جدیدترین چرخش سیاسی اردوغان و همگرایی با ریاض
تاریخ انتشار: ۱۸ اردیبهشت ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۴۹۴۸۴۰۳
سفری که اخیرا رئیس جمهور ترکیه به عربستان داشت اهداف پشت پرده آن به شدت توجه ناظران امور منطقه ای و بین المللی را به خود مشغول کرده است.
به گزارش مشرق، رجب طیب اردوغان، رئیس جمهوری ترکیه در رأس هیئتی عالیرتبه به مدت دو روز به عربستان سفر کرد و در جریان آن با محمد بن سلمان، ولیعهد سعودی دیدار کرد. این سفر درحالی انجام شد که از سال ۲۰۱۷ تا کنون اردوغان به عربستان سفر نکرده بود و از سویی قتل جمال خاشقچی، روزنامهنگار عربستانی موجب شده بود تا روابط این دو کشور دچار تنش شود.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
سفر اردوغان سبب آب شدن یخ روابط میان دو طرف شده است و پس از این سفر بود که اعلام شد هواپیمایی عربستان پروازهای خود به استانبول را که از مارس ۲۰۲۰ متوقف کرده بود از سر میگیرد و از شنبه ۱۷ اردیبهشت دو پرواز از جده و ریاض به استانبول و از روز یازده ماه مه نیز پروازهای خود از مدینه منوره به استانبول را برقرار میکند. پروازهای جده و مدینه منوره هر روزه خواهد بود و پروازهای ریاض هم سه روز در هفته انجام خواهد شد.
عربستان به دنبال خرید پهپادهای بیرقدار ترکیه
علاوه بر آن روزنامه «خبر ترک» در گزارش (دوشنبه، ۲ می) خود، از تمایل عربستان سعودی برای خرید ۶۰ فروند پهپاد پیشرفته از آنکارا در چارچوب همکاری دو کشور در زمینه صنایع دفاعی و توسعه افقهای همکاری دو جانبه در این بخش، خبر داد.
در همین راستا، عربستان سعودی خواهان خرید ۲۰ فروند پهپاد پیشرفته در کوتاه مدت و ۴۰ فروند در بلندمدت از ترکیه و توسعه همکاری در صنایع دفاعی بین دو کشور است.
مختومه کردن پرونده خاشقجی و در پیش گرفتن همگرایی با ریاض
اردوغان چندی پیش با مختومه اعلام کردن پرونده قتل خاشقجی و سرپوش گذاشتن بر اسنادی که دال بر لزوم پیگیری پرونده و احتمال مجازات ولیعهد عربستان است، به تنش در روابط ریاض و آنکارا پایان داد، به همین دلیل گمانهزنیها نشان میدهد توقف روند قضائی پیگیری قتل خاشقجی، عامل اصلی سفر اردوغان به ریاض بوده است. این روزنامهنگار در داخل ساختمان سرکنسولگری عربستان سعودی در استانبول به طرز فجیعی کشته شد.
اردوغان قاطعانه اعلام کرده بود همه بانیان قتل خاشقجی در استانبول باید محاکمه شوند. اما با تصمیم غیرمنتظرهاش، حکم به تبرئه ولیعهد سعودی داد و نشان داد پاشنه سیاست اردوغان بر همان دری می چرخد که منافعش باشد. این بار ولیعهد عربستان همان فردی بود تا به همه ثابت کند هر سیاستمداری یک قیمتی دارد وقتی اردوغان به پول عربستان محتاج باشد چرخشهای سیاسی اردوغان دور از انتظار نیست تا قبل از این اردوغان قاطعانه اعلام کرده بود همه بانیان قتل خاشقجی در استانبول باید محاکمه شوند. اما با تصمیم غیرمنتظرهاش، حکم به تبرئه ولیعهد سعودی داد و نشان داد پاشنه سیاست اردوغان بر همان دری می چرخد که منافعش باشد. این بار ولیعهد عربستان همان فردی بود تا به همه ثابت کند هر سیاستمداری یک قیمتی دارد وقتی اردوغان به پول عربستان محتاج باشد چرخشهای سیاسی اردوغان دور از انتظار نیست. رئیسجمهور ترکیه به سیاق سابق که در برابر ناملایمات چرخش سیاسی نشان میداد، تغییر موضع داد.
نگاهی به چالشهای داخلی ترکیه و رویکرد این کشور در قبال تحولات منطقه و فرامنطقهای میتواند تصویر روشنتری از اهداف ترکیه در زمینهعادی سازی مجدد روابط با عربستان سعودی ارائه کند.
چالشهای اقتصادی شکننده ترکیه که با کاهش قابل ملاحظه ارزش لیر، واحد پول این کشور همراه بوده ضمن اینکه موجب افزایش تنشهای اجتماعی در این کشور شده، تقویت موقعیت مخالفان اردوغان را نیز به همراه داشته است.
رئیس جمهور ترکیه که بحران اقتصادی جدیدی را تجربه میکند در تلاش است تا با جذب سرمایهگذاری خارجی ضمن مدیریت بحران موجود، عقب ماندگیهای اقتصادی ناشی از بحران اخیر را جبران کرده و بتواند جایگاه خود را تقویت کند.
اقتصاد ترکیه که به طور خاص در بخش گردشگری بر اثر ویروس کرونا آسیب دیده بود اکنون به علت جنگ اوکراین و کاهش شدید گردشگران روسی با مشکلات تازهای روبرو شده و ناچار از گرایش به سمت پتانسیلهای اقتصادی جدید است.
یکی از اهداف ترکیه در روند عادی سازی روابط با عربستان، رفع ممنوعیت ۴ ساله صادرات کالاهای ساخت این کشور به عربستان برای خارج کردن تولید این کشور از رکود است. در حوزه گردشگری و توریسم نیز خطوط هوایی عربستان که در دوران شیوع کرونا خسارت دیده بودند، چشم انتظار ازسرگیری پروازها به مقصد شهرهای توریستی ترکیه است.
آنچه این روزها برای آنکارا و اردوغان مهم است، نه پیگیری پرونده قتل خاشقجی (نسبت به عربستان) و نه موضوع جنایت علیه فلسطینیان (نسبت به اسرائیل) است، بلکه آنکارا در رؤیای کسب منابع اقتصادی کلان، جذب سرمایهگذاران سعودی و صادرات کالا به عربستان است؛ حتی اگر به قیمت سرپوش گذاشتن بر جنایت سعودیها یا صهیونیستها باشد.
اردوغان با تداوم سیاست خارجی پاندولی، تلاش میکند با بهبود روابط با عربستان در کنار کشورهایی همچون امارات، قطر و تا حدودی رژیم صهیونیستی، ضمن کاهش مشکلات اقتصادی خود، موقعیت مخالفین داخلی را نیز تضعیف کند. سیاست او مانند پاندول در حالِ چرخش، برای زمانها و فرصتهایی کوک شده است.
اردوغان با تداوم سیاست خارجی پاندولی، تلاش میکند با بهبود روابط با عربستان در کنار کشورهایی همچون امارات، قطر و تا حدودی رژیم صهیونیستی، ضمن کاهش مشکلات اقتصادی خود، موقعیت مخالفین داخلی را نیز تضعیف کند. سیاست او مانند پاندول در حالِ چرخش، برای زمانها و فرصتهایی کوک شده است.
سفر اردوغان به عربستان سعودی در واقع راهبردی به منظور احیای اقتصاد ترکیه در راستای آمادگی برای انتخابات سال آینده از هم اکنون است.
اگر نگاهی به سفر اخیر رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه به عربستان از زوایه برد و باخت بیاندازیم در واقع برنده آن محمد بن سلمان ولیعهد سعودی بود و بازنده آن هم اخوان المسلمین و تا درجه کمتری قطر متحد بارز رئیس جمهور ترکیه بود. قطر قادر به برآورده کردن همه مطالبات مالی اردوغان نبود به ویژه که قبلاً با تزریق دلار، لیره ترکیه را نجات داده بود.
در واقع میتوان گفت که عامل اقتصادی در حال حاضر تعیین کننده سیاست خارجی ترکیه است به ویژه که تبعات جنگ اوکراین هم آنرا تشدید میکند.
اردوغان با نزدیک شدن به انتخابات به عنوان سیاستمدار حرفهای به هر ریسمانی برای ماندن خود و حزبش در رأس قدرت ترکیه چنگ میزند و در واقع پشت پرده امتیازاتی میدهد.
آیا سیاست بازگشت به «صفر مشکلات» اردوغان با همسایگان جدی است؟
رئیس جمهور ترکیه از مرحلهای سخن میگوید که به گفته او مرحله به دست آوردن دوست است نه دشمن تراشی و به دنبال توسعه روابط با همسایگان منطقهای است. از نگاه برخی ناظران امور بازنگری جدی سیاست خارجی ترکیه از سوی اردوغان شاید کمی با تأخیر انجام شده است و به عبارت دیگر، دیر شده باشد.
به اعتقاد این ناظران بازگشت اردوغان به سیاست صفر مشکلات با همسایگان، با تردیدهایی روبرو است و اینکه این چرخش سیاسی جدید موفق شد، با تردیدهایی همراه است.
رأی الیوم درباره روابط عربستان و ترکیه آورده است: «برخی کارشناسان امور عربستان و ترکیه از طرح سه جانبه سعودی، مصر و امارات برای فشار اقتصادی بر ترکیه با هدف تضعیف اقتصاد آن و بهره برداری از این ضعف برای به زانو درآوردن منطقهای آن و دور کردن آنکارا از قطر پرده برداشتند زیرا از نگاه این کشورها، عامل ایستادگی قطر در برابر ائتلاف سعودی-اماراتی، مصری و بحرینی که هدفشان تغییر نظام دوحه بود، حمایت ترکیه و پایگاههای نظامی این کشور در قطر و برقراری پل هوایی ترکیه به قطر برای شکستن محاصره دوحه از سوی چهار کشور عربی مذکور بود».
به هر حال آنچه میتوان در پایان گفت این است که محرک اساسی تحرکات اردوغان به سمت عربستان، اقتصادی محض بود به ویژه که تورم در ترکیه اردوغان را به تکاپوی اقتصادی انداخته است.
در بعد سیاسی نیز ترکیه که در تحولات پس ازسال ۲۰۱۱ با حمایت از اخوان المسلمین به دنبال ایجاد خاورمیانه متفاوتی بود اکنون سعی دارد تا با توسعه روابط با کشورهای عربی، نقش خود در آینده خاورمیانه را تثبیت کند.
ریاض با ممانعت از ورود محصولات ترکیه به بازارهای سعودی و محروم کردن شرکتهای ترکیهای در پروژههای سعودی، آنکارا را تنبیه کرد و ضربه مهم را با ممانعت از حضور گردشگران سعودی در ترکیه زد.
اینکه عربستان سعودی موفق شده است ترکیه را نسبت به راهبردهای خود در منطقه نسبت به اخوان و برخی موضوعات دیگر به عقب براند، در واقع میتواند ترکیه را به عنوان رقیب منطقهای خود در آینده کیش و مات کند، این سفر کوتاه مدت جایگاه بن سلمان را نیز تقویت خواهد کرد و اردوغان را نیز در داخل کشور خود نیز باانتقادات شدیدی مواجه خواهند کرد. در واقع سعودیها خود را پیروز میدانند زیرا از نگاه آنها این اردوغان بوده که به سوی آنها آمده است و از بلندپروازیهای منطقهای خود دست برداشته است.
منبع: مهرمنبع: مشرق
کلیدواژه: بازار خودرو تحولات اوکراین قیمت ترکیه عربستان سعودی رجب طیب اردوغان خودرو قیمت های روز در یک نگاه حوادث سلامت روابط با عربستان رئیس جمهور ترکیه عربستان سعودی ولیعهد سعودی سیاست خارجی قتل خاشقجی منطقه ای
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت www.mashreghnews.ir دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «مشرق» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۴۹۴۸۴۰۳ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
پایان روابط تجاری ترکیه ـ اسرائیل/ اردوغان در جنگ غزه به دنبال چیست؟
به گزارش خبرآنلاین ترکیه تمام روابط تجاری این کشور با تلآویو را در اعتراض به جنگ غزه، به حالت تعلیق درآورد.
پس از ادعای تلآویو مبنی بر اینکه آنکارا مانع دسترسی کشورهای ثالث به بنادر ترکیه جهت تجارت با اسراییل شده است، ترکیه روابط تجاری خود با رژیم صهیونیستی را به طور کامل به حالت تعلیق درآورد و متعهد شد تا زمانی که دولت اسرائیل اجازه ارسال کمک های بشردوستانه به منطقه را بدهد، به این اقدام خود ادامه خواهد داد.
در بیانیه وزارت بازرگانی ترکیه آمده است: «معاملات صادرات و واردات در رابطه با اسرائیل متوقف شده است و تمامی محصولات را پوشش می دهد».
یسرائیل کاتز وزیر امور خارجه اسرائیل روز پنجشنبه ترکیه را متهم کرد که واردات و صادرات اسرائیل از بنادر ترکیه را مسدود کرده است. کاتز در شبکه اجتماعی X نوشت: «یک دیکتاتور اینگونه رفتار میکند و منافع مردم و بازرگانان ترکیه و موافقتنامههای تجاری بینالمللی را نادیده میگیرد». وی ادامه داد :«رجب طیب اردوغان، رئیسجمهور ترکیه با مسدود کردن بنادر برای واردات و صادرات اسرائیل، توافقات را زیر پا میگذارد». کاتز با متهم کردن آنکارا به نقض توافقات تجاری با تلآویو، گفت که به «وزارت خارجه اسراییل دستور داده است تا با تمرکز بر سایر کشورها، بهدنبال جایگزین باشند».
همچنین ترکیه در ماه آوریل اعلام کرد که این کشور تا زمان اعلام آتشبس در نوار غزه، صادرات طیف گستردهای از محصولات خود را به اسراییل محدود خواهد کرد. براساس اعلام وزارت تجارت ترکیه، این محدودیت ۵۴ محصول مختلف شامل آهن، سنگ مرمر، فولاد، سیمان، آلومینیوم، آجر، کود شیمیایی، تجهیزات ساختمانی و همچنین سوخت موشک و هواپیما را شامل میشود.
تاریخچه روابط اسرائیل و ترکیه
ترکیه اولین کشوری با اکثریت مسلمان بود که در سال ۱۹۴۹حاکمیت اسرائیل را به رسمیت شناخت. آنکارا در سال ۱۹۵۰ اولین دفتر دیپلماتیک خود را در اسرائیل افتتاح کرد. در طول جنگ شش روزه ۱۹۶۷، آنکارا به درخواستها برای خروج اسرائیل از سرزمینهای اشغالی فلسطینی - کرانه باختری، بیتالمقدس شرقی، نوار غزه و بلندیهای جولان - پیوست، اما در برابر درخواستهای کشورهای عربی برای قطع روابط دیپلماتیک با تلآویو مقاومت کرد. در سال ۱۹۷۹، یاسر عرفات برای افتتاح دفتر سازمان آزادیبخش فلسطین به آنکارا سفر کرد. سال بعد، روابط ترکیه با اسرائیل دوباره به دلیل تصمیم اسرائیل برای تعیین بیتالمقدس به عنوان پایتختش تیره شد.
در دهه ۱۹۸۰ تجارت و گردشگری بین ترکیه و اسرائیل رو به رشد بود. خطوط هوایی دولتی ترکیه در سال ۱۹۸۶ پروازهای مستقیم خود را به اسرائیل آغاز کرد. در سال ۱۹۹۳، وزیر خارجه ترکیه برای اولین بار از اسرائیل بازدید کرد. از اواسط دهه ۱۹۹۰، همکاری نزدیکی در زمینههای دفاعی و اطلاعاتی بین دو کشور وجود داشت که بر اساس آن دو قرارداد دفاعی در سال ۱۹۹۶ به امضا رسید که راه را برای یک مشارکت نظامی استراتژیک که شامل ارتقاء هواپیماهای جت F-۴ و F-۵، تانک ها و هلیکوپترهای M-۶۰ بود، هموار کرد. ترکیه، اسرائیل و آمریکا تا سال ۲۰۰۹ در رزمایش های هوایی و دریایی مشترک در شرق مدیترانه شرکت کردند.
ترکیه پس از پیروزی قاطع حزب عدالت و توسعه اردوغان در انتخابات در سال ۲۰۰۲ به روابط خود با اسرائیل ادامه داد. اردوغان سه سال بعد به عنوان نخست وزیر از تل آویو بازدید کرد و خود را به عنوان میانجی احتمالی بین اسرائیلی ها و فلسطینی ها معرفی کرد. در سال ۲۰۰۴، اردوغان ترور احمد یاسین رهبر حماس توسط اسرائیل را محکوم کرد و آن را «تروریسم دولتی» خواند که نشان دهنده حمایت گسترده تر ترکیه از فلسطینیان و به ویژه حماس است.
طی سفرهای سطح بالا در سالهای ۲۰۰۶ و ۲۰۰۷، ترکیه برای حل تنشها بین سوریه و اسرائیل تلاش کرد.
جنگ سه هفته ای غزه در سال های ۲۰۰۸ تا ۲۰۰۹ تنش ها بین ترکیه و اسرائیل را تقویت کرد. در سال ۲۰۱۰ حمله به کشتی کمک رسانی ترکیه به غزه توسط کماندوهای اسرائیلی باعث شد آنکارا سفیر اسرائیل را اخراج کند.
روابط رسمی تا سال ۲۰۱۶ که دو کشور بر سر یک توافق غرامت و راهی برای عادی سازی روابط به توافق رسیدند سرد بود. دو سال بعد، دو رویداد باعث توقف تلاشهای عادیسازی شد: دهها معترض فلسطینی توسط نیروهای امنیتی اسرائیل در حصار جدایی اطراف غزه کشته شدند و ایالات متحده تصمیم گرفت سفارت خود را از تلآویو به اورشلیم منتقل کند.
در تمام این سال ها با وجود تشدید تنشهای دیپلماتیک، تجارت بین ترکیه و اسرائیل رونق زیادی داشت. بین سال ۲۰۱۰ تا سال ۲۰۲۱، حجم تجارت این دو کشور بیش از دو برابر شد و از ۳.۴ میلیارد دلار به ۸.۴ میلیارد دلار رسید. بر اساس موسسه آمار دولتی ترکیه، صادرات ترکیه به اسرائیل در سال ۲۰۲۳ به ارزش ۵.۴ میلیارد دلار بود.
سال گذشته، اسحاق هرتزوگ، رئیسجمهور اسرائیل از آنکارا بازدید کرد و سفیران در هر دو پایتخت منصوب شدند. اردوغان برای اولین بار در ماه سپتامبر با بنیامین نتانیاهو نخست وزیر اسرائیل دیدار کرد و هر دو متعهد شدند همکاری بیشتری بین کشورهای خود داشته باشند. اما این ماه عسل سیاسی پس از آغاز جنگ غزه در ۷ اکتبر سال گذشته به پایان رسید.
واکنش ترکیه به جنگ غزه
اردوغان پس از حمله نظامی اسرائیل به غزه، انتقادات خود از اسرائیل را تشدید و اسرائیل را به انجام جنایات جنگی و نسل کشی متهم کرد.
ترکیه امروز به یکی از شدیدترین منتقدان عملیات نظامی اسرائیل در غزه تبدیل شده است به نحوی که رجب طیب اردوغان، رئیس جمهور ترکیه، اسرائیل را «دولتی تروریستی» می نامد. در ماه ژانویه، او گفت که حمله نظامی بنیامین نتانیاهو به غزه «کمتر از آنچه هیتلر انجام داد» نبود. به این ترتیب دو کشور سفرای خود را فراخواندند. در ابتدا روابط تجاری این دو کشور ادامه داشت اما دولت اردوغان که در انتخابات محلی در ماه مارس دچار شکستهای بزرگی شد، در داخل با فشار شدیدی برای توقف روابط تجاری با اسرائیل مواجه شد. منتقدان دولت را متهم می کردند که با ایراد اتهامات شدید علیه اسرائیل در حالی که روابط تجاری خود را ادامه می دهد، استانداردهای دوگانه ای را دنبال می کند. بر همین اساس روابط تجاری دو کشور نتوانست تداوم پیدا کند و بالاخره چند روز قبل ترکیه به طور کامل تجارت خود با اسرائیل را متوقف کرد.
دلیل دخالت اردوغان در بحران غزه
بر کسی پوشیده نیست که اردوغان مشتاق میانجیگری و همچنین بازسازی غزه پس از جنگ است. ترکیه ده ها سال تجربه حفظ صلح در سومالی، بوسنی و افغانستان داشته است و ظرفیت ایفای نقش در غزه را دارد. برای اردوغان، برافراشتن پرچم های ترکیه در غزه، انجام نهایی یک ماموریت تاریخی است.
در دوران اردوغان، رویکرد ترکیه به مسئله اسرائیل و فلسطین از دو جهت با دوره کمالیستی پیش از اردوغان متفاوت است. اولین مورد، اعتقاد اردوغان به مشروعیت حماس به عنوان یک بازیگر واقعی فلسطینی است که نتیجه طبیعی وابستگی ایدئولوژیکی او به اخوان المسلمین است. اردوغان معتقد است که حماس باید بخشی از روند سیاسی باشد. حماس از زمان پیروزی در انتخابات فلسطین در سال ۲۰۰۶ در ترکیه حضور داشته و هیئت هایی را به آنجا فرستاده است.
تمایز دیگر از دوران پیش از اردوغان، نقش محوری مسئله فلسطین در آرزوهای اردوغان برای رهبری منطقه ای است. اردوغان سعی دارد خود را به عنوان رهبر جهان اسلام معرفی کند و امید دارد با معرفی خود به عنوان رهبری که به محافظت از مسلمانان محروم منطقه، از جمله فلسطینیها می پردازد برای خود وجه سیاسی کسب کند. او میخواهد از او بهعنوان رهبری که بر تولد دوباره امپراتوری ترکیه نظارت داشته و فلسطینیها و اورشلیم را فراموش نکرده است، یاد شود.
تاثیر جنگ غزه بر سیاست خارجی ترکیه
در واقع، جنگ غزه پیامدهای مهمی بر سیاست خارجی ترکیه داشته است. اولاً، روند عادی سازی روابط بین ترکیه و اسرائیل را متوقف یا به تعویق انداخته و آن را به سوی آینده ای مبهم سوق داده است. تشدید درگیری ها در مورد غزه روابط بین دو کشور را تیره کرده و هرگونه تلاش برای عادی سازی را متوقف کرده است.
در مقابل، جنگ غزه نفوذ ترکیه را در سیاست منطقه ای تقویت کرده است. ترکیه با اتخاذ موضعی قوی و مشارکت فعالانه در تلاشهای دیپلماتیک برای رسیدگی به بحران، تعهد خود را به ثبات منطقهای و تمایل خود برای اثبات خود در صحنه بینالمللی نشان داده است. این مشارکت فزاینده، جایگاه و وزن ترکیه را در امور منطقه ای افزایش داده و موقعیت آن را به عنوان یک بازیگر کلیدی در خاورمیانه مستحکم کرده است. به طور خلاصه، در حالی که مناقشه غزه عادی سازی روابط ترکیه-اسرائیل را متوقف کرده است، نقش و نفوذ ترکیه را در سیاست منطقه ای افزایش داده است و بر اهمیت آن به عنوان یک بازیگر دیپلماتیک در خاورمیانه افزوده است.
۳۱۱۳۱۱
برای دسترسی سریع به تازهترین اخبار و تحلیل رویدادهای ایران و جهان اپلیکیشن خبرآنلاین را نصب کنید. کد خبر 1902475