Web Analytics Made Easy - Statcounter
به نقل از «ایمنا»
2024-04-27@22:59:00 GMT

چالش‌های یک اختلالی عصبی

تاریخ انتشار: ۲۲ فروردین ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۴۷۶۰۵۱۰

چالش‌های یک اختلالی عصبی

پارکینسون یکی از رایج‌ترین اختلالات عصبی در سالمندان به ویژه در جوامع توسعه یافته است. این اختلال عصبی منجر به اختلال در حرکات بدن بیمار می‌شود و زندگی وی را با چالش‌ روبه‌رو می‌کند. آگاهی از علائم این بیماری در درک بیمار و کاهش سرعت پیشرفت آن موثر است.

به گزارش خبرنگار ایمنا، یازدهم آوریل مصادف با بیست‌ودوم فروردین‌ماه، روز جهانی پارکینسون نام‌گذاری شده است.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

بیماری پارکینسون یک اختلال پیش‌رونده سیستم عصبی است که ۹۰ درصد ابتلاء به این بیماری بدون علت است و با مرگ سلول‌های عصبی آغاز می‌شود و پیشرفت می‌کند. ۱۰ تا ۲۰ درصد علت این بیماری نیز خانوادگی و ژنتیکی است که ممکن است درپی آن فرد با سن پایین به این بیماری مبتلا شود.

این بیماری اغلب در افراد سالمند ایجاد می‌شود اما احتمال بروز آن در جوانان نیز وجود دارد. شیوع ابتلاء به پارکینسون در جهان به طور متوسط از ۱۰۰ تا ۲۰۰ نفر در هر صد هزار نفر جمعیت سالمند است که در افراد بالای ۶۰ سال از هر صد نفر یک نفر مبتلا می‌شود اما در ایران ابتلاء به این بیماری حدود ۱۴۰ نفر در هر صدهزار نفر است و این آمار به این معنی است که ایران جزو کشورهایی است که با شیوع متوسط روبه بالای پارکینسون مواجه است.

سالانه حدود ۶۰ هزار مورد جدید بیماری پارکینسون در ایالات‌متحده شناسایی می‌شوند و علاوه بر علائم حرکتی، تغییر نحوه سخن گفتن، تغییرات صدا، از بین رفتن حالت طبیعی چهره، اختلال در جویدن و بلع، آبریزش دهان، افسردگی و عصبی بودن نیز برخی از علائم این بیماری محسوب می‌شوند. طبق آمار ارائه شده در بیست‌وپنجم بهمن‌ماه سال ۱۳۹۴، تعداد بیماران مبتلا به پارکینسون در استان اصفهان براساس تعداد مراجعهکنندگان به مطب‌های پزشکان حدود یک هزار و ۵۰۰ نفر تخمین زده شده است و این در حالی است که ممکن است بسیاری از بیماران به مراکز درمانی دسترسی نداشته باشند.

کاشت الکترود برای برطرف کردن علائم پارکینسون

طبق تحقیقات تغذیه، تحرک کافی، ورزش و عوامل محیطی نظیر آلودگی هوا در این بیماری نقش دارند و در عرصه موارد غذایی، مشخص شده است که مصرف برخی از اقلام غذایی نظیر زردچوبه در پیشگیری از بیماری دخیل هستند. همچنین فلفل قرمز و سیاه، زعفران، میوه‌ها و سبزیجات نیز در پیشگیری از ابتلاء به بیماری پارکینسون نقش مؤثری دارند. استرس از مهم‌ترین عوامل بیماری پارکینسون است و به طور کلی استرس و اضطراب نه تنها در پارکینسون بلکه در اغلب بیماری‌ها موجب می‌شود بیماری‌های زمینه‌ای از کنترل خارج و تشدید شوند.

در تاریخ چهاردهم فرودین‌ماه ۱۴۰۰، سرپرست تیم جراحی کاشت الکترود در بیمارستان فوق تخصصی شهید فکوری جویبار به درمان بیماری پارکینسون به روش کاشت الکترود برای نخستین‌بار در شمال کشور و مازندران خبر داد. در این روش، الکترود داخل هسته‌های عمقی مغز قرار می‌گیرند و با وصل کردن آن به باتری که زیر پوست کاشته می‌شود، قسمت‌هایی از مغز تحریک می‌شود و لرزش‌ها و علائم بیماری برطرف می‌شود.

از بین رفتن یک انتقال‌دهنده عصبی به نام دوپامین علت بروز پارکینسون

فرشته اشتری متخصص مغز و اعصاب در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا، اظهار می‌کند: بیماری پارکینسون یک بیماری عصبی است که به علت از بین رفتن یک انتقال‌دهنده عصبی به نام دوپامین به وجود می‌آید. دوپامین حرکات کلی بدن را تنظیم می‌کند و با از بین رفتن آن تنظیم کلی و نرم بودن حرکات بدن دچار اختلال می‌شود. در واقع این بیماری جزو دسته بیماری‌های تحلیل‌رونده مغز است.

وی می‌افزاید: با از بین رفتن دوپامین، علائم و عوارضی در بدن پدید می‌آید که به صورت لرزش خود را نشان می‌دهد و این لرزش در حالت استراحت افراد بیشتر است. لرزش این بیماری بیشتر انگشت شصت افراد را درگیر می‌کند و حالتی مانند انداختن دانه‌های تسبیح ایجاد می‌شود؛ معمولاً از یک سمت بدن آغاز می‌شود اما پس از مدتی سمت دیگر بدن را نیز درگیر می‌کند.

خشکی بدن درپی ابتلاء به پارکینسون

این متخصص مغز و اعصاب با بیان اینکه لرزش در کنار سایر علائم اهمیت پیدا می‌کند و در ادامه به همراه لرزش، فرد شاهد کندی حرکات، خشکی کل بدن خود و حرکات آن است، ادامه می‌دهد: حرکات کل بدن نظیر پلک زدن و حرکاتی که فرد به صورت مداوم در صورت یا دست و پای خود ایجاد می‌کند، با ابتلاء به این بیماری کاهش پیدا می‌کند.

وی با بیان اینکه به اصطلاح گفته می‌شود صورت فرد حالتی شبیه به ماسک پیدا کرده، بی‌تحرک و بی‌احساس می‌شود، تصریح می‌کند: به آرامی سایر اختلالات نظیر اختلال در راه رفتن یا بلعیدن نیز آشکار می‌شود. فرد نمی‌تواند به خوبی حرکت کنند یا آب دهان خود را فرو ببرد و همین منجر به آبریزش از دهان وی می‌شود.

اشتری اضافه می‌کند: به علت درگیر شدن عضلات بلع بیمار، فرد غذایی را که در حالت عادی در طول ۲۰ دقیقه به اتمام می‌رسانده است را در طول دو ساعت به اتمام می‌رساند و به طور کلی بیمار فعالیتی که یک فرد در حالت عادی در عرض چند دقیقه انجام می‌دهد را در عرض چند ساعت انجام می‌دهد.

برهم خوردن تعادل در مبتلایان به پارکینسون

وی با بیان اینکه حرکات بیماری به تدریج کندتر و کمتر می‌شود، هنگام قدم زدن قادر به بلند کردن پاهای خود نیست و به ناچار پای خود را روی زمین می‌کشد، خاطرنشان می‌کند: معمولاً این بیماران به تدریج حالتی خمیده روبه جلو پیدا می‌کنند که منجر به از دست رفتن و برهم خوردن تعادل آنها می‌شود.

این متخصص مغز و اعصاب می‌گوید: مبتلایان به پارکینسون در نتیجه برهم خوردن تعادل، مرتباً زمین می‌خورند که این زمین خوردن می‌تواند منجر به شکسته شدن استخوان‌ها شود. سفتی شدیدی که در عضلات افراد بروز می‌کند، آنها را ناتوان می‌کند و این ناتوانی روزبه‌روز بدتر می‌شود. بیماری پارکینسون به علت از دست رفتن سلول‌ها و بازسازی نشدن آنها، پیشرفت می‌کند و علائم و عوارض آن ثابت نمی‌ماند.

اختلال در حافظه و فعالیت‌های شناختی مغز / تفاوت بیماری ‬پارکینسون و ام‌اس

وی با بیان اینکه بیماران مبتلا ممکن است به درجاتی برسند که حافظه و فعالیت‌های شناختی مغز آنها نیز دچار اختلال شود، می‌گوید: لرزش در بیماری ام‌اس نیز دیده می‌شود اما متفاوت با لرزش پدید آمده در بیماری پارکینسون است. همچنین نحوه تشخیص این دو بیماری نیز متفاوت از یکدیگر است.

اشتری با بیان اینکه بیماری پارکینسون برخلاف بیماری ام‌اس که در جوانان بیشتر بروز می‌کند، معمولاً در سنین بالاتر به وجود می‌آید، اظهار می‌کند: پارکینسون ممکن است در سنین جوانی نیز بروز کند اما معمولاً در دهه پنج به بعدی زندگی افراد پدید می‌آید و متعاقب بالاتر رفتن سن افراد، احتمال بروز این بیماری افزایش می‌یابد.

وی می‌افزاید: بیماری ام‌اس حالت رفت و برگشتی دارد به این معنی که ممکن است برخی از علائم به وجود آیند، بهتر شوند و دوباره عود کنند اما هنگامی که علائم بیماری پارکینسون شروع می‌شود به آرامی بدتر می‌شود، به سمت بهتر شدن نمی‌روند یا به صورت حمله‌ای نیستند؛ زیرا دوپامین در مغز به آرامی از بین می‌رود و در نتیجه علائم بیمار نیز بیشتر می‌شود.

این متخصص مغز و اعصاب با اشاره به کوچک شدن قسمت‌هایی از مغز درپی ابتلاء به پارکینسون، ادامه می‌دهد: در مراحل اولیه ابتلای فرد به این بیماری در ام‌آرآی و سیتی اسکن بیمار هیچ ضایعه‌ای دیده نمی‌شود و به تدریج با پیشرفت این بیماری تنها قسمت‌های خاصی از مغز کوچک می‌شود.

وی با اشاره به علت عکس‌برداری از مغز مبتلایان به بیماری پارکینسون، تصریح می‌کند: علت گرفتن ام‌آرآی و سیتی‌اسکن از مبتلایان این بیماری، رد کردن علائم مشابه مشکلات دیگر نظیر سکته مغزی، ام‌اس یا تومورهای مغزی است.

تشخیص بیماری پارکینسون با معاینه و سنجش علائم بالینی

اشتری با بیان اینکه بیماری پارکینسون در هر دو جنسیت دیده می‌شود اما بروز آن در آقایان مقداری بیشتر از خانم‌ها است، اضافه می‌کند: بیماری پارکینسون علت کاملاً شناخته شده‌ای ندارد و به نظر می‌رسد عوامل محیطی و ژنتیک هر دو در ایجاد این بیماری نقش داشته باشند.

این متخصص مغز و اعصاب با بیان اینکه ممکن است در صورت ابتلاء یکی از اعضای خانواده به این بیماری، احتمال درگیری سایر اعضای خانواده نیز بیشتر شود، می‌گوید: این بیماری تحت عنوان یک بیماری ژنتیکی شناخته نشده است که انتقال آن را از طریق ژن خاصی بدانیم؛ مگر درصد کمی که در آنها ژن‌های خاصی پیدا شده است و معمولاً در افراد جوان‌تر بروز می‌کند.

وی با بیان اینکه گاهی امکان دارد برخورد با برخی سموم نیز منجر به شروع پارکینسون شود، تصریح می‌کند: به علت ناشناخته بودن علت ایجاد این بیماری، عامل پیشگیری کننده از ابتلاء به پارکینسون وجود ندارد و نمی‌توان گفت اگر علت آن را کنار بگذاریم، به این بیماری مبتلا نخواهیم شد.

دارو درمانی و جراحی برای بهبود علائم

اشتری با بیان اینکه بیماری پارکینسون جزو بیماری‌های تحلیل‌رونده مغزی است و سلول‌های سازنده دوپامین با سرعتی بیش از حد معمول از بین می‌روند، می‌افزاید: این بیماری درمان قطعی ندارد اما با تجویز داروهای دارای ساختمان دوپامین برای بیماران سعی می‌شود علائم بیمار تا حد امکان کنترل و کم شوند تا بیمار بتواند سیر طبیعی زندگی خود را داشته باشد.

وی با بیان اینکه داروهایی تحت عنوان لئوپال برای بیماران مبتلا به بیماری پارکینسون تجویز می‌شود، ادامه می‌دهد: این داروها وارد مغز بیمار شده، تبدیل به دوپامین می‌شوند و در نتیجه توان کنترل کمبود دوپامین در مغز بیمار را تا حد زیادی دارد.

عوارض افزایش دوز دارو بر بیماران

این متخصص مغز و اعصاب با بیان اینکه گاهی نمی‌توان دوز دارو را به علت عوارض آن افزایش داد، اظهار می‌کند: اوایل تجویز این دارو، تأثیر آن بر بیماران بسیار خوب است اما به مرور زمان در نتیجه کاهش یافتن دوپامین مغز فرد، پزشک مجبور به افزایش دوز دارو می‌شود و متعاقب آن عوارض دارو شروع می‌شود.

وی با بیان اینکه در درمان برخی از بیماران مبتلا به پارکینسون از روش جراحی استفاده می‌شود، اضافه می‌کند: با انجام جراحی مغز، محرکی در مغز بیمار جای‌گذاری می‌شود که می‌توان سلول‌های مغز را تحرک کند. بیمارانی که درپی عوارض این بیماری ناتوان شده‌اند، با جراحی بهتر می‌شوند.

اشتری با بیان اینکه تزریق برخی از مواد نیز برای بهبود این بیماری کمک کننده است، می‌گوید: این بیماری درمان قطعی ندارد اما با این حال دارودرمانی و جراحی می‌تواند علائم فرد مبتلا به پارکینسون را مقداری بهبود ببخشد تا عملکرد بهتری داشته باشد.

لزوم ورزش و رژیم غذایی سالم در بیماران پارکینسون

وی با بیان اینکه سعی بر انجام ورزش‌های ساده نظیر نرمش یا پیاده‌روی به بیماران توصیه می‌شود و این اقدامات منجر به بهبود وضعیت عضلات و استخوان‌های بیماران می‌شود، ادامه می‌دهد: این بیماری خشکی بدن را به همراه دارد و با بی‌حرکت ماندن بیمار خشکی بدن او بیشتر و بیشتر خواهد شد.

این متخصص مغز و اعصاب با بیان اینکه بهتر است بیماران مبتلا به پارکینسون رژیم غذایی سالم داشته باشند، می‌افزاید: رژیم‌های کم نمک و کم چرب، مصرف سبزیجات و میوه‌جات نیز به بیماران توصیه می‌شود زیرا کمک کننده بهبود وضعیت بیمار هستند. به علت اینکه سن بیشتر افراد مبتلا به این بیماری بیش از ۶۰ سال است و احتمال سکته نیز وجود دارد، قصد بر جلوگیری از سایر عللی است که می‌توانند زمینه ناتوانی هرچه بیشتر فرد را ایجاد کنند.

وی با بیان اینکه مصرف مواد پروتئینی همراه با دارو منجر به کم اثر شدن دارو می‌شود، خاطرنشان می‌کند: به بیماران توصیه می‌شود همزمان با مصرف داروی خود مواد غذایی پر پروتئین مصرف نکنند تا جذب دارو بهتر صورت گیرد.

کد خبر 567542

منبع: ایمنا

کلیدواژه: پارکینسون پیشگیری از پارکینسون ابتلا به پارکینسون بیماری پارکینسون چیست پارکینسون درمان دارد درمان پارکینسون ابتلای پوتین به پارکینسون داروی پارکینسون داروهای پارکینسون درمان قطعی پارکینسون جلوگیری از پارکینسون علائم پارکینسون شهر شهروند کلانشهر مدیریت شهری کلانشهرهای جهان حقوق شهروندی نشاط اجتماعی فرهنگ شهروندی توسعه پایدار حکمرانی خوب اداره ارزان شهر شهرداری شهر خلاق متخصص مغز و اعصاب ابتلاء به پارکینسون مبتلا به پارکینسون بیماری پارکینسون بیماران مبتلا ادامه می دهد علائم بیمار بین رفتن شود اما بیماری ها سلول ها

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.imna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایمنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۴۷۶۰۵۱۰ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

کریدور عراق-اردوغان- اروپا / چالش‌های فنی و زیرساختی

علی آهنگر- روزنامه اعتماد-وقتی در ۱۹ شهریور ۱۴۰۲ بایدن در دهلی‌نو توافق بر سر کریدور عرب-مد را اعلام کرد، تنها صدای مخالف رجب طیب اردوغان بود. بیست کشور ثروتمند جهان که عنوان جی۲۰ را با خود یدک می‌کشند، دو روز شهریور گذشته را در دهلی‌نو به سر بردند. جهان و آنچه در او هست در این دو روز چشم به خیابان‌های نه چندان پر زرق و برق دهلی‌نو دوخته بود. همه می‌دانستند که چکش‌های نارندرا مودی بر میز ریاست اجلاس نمادی بیش نیست و توافق‌های اساسی همه از پیش صورت پذیرفته است. اما جهان بی‌تاب از اعلام توافقی بود که هندوستان را از یک کریدور به امارات و عربستان و از آنجا به دریای مدیترانه و اروپا متصل می‌کرد. کریدوری که از آن پس در ادبیات ژئوپلیتیک به کریدور عرب- مد شهرت یافت. معلوم بوده و هست که این کریدور به این سادگی‌ها به سرانجامی نخواهد رسید. اما نکته این بود که رجب طیب اردوغان با صدای بلند مخالفتش را با این کریدور اعلام کرد و بیان داشت ترکیه باید از این معامله سهمی داشته باشد. امارات متحده عربی از سوی رهبران گروه ۲۰ ماموریت یافت تا رضایت خاطر این صدای بلند و پرغوغای آناتولی را کسب کند. نتیجه این سر و صدا و آن لابی‌های پشت پرده با امارات و قطر در سفر روز دوشنبه سوم اردیبهشت ۱۴۰۳ اردوغان به عراق نمایان شد. وقتی اردوغان در فرودگاه بغداد با استقبال محمد شیاع السودانی بر فرش قرمز گام نهاد تا از یگان استقبال سان ببیند، وزیران راه و حمل و نقل امارات و قطر هم در هتل‌های بغداد جا خوش کرده بودند. همه چیز مهیا بود تا رجب طیب اردوغان و شیاع السودانی در پشت میز‌های سالن بزرگ تشریفات کاخ نخست‌وزیری بایستند و وزیران راه ترکیه، عراق، امارات و قطر امضاهای‌شان را پای یادداشت تفاهمی برای ایجاد کریدوری جدید بگذارند که چهره ژئوپلیتیک منطقه را تغییر می‌دهد.


کریدوری که از این پس کریدور عراق-ترکیه-اروپا نام دارد که ما بحق آن را در این نوشتار کریدور عراق- اردوغان-اروپا نام نهادیم، چراکه برپایی این کریدور بیش و پیش از هر چیز قاچ بزرگی از کیک تجارت و اقتصاد آینده اقیانوس هند-اروپا را نصیب ترکیه می‌کند و نقش رجب طیب اردوغان را در به دست آوردن این قاچ بزرگ ژئوپلیتیکی برای ترکیه روشن می‌دارد. با برپایی این کریدور که ظاهرا علاوه بر ارتباط با هند، تجارت و البته رضایت چین را نیز به همراه دارد، عراق و بندر فاو در جهان برجسته می‌شوند. فاو شهر بندری کوچکی در دهانه اروندرود است که برای رزمجویان آن سال‌ها خاطرات عمیقی را به همراه دارد. مگر می‌شود فاو را بگویی و از آن همه درگذری؟!

 


آن فاو بی‌قرار با آن مسجد با نمازگزار‌های مخلص بی‌شمار حالا تبدیل به یک بندر بزرگ می‌شود. بندری فخر جبل علی در امارات. اگر بندر جبل علی امارات با ۶۷ اسکله کانتینری لقب بزرگ‌ترین بندر خاورمیانه را به خود داده، حالا قرار است تا سال ۲۰۲۵ در برابر بندر ۹۰ اسکله‌ای کانتینری فاو کلاه از سر بردارد. می‌گویند با راه‌اندازی فاز نخست این کریدور در ۲۰۲۸ که ترکیبی از بزرگراه‌ها، راه‌آهن، انتقال خطوط نفت و گاز و خطوط ارتباطات است، زمان رسیدن بار‌ها به اروپا از ۴۵ روز دماغه امیدنیک و ۳۵ روز دریای سرخ، به ۲۵ روز کاهش می‌یابد. یعنی کالا‌های ساخت چین و هند ده روز زودتر به دست مشتریان سیری‌ناپذیر اروپایی می‌رسد. اما این تمام مطلب نیست. آن‌گونه که میدل ایست‌ای می‌گوید؛ عراق چشم دارد در قالب این قرارداد، ۱۷ میلیارد دلار سرمایه جذب کند، ۱۲۰۰ کیلومتر راه‌آهن خود را از فاو به ترکیه و از آن طریق به اروپا برساند، قطار‌هایی با ۳۰۰ کیلومتر سرعت در ساعت در ریل بگذارد، سالانه ۴ میلیارد دلار درآمد کسب کند و برای ۱۰۰ هزار نفر از جوانان عراقی کار و شغل بسازد. اینها همه خوب است، اما یک نقص عمده و یک عیب بزرگ دارد. نقص عمده داستان پیش گفته این است که از دو مبدا اصلی تجارت امروز و آینده کریدور‌هایی که قرار است از خلیج فارس بگذرد، یعنی چین و هند کسی در بغداد نبود تا در کنار وزیران راه چهار کشور عراق، ترکیه، امارات و قطر، به عنوان تضمین‌کننده اصلی دادن کالا و کانتینر پای قرارداد را امضا کند. و، اما عیب بزرگ و بسیار بزرگش این است که هیج سهمی برای نقش ژئوپلیتیک ایران در منطقه قائل نشده است. مگر می‌شود ابرکشتی‌های کانتینری با میلیون‌ها تن کالا از جلوی چشمان بندر چابهار و آن پهنه بیکران دشت مکران بگذرند، برای لنج‌های ماهیگیری کنارک دست تکان دهند و در شمالی‌ترین نقطه خلیج فارس، در بندر فاو پهلو بگیرند؟! آقای رجب طیب اردوغان لابد فکری کرده‌اند که چنین چیزی تحقق یافتنی نیست. پس تا دیر نشده، چهار کشور ترکیه، عراق، امارات و قطر خوب است به تهران بیایند؛ وزیرانی از چین و هند هم در پایتخت ایران حضور یابند و بر نقش تاریخی ایران و بندر مکران و چابهار انگشت تایید بگذارند.

 

دیگر خبرها

  • ژنتیک و قرارگیری در معرض آفت کش ها خطر پارکینسون را افزایش می دهد
  • شیر گاو یکی از چالش برانگیزترین مشکلات پزشکی را حل کرد
  • چند واقعیت علمی که زیر پوست ما جریان دارند
  • الساندرو دل پیرو و انجام چالش انتخاب های دوگزینه ای فوتبالی / فیلم
  • مارکوس تورام، فدریکو دی مارکو و داویده فراتزی و انجام چالش ایموجی / فیلم
  • کریدور عراق-اردوغان- اروپا / چالش‌های فنی و زیرساختی
  • آبنبات طرح اژدها؛ اثر چالش برانگیز هنرمند ژاپنی (فیلم)
  • آمادگی‌ چپ‌پای تراکتور چالش جدی ذوب آهن!
  • کتاب «چالش‌های تاریخی» رونمایی شد
  • عکس/ مراسم رونمایی از کتاب چالش های تاریخی