توقف هدررفت منابع ارزی با هدف حمایت از مردم/میدان مینگذاری شده اقتصاد خنثی میشود
تاریخ انتشار: ۱۶ اردیبهشت ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۴۹۳۸۱۴۹
به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری فارس، ارز ۴۲۰۰ تومانی با هدف کاهش قیمت کالاهای اساسی وارداتی در اواخر سال ۱۳۹۷ وارد سیاستهای ارزی دولت شد، اختصاص این میزان منابع مالی به واردات کالاهای اساسی درحالی بود که اثری بر معیشت خانوادهها از جمله دهکهای پایین و اقشار آسیب پذیر ایجاد نشد و تورم کالاهای اساسی نسبت به مدت مشابه سال گذشته بیشتر از ۵۰ درصد بود.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
چند نرخی بودن ارز منشأ فسادهای گسترده، انحراف منابع ارزی کشور، به هم ریختگی بازارها به دلیل دلالی و گسترش قاچاق ارز شده است. به همین دلیل پیشنهاد میشود که ارز تک نرخی شود و دولت روشهای دیگری را برای حمایت از مردم و بنگاهها در نوسانات ارزی پیش بگیرد.
در همین راستا، کارشناسان پیشنهاد میکنند دولت اختصاص ارز ۴۲۰۰ را به واردکنندگان این اقلام متوقف کرده و یارانه اختصاص داده شده به آنها را به مردم نیازمند به یارانه اختصاص دهد.
به عبارتی بهتر آن است که این یارانه مستقیماً به خود مردم اختصاص پیدا کند و به عنوان راهکار ثانویه میتوان پیشنهاد داد که دولت این یارانه را به صورت اعتبار خرید و یا سبد معیشتی در کارت یارانه افراد شارژ کند. راهکارهایی که میتواند میدان مینگذاری شده اقتصاد توسط دولت قبل را خنثی کرده و زمینه جلوگیری از هدر رفت منابع متعلق به همه مردم جلوگیری نماید.
در همین راستا دولت سیزدهم، با توجه به آثار سوء بیشمار ارز 4200 تومانی تصمیم به حذف تدریجی این ارز گرفته تا در بلند مدت سفر مردم را این سیاهچاله ایجاد شده توسط دولت قبل رهایی دهد.
در همین راستا به منظور بحث پیرامون سیاست ارز ترجیحی که امروزه همه آن را به عنوان سیاست ارز 4200 تومانی میشناسند، به سراغ مهدی هاشم زاده، کارشناس اقتصادی رفتیم تا پیرامون این مسئله با وی به گفتوگو بنشینیم.
مشروح این گفتوگو به شرح ذیل است:
*ارز 4200 تومانی تبهات منفی بسیار زیادی داشت
فارس: ارز 4200 تومانی سیاستی بود که به یک سیاهچاله در اقتصاد ایران بدل شده است، در ابتدای صحبتها از شما میخواهیم یک جزئیاتی از این سیاست اشتباه را بیان کنید؟
هاشمزاده: ارز ترجیحی با همان ارز 4200 تومانی با بیتدبیری و بدون الزامات و ساختارهای نظام چند نرخی در سال ۹۷ ایجاد شد که تبعات بسیار منفی هم بر اقتصاد داشت و رانت بزرگی در اقتصاد توزیع شد. به معنی دیگر دولت قبل گزینه قحطی بلند مدت را برای یک مشکل کوتاه مدت انتخاب کرد و ضربات جبران ناپذیری به پیکره اقتصاد کشور زد. همچنین در همین راستا انحراف منابع هم ایجاد کرد. در حال حاضر مسئله این است از ۲۵ قلم کالایی که از سال ۹۷ شروع کرده بودند به ۷ قلم کالای راهبردی رسیدهاند؛ دارو، گندم، ذرت، کنجاله و دانههای روغنی جزء این ۷ قلم کالای راهبردی هستند که ارز ۴۲۰۰ را دریافت میکردند. طبیعتا حذف این ارز ۴۲۰۰ هم باید با یک تدبیری صورت گیرد. اگر بی تدبیری شود دوباره ما دو سر باخت می شویم یعنی هم در ایجاد آن و هم در حذف آن عملا بازنده می شویم.
فارس: منظور از بازنده شدن هم در ایجاد ارز 4200 تومانی و هم در پرداخت نشدن این ارز به 7 قلم کالای یاد شده جیست؟
هاشم زاده: منظور از بازنده شدن این است که تبعات منفی آن را باید پس دهیم. یک پیش شرطهایی برای حذف ارز ۴۲۰۰ لازم است که باید مورد تاکید قرار گیرد. یعنی شجاعت دولت باید همزمان با یک ساختار و برنامه شفاف به پیش برود. این نکته را باید تاکید کنیم، بیبرنامهگی این مسئله را بدتر میکند و انتظارات تورمی را دامن میزند. برای مثال هنوز در مورد دارو هیچ برنامه روشنی اعلام نشده است که اگر ارز ۴۲۰۰ دارو حذف شود چه برنامهای دارند؟ آیا می خواهند این یارانه را به بیمهها بدهند؟ همچنین چقدر می تواند جلوی افزایش قیمت را بگیرد ؟ یا چه تاثیری بر سبد معیشتی دهکهای میانی و پایین می گذارد؟ متاسفانه این بی برنامهگی و بدون بررسی اثرات جانبی و بدون اقناع و اجماع نخبگی موجب می شود تبعات حذف ارز ۴۲۰۰ هم شدیدتر شود.
* برنامه دولت برای حذف 4200 تومانی باید مشخص باشد
فارس: به نظر شما دولتی که هم اکنون شجاعت پایان دادن به این سیاست غلط را به خرج داده است، باید چه مواردی را در نظر بگیرد؟
هاشم زاده: دولت باید برای هرکدام از این ۷ قلم کالا برنامهاش را اعلام و مشخص کند اگر میخواهیم ارز ۴۲۰۰ دارو یا نان را حذف کنیم، برنامه ما برای طرح جایگزین آن چه برنامهای است؟ این ۷ قلم کالا ۷ قلم کالای متفاوت است و هرکدام یک تحلیل و برنامه مجزا می خواهد. سهم، نقش و اثرگذاری هرکدام از این اقلام هم متفاوت است. یعنی شما اثرات تورمی و انتظارات تورمی و ایجاد بار روانی بحث دارو را با بحث کنجاله یا نان نمیتوانید یکی بگیرید و هر کدام از اینها تبعات و اثرات متفاوتی دارد که باید برای هرکدام از آنها یک تحلیلی از اثرات حذف ارز ۴۲۰۰ تهیه شود.
فارس: خب این مسائل در وهله اول نیاز به یک بانک اطلاعاتی قوی دارد؟
هاشم زاده: ایراد آن این است که دولت بانک اطلاعاتی ندارد یعنی ما در این ۱۰ سال گذشته هر زمان خواستیم برای سیاستهای اقتصادی جامعه هدف را مشخص کنیم، جامعه هدف نامعلوم و مشخص نبوده است. به دلیل اینکه وزارت کار و رفاه و تعاون اطلاعات روشن و دقیقی ندارد.
بنابراین هر کدام از این اقلام ممکن است جامعه هدفش متفاوت باشد. به عنوان مثال، در بحث دارو ممکن است یک گروه از خانوارها به دلایل مختلف مصرف دارویی بیشتری داشته باشند و این یک جامعه هدف مشخص می خواهد تا بشود حمایتهای خاصی انجام داد. در بحث نان خب عموم جامعه را در برمیگیرد، ما که نمی توانیم یک حمایت یکسان را برای همه دهکهای متوسط به پایین انجام دهیم چون اثرگذاری هر کدام از این اقلام بر جامعه متفاوت است.
* سرمایه در گردش گلوگاه مهمی در تولید نیست
فارس: یکی از مواردی که عموم مطرح شده هرج و مرج بازار ناشی از ارز 4200 تومانی است، در گام اول یکی از عواملی که گفته میشود، زمینه هرج و مرج در صورت حذف ارز را مهیا میکند، مسئله سرمایه در گردش بنگاههای اقتصادی است، آیا این مسئله تهدیدی برای معیشت مردم تلقی میشود؟
هاشم زاده: مسئله سرمایه در گردش خیلی گلوگاه مهمی در تولید نیست. سرمایه در گردش یعنی یک واحد تولیدی که می خواهد مواد اولیه جهت تولید یک محصولی را بخرد و در این مدتی که مواد اولیه را می خرد تا آن را به محصول نهایی تبدیل و در نهایت بفروشد، ممکن است که به یک تامین مالی نیاز داشته باشد که این تامین مالی معمولا با ارائه تسهیلات صورت میگیرد. به نظر من، چند دلیل وجود دارد که خیلی نیازی به تسهیلات نیست.
فارس: ممکن است این دلایل را مطرح کنید؟
هاشم زاده: دلیل اول، اساسا تولیدکننده ها در خیلی از موارد مشکل کسری نقدینگی ندارند. علت اینکه وام سرمایه در گردش میگیرند این نیست که خودشان پول ندارند؛ بلکه به این دلیل است که وام خوبی به آنها داده میشود و آنها این وام را گرفته و پول خودشان را به یک کار دیگر انتقال میدهند.
متوسط موجودی انبار شرکتهای تولیدی در ایران ۴ برابر متوسط خاورمیانه است که خیلی عدد بالایی است. به عنوان مثال شخصی را در نظر بگیرید که تولیدکننده ماشین آلات صنعتی است و این فرد جهت تولید محصول خود، ورق آهن و میله آهنی و غیره تهیه میکند. وقتی این فرد مواد اولیه را تهیه کرد، در انبار نگه داری میکند تا هر وقت که بخواهد محصولش را تولید کند از این مواد اولیه درون انبار استفاده کند. از لحظهای که این اقلام را می خرد تا لحظهای که تولید را انجام میدهد، موجودی انبار بشمار میآید؛ از این رو با توجه به تورم بالای کشور، این فرد از ناحیه رشد قیمت آن مواد اولیه که در موجودی انبارش است، نسبت به بهرهای که بابت وام بانکی باید بدهد، سود بیشتری میکند. لذا برای هر تولیدکنندهای به صرفه است که وام سرمایه در گردش بگیرد و با آن وام، انبارهایش را از مواد اولیه پر کند و از افزایش قیمت این اقلام سود ببرد.
*مسئله سرمایه در گردش با چک قابل حل است
فارس: این یعنی بنگاه تولید میخواهد محصول اولیه را خام بفروشد؟
هاشم زاده: سود ناشی از افزایش قیمت مواد اولیه به این معنی نیست که شخص تولیدکننده می خواهد مواد اولیهای را که تهیه کرده است، به صورت خام مجددا در بازار بفروشد؛ بلکه ممکن است بعدها آن را به محصول تبدیل کند و زمانی که تبدیل به محصول شود، از افزایش قیمت سود خواهد برد. لذا این مشکل آنقدرها در کشور ما وجود ندارد و اینکه همه برای گرفتن وام سرمایه در گردش سر و دست میشکنند، علت دیگری دارد. علت آن نرخ بهره ایست که خیلی پایینتر از نرخ تورم است و این مسئله، همه را متقاضی وام کرده است و آنها ترجیح می دهند وام بگیرند حتی اگر به پول آن نیاز نداشته باشند.
فارس: یک سوالی که اینجا مطرح است، آن است که آیا اساسا سرمایه در گردش باید با وام و تسهیلات حل شود؟
هاشم زاده: در کشور ما به محض اینکه مسئله سرمایه در گردش مطرح میشود همه سراغ تسهیلات میروند اما واقعیت این است که سرمایه در گردش خیلی نیاز به تسهیلات ندارد. سرمایه در گردش یعنی یک تعدادی شرکت هستند که اینها به طور مستمر دارند با هم کار میکنند و مدام با هم در حال بده و بستان اقتصادی هستند و همدیگر را میشناسند. حالا اینها که میخواهند با هم مبادله کنند، چرا با چک از یکدیگر خرید نکنند؟ آن کسی که می خواهد آهن بخرد و آن را به ماشین آلات تبدیل کند، این ۴ ماه فاصله زمانی که تولید محصولش طول می کشد، در این مدت می تواند یک چک ۴ ماهه بکشد، پس چه نیازی دارد که برود و وام بانکی بگیرد؟
* در مورد آثار پس از حذف ارز 4200 تومانی بزرگنمایی شده است/ معیشت مردم اولویت دولت است
فارس: آثار بعد از حذف ارز ترجیحی مسئلهای است که ذینفعان این طرح آن را به عنوان عامل جلوگیری از حذف مطرح میکنند. در این زمینه نظر شما پیرامون آثار حذف ارز 4200 بر اقتصاد کشور و به خصوص معیشت مردم چیست؟
هاشم زاده: آن چیزی که عیان است، معیشت مردم برای این دولت در اولویت اول است و قطعا این موضوع نقش مهمی در تصمیمگیری پیرامون حذف ارز 4200 تومانی دارد. بر این مبنا آثار حذف ارز ترجیحی در اقتصاد ایران یک تلاطم موقت است. در کشور ما، در مورد آثاری که حذف ارز ترجیحی بر بازارها میگذارد، یک مقداری بزرگ نمایی شده است؛ اما هر اثری هم که بگذارد شاید یک هرج و مرج و یک نوسان کوتاه مدت داشته باشد. به دلیل اینکه یکی از مشکلاتی که ما در کشور در با آن مواجه هستیم، تورم است که در بلند مدت ربطی به نرخ ارز ندارد و اینگونه نیست که اگر شما ارز را ارزانتر عرضه کنید تورم کشور کمتر شود و اگر ارز را گرانتر وارد بازار کنید تورم بیشتر شود. تورم در بلندمدت به رشد نقدینگی وابسته است؛ حتی رشد بلندمدت نرخ ارز هم خودش به رشد نقدینگی وابسته است.
برای همین ما با دادن ارز ترجیحی یا حذف کردن آن اثری بر روی تورم بلند مدت اقتصادی نخواهیم گذاشت. لذا حذف ارز ترجیحی در کشور تورم ایجاد نمیکند و ممکن است در کوتاه مدت در برخی از بازارها یکسری تلاطمهای قیمتی نیز ایجاد کند که آن هم عمدتا به دلیل آثار روانی است.
فارس: به عنوان سوال پایانی میخواهم بپرسم، حذف ارز 4200 تومانی چه نکات مثبتی برای اقتصاد کشور به همراه خواهد داشت؟
هاشم زاده: حذف ارز ترجیحی خیرات و برکات زیادی دارد. باید بپذیریم که تصویب ارز ۴۲۰۰ آثار منفی زیادی را در برداشت و اقدام دولت در جهت حذف این سیاست نیز یک مسئله پذیرفتنی است. بر این مبنا با حذف این ارز یکی از این آثار منجر به کسری بودجه منتفی میشود. می توان گفت که با ارز ترجیحی، به ازای هر ۱ دلار حدود ۲۰ هزار تومان یارانه میدهید؛ در واقع دلار را مجانی عرضه می کنیم که این یارانه خیلی بزرگ بشمار میآید.
یکی دیگر از آثار منفی ارز ۴۲۰۰ این است که به رانتی تبدیل شده که متاسفانه هدفمند نبوده است. یعنی از منابع بیت المال و منابع بودجه هزینه کردیم که یکسری کالاها ارزانتر به دست مصرف کننده برسد، منتهی به جای اینکه بیاییم و محصول را به خود مصرف کننده ارزانتر ارائه دهیم، این پول را به یک وارد کنندهای دادهایم و به او گفتهایم برود و با فلان قیمت آن کالا را به مصرف کننده برساند.
برای همین عملا از این یارانه بزرگی که ما دادیم، بخش کمی از آن به مصرف کننده رسیده و بخش دیگرش به حلقههای واسطه رسیده است. لذا اگر ما این ارز ۴۲۰۰ را حذف کنیم این رانتهای بیهوده که داریم به حلقههای واسطه، به واردکننده یا به کسی که خودش را واردکننده معرفی می کند می دهیم، حذف می شود.
فارس: متشکر از توضیحات شما
انتهای پیام/
منبع: فارس
کلیدواژه: مهدی هاشم زاده کارشناس اقتصادی یارانه نان ارز 4200 ارز ترجیحی هدررفت منابع ارزی میدان مین گذاری مین اقتصادی سرمایه در گردش حذف ارز ترجیحی همین راستا ارز 4200 تومانی مسئله سرمایه افزایش قیمت معیشت مردم مواد اولیه مصرف کننده حذف ارز 4200 هاشم زاده جامعه هدف قلم کالای ارز ۴۲۰۰ بلند مدت
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت www.farsnews.ir دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «فارس» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۴۹۳۸۱۴۹ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
ارتقای کیفیت خدمات آزمایشگاهی در گرو حمایتهای ارزی
به گزارش خبرنگار خبرگزاری صدا و سیما؛ رئیس انجمن دکترای علوم آزمایشگاهی تشخیص طبی ایران در حاشیه پانزدهمین دوره همایش ارتقای کیفیت خدمات آزمایشگاهی تشخیص پزشکی ایران گفت: روزانه ۵۰۰ میلیون آزمایش در کشور انجام میشود که این اطلاعات میتواند در تکمیل پرونده الکترونیک سلامت بسیار کمک کند.
کد ویدیو دانلود فیلم اصلیبنا بر این گزارش؛ با وجود الزام قانونی اتصال همه گروههای پزشکی و پیراپزشکی برای اتصال به پرونده الکترونیک سلامت؛ وزارت بهداشت هنوز شرایط این اتصال رو برای آزمایشگاه داران فراهم نکرده است.
به گفته دکتر شهروز همتی، حدود ۵ هزار آزمایشگاه دولتی و خصوصی در کشور فعال و نرم افزارهایشان به روز است و اگر شرایط اتصالشان به پرونده الکترونیک سلامت فراهم شود میتوانند به راحتی متصل شوندوی در خصوص ثمرات اتصال آزمایشگاهها به پرونده الکترونیک سلامت افرود: در این صورت مسئولان نظام سلامت میتوانند در هر لحظه آمار بگیرند که مثلا امروز چند مورد سرطان سینه داشتیم یا این ماه آمار مبتلایان به این نوع بیماری چقدر بوده یا در طول سال چقدر است، یا آمار مبتلایان به تب مالت چقدر است یا آمار فلان بیماری عفونی در کشور چقدر است، آیا این بیماری که شیوع پیدا کرده از میانگین عادی گذشته و در حال تبدیل به یک همه گیری است؟ اما هنوز اجرایی نشده و امیدواریم که در این دولت اجرایی شود. پانزدهمین همایش بین المللی ارتقای کیفیت خدمات آزمایشگاهی در برج میلاد برگزار شد و در حاشیه این همایش ۴ روزه، نمایشگاهی با مشارکت ۲۱۰ شرکت تولیدکننده و دانش بنیان علوم آزمایشگاهی برگزار شده است. دبیر انجمن دکترای علوم آزمایشگاهی تشخیص طبی ایران با اشاره به دستاوردهای شرکتهای ایرانی گفت: چند شرکت ما دستگاههای اتوماسیون مربوط به آزمایشات شیمی خون را تولید کرده اند که تا حد زیادی ما را از واردات این دستگاه بی نیاز کرده است. دکتر غلامرضا حمزه لو با بیان اینکه ۸۰ درصد تشخیص بیماریها از مسیر آزمایشگاه انجام میشود به همین خاطر باید به تجهیزات و ملزومات آزمایشگاهی نگاهی ویژه داشت افزود: کشور ما در یک گزارش همه گیری به سمت بیماریهای غیرواگیر مثل فشار خون دیابت انواع سرطانها بیماریهای تنفسی هست که روز به روز افزایش مییابد و بار تشخیصی اینها در حوزه آزمایشگاه است و قاعدتاً وزارت بهداشت بیشتر از قبل باید به تجهیزات و کیتها بپردازد. دبیرعلمی همایش ارتقای کیفیت خدمات آزمایشگاهی با بیان اینکه تجهیزات فناورانه آزمایشگاهی مثل آنالیزورهای پیشرفته وارداتی است و آنچه وابستگی ایجاد کرده دستگاههای هایتک هست، اما حدود ۸۰ تا ۹۰ درصد ملزومات آزمایشگاهی و حدود ۶۰ درصد کیتهای مورد استفاده کشور در داخل تولید میشود. بنا بر این گزارش با وجود صرفه جویی ۵۰ درصدی و جلوگیری از خروج ارز به دلیل تولید داخلی کیتها و ملزومات آزمایشگاهی، اما این صنعت همچنان متاثر از تکانههای ارزی و نیازمند حمایتهای دولتی است. به گفته دکتر امیرحسن زرنانی دبیر علمی همایش، مواد اولیه بسیاری از همین کیتهای تولید داخل نیز وارداتی است و همه وابستگی ارزی دارند و وقتی ارز گران شود تولیدات داخلی نیز افزایش قیمت پیدا میکنند و متاسفانه آزمایشگاهها برای تامین مواد اولیه و تجهیزات مجبورند نقدا خرید کنند، اما دریافت مطالباتشان از بیمهها یکسال طول میکشد و همین عدم توازن باعث میشود آزمایشگاهها نتوانند خودشان را اداره کنند و مجبور میشوند نیروهایشان را کم کنند آزمایشگاه را کوچک کنند و هر چه آزمایشگاهها کمتر شود تشخیص بیماری مردم دچار اشکال میشود و در نهایت به سلامت مردم آسیب میخورد بنابراین متولیان باید فکری کنند که آزمایشگاهها از این ضرر مالی خارج شوند. در ایران حدود ۵ درصد از منابع سلامت، در علوم آزمایشگاهی هزینه میشود در حالی که گفته میشود این رقم در بیشتر کشورها عموما ۱۰ درصد است رئیس دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی گفت: یکی از راه حلهایی که میتواند به آزمایشگاهها کمک کند این است که در بستههای حمایتهای ارزی، برای واردات کیتها و دستگاههای آزمایشگاهی که بسیار گران قیمت هستند به آزمایشگاه داران کمک شود. دکتر علیرضا زالی اگر ما بتوانیم هم از ابعاد مختلف هم از نظر ابعاد ارزی و هم از نظر کمکهای اعتباری داخلی پوششهای عمیقتر بیمهها برای پوششهای علوم آزمایشگاهی و تعرفههای منطقی تری برای خدمات آزمایشگاهی در نظر گرفته شود هم میتواند به اقتصاد آزمایشگاهها کمک کند هم در درمان موثری باشد. بنا برا ین گزارش، ارائه خدمت باکیفیت آزمایشگاهی به مردم در گرو حمایتهای دولتی در نوسازی تجهیزات و کمک به تامین ملزومات آزمایشگاهی است.