به نقل از «جام جم آنلاین»

دینی که رهبانیتش جهاد است

تاریخ انتشار: ۱۶ فروردین ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۴۷۱۶۳۷۱

ریاضت یعنی چه؟
در یک جمله می‌توان گفت ریاضت به معنی تحمل سختی‌ها، ترک غرایز و انجام عبادات برای پاک‌کردن نفس است که در متون عرفان اسلامی از آن به عنوان «جهاد اکبر» یاد شده‌ است و یک‌سری ارکان دارد مانند شب‌زنده داری، کم‌خوری، کم‌گویی و خلوت‌گزینی... که رعایت این موارد همراه با توجه به امر الهی موجب تربیت نفس و نزدیک شدن به خداوند می‌شود.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

در برخی کتب، از ریاضت تعبیر به رام کردن اسب شده‌است.«در عربی به اسبی که ریاضت دیده‌باشد، ضامر می‌گویند. ضامر اسب چابکی است که هم نیرومند است هم لاغرمیان، لاغری‌اش ورزیده‌است و به سبب کارکشتگی و تمرین‌های سازنده است.» به این تعبیر اگر بخواهیم ریاضت را دقیق‌تر تعریف کنیم، معنای ورزیده شدن انسان را به وسیله تمرین نفس می‌دهد، نه آنچنان که او را ضعیف کند و از بین ببرد و نه آنچنان چاق و فربه که توان حرکت نداشته‌باشد. با این توصیف، همان‌گونه که واقفیم اکثر ادیان درون خود گرایش‌های افراط‌گونه‌ای را دارند که از توجه بیش از حد افرادی شکل می‌گیرد که مقصود آنان انجام نهایت دینداری است. این اعمال افراطی در دین اسلام نفی شده زیرا اسلام همیشه به یک نوع اعتدال میان دنیا و آخرت توجه داشته‌است.هرچند در کنار توصیه به پرهیز از افراط و تفریط، بحث ریاضت را نمی‌توان چیزی جدا از دین دانست. ریاضت به صورت متعادل شده‌ای همواره در مسائل عبادی روزمره مسلمانان وجود داشته‌است. یکی از اشکال ریاضت، روزه‌داری است اما برای روزه‌داری نیز شرایطی ذکر شده‌است؛ مثلا این‌که بر فرد بیمار یا مسافر روزه واجب نیست. در اسلام ما چند مولفه داریم که ریاضت را با ادیان دیگر متفاوت می‌کند و در این قسمت به آنها اشاره می‌کنیم.
تسلیم در برابر امر خدا
یک فرد مسلمان موظف است در برابر دستورهای الهی که شامل ترک محرمات و انجام واجبات است، تسلیم باشد و هرگونه تخطی از این قوانین، گناه و خلاف شرع محسوب می‌شود. مثلا آسیب به خود که ممکن است در ریاضت‌های ادیان دیگر انجام بگیرد، روزه‌های سخت و طاقت‌فرسا و انجام اعمالی که به انسان آسیب می‌زند و... تمام اینها در اسلام مذموم است و جایز نیست.
در شریعت و حکم عالمان دینی و نیز در قرآن به این نکته اشاره شده‌است اما در ادیان دیگر ریاضت حد و حدودی ندارد و هرقدر بیشتر باشد، به اعتقاد آنان تأثیر‌گذاری بیشتری بر افراد دارد. در دین اسلام حدود ریاضت باید با توجه به فرمان الهی رعایت شود. پس بزرگ‌ترین ریاضت در دین اسلام همان تسلیم بودن است؛ زیرا اگر دقت کنیم همین تسلیم بودن، کار چندان ساده‌ای نیست.
چنان‌که خداوند در آیه ۱۴ سوره انعام می‌فرماید:«بگو آیا غیر خدا را به یاری و دوستی برگزینم در حالی که آفریننده آسمان و زمین خداست و اوست که طعام و روزی می‌دهد وخود از طعام بی‌نیاز است و من مامورم اول شخصی که تسلیم حکم خداست باشم و البته از گروه مشرکین نباشم.»بر اساس این آیه ما انسان‌ها مأموریم تنها احکام الهی را به جا بیاوریم و در برابر اوامر او تسلیم باشیم.
همچنین در آیه ۱۵۳ سوره انعام می‌فرماید که راه مستقیم تنها راهی است که خداوند معرفی کرده‌است و هر راهی جز آن به خطا می‌رود:«و ان هذا صراطی مستقیماً فاتبعوه و لا تتبعواالسبل فتفرق بکم عن سبیله ذلکم وصکم به لعلکم تتقون» یعنی:«و این است راه راست از آن پیروی کنید و از راه‌های دیگر که موجب تفرقه و پریشانی شماست جز از راه خدا متابعت نکنید، این است سفارش خدا به شما، باشد که پرهیزکار شوید.»بر اساس این آیات هرگونه افراط و تفریطی که موجب خطا رفتن از مسیری شود که خداوند به انسان پیشنهاد کرده‌است، موجب گم‌گشتگی و پریشانی می‌شود.
جهاد به جای رهبانیت
جهاد اگرچه موضوعی است که شاید در تمام برهه‌های تاریخ کاربردی نداشته‌باشد ولی اصطلاحی است که شخص پیامبر اسلام(ص) از آن برای بیان تفاوت ریاضت در اسلام و رهبانیت در دین مسیحیت استفاده می‌کند. پیامبر(ص) مسلمانان را به جای رهبانیت به جهاد دعوت می‌کند و جهاد را رهبانیت امت خود خوانده‌است. اگر چه در اصطلاح عارفان مبارزه با نفس را جهاداکبر نامیده‌اند اما نقش جهاد به معنای مبارزه با کفر نیز در اسلام را نمی‌توان نادیده گرفت. توجه به جهاد بیانگر این است که اسلام دینی است که هم برای این جهان و هم برای جهان درون انسان یعنی نفس و هم برای جهان آخرت برنامه‌ای دارد، در حالی‌که رهبانیت در مسیحیت به کناره‌گیری و انزوا از صحنه اجتماع و پرداختن دائمی به عبادت‌ها و ریاضت‌های طاقت‌فرسا تعبیر شده‌است و این به معنای این است که این جهان به طور کامل کنار گذاشته شود زیرا به اعتقاد برخی مسیحیان، ما به خاطر گناه نخستین به این دنیا تبعید شده‌ایم تا عقوبت آن را بکشیم؛ بنابراین تنها راه چاره کناره‌گیری کامل از دنیاست زیرا این دنیا آلوده است و باید از آن جدا شد. در اسلام اما بسیار زیاد به زیبایی‌های این جهان اشاره شده‌است و در آیات قرآن نعمت‌های الهی را برشمرده‌است و انسان را به شکرگزاری در برابر نعمت‌های این دنیا تشویق می‌کند؛ لذا در نظر اسلام، این دنیا اگرچه پستی‌هایی دارد ولی کاملا آلوده نیست، بلکه موهبت و نعمتی از سوی خداوند است  یا به تعبیر عرفا تجلی‌گاه چهره زیبای خداوند نیز هست. خواجه عبدا...انصاری در باب ریاضت به این آیه اشاره می‌کند:«والذین یوتون ماءاتوا و قلوبهم وجله» (۶۰مومنون) یعنی مؤمنان کسانی هستند که در راه خدا از جان و مال مایه می‌گذارند و به امید آن‌که در درگاه الهی،مورد قبول واقع شوند و خداوند آنها را بپذیرد. به زعم وی، از مال و جان گذشتن و همه چیز را فدای حق کردن، بالاترین ریاضت است. ریاضت اسلام فاصله گرفتن از جامعه نیست بلکه اسلام دین اجتماع است؛ انسان باید در میان اجتماع ساخته و تربیت شود.
هدف و وسیله مهم‌اند
در اسلام مقصود از عبادت یا ریاضت، تزکیه نفس برای رسیدن به روح الهی است، به عبارتی نزدیک شدن به خدا اما در ادیان دیگر اغلب هدف و مقصود از انجام ریاضت‌های دشوار، تقویت اراده شخصی و دست یافتن به نیرو‌های مافوق بشری است که این نیز در اسلام مورد تایید نیست حتی آن را حرام می‌شمارد. در ریاضت اسلامی تنها هدف باید قصد قربت باشد و غیر این از مسیر خارج است.در پایان این‌که اگرچه دین اسلام بسیار بر عبادت، زهد، تقوا و تقویت ایمان تاکید دارد اما هیچ گاه انسان‌ها را به امری که خارج از توان آنهاست و باعث مشقت می‌شود، امر نمی‌کند. در اسلام تاکید بر عبادت برای پاک‌شدن نفس و ایجاد مکارم اخلاق برای ارتباط با خلق و جامعه و همراه آن نزدیک شدن به خداوند است و هیچ توقع فرا انسانی از انسان نیست، اگرچه هر انسانی می‌تواند بر اساس ظرفیت خود از موهبت‌های عبادت، زهد، تقوا و ایمان که خداوند به او ارائه کرده‌ است بهره ببرد.   ندا سادات هاشمی-نویسنده و پژوهشگر / روزنامه جام جم 

منبع: جام جم آنلاین

کلیدواژه: دین اسلام ریاضت جهاد اکبر سوره انعام توبه ادیان دیگر دین اسلام

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت jamejamonline.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «جام جم آنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۴۷۱۶۳۷۱ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

جوانان و دانشجویان به‌عنوان امانت مردم و خداوند در نزد معلمان و اساتید هستند

نورمحمد علیپور عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی یاسوج در گفت‌وگو با خبرنگار استانی ایسکانیوز از کهگیلویه و بویراحمد درباره روز و مقام معلم افزود: روز معلم یکی از روز های بسیار مهم در تاریخ نظام جمهوری اسلامی ایران است. پس از پیروزی انقلاب اسلامی و شهادت استاد مرتضی مطهری در روز ۱۲ اردیبهشت ماه سال ۱۳۵۸، این روز به عنوان روز معلم نامگذاری شد.

علیپور افزود: معلمین از جمله اقشار پرتلاش، زحمت کش و وفادار به نظام اسلامی هستند که تقدیر و تجلیل از آنها نباید مختص هفته معلم باشد. جوانان و دانشجویان به‌ عنوان امانت مردم و خداوند در نزد معلمان و اساتید هستند. آموزگاران باید در عمل، کردار و گفتار الگوی دانش آموزان باشند.

وی خاطرنشان کرد: اولین معلم خدا است. معلمی از این جهت مهم و حائز اهمیت است که شغل انبیاء و خدای تبارک و تعالی است.

وی با اشاره به آیه «وَعَلَّمَ ءَادَمَ ٱلۡأَسۡمَآءَ کُلَّهَا ثُمَّ عَرَضَهُمۡ عَلَی ٱلۡمَلَـٰٓئِکَةِ فَقَالَ أَنۢبِـُٔونِی بِأَسۡمَآءِ هَـٰٓؤُلَآءِ إِن کُنتُمۡ صَٰدِقِینَ» (بقره/ ۳۱) گفت: پروردگار عالم، دانش و معرفت را از لحاظ شرافت و ارزش در اوج همه مراتب و مقامات قرار داده و بر آدم ابوالبشر منت نهاده است. انسان نیاز به رشد و تکامل دارد و این وظیفه برعهده معلمین است. چرا که معلمین انسان‌های پاک، برجسته، سالم و متدین به مسائل دینی هستند.

خبرنگار: آسیه طاهرمنش

انتهای خبر/

کد خبر: 1229071 برچسب‌ها دانشگاه آزاد اسلامی