گسترش بیماری زغالی در جنگل‌های گلستان، تهدیدی که باید جدی گرفت

به گزارش ایرنا، بر اساس گزارش های موجود ، بیماری زغالی گونه بلوط چند سالی است دامن گیر جنگل‌های زاگرس شده و حدود ۲ میلیون هکتار از عرصه های جنگلی این منطقه را آلوده کرده است که مهمترین عامل شیوع این آفت تنش عمومی حاصل از عوامل طبیعی و انسانی و خشکسالی محسوب است که اکوسیستم‌های جنگلی را ضعیف کرده و شرایط را برای هجوم آفات و بیماری‌ها فراهم می‌کند.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

امسال هم طبق بررسی‌های صورت گرفته توسط کارشناسان، بیماری‌ها و آفات مختلف از جمله زغالی بلوط و پروانه برگ خوار در جنگل‌های کشور از غرب تا شرق در حال طغیان بوده و جنگل‌های استان گلستان به دلیل خشکسالی حاکم از این وضعیت بی‌نصیب نمانده و کانون‌های بیماری زغالی روبه گسترش است.

این بیماری به‌ صورت پژمردگی شاخ و برگ‌ها و خروج شیرابه‌های سیاه رنگ از داخل تنه در ارتفاعات خود را نشان می‌دهد که به مرور زمان شیرابه افزایش یافته و حالت زغالی شکل در روی تنه و سیاه شدن در زیر پوست نمایان می‌شود و در نهایت به مرگ کامل درخت منجر می‌گردد.

خشکی و دمای بالا به عنوان ۲ عامل اصلی شناخته شده در شیوع این بیماری در بیشتر نقاط دنیا به شمار می‌رود که به تاکید کارشناسان امر باید برای رفع این چالش تدابیر ویژه اتخاذ کرد.

طغیان بیماری زغالی در ۲۵۰ تا ۳۰۰ هکتار از جنگل‌های گلستان

امسال طبق برآوردهای اولیه بیماری زغالی در حدود ۲۵۰ تا ۳۰۰ هکتار از کانون‌های این بیماری در جنگل‌های بلوط گلستان طغیان کرده و به اعتقاد کارشناسان در صورت تداوم خشکسالی وسعت آن گسترش خواهد یافت.

جنگل‌های هیرکانی که برخی دانشمندان قدمت آن را ۴۰ میلیون سال برآورد کرده‌اند نمادی از فسیل‌های زنده‌ای محسوب می‌شود که از این عرصه‌های جنگلی منحصر به‌فرد، سهم استان مازندران ۵۳ درصد، گیلان ۲۶ درصد و گلستان ۲۱ درصد است.

جنگل‌های هیرکانی که عمده پوشش جنگلی گلستان را به خود اختصاص می‌­دهند از شهرستان‌های بندرگز و کردکوی تا پارک ملی گلستان بر روی دامنه‌های شمالی البرز قرار دارند و باتوجه به فاصله گرفتن از اراضی ساحلی، کاهش نزولات از غرب به شرق و همچنین تغییرات زیاد در شکل زمین، تغییر قابل ملاحظه‌­ای در ترکیب و ساختار جنگل‌های این مناطق به‌وجود می­‌آید.

طبق اعلام کارشناسان، جنگل‌های هیرکانی ۱۵۰ گونه درخت و بوته دارد که در دسته جنگل‌های سبز تابستانی یا پهن‌برگ خزان‌کننده قرار می‌گیرند و نوع درختان هم در منطقه کم‌ ارتفاع، با درخت‌های دامنه‌ها و نواحی خیلی بلند متفاوت است.

به عنوان مثال درختان نم‌­پسند راش که ۱۷.۶ درصد از سطح و حدود ۳۰ درصد از حجم چوب جنگل‌­های هیرکانی را در ارتفاعات ۷۰۰ تا ۱۵۰۰ متر از سطح دریا به خود اختصاص می‌­دهد به‌­دلیل نیاز رطوبتی بالا، از دره زیارت در جنوب شهرستان گرگان به‌­تدریج در جنگل‌­های شرقی این مناطق محو شده و پس از آن جای خود را به درختان ممرز و بلوط بلندمازو می‌­دهد.

راش، بلوط، افرا، نارون، توسکا، زبان گنجشک، ممرز، بارانک، سرخدار، نمدار، انجیلی، لرگ، لیلکی، خرمندی، انجیر و شمشاد از جمله گونه‌های رویشی در جنگل‌های هیرکانی هستند و گونه درختچه‌ای متعددی هم در این جنگل‌ها مشاهده می‌شود که می‌توان به زغال‌اخته، انار، ازگیل، زالزالک، کوله خاس، آلوچه وحشی، سیب وحشی و خاس اشاره کرد.

گسترش بیماری زغالی در جنگل‌های گلستان

در سال‌های اخیر آفت‌هایی مانند پروانه جوانه‌خوار بلوط، پروانه ابریشم‌باف ناجور، پروانه‌های برگ‌خوار خانواده ژئومتریده، پروانه دم‌قهوه‌ای، شب پره شمشاد و پروانه تخم انگشتری و بیماری‌های زغالی بلوط و فتیله نارنجی درختان جنگل‌های گلستان را مورد حمله قرار داده‌اند.

طبق اعلام کارشناس حفاظت و حمایت از عرصه‌های منابع طبیعی گلستان، به دلیل درگیری چند ساله استان با خشکسالی بعد از گذران تجربه سال‌های ۸۸ و ۸۹، امسال سطح طغیان بیماری زغالی بلوط در کانون‌های آن در سطح ۲۵۰ تا ۳۰۰ هکتار گزارش شده و در صورت تداوم خشکسالی میزان آن گسترش خواهد یافت.

فریدون فریدی در گفت و گو با خبرنگار ایرنا درخت بلوط را گونه غالب جنگل‌های گلستان اعلام کرد و گفت: امسال بیماری زغالی بلوط در چند کانون شامل جنگل‌های جنوب شهر کردکوی، پارک جنگلی قرق، دلند و روستای حسین‌کرد مینودشت طغیان کرده و به صورت پراکنده و تک درختی در سایر نقاط جنگلی هم قابل مشاهده است.

وی اظهارداشت: هنوز در مرحله پایش بیماری قرار داریم و بعد از پایان این مرحله برنامه ریزی برای انجام اقدامات کنترلی بیولوژیکی غیر شیمیایی در دستور کار قرار خواهد گرفت چرا که استفاده از هرگونه سم شیمیایی تهدید جدی برای ساکنان این عرصه‌ها اعم از حشرات، حیوانات و گیاهان محسوب می‌شود. 

این کارشناس حوزه گیاه پزشکی تصریح کرد: یکی از برنامه‌های مدیریت کانون‌های بیماری زغالی بلوط کاهش آلودگی از طریق حذف پایه‌های خشک شده و هرس شاخه‌های آلوده است. 

فریدی گفت: سال گذشته ۸۰ هکتار از جنگل‌های بندرگز با آفت شب پره شمشاد و ۵۰ هکتار از جنگل‌های بندرگز و گرگان با آفت پروانه ابریشم باف ناجور درگیر و مواردی از بیماری فیتیله نارنجی به صورت پراکنده در عرصه‌های جنگلی مشاهده شد.

وی ادامه داد: امسال تاکنون در کانون‌های سال‌های قبل آفات برگ خوار از جمله پروانه ابریشم باف ناجور، شب پره شمشاد، جوانه خوار بلوط و پروانه‌های خانواده ژئومتریده طغیانی گزارش نشده است.

گونه‌های درختی سرخدار، شمشاد و ملج در معرض تهدید

سید محمد واعظ موسوی یکی از استادان منابع طبیعی هم از در معرض تهدید قرار داشتن گونه‌های درختی سرخدار، شمشاد و ملج جنگل‌های شمال به دلایل مختلف خبر داد و گفت: برداشت بی رویه در گذشته، تبدیل جنگل به اراضی کشاورزی و شیوع آفات و بیماری‌ها از جمله دلایل کاهش جمعیت و در معرض تهدید قرارگرفتن برخی از گونه‌های درختی جنگل‌های شمال است که از بین آنها می‌توان به سرخدار، شمشاد هیرکانی و ملج اشاره کرد.

وی افزود: حفاظت از جمعیت‌های باقیمانده از این گونه‌های در معرض خطر نیازمند اراده جدی نهادهای متولی، آموزش و فرهنگ سازی به ویژه در رابطه با جوامع بومی و محلی، انجام اقدامات موثر برای تقویت اقتصاد و معیشت حاشیه نشینان جنگل و تخصیص اعتبارات کافی از طرف دولت است. 

به گفته مدیرکل منابع طبیعی گلستان، در سال‌های اخیر به علت وقوع تغییرات اقلیمی و رشد آفات و بیمارها شاهد افزایش خشکیدگی و پژمردگی و خزان زودرس تعداد زیادی از درختان در سطوح وسیع جنگلی از جمله درختان سوزنی ‌برگ و پهن ‌برگ هستیم که این وضع باعث ضعف تدریجی درختان، سرخشکیدگی، حمله و توسعه عوامل ثانویه مانند پوست ‌خواران و چوب‌ خواران می‌شود.

عبدالرحیم لطفی گفت: در ۴۵۲ هزار هکتار از عرصه‌های جنگلی گلستان طرح‌های بیماری یابی و مقابله با بیماری و آفات جنگلی در حال اجراست و کانون‌های بیماری در این عرصه‌ها شناسایی شده و با اقدامات فیزیکی و بیولوژیکی مبارزه با آنها ادامه دارد.

وی ادامه داد: قرق مناطق آلوده، جلوگیری از رفت و آمد بیش از حد خودرو و انسان، احیا و بازسازی عرصه‌ها با خراش‌دهی، بذرپاشی و کاشت نهال، ایجاد تنوع گونه‌ای و قطع و حذف پایه‌های به شدت آلوده به بیماری و امحای بقایای آنها از جمله روش‌های مقابله با گسترش بیماری در جنگل‌های گلستان است.

معاون فنی اداره‌ کل حفاظت محیط زیست گلستان هم به خبرنگار ایرنا گفت: سازمان حفاظت محیط زیست دارای ۳۰۵ منطقه تحت مدیریت شامل پارک ملی، منطقه حفاظت شده و پناهگاه حیات وحش است که برای نخستین بار سال گذشته به صورت پایلوت پروژه شناسایی پهنه‌های آلوده در پارک ملی گلستان و منطقه حفاظت شده جهان نما به آفات و بیماری‌ها اجرا شد که نتیجه آن نشان داد پوشش گیاهی سه هزار و ۶۷۰ هکتار از این مناطق بر اثر آفت و بیماری‌های درختان جنگلی از بین رفت.

وحید خیرآبادی اظهار داشت: از مجموع پوشش گیاهی از بین رفته ناشی از آفات و بیماری‌ها، سه هزار و ۲۰۰ هکتار آن مربوط به پارک ملی گلستان و ۴۷۰ هکتار مربوط به منطقه حفاظت شده جهان نمای کردکوی است.

وی یادآور شد: همچنین در این پروژه ۱۸ گونه بیماری‌زا مانند "زغالی، فتیله نارنجی، لکه قیری، لکه برگی، سفیدک، پوسیدگی ریشه"، ۹ گونه آفت مانند "پروانه خالدار، پروانه برگ خوار، پروانه جوانه خوار بلوط، پروانه دم قهوه‌ای، سوسک برگ خوار و شپشک پنبه‌ای" و ۲ گونه گیاه نیمه انگلی "دارواش و ارس واش" در مجموع در پارک ملی گلستان و منطقه حفاظت شده جهان‌نما شناسایی شد.

مقابله با آفات در پارک ملی گلستان و جهان‌نمای کردکوی با ۵۰ میلیارد ریال

وی افزود: اجرای مرحله نخست این پروژه با همکاری تیمی متشکل از اعضای هیات علمی دانشگاه منابع طبیعی گرگان انجام و جمع‌بندی از آخرین وضعیت آفات و بیماری‌های این مناطق تهیه شد و در صورت تامین ۵۰ میلیارد اعتبار پیش بینی شده، امسال استفاده از روش‌های مناسب زیستی و فیزیکی برای مبارزه با آفات و بیماری‌ها و به دنبال آن احیای مناطق آسیب دیده در دستور کار قرار خواهد گرفت.

مدیرکل پدافند غیرعامل استانداری گلستان هم گفت: کنترل و مقابله با آفت و بیماری‌های گیاهی در لکه‌های بحرانی ۲ عرصه جنگلی پارک ملی گلستان و جهان‎‌نمای کردکوی پس از تخصیص اعتبار ۵۰ میلیارد ریالی آغاز می‌شود.

محمدتقی محمدی اظهارداشت: از بین رفتن بخشی از جنگل‌های هیرکانی به دلیل عوامل طبیعی شامل بیماری‌های گیاهی و قارچی در شورای پدافند غیرعامل مطرح شد و اقدامات پیشگیرانه با هدف جلوگیری از گسترش این تهدید و افزایش حساسیت دستگاه‌های مرتبط در دستورکار قرار گرفت.

وی افزود: سال گذشته در کمیته بیوتروریسم شورای پدافند غیرعامل تامین اعتباری به مبلغ ۵۰ میلیارد ریال برای اجرای راهکارهای کنترل و حفظ وضع موجود و استفاده از روش‌های مناسب زیستی و فیزیکی مبارزه با آفات و در نهایت احیای مناطق آسیب دیده از آفات و بیماری‌ها مصوب شد که صورتجسله این مصوبه با امضای استاندار گلستان به سازمان مدیریت و برنامه ریزی استان برای تامین اعتبار ارسال گردید.

پارک ملی گلستان بزرگ‌ترین، قدیمی‌ترین و غنی‌ترین پارک جنگلی ایران است که در شمال ایران و جنوب شرقی دریای خزر قرار گرفته است.

قرار گرفتن در مرز بین ۲ اقلیم نیمه مرطوب خزری و خشک و نیمه‌ خشک ایران تورانی و پستی‌ و بلندی‌های شدید باعث تنوع اقلیمی در این پارک ملی شده که تاثیر زیادی در ایجاد جنگل‌های پهن‌برگ در غرب، جنگل‌های سوزنی‌برگ در ارتفاعات و مراتع و درخت‌زارها در شرق و شمال این زیستگاه دارد.

منطقه حفاظت شده جهان‌نما نیز در جنوب و جنوب شرقی شهرستان‌های گرگان و کردکوی در سلسله جبال البرز واقع‌ شده و حدود ۳۰ هزار هکتار وسعت دارد.

در دهه ۳۰ خورشیدی که ۱۸ میلیون هکتار جنگل در کشور وجود داشت , مجموع رویشگاه‌های جنگل‌های هیرکانی ۳.۵ میلیون هکتار اعلام شده بود اما امروز جنگل‌های هیرکانی به حدود ۱.۶ تا ۱.۸۵ میلیون هکتار کاهش یافته یعنی نیمی از این جنگل‌ها از بین رفتند و در مجموع اکنون فقط ۱۲ میلیون هکتار جنگل در کشور وجود دارد یعنی ۶ میلیون هکتار جنگل در طول ۶ دهه اخیر تخریب شده است.

کارشناسان تغییرکاربری اراضی، جاده کشی‌های غیر اصولی، خطوط انتقال نفت، آب و برق غیراصولی، تبدیل چوب به ذغال و برداشت‌های غیرقانونی برای تامین نیازهای چوبی کشور، فقر معیشتی جوامع محلی اطراف رویشگاه‌های جنگلی، فشار بیش از حد دام، هجوم آفات مانند لورانتوس و یا سوسک چوبخوار، ریزگردها که فرآیند فتوسنتز (تبدیل انرژی نور خورشید به انرژی شیمیایی از طریق بافت‌های زنده) را مختل کرده، آتش‌سوزی و تغییرات اقلیمی را اصلی‌ترین دلایلی می‌دانند که رویشگاه‌های جنگلی ایران را به این روز نشانده است.

افزایش آگاهی مردم نسبت به اهمیت عرصه‌های جنگلی در تغذیه سفره‌های آب زیرزمینی و تقویت آبخوان‌ها که باعث افزایش آبدهی قنوات و چشمه‌ها و رونق کشاورزی می‌شود، جلوگیری از جاری شدن سیلاب، کمک به کاهش آلودگی صوتی و ایجاد محیطی زیبا برای گذران ساعاتی مفرح از مهمترین راهکارهای مقابله با تخریب این منابع خدادادی محسوب می‌شود که باید توسط نهادهای مرتبط از سنین پایین در افراد فرهنگ‌سازی شود. 

اراضی زیر پوشش اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری گلستان افزون بر یک میلیون و ۳۹۷ هزار و ۲۴۴ هکتار بوده که شامل ۴۵۲ هزار هکتار جنگل، ۸۶۲ هزار هکتار مرتع (شمال استان)، ۲۰ هزار هکتار اراضی ساحلی و اراضی مستثنیات و ۶۲ هزار و ۴۲۰ هکتار اراضی موات است.

برچسب‌ها جنگل گلستان بیماری جنگل های هیرکانی

منبع: ایرنا

کلیدواژه: جنگل گلستان بیماری جنگل گلستان بیماری جنگل های هیرکانی منطقه حفاظت شده جهان پارک ملی گلستان جنگل های هیرکانی آفات و بیماری ها جنگل های گلستان بیماری زغالی عرصه های جنگلی میلیون هکتار منابع طبیعی هزار هکتار ۵۰ میلیارد هکتار جنگل زغالی بلوط برگ خوار عرصه ها

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.irna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایرنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۴۸۵۵۷۸۰ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

ژنرال صهیونیست: السنوار به دنبال بیرون راندن ما از نوار غزه است/ایران تهدیدی بزرگ برای اسرائیل

یک ژنرال رژیم صهیونیستی ضمن مخالفت با حمله به رفح، به نقش راهبردی «یحیی السنوار» (رهبر حماس در غزه) در مدیریت نبرد با وجود گذشت ماه‌ها از جنگ اشاره و تاکید کرد که وی به دنبال بیرون راندن صهیونیست‌ها از نوار غزه است.

رای الیوم با اشاره به افزایش شکاف و دو دستگی در اردوی صهیونیست‌ها نوشت: با تداوم جنگ غزه و حملات حزب الله به شمال سرزمین‌های اشغالی و تبدیل شدن آن به منطقه اشباح، دامنه انتقادات از کابینه بنیامین نتانیاهو افزایش یافته و فشار‌ها بر آن تشدید شده، به ویژه آنکه ارتش اشغالگر به اهداف جنگ در زمینه نابودی حماس و آزادی اسرا دست نیافته است.

در این زمینه «عاموس گلعاد» ژنرال احتیاط و رئیس مرکز راهبردی در دانشگاه «رایخمن» رژیم صهیونیستی و رئیس سابق دایره سیاسی و امنیتی وزارت امنیت این رژیم به نقش راهبردی «یحیی السنوار» در مذاکرات مبادله اسیران اشاره کرد.

این ژنرال صهیونیست اذعان کرد: السنوار به دنبال خروج ما از غزه است؛ او دستاورد‌های راهبردی زیادی کسب کرده و توان خارج کردن ما از غزه به طور کامل را هم دارد. کابینه هیچ راهبردی در جنگ ندارد.

وی افزود: استراتژی السنوار بازگشت به قدرت است و ما اصرار بر بازگردانیدن اسیران داریم. اگر ما اسیران را نجات ندهیم، پیروزی در کار نخواهد بود. هرکاری برای برگرداندن اسیران باید انجام دهیم، به ویژه نظامیانی که ما مدیون آنها هستیم. ما باید اهداف راهبردی زیادی کسب کنیم که در راس آنها، ایران است؛ کشوری که قدرتمند شده و تهدیدی بزرگ برای ما و نیز جبهه شمالی است.

این ژنرال صهیونیست ضمن مخالفت با حمله به رفح بیان کرد: ورود به رفح تضمین کننده بازگشت اسیران نیست و این کار راهبردی نیست. ما استراتژی نداریم. بیش از شش ماه از جنگ گذشته و همچنان السنوار برای ما شرط می‌گذارد و ما منتظر پاسخ او هستیم و این به دلیل نبود راهبرد است.

گلعاد اضافه کرد: اگر بدون هماهنگی با مصری‌ها و آمریکایی‌ها به رفح حمله کنیم، راهکاری برای جبهه شمالی نخواهیم داشت و جنگی ادامه خواهد داشت؛ جنگی که دامنه آن به کل اسرائیل گسترش خواهد یافت. ما اتحاد راهبردی را از دست خواهیم داد و امکان توسعه صلح و توان مقابله با تهدید اصلی را نخواهیم داشت. تهدید اصلی ایران است.

بر اساس این گزارش، «عاموس هارئیل» تحلیلگر امور نظامی روزنامه صهیونیستی هاآرتص نیز ضمن تاکید بر ضرورت انجام توافق مبادله اسیران و مخالفت با حمله به رفح، دغدغه کنونی نتانیاهو را حکم بازداشتی دانست که دیوان بین المللی کیفری علیه آن و رهبران سیاسی و نظامی رژیم صهیونیستی صادر می‌کند.

منبع: ایرنا

باشگاه خبرنگاران جوان بین‌الملل خاورمیانه