فضیلتهای مطهریِ فیلسوف
تاریخ انتشار: ۱۱ اردیبهشت ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۴۹۰۹۹۳۰
این جامعیت به دشواری و به ندرت نصیب اهل علم میشود اما آقای مطهری چیزی بیش از این جامعیت داشت. او فیلسوف بود. فیلسوف کیست؟ فیلسوف از چیزها و نسبتشان با هستی میپرسد. پرسش فلسفی چیستی با پرسشی که همه ما از شئ و امر ناشناخته میکنیم تفاوت دارد. فیلسوف نمیخواهد بداند چیزها به چه کار میآیند و با آنها چه میتوان کرد.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
مثالی بیاورم؛ ما و همه اقوام در مورد گذشته خود با تصورات و تصدیقات امروزی میاندیشیم و این تصورات و تصدیقات را ملاک حکم در باب گذشته قرار میدهیم چنانکه اگر از ما بپرسند زبان فارسی چرا پدید آمد و چرا ایران مثل بقیه ممالکی که اسلام آورده بودند زبان عربی را نپذیرفت، پاسخهای مشهور را تکرار میکنیم. از جمله پاسخهایی که دادهاند و به دل نیز مینشیند یکی این است که ایرانیان فرهنگ و زبان خود را میخواستند و آن را یافتند و با آن خدمات بزرگ به اسلام و فرهنگ اسلامی کردند. این پاسخ نادرست نیست اما فیلسوف میتواند با نظر جامعی که به قضایا دارد آن را طور دیگر و به معنایی دیگر بیابد.
آقای مطهری تصدیق کرده است که «هرچه استقلال سیاسی (در ایران) بیشتر شد روح ایرانی با اسلام آمیزش بیشتری یافت» اما در مورد زبان فارسی رأی و نظری متفاوت با رای شایع و مشهور دارد. به نظر ایشان «این یکی از موفقیتهای اسلام است که عدهای از مسلمانان یک زبان دیگر داشتند که توانستند معارف اسلام را در ذوق و قالب آن بیاورند. اگر زبان فارسی احیا نشده بود ما امروز دیوان مولوی و مثنوی نداشتیم. کتاب گلستان نداشتیم. دیوان حافظ نداشتیم …» (کتاب اسلام و مسئله ملیت، ص ۸۸)
در این باب که چرا زبان فارسی احیا شد و کوشندگان راه احیای آن چه کسانی بودند نظر غالب و شایع این است که روح ملی و قومی ایرانی راهبر این راه بوده است. یعنی ایرانیها با فرهنگ و زبان قوم عرب مخالف بودند و زبان خود را در برابر زبان عربی قرار دادند. این معنی چندان با مذاق ما که ایران را دوست میداریم خوش میآید که در پی تحقیق در درستی و نادرستی آن بر نمیآییم اما فیلسوف که از شواهد و دلایل و قرائن درستی این حکم میپرسد و با نظر تحقیقی به تاریخ مینگرد ملتفت میشود که عباسیان به احیا زبان فارسی اهتمام داشتهاند و دربار سلطان محمود غزنوی و غزنویان مجمع دوستداران زبان فارسی بوده است. در مقابل طاهریان و سامانیان و آل زیار و دیلمیان که ایرانی بودهاند علاقهای به احیای زبان فارسی نشان ندادهاند. شواهد این حکم چنان پیداست که جای چون و چرا ندارد.
امیران و شاهان ایرانی که تاج خسروانی بر سر مینهادند خطبه به زبان عربی میخواندند. شاید گفته شود که این مطالب ربطی به فلسفه ندارد بلکه به تاریخ و ادبیات مربوط است ولی قضیه پیدایی و قوام زبان، مسئله فلسفی است و آقای مطهری هم به عنوان یک ادیب یا مورخ در این قضیه وارد نشده است. ایشان به عنوان فیلسوف میپرسد که چه شد و چرا زبان عربی زبان مردم ایران نشد و زبان فارسی و زبانی که اسلام با آن به شرق رفت، چرا و چگونه آمد. پیداست که در جان ایرانیان همت و اهتمام به احیا و تقویت زبان فارسی وجود داشت و اگر این نبود شاعران بزرگ در این زمان ظهور نمیکردند. پدید آمدن زبان نه یک مطلب نژادی و قومی است و نه ایرانیان آگاهانه و با قصد و نیت مقابله با زبان عربی به ترویج زبان خود اهتمام کردند. چنانکه استاد مطهری نشان میدهد ایرانیان توانایی این کار را داشته و قدرتهای سیاسی هم به پیشرفت کار مدد رساندند. التفات و توجهی از این سنخ که مثلاً روحانیت چه مقامی دارد یا ایران و اسلام با هم چه نسبتی دارند و زبان در تاریخ چه شأنی دارد پرسش فیلسوف است. اینکه چرا زبان فارسی قوّت گرفت و چرا آثار بزرگ در آن پدید آمد مطلب فلسفی است و بخصوص پرسش زمان ماست.
استاد مطهری همواره به مسائل و پرسشهای زمان میاندیشیده و آنها را در آثار و گفتارهای خود آورده است و آنچه در مورد زبان و قوم ایرانی گفته شد یکی از آنهاست. به این جهت مطالعه آثار ایشان میتواند به درک تاریخی ما مدد برساند. عصبیت قومی میتواند در تاریخ منشاء آثار باشد اما فرهنگ را راه نمیبرد.
روان ایشان شاد باد که آموزگار زمان خود بودند و دریغا که رشته عمر و تعلیمشان خیلی زود و در زمانی که در اوج شکفتگی بودند قطع شد.
* متن سخنرانی در همایش «شهید مطهری و امتداد اجتماعی حکمت و فلسفه اسلامی»/ دهم اردیبهشتماه 1401 در موسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران
کد خبر 1626962منبع: خبرآنلاین
کلیدواژه: شهید مرتضی مطهری رضا داوری اردکانی فلسفه حوزه علمیه زبان فارسی زبان عربی
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت www.khabaronline.ir دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «خبرآنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۴۹۰۹۹۳۰ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
یک درگذشت، خبرهایی از حج و پخش ۳ سریال جدید از تلویزیون
یک درگذشت، کشف معماری ۴۵۰۰ ساله در شرق ایران، گزارشی از ۳ سریال جدید تلویزیون، جایگاه زبان فارسی در تاریخ عثمانی، مشخص شدن سهمیه ارز مسافران حج، معرفی داوران جشنواره کن و... از جمله اخبار امروز فرهنگی هنری ایسنا بودند.
به گزارش ایسنا، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی با تاکید بر اینکه با هیچکس درباره خلیج فارس اختلاف نظر نداریم، گفت: خلیج فارس تا ابد خلیج فارس است و انشاءالله به عنوان یک بخش جداناپذیر از تاریخ کشور ما خواهد درخشید.
کشف معماری ۴۵۰۰ ساله در شرق ایران
باستانشناسان به همراه دانشجویان دانشگاه زابل در کاوش آموزشی تپه «پیرزال سیستان»، علاوه بر اشیاء ۴۳۰۰ ساله، بقایای معماری به قدمت حدودی ۴۵۰۰ سال را کشف کردند.
سهمیه ارز مسافران حج مشخص شد
شورای برنامهریزی بعثه و سازمان حج و زیارت، سهمیه ارز سفر حج ۱۴۰۳ را برای هر زائر ۵۰۰ یورو اعلام کرد.
برخی برای حج ۳۰ سال در نوبت خواهند ماند!
گزارشی از ۳ سریال جدید تلویزیون + زمان پخش
سه سریال «رخنه»، «آقای قاضی؛ شعبه ۱۲۱» و «بدل» در ژانرهای امنیتی، اجتماعی و کمدی از شبکههای یک، دو و سه سیما روی آنتن میروند.
کسانی که میخواهند دعاهایشان زود مستجاب شود بخوانند
یک استاد حوزه علمیه درباره دعا و مستجاب شدنش تاکید کرد که پدر و مادر رکن مهمی در استجابت دعا هستند. حتی برای کسانی که پدر و مادر خود را از دست دادند نگران نباشند و به قبور آنها سر زده و از آنها بخواند برایشان دعا کنند.
درگذشت یک موسیقیدان قدیمی
نصرالله شیرینآبادی نوارنده پیشکسوت ویلن در ۸۰ سالگی درگذشت.
تازهترین آلبومهای موسیقی بازار کداماند؟
در چند ماه اخیر، آلبومهای موسیقی متعددی از جمله آلبوم موسیقی «قاوال مکتبی»، آلبوم موسیقی «دنیای من»، آلبوم موسیقی «نئوتنالیتی» و ... در ژانرهای پاپ، نواحی، ایرانی و ... منتشر شدهاند.
«شد خزان گلشن آشنایی» یادگار کیست؟
«رهی» نامی است که امیری فیروزکوهی بر دیگر تخلصهای معیری ترجیج داده و معیری هم از ۱۳۱۳ «رهی» را برای تخلصش شعریاش انتخاب کرده است.
جایگاه زبان فارسی در تاریخ عثمانی
یک متخصص تاریخ عثمانی با بیان اینکه زبان فارسی در پیریزی و سیر تاریخی دولت عثمانی نیز زبانی مهم به شمار میرفته است از علاقه پادشاهان عثمانی به زبان فارسی میگوید.
داوران جشنواره کن معرفی شدند
فهرست داوران بخش مسابقه اصلی هفتاد و هفتمین جشنواره فیلم کن اعلام شد.
ساخت فیلم «عشقآباد» با محوریت امام رضا(ع) و فرهنگ رضوی
دبیر بیست و یکمین جشنواره بینالمللی امام رضا(ع) از آغاز فعالیت نخستین جشنواره فیلم دینی رضوان خبر داد و گفت: در این جشنواره سعی شده با هدف استفاده از ابزار مؤثر فیلم در راستای توسعه معارف دینی، اخلاقی و انسانی به شناسایی و فعالسازی استعدادهای جوان نیز در استانهای مختلف بپردازیم.
ناصر ممدوح در شب «جادوی شهرزاد» چه گفت؟
با حضور ناصر ممدوح دوبلور، مدیر دوبلاژ و بازیگر سینما و تلویزیون، آیین شب چراغ نمایش «جادوی شهرزاد» برگزار شد.
پیشنهادهایی برای خواندن:
امروز چهلم بهار است؛ جشنی که از یاد رفته!
روایت خلیج فارس از ایرانیان
پای «ایران» همیشه در میان است!
ظهور و سقوط شهر باستانی هرمها
انتهای پیام