هادی خانیکی، استاد دانشگاه: یکی از بنیادیترین مسائل اجتماعی پیش رو، پایین بودن «امید اجتماعی» است/ تامین و ترمیم آن برای جامعه ما ضرورتی گریزناپذیر است
تاریخ انتشار: ۲۱ فروردین ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۴۷۵۸۶۴۱
به گزارش جماران؛ هادی خانیکی و کارشناس رسانه طی یادداشتی برای روزنامه اعتماد نوشت: خواندن کتاب پرنکته «امید بدون خوشبینی» تری ایگلتون Terry Eagleton، متفکر و منتقد صاحبنام انگلیسی، در روزهای آغاز سال، معناهای فراوان دارد.
سال، نو شده است و نو شوندگی طبیعت و تاریخ و انسان در این روزها، مدام امید میزاید و آرزو میآفریند.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
گریزی به گذشته میزنم و به زمانی بر میگردم که به همت موسسه رحمان در بهار 98، حاصل همایش «امید اجتماعی»؛ چیستی وضعیت و سببشناسی آن منتشر شد. گمان میکنم باز هم باید به این مقوله پرداخت و ابعاد آن را بدون خوشبینی و خوشخیالی باز خواند. در آنجا گفتم که در امید اجتماعی مفهومی به مراتب پیچیدهتر از امید- که در معنای عام انگاشتن و انتظاری درباره آینده است-نهفته است. امید اجتماعی، بررسی و تحلیل وضعیت امید در سطح جامعه است. قدر مشترک باورهای مردمان در ارتباط با خط سیری که جامعه امروزشان سپری میکند، اینکه حال امروز جامعه اگر بهتر نمیشود، دستکم بدتر نشود و در این نگاه است که امید اجتماعی، حافظ انسجام ملی و ضامن پویایی و تحرکات اجتماعی یک ملت خواهد بود.
کاهش امید اجتماعی محصول تنزل اعتماد اجتماعی، افزایش فساد سیستمی، رشد بحرانهای اقتصادی و اجتماعی و حتی زیستمحیطی است. بر اساس مطالعات و پژوهشهای سالهای اخیر و به استناد عمدهترین تحقیقات ملی که در کشور انجام شده است، از جمله طرحهای ملی «بررسی سرمایه اجتماعی» و سه موج «سنجش ارزشها و نگرشهای ایرانیان» به نظر میرسد یکی از بنیادیترین مسائل اجتماعی پیش رو، پایین بودن امید اجتماعی است که اگرچه مولود شرایط، بحرانها و ناکامیهای امروز جامعه ما است، خود نیز موجد و مولد تخریب سرمایه اجتماعی، تنزل مشارکت اجتماعی و کاهش رضایت از زندگی خواهد بود. مسالهمند شدن مقوله امید اجتماعی در جامعه ایران، بازتاب پدید آمدن مسائل جدید و فعال شدن نیروها و مطالبات و امیدهای متفاوت و متکثری است که دیگر به راحتی در چارچوب نسخههای امیدبخش موجود نمیگنجد. از جمله این نیروها میتوان به گروهها و طبقات محروم جامعه (با مطالبات اقتصادی)، زنان (با مطالبه عدالت و برابری جنسیتی)، قومیتها (با مطالبه تکثر فرهنگی و عدالت اجتماعی)، جوانان (با مطالبه تنوع سبک زندگی و اشتغال) و مسائلی همچون تغییرات اقلیمی و زیستمحیطی اشاره کرد. این مطالبات و امیدها، هم در روایتهای تاریخی ارایه شده از تحولات جامعه ایران دیده شدهاند و هم در میدان صفآرایی جریانها و نیروهای سیاسی عمدتا به حاشیه رانده شدهاند. روشن است که بسیاری از اوقات نمیتوان امید را در میان روشنفکران، نخبگان و فعالان سیاسی به روشنی پی گرفت، زیرا با وجود آگاهی بالا، عرصه کنش اجتماعی را گاه عملا محدود میان خود میکنند. اما در سطوح مختلف جامعه میتوان زمینههای امید را دنبال کرد، چون این زمینهها را در این میدان بیشتر میتوان دید. توانمند ساختن جامعه هم بر دوش نظام حکمرانی است و هم به عنوان یک امر اجتماعی مبتنی بر تاب آوری جامعه از طریق نهادهای اجتماعی است. این توانمند سازی، شیوه داد و ستد، تعامل، گفتگو و همکاری میان نهادهایی که در جامعه دخیل هستند را تعیین می کند.
به این اعتبار، خلق امید را باید در کنشهای معطوف به این مقولهها جستوجو کرد. آنچه امروز در ایران ما باید مورد توجه قرار گیرد، کارکرد اساسی امید به عنوان عامل انسجام و تداوم جامعه در جهت مقابله با بحرانها است که مغفول واقع میشود. خطر تضعیف همبستگی و رشد از هم گسیختگی اجتماعی را باید جدی گرفت و باور کرد که ناامیدی جمعی مهمترین عامل وقوع این وضع است، به گفته «امیل سیوران» متفکر برجسته رومانیایی، ناامیدی یا میل به نجات قهرمانانه را بالا میبرد یا تمایل بیارادگی را و در هر صورت جامعه را به ناتوانی سوق میدهد.
در ایران امروز، ارتقای امید اجتماعی پیششرطهای فرهنگی- اجتماعی دارد. از جمله آنکه به دلیل فقدان مهارت گفتوگو، خللی جدی به وجود آمده که فراتر از این موضوع شده است که طرفین گفتوگو چه کسانی هستند و چه موضوعاتی باید مورد گفتوگو قرار گیرد. در جامعه امیدوار و با نشاط، همه میتوانند باهم گفتوگو کنند، ولی وقتی ناامیدی غالب است، رفتارهای اجتماعی به سوی انزوا و انفعال یا خشونت و نفرت سوق پیدا میکنند. در چنین جامعهای آستانه تحمل پایین میآید و فرق نمیکند که کنشگران از میان فعالان سیاسی باشند یا شهروندان عادی. آنقدر این توانایی کاهش مییابد که باید هر لحظه منتظر اضطراب یا حادثه یا منازعه باشیم. طبعا وقتی عزلت و خشونت شکل میگیرد، گفتوگو، همپذیری و نقد از میدان خارج میشود. مولفه مهم دیگر برای ارتقای امید اجتماعی و ایجاد فضای نشاط و همکاری در جامعه «اعتماد» است. اعتماد در سطوح مختلف برای جامعه ما مساله است. جامعهای که اساس سازمانیابی آن اعتماد است به حکومت نیز میتواند کمک کند اما در جامعه بیاعتماد، هرکسی مسوولیت خود را یا طرف مقابل را کنار میگذارد و علاوه بر آن با پایین رفتن سطح امید اجتماعی، فردگرایی چیره میشود. جامعه فردگرا، نه به دیگری احساس نیاز میکند و نه احساس نیاز دیگران را میتواند درک کند. بر این اساس میتوان گفت در دشوارترین وضعیتهای فردی و اجتماعی، خلق فرصتهای نو با هدف تقویت امید و امید اجتماعی برای ایجاد تغییر در نگرشهای فرهنگی، اجتماعی و سیاسی میتواند راه را برای برونرفت از یأس اجتماعی هموار کند، زیرا تجربه نشان داده است در بخشهایی که جامعه توانمند میشود، شیوههای حل مسائل خود را نیز میتواند پیدا کند. پس باید صورتبندی دقیق و علمی از مسائل واقعی پیش رو ارایه داد و پس از آن چیستی و چرایی و چگونگی ایجاد و تقویت امید اجتماعی را پی گرفت. به امید بیندیشیم و به امید اجتماعی که امیدی ممکنند اما در ورای تبلیغات و توهمات و دور از وعدههای خوشخیالانه...
منبع: جماران
کلیدواژه: افغانستان سهام عدالت لیگ برتر لیگ قهرمانان مقدماتی جام جهانی واردات خودرو ویروس کرونا هادی خانیکی جامعه ایرانی امید اجتماعی افغانستان سهام عدالت لیگ برتر لیگ قهرمانان مقدماتی جام جهانی واردات خودرو ویروس کرونا امید اجتماعی جامعه ما گفت وگو
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت www.jamaran.news دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «جماران» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۴۷۵۸۶۴۱ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
روانشناسان نقش بسیار کلیدی در سلامت فردی و اجتماعی دارند
به گزارش خبرنگار استانی ایسکانیوز از چهارمحال و بختیاری، مراسم جشن بزرگداشت روز روانشناس و مشاور در دانشگاه آزاد اسلامی واحد شهرکرد برگزار شد.
این مراسم به همت کانون روانشناسان جوان دانشگاه، انجمن علمی دانشجویی روانشناسی، باشگاه پژوهشگران جوان و نخبگان، باحضور هیئت رئیسه، اساتید و دانشجویان این حرفه، با سخنرانی اساتید روانشناس، اجرای برنامههای شاد، مسابقه، استندآپ کمدی و تقدیر از اساتید برتر گروه روانشناسی، در تالار امام خمینی(ره) دانشگاه آزاد اسلامی واحد شهرکرد برگزارشد.
محمد قاسمی پیربلوطی مدیرگروه رشته روانشناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد شهرکرد در این مراسم گفت: روز بزرگداشت روانشناس و مشاور، مصادف با سالروز ابلاغ قانون تشکیل سازمان نظام روانشناسی و مشاوره جمهوری اسلامی ایران از سوی مجلس شورای اسلامی است که در پی آن جامعه روانشناسی، هویت یافت و باعث ارتقاء اعتبار این جامعه و نهایتاً موجب ارائه خدمات به جامعه شد.
وی با اشاره به اینکه رشته روانشناسی، یکی از رشتههایی است که در حوزه سلامت، فعالیتکند، افزود: طبق تعریف سازمان بهداشت جهانی، سلامت، حالت رفاه جسمانی، روانشناختی، اجتماعی و معنوی، قلمداد میشود؛ که در حوزه معنوی، روانشناسان، نقش برجستهای دارند.
افرادی که روان سالم دارند در زندگی موفقتر هستند
محمد قاسمی پیربلوطی با تأکید بر ارتباط دوطرفه ابعاد روانی و جسمانی افراد، یادآور شد: زمانیکه انسانها، از لحاظ روانی، سالم باشند، جسم آنها نیز سالم میشود و روابط اجتماعی بهتری را دارا و در زندگی، موفقتر هستند.
عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد شهرکرد اضافه کرد: از لحاظ روانشناختی، فرد سالم، باعث شکلگیری خانواده سالم و خانواده سالم باعث ایجاد جامعه سالم میشود و همین موضوع، نشان از اهمیت وجود جامعه روانشناسی دارد.
وی اظهار کرد: براساس تحقیقات انجامشده، حدود 20 درصد مردم، دچار انواع مشکلات و اختلالات روانشناختی از جمله اضطراب، افسردگی، وسواس و ناسازگاری هستند و نزدیک به 400 نوع بیماری روانشناختی وجود دارد و این تعداد بیماری، به نوعی، افراد را در زندگی روزمره، فلج میکند و اجازه انجام امورات به فرد را نمیدهد؛ بنابراین نیاز دنیا و نیز کشور ما به متخصصین حوزه روان، یک نیاز جدی و مهم است و افرادی که در حوزه روانشناسی و مشاوره، تحصیل و به فعالیت میپردازند، نقش بسیار کلیدی در سلامت افراد و سلامت اجتماعی ایفا میکنند.
در کشور ایران حدود 20 هزار نفر دارای پروانه فعالیت از سازمان نظام روانشناسی هستند
مدیرگروه رشته روانشناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد شهرکرد با اشاره به اینکه در حال حاضر، افرادی که عضو سازمان نظام روانشناسی و مشاوره هستند و پروانه فعالیت از این مجموعه دارند را تعداد 20 هزار نفر ذکر کرد و گفت: با توجه به آمارها، جامعه به 80 هزار نفر دیگر از متخصصین روانشناسی، نیاز دارد تا بتواند، بطور کامل، سلامت روان جامعه را پوشش دهد و به ارتقاء سلامت روان در اجتماع، کمک کند.
قاسمی پیربلوطی با بیان اینکه بین روانشناس کتابی و روانشناس واقعی تفاوتهایی وجود دارد، تصریح کرد: توصیه بنده به دانشجویان رشته روانشناسی و مشاوره این است که علاوه بر یادگیری آموزههای علمی این رشته در کتابها، روانشناس واقعی باشید و ویژگیهای یک روانشناس خوب را کسب و در وجود خویش نهادینه کنید.
وی، قابل اعتمادی، صبر، اخلاق نیکو و حرفهای، سازگاری با خود و دیگران را از ویژگیهای یک روانشناس خوب برشمرد.
وجود اختلالات روانشناختی باعث بروز بیماری جسمانی در افراد میشود
همچنین در ادامه این مراسم، طیبه شریفی عضو هیئت علمی گروه روانشناسی و مسئول امور زنان و خانواده دانشگاه آزاد اسلامی استان در رابطه با اهمیت مسائل روحی و روانی گفت: مسائل جسمی و روانشناختی تأثیر و ارتباط متقابل با یکدیگر دارد؛ اختلالات روانی از جمله، استرس، افسردگی، اضطراب و... باعث بروز بیماریهای جسمی از جمله بیماریهای قلبیعروقی، فشار خون، دیابت، زخم معده و... میگردد. همچنین باعث بروز اختلال در روابط میانفردی(اجتماعی و خانوادگی)میشود و نیز آرامش و بهزیستی روانشناختی فرد و جامعه را با اختلال جدی، مواجه میسازد.
وی افزود: مشکلات روحی و روانی، هیجانات و عواطف، حالت سرایتی دارند؛ در حقیقت، انسانها، قربانیشده قربانیشدهها هستند؛ به معنای بهتر، شخصی که احساس مطلوب، چهره بشاش و پرانرژی دارد، آن را به دیگران، منتقل میکند و همچنین شخصی که سرشار از ناامیدی و یأس است، دیگران را بیرمق و بیانرژی میکند.
طیبه شریفی با اشاره به نقش درمانگران در قطع این حلقه معیوب بروز نابهنجاریها و اختلالات درونفردی و میانفردی اظهار کرد: درمانگران باید بتوانند سلامتی و بهزیستی را به فرد و جامعه هدیه، کنند؛ آنان باید، زخمها را مرحم نهاده، عفونتهای ناشی از زخمهای کهنه و غدههای ناشی از این زخمها را جراحی روانی کرده و این حال مطلوب جامعه، بدرقه راه درمانگران دلسوز و امین است؛ که با درک همدلانه با مراجعان، اتاق درمان را به محیطی امن برای وی تبدیل کرده تا بتواند، آلام و دردهای خویش را فارغ از هرگونه، قضاوت و ناامنی، برونریزی و نسبت به مشکل خود بینش پیدا کرده، درست اندیشیدن را آموخته، کج فهمیها را به دور ریخته، دردها را جایگذاشته و آرامش و بارقههای امید و نیک اندیشی را با خود به ارمغان ببرد.
خبرنگار: محمود اسماعیلپور اشکفتکی
انتهای پیام/
کد خبر: 1228875 برچسبها روان شناسی نظام روانشناسی مهارتهای روانشناختی