واکاوی بحران تالاب بین‌المللی گاوخونی/ ۹۹ درصد از تالاب خشک شد/ رهاسازی آب به نام تالاب، به کام دیگران
تاریخ انتشار: ۲۲ فروردین ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۴۷۶۲۲۵۷
گروه استانها-معاون محیط زیست طبیعی و تنوع زیستی حفاظت محیط زیست استان اصفهان گفت: مطابق با پایش‌های میدانی و تحلیل تصاویر ماهواره‌ای در حال حاضر متاسفأنه حدود ۹۹ درصد سطح تالاب خشک است که در ۲۰ سال اخیر هیچگونه حقابه‌ای برای تالاب رها نشده است. - اخبار استانها -
حسین اکبری در گفت‌وگو با خبرنگار تسنیم در اصفهان، پیرامون آخرین وضعیت تالاب گاوخونی و شرایط این تالاب اظهار داشت: تالاب بین‌المللی گاوخونی به دلیل عدم تامین حقابه‌های زیست محیطی از سوی وزارت نیرو متأسفانه در شرایط بحرانی و خشکی کامل قرار گرفته است.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
وی پیرامون ترتیب اولویت برای احیای این تالاب مهم و اثرگذار در استان اصفهان و کشور، ادامه داد: رعایت قانون و اولویت بخشی به تصویب و تأمین حقابه‌های زیست محیطی به عنوان اولویت دوم بعد از شرب در جدول منابع و مصارف است.
معاون محیط زیست طبیعی و تنوع زیستی حفاظت محیط زیست استان اصفهان افزود: از سوی دیگر رهاسازی بخشی از حقابه تالاب متناسب با ذخایر سد و تحویل در ایستگاه شاخ کنار، با توجه به اینکه امسال میزان بارش‌ها در سرشاخه‌های سد زاینده‌رود در سال آبی 1401-1400 نسبت به سال قبل افزایش چشمگیر داشته و حتی از میانگین دراز مدت بیشتر بوده، از دیگر موارد حائز اهمیت است. همانطور که شاهد رهاسازی آب برای کشاورزی شرق اصفهان در دو مرحله بهمن 1400 و فروردین 1401 هستیم.
وی درمورد سایر اولویت‌های حائز اهمیت به منظور احیای تالاب گاوخونی بیان کرد: انتخاب یک متولی ملی، قدرتمند و مستقل با اختیارات و اعتبارات کامل برای راهبری و اجرای نقشه راه احیای زاینده‌رود و تالاب گاوخونی به عنوان یک سند اساسی، اجرای برنامه سازگاری با کم آبی استان به عنوان یک سند بالادستی و جلوگیری از هر گونه بارگذاری جدید و موثر بر رژیم آبی زاینده‌رود و تالاب بین‌المللی گاوخونی در کل حوزه از جمله دیگر نکات قابل توجه دراین باره است.
حدود 99 درصد از تالاب گاوخونی خشکیده است
اکبری در پاسخ به این سوال که طبق شنیده‌ها و بررسی‌های صورت گرفته تاکنون 98 درصد از تالاب گاوخونی خشک شده و اکنون چند درصد از تالاب گاوخونی اصفهان به عنوان عروس تالاب‌های کشور با خشکی مواجه شده، خاطر نشان کرد: مطابق با پایش‌های میدانی و تحلیل تصاویر ماهواره‌ای در حال حاضر متاسفأنه حدود 99 درصد سطح تالاب خشک است و فقط لایه‌های زیر سطحی رطوبت کمی دارد و به جز چند لکه بسیار کوچک در ناحیه شمالی و نزدیک مصب هیچگونه آبی در سطح که پذیرای پرندگان آبزی باشد وجود ندارد.
وی تصریح کرد: استمرار این وضعیت به سرعت پهنه وسیع تالاب را به آستانه بسیار خطرناک تبدیل شدن به کانون گرد و غبار بسیار زیانبار سوق می‌دهد.
معاون محیط زیست طبیعی و تنوع زیستی حفاظت محیط زیست استان اصفهان پیرامون اقدامات صورت گرفته به منظور تخصیص حق‌آبه تالاب گاوخونی به عنوان یکی از اثرگذارترین تالاب‌های کشور بر اکوسیستم زیست محیطی عنوان کرد: تالاب گاوخونی اهمیت ویژه فرا استانی، ملی و بین‌المللی دارد که کارکردهای متنوع و خدمات ارزشمند اکوسیتمی تالاب گاوخونی در مرکز کشور و در مقابل غبارخیزی و مخاطرات زیست محیطی، بهداشتی و اقتصادی - اجتماعی جدی است.
بی‌نتیجه ماندن مطالبات علمی و سناریوهای مختلف احیاء تالاب گاوخونی
وی با بیان آنکه فراگیر خشک شدن تالاب گاوخونی برای استان‌های واقع در فلات مرکزی، اداره کل حفاظت محیط زیست استان و سازمان حفاظت محیط زیست کشور مخاطره آمیز است، اظهار داشت: این سازمان‌ها بطور مستمر در تمامی جلسات مرتبط با موضوع آب ازجمله، برنامه سازگاری با کم آبی، جداول منابع و مصارف، نقشه راه احیای زاینده‌رود، کارگروه احیای زاینده‌رود، کارگروه صیانت از منابع آب و غیره، مشارکت فعال داشته و مکاتبات گسترده‌ای پیرامون دفاع و تبیین فنی حقابه‌های زیست محیطی رودخانه و تالاب به تفکیک و ضرورت تخصیص و تأمین آن مطابق با سناریوهای مختلف میزان بارش که از سوی مراکز دانشگاهی مطالعه و تعیین شده را مورد مطالبه‌گری و تأکید جدی قرار داده است.
اکبری تصریح کرد: پیش نیاز اصلی تأمین حقابه، تغییر نگرش‌ها، احساس مسئولیت اجتماعی و همکاری و هم‌افزایی دستگاه‌های اجرایی ذیربط است و ضروری است تا مردم شریف و اصناف در توجه ویژه به ملاحظات زیست‌محیطی و توسعه پایدار و تأمین حقابه‌های محیط زیست و حرکت در مسیر احیاء برای نجات تالاب گاوخونی توجه و تلاش کنند.
معاون محیط زیست طبیعی و تنوع زیستی حفاظت محیط زیست استان اصفهان در پاسخ به این سوال که تالاب گاوخونی به عنوان عروس تالاب‌های ایران به چه میزان حقابه زیست محیطی طلب دارد، خاطر نشان کرد: براساس مطالعات تخصصی و فنی دانشگاه در شرایط بارش نرمال، حداقل نیاز آبی سالیانه برای حفظ کارکردهای اکولوژیک برای رودخانه زاینده‌رود 137 و برای تالاب گاوخونی 176 و در مجموع 313 میلیون متر مکعب است.
در 20 سال اخیر هیچگونه حقابه‌ای برای تالاب گاوخونی رها نشده است
وی ادامه داد: از سویی سناریوهای مختلف و دقیقی برای تأمین حقابه‌ها در شرایط مختلف پربارشی، نرمال و کم بارشی ارائه شده که بر اساس آن در شرایط بارشهای کمتر از نرمال نیز باید بخشی از حقابه‌های یادشده تأمین شود و چون در 20 سال اخیر هیچگونه حقابه‌ای برای تالاب رها نشده در واقع تالاب گاوخونی علاوه بر نیاز سالیانه خود مجموع کسری این 20 سال را از وزارت نیرو طلب دارد.
اکبری پیرامون پیگیری‌ها و مکاتبات صورت گرفته اداره کل حفاظت محیط زیست استان اصفهان در راستای مطالبه حقابه زیست محیطی تالاب پراهمیت گاوخونی، گفت: همانطور که گفته شد اداره کل حفاظت محیط زیست استان اصفهان و سازمان حفاظت محیط زیست کشور، پیرامون تأمین حقابه تالاب گاوخونی مکاتبات متعدد و مستمر انجام داده و این موضوع را در جلسات و کارگروه های مرتبط در سطوح مختلف استانی و ملی مورد مطالبه قرار داده است.
وی افزود: بطور مثال می‌توان به نامه‌های اخیر سازمان حفاظت محیط زیست به شماره‌های 30897/100/1400 مورخ 15/9/1400 خطاب به رئیس دفتر ریاست محترم جمهوری و 48382/100/1400 مورخ 08/01/1401به وزیر نیرو و نامه شماره 4294/1400/ص مورخ 10/10/1400 اداره کل حفاظت محیط زیست استان اصفهان به شرکت آب منطقه‌ای استان اشاره کرد.
معاون محیط زیست طبیعی و تنوع زیستی حفاظت محیط زیست استان اصفهان تصریح کرد: از طرفی با پیگیری و برنامه‌ریزی‌های انجام شده در ماه‌های اخیر مسئولان مختلف همچون وزیر نیرو، استاندار اصفهان، نمایندگان مجلس شورای اسلامی، رئیس گروه آب، کشاورزی و محیط زیست سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور از طریق پایش هوایی و میدانی شرایط و آخرین وضعیت تالاب گاوخونی را مورد بررسی قرار داده‌اند و از نیازمندی‌های آن مطلع هستند.
وی با بیان آنکه مسئولان مختلفی بر ضرورت تأمین حقابه این تالاب تأکید داشتند خاطر نشان کرد: همچنین اداره کل حفاظت محیط زیست استان اصفهان برای احیا و نجات این تالاب 12 پروژه پژوهشی برای تهیه بانک اطلاعات پایه، 3 پروژه پایشی از جمله نصب دوربین‌های سامانه برخط پایش تالاب و 4 پروژه لایروبی و تسهیل جریان در شرق اصفهان در بسترتالاب گاوخونی حد فاصل رودشتین تا ورزنه انجام داده است.
اکبری پیرامون تأثیر عدم جریان زاینده‌رود بر افزایش خشکی اصفهان، بیان کرد: رودخانه زاینده‌رود تنها رودخانه دائمی در پهنه وسیع فلات مرکزی ایران است که بخش اعظم آن را اقلیم گرم و خشک و بیابانی به خود اختصاص داده است. بنابراین حیات زیست محیطی، اجتماعی، اقتصادی، کشاورزی، صنعتی و خدماتی به استمرار جریان زاینده‌رود وابسته است و خشکی آن بر بسیاری از استانها مستقیم و غیر مستقیم تاثیرگذار است.
وی خاطر نشان کرد: فصلی شدن و خشکی این رودخانه و تالاب گاوخونی، عملکرد تعدیل کنندگی آب و هوا را از دست داده و به طور قطع شرایط خشکی اصفهان، فرونشست، بیابانزایی و کاهش کمیت و کیفیت منابع زیرزمینی آب و آسیب پذیرشدن پل‌های تاریخی و تأسیسات و مخصوصاً پدیده غبارخیزی و آلودگی هوا را تشدید می‌کند و فشار مضاعفی بر اقیلم گرم و خشک این استان و استان‌های مجاور خواهند داشت.
رهاسازی آب به نام تالاب گاوخونی به کام کاربری‌های دیگر
معاون محیط زیست طبیعی و تنوع زیستی حفاظت محیط زیست استان اصفهان اظهار داشت: همانطور که بارها گفته شده است متأسفانه وزارت نیرو در جداول منابع و مصارف همواره حجم ناچیزی از آب و آن هم بر روی کاغذ به عنوان " حقابه زیست محیطی و پایداری جریان" لحاظ کرده ولی در عمل این حجم ناچیز هم پس از رهاسازی از سد زاینده‌رود به مصارف کاربری‌های کشاورزی، صنعتی یا خدماتی می‌رسد.
خسارات جبران‌ناپذیر خشکسالی در ازنا/ کوتاهی وزارت نیرو برای آبگیری سد کمندان‌استاندار ایلام: کشاورزان استان ایلام به واسطه خشکسالی دچار ضرر و زیان شدندخشکسالی رودخانه‌های استان لرستان را بی‌آب کرد/ خسارت 80 درصدی خشکسالی به مزارع دیموی با بیان آنکه اینگونه تخصیص حقابه به عبارتی به نام محیط زیست ولی به کام کاربری‌های دیگر است، اضافه کرد: در صورتی که حتی زمان‌های رهاسازی، آب تا سد رودشتین جاری بوده و از آنجا به بعد به کانال‌های کشاورزی هدایت می‌شود و عملا هیچگونه آبی به تالاب نمی‌رسد و این جفایی آشکار در حق استمرار جریان رودخانه از سراب تا پایاب و تالاب بین‌المللی ثبت شده در کنوانسیون رامسر در 20 سال اخیر است.
انتهای پیام/163/ی
منبع: تسنیم
کلیدواژه: اداره کل حفاظت محیط زیست استان حقابه های زیست محیطی تالاب گاوخونی تالاب بین المللی تأمین حقابه ها درصد از تالاب خاطر نشان برای تالاب وزارت نیرو زاینده رود سال اخیر حقابه ای
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.tasnimnews.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «تسنیم» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۴۷۶۲۲۵۷ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
این لک لک ها اهالی را مجبور به خانه سازی می کنند
همشهری آنلاین زهرا رفیعی: رییس شورای روستای کپرجودکی در اینستاگرامش قصه لک‌لک جدید را منتشر می‌کند و از سراسر ایران دوستداران محیط زیست چند نفری هزینه ساخت خانه جدید را برعهه می‌گیرند و برایش به اندازه نیاز خرید مواد اولیه پول می‌ریزند. چند روز بعد آهنگر روستا که برادر رییس شورای روستاست، سفارش جدید را تحویل می‌دهد او نیز فقط پول آهن آشیانه لک‌لک را می‌گیرد و دستمزدش حال خوب لک‌لک‌هاست. لکلکها خانه‌دار که شوند دیگر تمام سال در روستا می‌مانند و فقط نسل جدید راهی زیستگاه‌های گرمتر می‌شوند. لکلکها به هوای تالابی به این منطقه می‌آیند که سالهاست برای زنده ماندن میان پساب شهر بروجرد و زهکش‌هایی که روستاییان برای کشت خیار و برنج زمین را خشک می‌کنند، در تقلاست. اهالی روستای کپرجودکی به عشق لکلکها سهم مراتع اجدادی خود را به تالاب بخشیدند و اجازه داده‌اند این زیستگاه برای سکونت لکلکها باقی بماند. جعفر کرمی‌پور رییس شورای روستای کپرجودکی در گفت و گو با همشهری از ترجیح عمده جوانان روستا می‌گوید که می‌خواهند «تالاب بیشه دالان برای لکلکها حفظ شود»
شب سیزده‌به‌در سال ۸۵ که زلزله ۶.۲ ریشتری آمد لانه‌های تنومند و قدیمی از روی درخت‌ها و سقف حمام روستا به زمین افتاد اما سیل ۱۳۹۸ برای روستای ما برکت آورد. تالاب پرآب شد و دو سال بعد از آن هم به لطف خدا، بارندگی خوب بود. از آن سال زادآوری لکلکها خیلی خوب شد. هر کدام سه تا جوجه را بزرگ کردند. لکلکها تمام سال اینجا ماندند و فقط بچه‌هایشان لانه را ترک کردند. سال بعد لکلکها بالغ به روستا برگشتند. عید ۱۴۰۱ به ناگهان، تمام تیرهای برق پر از لک‌لک شد. نمی‌دانستیم چطور به لک لکها کمک کنیم. تجربه‌ای نداشتیم. از دوستان محیط زیستی پرسیدیم آنها گفتند برخی لاستیک کهنه به سر تیر می‌اندازند. یک ساعت بعد از اینکه سر تیر چراغ برق لاستیک گذاشتیم لکلکها آمدند. آنها ده‌ها بار چوب آوردند و باد زد و لانه را خراب کرد. آقای کل‌نگری از فعالان محیط زیست اراک پیشنهاد داد که برایشان سبد آهنی بسازیم ولی برای این کار اداره برق باید همکاری کند و سیم‌های برق را از بالای دکل پایین‌تر بیاورد. آقای محمدعلی خسروی رییس اداره برق بروجرد با جان و دل پای کار آمد و با اینکه برایشان هزینه بر بود این کار را کردند. عید ۱۴۰۱ اولین آشیانه‌های آهنی را نصب کردیم. لکلکها تا ۵ روز سراغ ۷ عدد آشیانه آهنی نیامدند. فکر کردیم ایده خوبی نبوده است. اما یک روز صبح دیدم که در تمام لانه‌ها لک لک نشسته است. اما خشکسالی همان سال باعث شد لکلکها جوجه‌هایشان را از لانه بیرون بیندازند. بحمدالله در سال ۱۴۰۲ لکلکها ۲۳ لانه درست کردند و همه جوجه‌هایشان را نگه داشتند. هیچ تلفاتی هم نداشتیم چون تالاب خشک نبود. از ابتدای امسال تا الان با کمک خیرین و دوستداران محیط زیست ۶ لانه ساختیم. هر لک‌لکی که خانه بخواهد، چند روزی روی تیر چراغ مورد نظرش می‌نشیند. در واقع انگار به ما خبر می‌دهد و ما هم دست به کار می‌شویم. اهالی روستا به خنده به من می‌گویند بابای لکلکها، ولی کار اصلی را خیرین می‌کنند. به زودی ۴ لانه دیگر هم نصب خواهیم کرد.
وقتی در پیج اینستاگرام اعلام می‌کنم که می‌خواهیم برای کل‌لکی آشیانه بسازیم مردم به صورت مشارکتی هزینه ساخت لانه را پرداخت می‌کنند. افراد با نیت خیرات برای اموات پول ساخت را به دهیاری روستا می‌دهند. پارسال خواهر زوجی که سه شب بعد از شب عروسی‌شان در اثر گازگرفتگی فوت کردند، هزینه ساخت یک لانه را به نیت آنها پرداخت کرد. از بودجه دهیاری هم برای ساخت لانه استفاده می‌کنیم.
قبل از این لک لک ها لانه هایشان را کجا درست می کردند؟بزرگترهای ما می‌گویند که ده‌ها سال قبل این روستا لک‌لک‌های زیادی داشت. آنها درخت‌های بلند صنوبر و چنار لانه می‌ساختند. اما با خشکسالی برای دو دهه لکلکها از روستا رفتند. سال ۵۲ پدرم راهی حج شد. بهار آن سال یک جفت لک‌لک روی تیربرق جلوی خانه پدرم لانه ساخت. اهالی آن دو جفت را حاجی لک‌لک صدا می‌کردند. بعدها که لک لک ها دیدند کسی کارشان ندارد روی بام خانه‌ها هم لانه ساختند.
سال ۸۵ زلزله آمد و بسیاری از لانه‌ها خراب شد. تا پیش از آن لکلکها با سرما لانه‌هایشان را ترک می‌کردند و بهار برمی‌گشتند ولی چند سال بعد دیگر تمام سال اینجا هستند.
آیا لک لک ها تلفاتی هم دادند؟بزرگترین عامل تلف شدن لکلکها ترانس برقی بود که سالی ۱۲-۱۰ بال را به کشتن می‌داد. اداره برق همکاری کرد و ترانس نزدیک تالاب را عایق‌بندی کرد و الان تک و توک پرنده مرده ببینیم.
مصالح خانه لکلکها از چیست؟لکلکها با چوبهای خشکی که در بستر تالاب رشد می‌کند لانه می‌سازند. بعضی وقتها هم دیده‌ایم که از لانه همسایه‌شان چوب می‌دزدند. روی آسمان دعوا هم می‌کنند و بالهایشان را به هم می‌زنند. تا حالا لک‌لک‌های زخمی را هم با کمک فعالان محیط زیست تیمار هم کرده‌ایم.
از جمله این گونه‌ها می‌توان به گنجشک خانگی، گنجشک درختی، سار، دلیجه معمولی، جغد کوچک، سبزقبای اروپایی، دم‌جنبانک ابلق، دم‌سرخ سیاه، کلاغ گردن‌بور و گنجشک سینه‌سیاه اشاره کرد آیا گونه دیگری از پرندگان هم می‌آیند؟
لکلکها وقتی در دو حالت منقارشان را به هم می‌زنند. یکبار وقتی است که جفتشان به خانه می‌آیند و دیگری وقتی که احساس خطر کنند. اواسط پاییز تا اوایل زمستان چند جفت درنا به تالاب می‌آیند و وقتی می‌خواهند روی تیرهای برق بنشینند، لک‌لک ها با صدا آنها را دور می‌کنند. برای تالاب پرنده‌های مهاجر مثل اگرت و حواصیل و ... می‌آیند.
شغل اهالی روستاهای مجاور با اهالی کپرجودکی فرق می‌کند؟شغل ما هم دامداری و کشاورزی است. ولی ما تصمیم گرفته‌ایم که در اراضی تالابی روستا کشاورزی نکنیم. قسمت‌هایی از تالاب در فصول گرم خشک می‌شود در دهه ۴۰ این زمین‌های بین ۶ روستای اطراف تالاب صرفا برای دامداری و حصیربافی تقسیم شد. از دهه ۸۰ روستاییان مراتع را تغییر کاربری دادند. از سال ۱۴۰۱ با بالا رفتن قیمت‌ها، اهالی روستاهای اطراف علاوه بر برنج، خیار هم کاشتند. اما ما اهالی روستای کپرجودکی تصمیم گرفتیم که بگذاریم تالاب برای حیات وحش منطقه باقی بماند. ادعای روستاییان اطراف تالاب این است که فقیرند و به پول خیار و برنج نیاز دارند. در حالی که این زمین‌ها از دهه ۴۰ در اختیار کسانی بوده که دام‌های زیاد داشته‌اند. اهالی کم بضاعت روستاهای اطراف زمینی ندارند که بخواهند بکارند و سود کنند.
سال‌ها قبل اهالی روستاها با دامداری و نی‌بری امرار معاش می‌کردند و سالانه ۵ تن بیشتر گندم نمی‌توانستند برداشت کنند. اما از زمان تغییر کاربری اراضی تالابی اوضاع تغییر کرده است. تا آنجا که می دانم یکی از روستاها ۴-۳ میلیارد تومان با گران شدن قیمت خیار درآمد داشته است. ما اهالی روستای کپرجودکی ترجیح می‌دهیم درآمد روستا از گردشگرانی باشد که برای دیدن طبیعت و لکلکها به اینجا می‌آیند. دو سال پیش که شروع کردیم به ساختن لانه برای لکلکها با کمک چند راهنمای گردشگری از مردم خواستیم به روستا بیایند. فکر می‌کردیم حدود ۱۵۰-۱۰۰ نفر مهمان داشته باشیم. از همسرم خواستم کمی آش و نان بپزد. استقبال خیلی خوب بود. حدود ۵۰۰ نفر آمدند ولی ما آماده نبودیم. به نظر ما اگر سازمان‌های گردشگری، محیطزیست و استانداری حمایت کند. مثلا روستایمان را سنگ‌فرش کنند، وام بدهند روستا را برای حضور گردشگر آماده کنیم تا از طریق گردشگر اشتغالزایی کنیم و جوان‌هایمان از روستا نروند.
کد خبر 847871 منبع: روزنامه همشهری برچسب‌ها وزارت میراث فرهنگی و گردشگری حیوانات - حیات وحش سفر - گردشگری حیوانات - انقراض گونه‌ها سازمان حفاظت محیط زیست محیط زیست ایران
اعلام محدودیت های ترافیکی پایان هفته در جاده های شمالی کشور