به نقل از «فارس»

آب‌بندان‌های غیرمجاز،نفس کشاورزی در سد «وشمگیر» را به شماره انداخت

تاریخ انتشار: ۲۷ فروردین ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۴۸۰۰۰۰۸

به گزارش خبرگزاری فارس از گرگان، سد وشمگیر حدود پنج دهه پیش در فاصله ۶۲ کیلومتری شمال شرق گرگان بر روی رودخانه گرگانرود احداث شد، این سد نقش بسیار مهمی در تأمین آب کشاورزان سد «وشمگیر» ایفا می­‌کند با این وجود طی سال­‌های اخیر عواملی همچون کاهش نزولات آسمانی، عدم لایروبی، احداث آب‌بندان­‌های غیرمجاز در بستر گرگانرود موجب شد تا تأمین آب مورد نیاز روستاهای اطراف سد وشمگیر با مشکل اساسی مواجه شود و اقتصاد مردم این منطقه را با چالش جدی مواجه کند.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

مشکلات مربوط به سد وشمگیر مربوط به یکی دو سال اخیر نیست، سال‌هاست کشاورزان سد وشمگیر از مشکلات مربوط به خود سخن می­‌گویند و هر سال مسوولان با امید واهی به کشاورزان در تریبون‌­های مختلف از طرح علاج‌بخشی سد وشمگیر سخن می­‌گویند اما دریغ از اجرای عملی طرح‌­ها!

واقعیت آن است خشک شدن سد وشمگیر موجب مشکلات فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی عدیده‌­ای در این بخش خواهد شد، منطقه استراتژیک سد وشمگیر که از دیرباز یکی از مناطق تولید «طلای سفید پنبه» در گلستان محسوب می‌شد، این روزها مانند سال­‌های گذشته دچار بحران بی‌آبی شده است.

به طوری که بیش از ۱۰ هزار هکتار از غلات مردم بی‌­آب مانده و به زودی خشک‌می­‌شود این بحران که علت اصلی آن به گفته مردم منطقه وجود آب‌بندان­‌های غیرمجاز در بستر گرگانرود است و مانع رسیدن آب به سد وشمگیر می‌­شود باعث مهاجرت ساکنان بخش وشمگیر و کارگری در حاشیه شهرها و استان­های همجوار شده است.

این در حالی است که مهاجرت مردم این منطقه به طور قطع مشکلات فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی فراوانی را به بار خواهد آورد مشکلاتی از قبیل ارزان شدن دستمزد کارگران، کمبود جای سکونت و گران شدن منازل استیجاری،ناامنی و ترک تحصیل و باز ماندن دانش آموزان از تحصیل به خاطر مهاجرت و ده‌ها مشکل دیگر.

*دهیار روستای «وحدت»: بحران بی­‌آبی باعث کوچ اجباری کشاورزان سد «وشمگیر» شده است

در همین رابطه دهیار روستای «وحدت» یکی از روستاهای سد «وشمگیر» در خصوص مشکلات مردم این منطقه در گفتگو با خبرنگار فارس اظهار کرد: هر روز بر مشکلات روستاهای سد وشمگیر افزوده می­‌شود، بیش از ۱۰۰ آب‌بندان در بستر گرگانرود احداث شده و هر روز بر تعداد آن نیز افزوده می­‌شود، متأسفانه مسوولان اقدامی در این رابطه انجام نمی­‌دهند.

علیرضا لکزایی تصریح کرد: بحران بی­‌آبی کشاورزان سد وشمگیر باعث کوچ اجباری مردم شده است در گذشته بخش اعظمی از پنبه گلستان در این منطقه کشت می‌­شد اما چند سالی است کشاورزان ترجیح می­‌دهند گندم،کلزا و جو کشت کنند.

وی بیان کرد:گرگانرود تبدیل به یک جوی کوچک شده که اطراف آن پر از آب‌بند شده است و سؤال ما از مسوولان این است چطور می­‌شود کشاورزی در دورترین نقطه سد وشمگیر اراضی یک هکتاری خود را آبیاری می‌­کند و آب بهایش بیشتر می­‌شود اما کشاورزان نزدیک سد قادر به آبیاری اراضی که محصول در آن کشت شده نیستند.

*مدیر جهاد کشاورزی آق­‌قلا: کشت بذور مقاوم به خشکی و شوری آب در اراضی سد وشمگیر توسعه یابد/ لزوم تغییر سیستم آبیاری در اراضی سد وشمگیر

 از ۳۰ هزار هکتار زمین زراعی در بخش وشمگیر آق‌قلا، ۲۰ هزار هکتار اراضی آبی هستند که به خاطر مشکلاتی از قبیل عدم رسوب‌گیری سد و کاهش نزولات آسمانی طی سال­‌های اخیر آبگیری سد کاهش یافته و نمی­‌توان۲۰ هزار هکتار از اراضی را آبیاری کرد، از سویی وجود آب‌بندان­‌هایی که  در بستر گرگانرود پرورش ماهی انجام می­‌دهند موجب شده تا کشاورزان شرایط آبیاری اراضی خود را نداشته باشند.

مدیر جهاد کشاورزی آق‌قلا، دغدغه اصلی کشاورزان سد وشمگیر را آب‌بندان‌­های احداث شده در مسیر گرگانرود عنوان کرد و گفت: تأمین و مدیریت آب به عهده شرکت آب و منطقه‌­ای است و در بحث آبیاری زراعی موضوعی که به سازمان جهاد کشاورزی  تکلیف شده این است در زمان آبیاری اراضی مقدار مورد نیاز آب برای اراضی کشاورزی را تعیین کنیم.

علیرضا گرزین تصریح کرد: یکی از اقداماتی که برای رفع مشکلات کشاورزان سد وشمگیر در حال اجراست معرفی بذرهای مقاوم به خشکی و شوری آب است، در کشت پاییزه امسال رقم جدید بذر دانه روغنی «کاملینا» کشت خواهد شد امسال در ۱۰۰ هکتار از اراضی بذر «کاملینا» کشت شد همچنین در بحث غلات و گندم بذور زودرسی که مصرف آب کمتر  و عملکرد بیشتری دارند کشت خواهد شد.

وی گفت: با توجه به مشکلات کم‌آبی در سد وشمگیر باید الگوی کشت را تغییر داد و کشت محصولات جایگزینی که در شرایط کم‌آبی مقاوم هستند در منطقه توسعه یابد.

مدیر جهاد کشاورزی آق‌قلا بیان کرد: سال گذشته نیز با حضور برخی مسوولان استانی و شهرستانی مشکلات کشاورزان سد وشمگیر مطرح و قرار بر پیگیری تأمین اعتبارات ملی علاج‌بخشی سد، وجود آب‌بندان‌­های غیرمجاز در مسیر سدهای بالادست گلستان و بوستان، تعمیر و تجهیز ایستگاه‌های پمپاژ سد و لایروبی گل‌ولای کاسه سد شد اما متأسفانه تاکنون اقدام خاصی در این رابطه انجام نشده است.

گرزین افزود: از دیگر اقداماتی که در خصوص کم‌آبی در بخش کشاورزی سد وشمگیر در دست اجراست طرح ۴ هزار هکتار اراضی حاشیه سد وشمگیر است که تا سال بعد این طرح کامل خواهد شد در واقع قرار است ۴ هزار هکتار از سیستم آبیاری فعلی به سیستم آبیاری تحت فشار تغییر پیدا کند که با اجرای این طرح شاهد ۵۰ درصد کاهش مصرف آب خواهیم بود.

*فرماندار آق‌­قلا: تعریف درستی از رژیم حقوقی سد وشمگیر وجود ندارد

 فرماندار آق‌قلا نیز مشکل کشاورزان سد وشمگیر را یک مشکل ریشه‌­ای مربوط به سال­‌های گذشته عنوان کرد و گفت: برای رفع مشکلات این منطقه نخست باید الگوی کشت مناسب در حوزه سد وشمگیر را تعریف کرد، از سویی به دلیل آنکه مدیریت آب به عهده وزارت نیرو و مدیریت اراضی به عهده وزارت جهاد کشاورزی است، می­‌طلبد تعامل بیشتری بین دستگاه‌های مربوط باشد.

سلیمان هاشمی تصریح کرد: در کارگروه برنامه‌ریزی و توزیع آب سدهای استان که در ۱۷ فروردین سال جاری برگزار شد پیشنهاد کردیم باید تعریف درستی از رژیم حقوقی سد وشمگیر داشته باشیم یعنی با توجه به میزان آبی که در سدهای بالادست بوستان و گلستان است با یک رژیم حقوقی میزان سهم سد وشمگیر باید مشخص شود.

وی افزود: بحث پرورش‌دهندگان ماهی در بستر گرگانرود وجود دارد از این رو در سال­‌هایی که با کم‌آبی مواجه هستیم نحوه آبدهی و آبیاری زمین­‌ها مناسب نیست.

فرماندار آق‌قلا خاطرنشان کرد: در حال حاضر ذخیره سدهای استان چندان مناسب نیست از طرفی میزان تبخیر سد وشمگیر افزایش یافته و از سویی قلع و قمع آب‌بندان­‌های غیرمجاز یک کار حقوقی محسوب می­‌شود و باید دستگاه‌های مختلف پای‌کار باشند تا پاکسازی بستر گرگانرود را انجام دهیم.

انتهای پیام/۸۳۰۱۷

منبع: فارس

کلیدواژه: سد وشمگیر بحران کم آبی فرماندار آق قلا سلیمان هاشمی خبرگزاری فارس کشاورزان سد وشمگیر جهاد کشاورزی سد وشمگیر هزار هکتار خواهد شد آب بندان کم آبی آق قلا

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.farsnews.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «فارس» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۴۸۰۰۰۰۸ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

مرگ تدریجی آب‌بندان‌های مازندران

بی تفاوتی به نقش چند وجهی آب بندان‌ها در اقتصاد و معیشت مردمان شمال کشور، این بار دامن منابع آبی بکر مازندران به ویژه شهرستان بابل را گرفته و برای تداوم رونق بخش کشاورزی به ویژه شالیکاری در منطقه ۱۱۰ قطعه از این آب بندان ها نیازمند لایروبی فوری هستند.

با وجود اخذ ردیف اعتباری اختصاصی برای ساماندهی و لایروبی آب بندان‌های شمال کشور اما این طرح حداقل در مازندران و در شهرستان بابل در حد طرح باقی مانده و در گام اجرایی قرار نگرفته است.

آب بندان؛ استخر یا تالاب دست ساز خاکی و بسیار بزرگ است که از گود کردن و خاکبرداری یک محدوده و ریختن و کوبیدن و ایجاد دیواره خاکی دور این محدوده به وجود می آید تا روان آب ها در آن برای بهره برداری کشاورزی ذخیره شود.

این سازه ذخیره ساز آب کشاورزی، مختص استان های شمالی کشور است که در مازندران به آن ' اندون '، در گیلان ' سل ' و در استان گلستان ' بندسار ' می گویند.

بر اساس آمار رسمی، مساحت کل آب بندان‌های استان های گلستان، مازندران و گیلان حدود ۳۳ هزار هکتار است که آب آبیاری حدود ۱۵۰ هزار هکتار اراضی شالیزاری را تأمین می کند.

رواج سدسازی در کشور به همراه استفاده بی در و پیکر از سفره های زیرزمینی و دلخوشی به شیوه های نوین آبیاری در چند دهه گذشته سبب شد تا تعداد زیادی از آببندان های این استان ها رها شده و خشک شوند در حالی که تا اواخر دهه ۴۰ و ۵۰ این سازه ها تنها تامین کننده آب کشاورزی در شمال کشور بود.

آب رودخانه ها و هرز آب ناشی از بارندگی در فصل های غیرکاشت از طریق کانال ها و پمپاژ به آب بندان‌ها هدایت شده و در فصل بهار و تابستان برای آبیاری مورد استفاده قرار می گیرد.

در این پیوند فرماندار بابل با بیان این که ۱۱۰ قطعه آب بندان در این شهرستان نیاز فوری و اضطراری به لایروبی دارند، گفت: اگر با رویه فعلی لایروبی آب بندان های این شهرستان انجام شود ۲۵ سال این مهم زمان می برد.

علی پیر فلک افزود: از مجموع ۲۱۰ قطعه آب بندان شهرستان بابل ۱۱۰ قطعه آن کارایی زیادی برای آبیاری شالیزارها ندارد و به صورت فوری باید لایروبی آنها آغاز شود.

وی اظهار داشت: در یک سال اخیر هشت آب بندان در این شهرستان لایروبی شد که اگر با همین رویه فعلی لایروبی ها انجام شود ۲۵ سال زمان می برد تا همه آب بندانهای این شهرستان لایروبی شوند.

پیرفلک افزود: دیگر آب بندان های این شهرستان که در حال حاضر نیاز به لایروبی ندارد، برای چند سال دیگر به لیست آب بندان های نیازمند به لایروبی اضافه خواهد شد، که با محاسبه همه آنها لایروبی آب بندانهای شهرستان بابل ۲۵ سال طول خواهد کشید.

فرماندار بابل با بیان این مطلب که کمبود اعتبار یکی از علت های اصلی تاخیر در لایروبی آب بندانهای این شهرستان است، خاطرنشان کرد: برای تحقق این مهم که برای شالیکاران ما بسیار حائز اهمیت است نیازمند اعتبار ملی هستیم.

نماینده عالی دولت در شهرستان بابل با اشاره به این مطلب که با توجه به تداوم خشکسالی و کمبود آب برای زمین های شالیزاری نقش آب بندانها برای تامین این نیاز بسیار مهم است، ادامه داد: نیاکان ما با احداث آب بندانها، نیازهای اصلی تامین آب زمین های شالیزاری خود را تامین می کردند و این مهم باید در شرایط فعلی مورد توجه ویژه قرار گیرد.

فرماندار بابل خاطرنشان کرد: برخی از آب بندان های این شهرستان به خاطر عدم لایروبی تا پایان اردیبهشت ماه بیبشتر آبدهی ندارند و این امر به چالشی برای شالیکاران تبدیل شد.

این مقام مسوول تصریح کرد: به عنوان نمونه آب بندان۲۰ هکتاری خراسان محله بابل در سال گذشته تا اواخر اردیبهشت بیشتر آبدهی نداشت که در سال جاری با لایروبی که انجام شد مشکل شالیکاران برطرف شد.

استان مازندران بیش از ۸۰۰ آب‌بندان بزرگ و کوچک را در خود جای داده و در کنوانسیون رامسر ثبت جهانی شده است. و شهرستان بابل با ۲۱۰ قطعه آبندان دارای بیشترین آبندانها در بین شهرهای مازندران است.

در طول ۴۰۰ سال گذشته تا کنون این ظرفیت سبب شده است که کشاورزان و شالی کاران این استان بدون استفاده از فناوری های امروزی که با برق فعالیت دارند به کشت برنج بپردازند.

مردم استان همواره از این آب‌بندان‌ها برای امرار معاش زندگی خود استفاده می کردند و می کنند و با کشاورزی و صید ماهی در چارچوب قانون از این ظرفیت ممتاز برای کسب روزی حلال بهره می گیرند.

از طرف دیگر این آب‌بندان‌ها در شهرها که به عنوان یک سیستم خنک کننده و تعدیل درجه حرارت دما در تابستان محسوب می شدند در زمستان یا زمان سیلاب برای کنترل سیل در طول تاریخ برای مازندران اثربخش بودند.

مازندران دارای ۲ تالاب بین‌المللی میانکاله و فریدونکنار و چندین تالاب و آبگیر محلی چون ساهون، لپو و پلنگان، ولشت، استخرپشت، گل‌پل، خضر نبی، شورمست، دریوک، سراندون و بالندون، گز و کندوچال است.

مازندران همچنین افزون بر ۸۰۰ قطعه آب‌بندان به مساحت ۱۷ هزار هکتار دارد. همه ساله در فصل زمستان۱۰۰ گونه پرنده مهاجر زمستان گذران با جمعیتی حدود ۳۰۰ هزار بال به مازندران مهاجرت می‌کنند.

بر اساس آمارهای رسمی، تاکنون بیش از ۴۹۰ گونه جانوری از رده‌های مختلف مهره‌داران اعم از پرندگان، پستانداران، خزندگان، دوزیستان و ماهی‌ها در زیست‌بوم مازندران شناسایی شده‌اند.

پرندگان با ۳۱۷ گونه از ۵۸ خانواده، پستانداران با ۶۳ گونه و ۱۹ خانواده، دوزیستان با ۹ گونه از ۶ جنس و ۶ خانواده، خزندگان با ۲۶ گونه از ۲۱ جنس و ۱۱ خانواده و ماهی‌ها با ۷۵ گونه بخشی از تنوع زیستی حیات وحش مازندران را تشکیل می‌دهند.

باشگاه خبرنگاران جوان مازندران ساری