یار مهربان کودکان پاکدشتی
تاریخ انتشار: ۲۸ فروردین ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۴۸۱۲۳۸۹
بچهها یکی یکی از راه میرسند و در سایه دیوار مسجد میایستند و چشم به انتهای جاده خاکی میدوزند و گاهی هم کتابهایی را که در دست گرفتهاند ورق میزنند.
روزنامه ایران: سعید بالای درخت میرود تا جاده را بهتر ببیند. همه منتظر یار مهربان هستند. سالهاست اهالی روستای جمال آباد صبح روز شنبه منتظرآمدنش هستند.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
گرد و خاک انتهای جاده خبر از نزدیک شدن « یار مهربان» میدهد. بچهها با خوشحالی بالا و پایین میپرند و صف بهم میریزد. اتوبوس یار مهربان با رنگهای سبز و آبی از دور پیدا میشود و کتابدار با خوشحالی برای بچهها بوق میزند و چراغ را روشن خاموش میکند. اتوبوس که جلوی مسجد ترمز میکند بچهها میدوند. آقای کتابدار در را باز میکند و بچهها به سرعت بالا میروند. حسین زودتر از همه خودش را به قفسه کتابها میرساند و آنها را یکی یکی برمیدارد و نگاه میکند.
«بچهها همه این کتابها برای شماست. هر چقدر کتاب بخواهید هست، عجله نکنید.» منوچهر بزرگر 15 سال است که سوار بر اتوبوس یار مهربان هر روز میهمان یکی از روستاهای پاکدشت است. اهالی روستا او را بخوبی میشناسند و رسم میهمان نوازی را بخوبی به جا میآورند. حالا اتوبوس یار مهربان وارد روستای جمال آباد شده و بچهها هرکدام چند جلد کتاب دست گرفته و با شوق و ذوق آنها را ورق میزنند. مهناز سراغ کتابهای کنکور را میگیرد. منوچهر از پشت صندلی اتوبوس، بسته کتابها را به دستش میدهد و میگوید: «این هم سفارش شما، رفتم تهران و خریدم. امیدوارم مثل مریم رتبهات تک رقمی شود.»
رو به من میگوید: « در روستاهای پاکدشت از پارک و زمین بازی خبری نیست. تفریح این بچهها همین کتابهایی است که هفتهای یک روز با این اتوبوس برایشان میآوریم. ذوق و شوق این بچهها وقتی ساعتها منتظر آمدن ما هستند دیدنی است.» او سال هاست که مسئولیت کتابخانه سیار یار مهربان پاکدشت را برعهده دارد و بهترین لحظههای زندگیاش در روستاهای این شهرستان رقم خورده است: «اتوبوس یار مهربان سال 86 راهاندازی شد و آن روزها شهرداری، وزارت ارشاد و نهاد کتابخانههای عمومی متولی شدند. سالهای بعد کتابخانههای سیار به نهاد کتابخانههای عمومی کشور سپرده شد. من هم 15سال قبل مسئول کتابخانه سیار یارمهربان این شهرستان شدم و هنوز هم به شوق دیدن بچهها هر روز به روستاهای محروم منطقه میروم. بعد از فارغالتحصیلی دبیری در مقطع کارشناسی ارشد در رشته کتابداری ادامه تحصیل دادم و از روزی که نهاد کتابخانههای عمومی متولی کتابخانههای سیار کشور شد مشغول کار شدم.
کارکردن در کتابخانه سیار عشق خاصی میخواهد. وقتی در سرما و گرما به روستایی میروی که بچهها از ساعتها قبل منتظر ایستادهاند، برای رفتن دوباره به این روستاها لحظه شماری میکنی. در این مدت چند بار کتابخانه سیار ما بهعنوان یکی از 5 کتابخانه برتر سیار کشور انتخاب شد و من هم دو بار بهعنوان مسئول نمونه کتابخانه سیار معرفی شدم. بعضی از این روستاها پارک یا وسیله بازی ندارند و تنها سرگرمی بچههای روستا همین کتابهایی است که برای آنها میآوریم. تعدادی از روستاها را خودم رفتم و با شناسایی بچهها آنها را هم عضو کتابخانه یار مهربان کردم، البته هدف فقط دادن کتاب نیست و برای بچهها کلاسهای آموزشی و سرگرمی هم برگزار میکنیم. باور کنید روز اول که مشغول این کار شدم حقوقم 60 هزار تومان بود و بیمه هم نداشتم. هر روز به دو روستا سر میزنیم و در مجموع هر هفته به 13 روستای پاکدشت میرویم. اتوبوس یار مهربان با 12 هزار جلد کتاب تجهیز شده که 2 هزار جلد آن برای کودکان است. بعد از 15 سالی که این اتوبوس جادههای روستایی پاکدشت را بالا و پایین کرده این روزها آماده رفتن به تعمیرگاه است و تعمیر اساسی نیاز دارد. تا چندی قبل یکی از رانندههای شرکت واحد، رانندگی کتابخانه سیار را برعهده داشت و نمیتوانست در توزیع کتاب و ثبت آنها کمک کند. بعد از بازنشستگی راننده امید قاسمی یکی از کتابداران خوب، همکارم شد و در کنار رانندگی اتوبوس در کارهای کتابخانه هم مشارکت میکند.»صدای بوق اتوبوس یار مهربان که به صدا در میآید بچههای کلاس پنجم با خوشحالی کتاب فارسی به دست وارد حیاط میشوند. بچهها با خانم معلم وارد اتوبوس میشوند و مثل همیشه کلاس فارسی و قصه خوانی در اتوبوس برگزار میشود. این بار زهرا خلاصه کتابی را که هفته قبل خوانده برای بچهها تعریف میکند.
مریم کردبچه معلم پایه پنجم ابتدایی مدرسه روستای ارمبویه چند سالی است کلاس فارسی را در اتوبوس یار مهربان برگزار میکند. میگوید: «سال 93 با کتابخانه سیار آشنا شدم. اتوبوس مقابل مدرسه ما توقف میکند تا برای روشن کردن کامپیوتر از برق مدرسه استفاده کند. وقتی استقبال بچهها را دیدم تصمیم گرفتم کلاس فارسی و کتابخوانی را داخل اتوبوس برگزار کنم. شنبهها کلاس توی اتوبوس برپا میشود و چند نفر از بچهها خلاصه کتابهایی را که هفته گذشته امانت گرفتهاند برای بقیه تعریف میکنند. تأثیر کتابخوانی را بخوبی میتوان متوجه شد. دایره لغات و اطلاعات عمومی بچهها کاملاً محسوس افزایش پیدا میکند.»
فرانک 12 سال دارد و از 6 سالگی عضو کتابخانه سیار یار مهربان است. میگوید بچههای روستای شهرک انقلاب سهشنبهها جلوی مسجد امام سجاد(ع) جمع میشوند و چشم به جاده میدوزند: «یک بار وقتی با دوستم برای خرید به مغازه روستا رفته بودیم کتابخانه سیار را دیدم. دوست داشتم داخل آن را هم ببینم. کتابدار مهربان چند جلد کتاب قصه به ما داد و هفته بعد با مادرم عضو کتابخانه شدیم. هر هفته وقتی اتوبوس یار مهربان به روستای ما میآید 5 کتاب رمان و علمی امانت میگیرم و تا هفته بعد همه آنها را میخوانم. خیلی کتاب میخوانم و آخرین آن هم کتاب «خیالت تخت من بچه شرم» نوشته پیت جانسون بود. روستای ما خشکترین روستای کشور است. اینجا حتی برف و باران هم نمیآید و جایی هم برای تفریح نداریم و تنها تفریح ما کتاب است. مدرسه ما کتابخانه دارد ولی کتابهایی که من دوست دارم ندارد و از آن بدتر اینکه فقط یک کتاب میتوانیم امانت بگیریم.»
بچهها با کتابهایی که امانت میگیرند از اتوبوس پایین میآیند و راهی خانههایشان میشوند. کتابهای زیادی روی میز و کف اتوبوس رها شده و کتابدار مشغول مرتب کردن آنها میشود. منوچهر کتابها را داخل قفسه میچیند و میگوید: «بچهها آزاد هستند قفسه کتابها را زیر و رو کنند و کتابی را که دوست دارند انتخاب کنند. مرتب کردن این کتابها زمان زیادی نمیبرد. برای همین دوست دارم بچهها آزاد باشند. گاهی اوقات بچهها سر یک کتاب باهم دعوا میکنند و مجبورم مداخله کنم و برایشان زمان مشخص کنم، البته فقط بچهها عضو این کتابخانه نیستند و خیلی از اهالی این روستاها که اهل مطالعه هستند از کتابخانه سیار کتاب امانت میگیرند. 10 سال قبل در یکی از روستاها وقتی مشغول چیدن کتابها داخل قفسه بودم زن جوانی وارد اتوبوس شد و درحالی که خجالت میکشید گفت با همسرم مشکل دارم؛ پرخاشگر و شکاک است و نمیدانم چه رفتاری با او داشته باشم. شما کتاب روانشناسی که به من کمک کند دارید؟ یکی از کتابهای روانشناسی را که درباره کنترل خشم بود به او دادم. همین کتاب زندگی او را نجات داد. هرسال برای قدردانی از ما انار میآورد. چند هفته قبل هم دخترش را به خانه بخت فرستاد. باور کنید مردم این مناطق عاشق کتاب هستند و یک کتاب میتواند مسیر زندگی خیلی از این بچهها را عوض کند.»
انتهای پیام/
منبع: ایران آنلاین
کلیدواژه: اتوبوس یار مهربان کتابخانه سیار کتاب هایی کتاب ها بچه ها
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت ion.ir دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایران آنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۴۸۱۲۳۸۹ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
شرحی بر قدیمیترین فهرستنامههای کتابخانه آستان قدس رضوی/خدمتی به گذشته، امروز و آینده
وقتی درباره فهرست منابع یک کتابخانه صحبت میکنیم، بیشتر ما درک اندکی از موضوع صحبتمان در این باره داریم و تقریباً میدانیم فهرست یک کتابخانه، لیست منظمی از کتابها و سایر مدارک موجود در آن است و همانطور که فهرست یک کتاب نشاندهنده محتویات داخل آن است، فهرست کتابخانه نیز منابع موجود در آن را معرفی میکند. این فهرست منظم در گذشته شبیه سیاههای بوده که ممکن است ما از وسایل داخل یک مکان بنویسیم، اما در حال حاضر این فهرست شامل اطلاعات متعدد و متنوعی از قبیل نام نویسنده، عنوان، ویرایش، ناشر، تاریخ انتشار، مشخصات ظاهری، موضوع و محل بایگانی مدرک مورد نظر است. اطلاعاتی که سهولت دسترسی مراجعان به یک اثر را نه تنها با نام کتاب که به کمک سایر اطلاعات آن مانند نام نویسنده یا موضوع، ممکن میکند. همانطور که گفته شد، از گذشتههای دور، گردانندگان کتابخانهها یا صاحبان آنها فهرستهایی از منابع موجود در آنها تهیه میکردهاند. عملی که در کتابخانههای کشورهای اسلامی نیز انجام شده است. از فهرستهای گذشته مانند فهرست کتابخانه مأمون عباسی فقط نامی در متون آمده، اما اینکه این فهرستها به چه شکل تهیه شده و یا شامل چه کتابهایی بوده، مطلبی در اختیار پژوهشگران نیست.
کتابخانه مبارکه حضرت امام ابوالحسن علی بن موسیالرضا(ع)
ازجمله سیاهههایی که باقی مانده، فهرست کتابهای کتابخانه آستان قدس رضوی است. کتابخانه آستان قدس رضوی یکی از قدیمیترین کتابخانههای جهان اسلام است که آثار آن از گذشته مورد توجه دانشمندان و پژوهشگران بوده است. بر کسی پوشیده نیست که این کتابخانه به دلیل همجواری با حرم مطهر امام رضا(ع) و موقوفات بسیار آن شکل گرفته و رشد کرده و به عظمت امروزش رسیده است. حضور همین کتب وقفی موجب شکلگیری فهرستهای متعدد از منابع این کتابخانه شده است. اهمیت این فهرستها از این نظر است که میتوان گفت آنهاتنها فهرستهای بهجامانده از کتابخانهها در ایران قدیم هستند. از کتابخانههای دوره صفویه فهرستهایی با این مشخصات فعلاً موجود نیست و از دوره قاجار نیز فقط چند فهرست داریم که قابل مقایسه با فهرستهای کتابخانه آستان قدس هستند. الهه محبوب در مقاله «فهرستهای کتابخانه آستان قدس رضوی از صفویه تا قاجار» فهرستهای موجود از کتابخانه آستان قدس را به چند دسته تقسیم کرده و به ذکر موارد مهم این فهرستها در سه دوره زمانی صفویه، افشاریه و قاجار پرداخته است.
قدیمیترین سیاهه کتابهای کتابخانه رضوی
براساس این گزارش، قدیمیترین فهرست این مجموعه متعلق به سالهای 1007 تا 1010 هجری قمری است. در این فهرست که با عنوان «تفسیر تحویل صاحب جمعان بیوتات روضه منوره...» آغاز شده، موجودی کتابخانه به تفکیک آمده است. نویسنده فهرست گویی بیشتر به خصوصیات ظاهری کتابها توجه کرده و آنها را به صورت قرآنهای جلددار، بدون جلد، کتب جلددار، کتب بدون جلد، تفاسیر، سیپارهها و مصاحف و سایر کتب دستهبندی کرده است. این فهرست همچنین صورتی از اموال کتابخانه شامل رحلهای موجود در حرم مطهر و کتابخانه و سیپارهدانها را در خود دارد. در هر مورد، قطع، تعداد سطور، خصوصیات خطی، نوع ،و نوع تذهیب و همچنین نام واقف آمده است. گاهی شروط وقف کتاب نیز در فهرست ذکر شده است. کتابدار غیر از این اطلاعات به شرح امانت نیز پرداخته است. این نشان میدهد کتابدار با توجه به این فهرست، کتاب را به امانت و یا از مکان مربوط تحویل میگرفته: «قرآن وقفی مسماه زهراباجی مشروط بر آنکه در شرفیه مخصوص سلطان حیدرمیرزا در حرم تلاوت نمایند».
فهرستی از علوم کثیره موجود و مخزون
فهرست متعلق به دوره افشاریه سندی است در 28صفحه که کاتب آن به ذکر تعداد کتب و خصوصیات آنها پرداخته است. در این فهرست نام کتب قرآن، فهرست خطوط ائمه(ع) و کتب وقفی و امانی و همچنین فهرست کتب وقفی شاهعباس با عنوان «بندگان سکندر نشان» آمده است. دیگر فهرست مشهور کتابخانه آستان قدس رضوی فهرستهای موجود در دوره قاجار است. برخی از اینها به دستور متولیان و به صورت کتابچه مستقل و یا همراه با سایر موجودی کل حرم (مثل فهرست دفتر عضدالملکی) تهیه شده و یا در کتب افرادی که از کتابخانه بازدید کردهاند بهطور خلاصه (سفرنامه خانیکوف) و یا مفصل (مطلعالشمس) آمدهاند. «مطلعالشمس» یکی از کتابهای نوشته شده توسط «محمدحسن اعتمادالسلطنه» ملقب به «صنیعالدوله» است. این کتاب در سه جلد نگاشته شده و موضوع آن، گزارش یکی از سفرهای ناصرالدینشاه قاجار به شهر مشهد است. اما جلد دوم این کتاب در این گزارش مورد توجه ماست که به مشهد و آستان مقدس علی بن موسیالرضا(ع) اختصاص دارد و در آن به مشهد، آثار و ابنیه حرم مطهر و کتیبههای آن و شرح حال بزرگان شهر میپردازد و در پایان، فهرست جامعی از کتابهای موجود در کتابخانههای آستان قدس رضوی در آن گردآوری شده است. این فهرست در زمان تولیت میرزا سعیدخان مؤتمن الملک به سال 1296ه.ق تنظیم شده است. اعتماد السلطنه در مقدمه فهرست، چگونگی یافتن فهرست را شرح داده: «درحین تألیف جلد ثانی کتاب مطلعالشمس، فهرست جمیع نسخهای که فعلاً در کتابخانه مبارکه حضرت امام ابوالحسن علی بن موسیالرضا علیه الصلوةوالسلام از علوم کثیره موجود و مخزون است بدست آمده، اگر چه صورت آن فهرست چندان مصحح نبود ولی به قدر میشود منقح ساخته ثبت و الحاق آن پرداخته شد». البته نویسنده در این فهرست تنها نام و موضوع کتابها را آورده و ظاهراً آن را از روی فهرستهای کتابخانه یادداشتبرداری کرده است.
خدمتی به گذشته، امروز و آینده
فهرستهای فوق نشان میدهد کتابخانه آستان قدس رضوی از همان آغاز شکلگیری دارای نظمی خاص در ساماندهی بوده و افرادی آشنا به امور نسخهشناسی بودهاند که این فهرستها را تهیه میکردهاند. جز این، فهرست کتب میتوانند ما را به جهان اندیشهای مردمان در گذشته برسانند. درواقع فهرستنویسان تنها به مردمان دوره خود خدمت نمیکنند و به نوعی به آیندگان نیز سود میرسانند. اینکه در آن روزگاران چه کتبی نوشته میشده و مورد توجه علما و اندیشمندان بوده و مردمان نیز بیشتر چه کتبی را اهدا و وقف میکردهاند. دیگر نکته مهم در این فهرستها شرح ویژگی جلدها و تذهیب و خط کتب است که میتواند در خصوص هنر مجلدسازی و تذهیب اطلاعاتی را در اختیارمان بگذارد. نام و جایگاه واقفان نیز چهره اجتماعی مردمان آن روزگار را ترسیم میکند.
آزاده خلیلی