به نقل از «ایران آنلاین»

نامگذاری معابر و نام‌های مهجور در اراک

تاریخ انتشار: ۲۷ فروردین ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۴۸۰۳۴۴۲

شهر به مثابه یک موجود زنده، فعال و پویا، دارای حیات عینی و حیات ذهنی است. حیات ذهنی شهر را می‌توان تصویری برگرفته از شهر در ذهن مردم- مخاطب- (ساکنان و بازدید گنندکان) شامل تمام برداشت‌ها، باورها، حدس‌ها و انتظارتی دانست که فرد از محیط اطراف پیرامونی خود دارد و ارزش‌ها، کیفیت‌ها، عملکردها و اولویت‌های متفاوت را در ذهن او ایجاد می‌کند.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

به گزارش ایران آنلاین، رابطه انسان و محیط ادراک محیطی است که شناخت محیط توسط مخاطبان را شامل می‌شود که فرایند منظم کردن اطلاعات دریافتی در ذهن و معنابخشی به اجزای محیط و نظم و رابطه حاکم میان آنها را ایجاد می‌کند.
پیوند احساسی مثبت یا پیوستگی میان افراد و محیط زندگی و فعل و انفعالات احساسات، دانش، اعتقادات و رفتارها در ارجاع به یک مکان، شکل گرفته و تقویت می‌شود. این ارتباط پیچیده با مکان موجب معنا یافتن مکان و محور فردیت است و تجربه‌های جمعی و هویت فردی در ترکیب با معانی و نمادها، به مکان شخصیت می‌دهد. ارتباط نمادین که توسط مردم و از طریق معانی مشترک فرهنگی، احساسی، عاطفی به یک مکان خاص یا قطعه‌ای از زمین ایجاد می‌شود، مبنایی برای ارتباط افراد و گروه‌ها با محیط را فراهم می‌کند.
در این میان نام یک مکان، قسمتی جدایی‌ناپذیر از منظر بوده و مملو از معانی است و قدرت هویت‌بخشی یا تقویت‌کنندگی عناصر هویتی و احساس تعلق شهروندان (ساکن یا عابر) دارد. علاوه بر تسهیل مدیریت پهنه شهر و مدیریت پهنه اطلاعات شهری، هویت بخشی به فضاها و ایجاد احساس تعلق به شهر، از جمله مهمترین کارکردهای نامگذاری است. از این رو باید گفت، نامگذاری خیابان‌ها و مکان‌های شهری، صرفا ابزاری برای جهت‌یابی و شناسایی نیست، بلکه دارای دلالت‌های سیاسی و اجتماعی چندگانه بوده و قابلیت مطالعه از منظر جغرافیا، علوم سیاسی، جامعه‌شناسی، فلسفه شهر، مدیریت و شهرسازی دارد. اسامی مکان‌ها چه مادی و استعاری و چه حقیقی و نمادی با مسائلی مانند قدرت و فرهنگ مرتبط است.
در عین حال، نامگذاری یک عمل فرهنگی نیز هست و ساده‌ترین، سریع‌ترین و کم هزینه‌ترین راه و شیوه برای دکور بندی مجدد چشم‌انداز فرهنگی است. نام‌ها، این توانایی را دارند که مجموعه‌ای از نگرش‌ها وکارکردهای عاطفی را شکل دهند و با فراهم آوردن زمینه تعلق فرد به گروه‌های منطقه‌ای یا اجتماعی، چهارکارکرد عمده جمعی، عملی، عاطفی و اطلاعاتی داشته باشند.
از سوی دیگر فرایند نامگذاری معابر شهری و اهمیت آن به عنوان یک عرصه یادبود، در لایه‌های طرد اجتماعی- فضایی نیز قابلیت بررسی و مطالعه داشته و نقش موثری در تولید چشم‌اندازهای یادبودی فعال دارد. این منظر از نامگذاری خیابانی را می‌توان به نظریه سرمایه نمادین پیربوردیو، جامعه‌شناس فرانسوی پیوند زد و آن را یک عنصر استراتژیک از یک اقتصاد شیوه‌ها برای نشانه‌گذاری فضای جغرافیایی هم به عنوان مکان خاطره و هم مکان محو دانست. فرایندی که طی آن فضایی برای کشمکش‌های نمادین بر روی یادآوری و محو در محل‌های خاصی به وقوع می‌پیوندد.
علاوه بر این نامگذاری می‌تواند نوعی پافشاری بر نظم هژمونیک و بازتولید همزمان آن باشد. جنبه نظری و سیاسی این امر اهمیت فراوانی دارد تا کنش‌های نمادین درباره نامگذاری خیابان به یک مقابله دو قطبی میان نخبگان و در حاشیه ماندگان تقلیل نیابد. چنین توصیفی محورهای متعدد طردشدگی در تولید فضای یادبودی را دچار ابهام می‌کند.
اسامی معابر شهری با برخورداری از معانی فرهنگی و اجتماعی، همواره در حال بازنمایی نظریه معینی از جهان هستند که هم نظم هژمونیک اجتماعی- سیاسی را همراهی و حمایت می‌کنند و هم از سوی این نظم، حمایت می شوند. براین اساس نامگذاری‌ها را باید بخشی از تلاش سیاستمداران برای نجات چشم‌اندازهای فرهنگی شهر از نمودهای پنهان گذشته دانست.
در این میان موضوع تغییر نام یا بازنامگذاری اهمیت بیشتری نسبت به نامگذاری اولیه دارد و باید با شاخص‌های تعیین شده از سوی سیاستگذاران فرهنگی و البته تا حدودی تحت تاثیر موقعیت فرهنگی- اجتماعی و دیدگاه‌های ساکنان محله هماهنگ باشد و به شکل موکدتری مورد پذیرش شهروندان قرار گیرد.
بر اساس مصوبه 6 آذر 1375 شورای عالی انقلاب فرهنگی، شهرها باید بازتاب دهنده تاریخ و جغرافیای تمدن و فرهنگ اسلامی، بیان کننده ارزش‌های اعتقادی، تاریخی، فرهنگی و ملی جامعه باشند. بر این اساس نام‌های معابر شهرها باید از اسامی شخصیت‌های مهم تاریخ صدر انقلاب اسلامی و شخصیت‌های فرهنگی، ادبی، علمی، سیاسی، تاریخ ایران، اسامی مرتبط با اندیشه، فکر و هنر و نیز مظاهر طبیعت زیبای ایران برگرفته باشند. تناسب اسم و مسمی، رسا، کوتاه، سلیس و روان بودن، تناسب با ایجاد روحیه ملی و حماسی و انبساط خاطر و تلطیف اخلاقی- عاطفی مردم و بیان کننده فرهنگ و تمدن اسلامی ایرانی، حفظ و تحکیم یکپارچگی فرهنگی و سیاسی کشور و حفظ هویت ملی و توجه به ویژگی‌های منطقه‌ای از جمله‌ویژگی‌هایی است که در این مصوبه برای نام‌ها معابر شهری ذکر شده است. اسامی شهرهای دیگر، شخصیت‌های ملی و قهرمانان و شخصیت‌های محلی و منطقه‌ای و اشخاصی که تأسیسات عام‌المنفعه اعم از دینی، آموزشی، علمی، فرهنگی، هنری و تربیتی احداث کرده‌اند نیز می‌تواند در نامگذاری معابر شهری مورد استفاده قرار گیرد. این شاخص‌های نامگذاری، مدیران شهری را به سمت انتخاب نام‌هایی متناسب با فرهنگ جامعه و سنخیت با ویژگی‌های محله سوق می‌دهد.
نگاهی گذرا به اسامی تعدادی از معابر هسته مرکزی و شریانی شهر اراک بیانگر آن است که بسیاری از این اسامی رسمی، به رغم برخورداری از ویژگی‌های لازم برای نامگذاری، به علل مختلفی از جمله نامتناسب بودن اسم با مسمی، تغییرات غیرضروری و بازنامگذاری متعدد و نداشتن طرح و برنامه فرهنگی برای پذیرش اسم جدید ازسوی شهروندان و مخاطبان، در مهجوریت قرار دارند. در عین حال برخی نامگذاری‌ها نیز با استقبال مردم مواجه شده و امروزه هیچ اثری از نام قدیمی نمانده و حتی بسیاری از شهروندان اساسا اطلاعی از اسامی گذشته این معابر ندارند.
تعدادی از این نام‌ها بدین شرح است: بلوار کربلا (اسم غیررسمی سردشت)- میدان بسیج (اسم غیررسمی میدان سردشت)- خیابان شریعتی (اسم غیررسمی شریعتی)- میرزای شیرازی(اسم غیر رسمی لب رودخانه)- کوی سجادیه (اسم غیررسمی باغ خلج)- خیابان رودکی(اسم غیررسمی رودکی)- کوی رضوی (اسم غیررسمی گردو)- خیابان جانبازان(اسم غیررسمی مخابرات)- میدان هفتم تیر(سه‌راه ارامنه)- خیابان محسنی (اسم غیررسمی محسنی)- خیابان قائم‌مقام( اسم غیررسمی قائم‌مقام)- خیابان ادبجو (اسم غیررسمی ادبجو) و ...
همان‌گونه که در میان همین تعداد اسامی دیده می‌شود، در بیشتر معابر اصلی هسته مرکزی و معابر شریانی شهر اراک، اسم غیررسمی یعنی همان اسمی که از سوی مردم مورد استفاده قرار می‌گیرد، بر اسم رسمی یا تابلو خیابان یا میدان، منطبق نیست.
در عین حال، پذیرش اسامی جدید معابر، به جای آن دسته از اسامی قبل از انقلاب که مستقیماً با ارزش‌ها و فرهنگ رژیم پهلوی در ارتباط بوده، بسیار بالاست. مثل خیابان‌های امام خمینی(ره)، ادبجو، میدان شریعتی، خیابان شریعتی، میدان ولیعصر(عج) و .... اما برخی اسامی هیچ ارتباط معنایی یا مفهومی با اسامی و عناوین گذشته نداشته‌اند؛ مثل خیابان‌های ملک، محسنی، حصار، میدان ارک، باغ ملی، عباس‌آباد، نیسانیان و.... در این موارد، مخاطب در مقابل اسم جدید مقاومت کرده است و پس گذشت بیش از چهار دهه، همچنان اسم قدیمی مورد استفاده قرار می‌گیرد که در برخی موارد، مدیران شهری با مردم همراه شده و اسم تابلو را نیز به اسم مورد استفاده تغییر داده‌اند. مثل خیابان‌های قائم‌مقام(به جای شهید باهنر)، حصار(حصار به جای پاسداران)، محسنی(به جای شهید مدنی)، دکتر حسابی(به جای شهید محمد منتظری) و...
تغییرات غیر ضروری دیگری نیز در نامگذاری معابر شهری اراک صورت گرفته و این امر همچنان ادامه دارد. از منظری دیگر، کم‌توجهی به شخصیت‌های برجسته فرهنگی، ادبی، هنری، سیاسی و مذهبی برخاسته از این دیار در نامگذاری معابر شهر کاملا مشهود است. در حالی که شهر اراک و استان مرکزی، منطقه‌ای برخوردار از ظرفیت‌های بزرگ نخبه‌پروری در گذشته بوده است و گفته می‌شود یک چهارم مفاخر کشور از این استان برخاسته‌اند، به نظر می‌رسد از ظرفیت هویت‌ساز بسیاری از شخصیت‌ها و چهره‌های ملی برخاسته از این دیار در نامگذاری معابر شهری استفاده مطلوب صورت نگرفته است.
برای مأنوس شدن مردم با نامگذاری‌های جدید جلب مشارکت و حضور مردم در این فرایند یک ضرورت است. به کار بستن تدابیر فرهنگی و در نظر گرفتن بسته‌های تشویقی برای مراکز  و واحدهای تجاری و کسبی عمومی و خصوصی برای انتخاب نام جدید برای کسب کار خود و قرار گرفتن نام جدید معبر بر سردر موسسات و دیگر ساختمان‌ها نیز می‌تواند روند استفاده از نام جدید را تسریع نموده وفضای مورد نیز را ایجاد نماید.
نمادسازی مبتنی بر ظرفیت‌های فرهنگی و نامگذاری‌ها، ساخت و نصب سازه‌های تجسمی اعم از سردیس، تندیس، سازه‌های حجمی نمادین و نظایر آن در طراحی معابر و میادین می‌تواند نقش موثری در این فرایند داشته باشد.
به عنوان مثال سالهاست که نام محله‌های فوتبال به کوی امام علی(ع)، باغ خلج به کوی سجادیه، چشمه موشک به کوی ولیعصر(عج) و کوی گردو به کوی رضوی تغییر کرده است. اما این تغییر، فقط در حد یک الصاق باقی مانده و هیچ تغییر دیگری به نفع اسم جدید در این محله‌ها صورت نگرفته و نمی‌گیرد. این نوع نامگذاری چیزی جز تلاشی اندک برای جهت‌یابی و شناسایی نبوده و فارغ از دلالت‌ها اجتماعی و سیاسی است و کارکردهای مثبت نامگذاری بویژه ایجاد و تقویت هویت جدید را موجب نمی‌شود تا پروژه محو سمبلیک از یک طرف و بازنشانی فرهنگی یک گروه در حاشیه مانده، از طرف دیگر، پیوند ‌یابد.

منبع: ایران آنلاین

کلیدواژه: نامگذاری معابر شهر نامگذاری معابر شهری مورد استفاده نامگذاری ها خیابان ها شخصیت ها منطقه ای نام ها

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت ion.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایران آنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۴۸۰۳۴۴۲ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

اجرای محله محوری مسجد بنیان در ۵۵ منطقه اراک

به گزارش خبرنگار مهر، پیمان عین القضاتی ظهر چهارشنبه در نشست با اصحاب رسانه با اشاره به شعار شورای ششم در حوزه فرهنگی و اجتماعی مبنی بر توسعه نشاط و شادابی و گردشگری با تاکید بر هویت شهری اظهار کرد: ساخت پارک‌های تخصصی و ورزشی یکی از رویکردهای اصلی شورای ششم بوده که در این راستا نخستین پارک شطرنج با بیش از ۲۷ میز شطرنج تخصصی آماده بهره برداری است.

وی همچنین ادامه داد: در همین راستا نخستین پارک تخصصی تریال ویژه دوچرخه سواری و اولین زمین تخصصی ساحلی ویژه فوتبال و والیبال، مقابل ورزشگاه شهدای پنج مرداد افتتاح شده است.

رئیس کمیسیون فرهنگی و اجتماعی شورای اسلامی شهر اراک با بیان اینکه توجه ویژه به ایجاد پارک‌های تخصصی همچنان در دستور کار است، افزود: اولین زورخانه در اراک با استانداردهای ملی در اراک ایجاد شده است.

وی با اشاره به طراحی پروژه نورالشهدا با ۱۶۰ هکتار به عنوان یکی از بزرگترین پروژه‌های گردشگری و تفریحی و ورزشی سطح کشور افزود: بیش از ۱۲ هکتار کاربری این منطقه به مراکز خدماتی و تفریحی تعلق می‌گیرد.

رئیس کمیسیون فرهنگی و اجتماعی شورای اسلامی اراک گفت: در راستای توجه به مناطق کم برخوردار تأسیس زمین‌های چمن مصنوعی در دستور کار قرار گرفته است که امسال در کوی سجادیه، کوی ابوالفضل، شهرک اندیشه و کوی هجرت ایجاد می‌شود.

عین القضاتی بیان کرد: تأسیس سالن‌های چند منظوره فرهنگی اجتماعی با ۱۵۰۰ مترمربع در حال بهره برداری و احداث است.

وی با اشاره به اینکه هویت محله‌ای مدنظر قرار دارد، افزود: طرح محله محوری مسجد بنیان در ۵۵ محله دستور کار قرار گرفته است که شورای محلات در این محله‌ها افتتاح می‌شود.

کد خبر 6094439