود شخص کاشته می شود دست نهال می گویند و از همان لحظه کاشتن متعلق به فردی می شود که کاشته است و هنگام تقسییم ارث پدر به فرزندان دیگر خانواده تعلق نمی‌گیرد.

از دیگر مراسم خاص ایام بهار و نوروز که در هر ۲ منطقه سرحد و مکران بلوچستان به صورت مشترک اجرامی شود مراسم سرمه سایی است.

در قدیم زنان بلوچ سنگ سرمه را با دست روی سنگی که وسط آن گود بود می سائیدند و برای استفاده در طول سال آماده و در ظرفی به نام سرمه دان نگهداری می کردند و روز اول بهار و لحظه تحویل سال به دختران خود به عنوان عیدی نوروزی هدیه می دادند.

حنابندان و شستن گوسفندان

یکی دیگر از آیین هایی که همچنان در بلوچستان به خصوص در میان عشایر و دامداران برگزار می ‌شود این است که گوسفندان خود را به رودخانه‌ ها و محلی که آب روان باشد برده و به شستن و تمیز کردن احشام خود می ‌پردازند.

اعتقاد آنان بر این است که در این ایام زمین طراوت ویژه‌ای به خود گرفته، شکوفه‌ها سر از خاک بیرون زده، مردم نیز خانه و کاشانه خود را تمیز کرده‌اند و گوسفندان نیز باید از این تغییر و تحول بهره‌مند شوند.

پس از شستن احشام زنان حناهایی را که از قبل آماده کرده‌اند به گوسفندان می ‌بندند و آنها را با نقش‌هایی از اشکال مختلف بر پشم گوسفندان رسم می کنند.

دامداران با نقش‌های متفاوت که بر پشت سر و دمبه گوسفندان خلق می‌ کنند سعی دارند گوسفندانشان در مقابل سایر احشام بیشتر جلب توجه کنند.

پختن غذا

در قدیم روستاییان بویژه عشایر منطقه بر سر چهارراه‌ها و جایی که رفت و آمد زیاد بوده می ‌رفتند و به پختن غذا برای رهگذران می‌ پرداختند و پس از آن ستایش خداوند را انجام می‌دادند.

گاو جنگی یا گاوبازی

در میان مردم بلوچ از دوران گذشته مراسم گاوجنگی یا همان گاوبازی مرسوم بوده و این مراسم در نیکشهر و بخش قصرقند بیشتر رواج دارد.

این مراسم که بیشتر کشاورزان به آن می ‌پرداختند به منظور جلب توجه مردم استانهای همسایه انجام می‌ شده است.

آتش در بلوچستان از جایگاه ویژه‌ای برخوردار بوده است چرا که مردم هنگام عید بعد از شام در حاشیه شهرها و روستاها با جمع شدن دور آن به نقل روایات و اشعار می‌پرداختند.

عده‌ای از جوانان نیز با رد شدن از روی آن به این مراسم رونق خاصی می بخشیدند.

قلعه تاریخی چهل دختران که در شهرستان نیکشهر وجود دارد در زمان‌های قدیم عبادتگاه مردم بوده و در هنگام عید با روشن کردن آتش به نماز و نیایش می ‌پرداختند.

محققان عقاید آتش پرستی در میان قوم بلوچ را به دلیل همجواری بلوچستان قدیم با فارس و زرتشتیان می‌ دانند.

رژه اسب‌ها و شترها

این مراسم توسط پادشاهان در زمان‌های قدیم برگزار می ‌شد و با دعوت از مردم و اهالی روستاهای اطراف حکمرانان در ایام عید به جشن و پایکوبی می پرداختند.

سیستان و بلوچستان پهناورترین استان کشور است که از شمال به خراسان جنوبی، از شرق با مرزی حدود هزار و ۲۰۰ کیلومتر با کشورهای افغانستان (نزدیک به ۳۰۰ کیلومتر) و پاکستان (۹۳۰ کیلومتر)، از غرب به استان های کرمان و هرمزگان و از جنوب با بیش از ۳۱۰ کیلومتر نوار ساحلی به دریای عمان محدود می شود.

مساحت این استان افزون بر ۱۸۷ هزار و ۵۰۲ کیلومتر مربع و مرکز آن نیز شهر زاهدان است، این استان به عنوان پهناورترین استان کشور جمعیتی افزون بر ۲ میلیون و ۷۰۰ هزار نفر را در خود گنجانده که بیش از ۵۶ درصد آنان در مناطق شهری و بقیه در مناطق روستایی ساکنند.

براساس آخرین تقسیم‌بندی‌ها این استان ۲۳ شهرستان دارد.

منبع: ایرنا

منبع: مشرق

کلیدواژه: بازار خودرو تحولات اوکراین راهنمای سفر نوروزی قیمت نوروز 1401 سیستان و بلوچستان زاهدان خودرو قیمت های روز در یک نگاه حوادث سلامت سیستان و بلوچستان مکران بلوچستان تحویل سال عید نوروز آیین ها

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.mashreghnews.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «مشرق» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۴۶۲۱۹۶۴ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

وجود ۴۰ هزار کارت بازرگانی در منطقه سیستان برای واردات ۹۰۰ قلم کالا

ایسنا/سیستان و بلوچستان استاندار سیستان و بلوچستان گفت: اقتصاد دولتی، اقتصادی پویا و موفق نیست، اقتصاد باید بر پایه مشارکت مردمی شکل بگیرد، موانع موجود در این زمینه اطلاع رسانی شود و مسئولان مربوطه بیشتر پیگیر باشند.

محمد کرمی شامگاه چهارشنبه 5 اردیبهشت در بازدید از پارک علم و فناوری استان اظهار کرد: استان سیستان و بلوچستان دارای دو منطقه آزاد و یک منطقه ویژه اقتصادی است که بر این اساس باید بر پایه صادرات، تولید محصول داشته باشیم.

وی با تاکید بر حضور شخص مدیران دستگاه‌ها در جلسات بیان کرد: کارکنان دولت باید تسهیلگر امور باشند، کسانی که موانع ایجاد می‌کنند باید شناسایی و با آنها برخورد شود و درصورت لزوم از بدنه خارج گردند.

محمد کرمی بر توسعه شرکت‌های دانش بنیان تاکید کرد و افزود: در پارک علم و فناوری باید محصولات تجاری‌سازی گردد و سرمایه‌گذاری برای تولید انبوه انجام و سپس از مجموعه پارک علم و فناوری خارج شود.

 استاندار با اشاره به موضوع پشتیبانی دیجیتال دستگاه‌ها افزود: دستورات و اقدامات آموزشی لازم برای بهره‌مندی از شرکت‌های داخل استان انجام شده و به دستگاهها نیز برای بهره گیری از شرکت‌ها و مجموعه‌های داخل استان تاکید شده است.

 کرمی بر حضور مدیران کل و مجموعه مدیران شهری جهت آشنایی با توانمندی مجموعه های پارک علم و فناوری برای بهره گیری از توانایی مجموعه‌ها در مدیریت، طراحی و ...تاکید کرد.

وی تصریح کرد: نوآوری و خلاقیت در مجموعه شرکت های دانش بنیان بسیار مهم است و این شرکت ها تاثیر مهمی در زمینه اقتصادی و تولید ثروت دارند.

استاندار اظهار کرد: حضور شرکت‌های دانش بنیان در حوزه اقتصاد دریا، حوزه کشاورزی و معادن مهم است و با ایجاد شرکت‌های مختلف در این حوزه ها و بهره گیری از ظرفیت‌های نهفته به تولید محصولات و ایجاد کارخانه های متنوع دست خواهیم یافت.

وی با اشاره به حضور شرکت‌های توزیع از استانهای دیگر در این استان گفت: فقط در منطقه سیستان ۴۰ هزار کارت بازرگانی، مجوز واردات ۹۰۰ قلم کالا و مجوزهای که مختص استان سیستان و بلوچستان است، داریم که با توجه به این پتانسیل‌ها می‌توان شرکت‌های توزیع را در داخل استان ایجاد کرد.

 کرمی با بررسی دلایل عدم تشکیل شرکت‌های دانش بینان در استان افزود: دانشگاه‌ها باید از دوران دانشجویی و دانش آموزی جوانان و نوجوانان را با عرصه کار و فعالیت تولیدی آشنا کنند و فقط به ارائه مطالب تئوری اکتفا نکنند.

استاندار سیستان و بلوچستان تصریح کرد: از جوانان به خصوص جوانان خوش استعداد این استان انتظار می‌رود که در تشکیل شرکت‌های دانش بنیان و تعاونی‌های دانش بنیان حضور فعال داشته باشند.

وی به اهمیت پتانسیل و آموزشهای انجام شده حوزه تجارت اشاره کرد و گفت: بحث کریدور شمال و جنوب، حضور کشورهای آسیای میانه و همچنین کشورهای اطراف دریای خزر از عوامل گسترش تجارت در استان است که باید به نحو مطلوب از آنها بهره‌برداری کنیم.

استاندار در پایان بر همکاری بانک‌ها، حضور اساتید، بومی سازی دستور العمل ها، طراحی و برنامه ریزی دقیق کارها و برگزاری جلسات با حضور بانک ها، مدیران کل و مجموعه اعضا پارک علم و فناوری تاکید کرد.

انتهای پیام