خاصترین دانشگاه تهران کجاست؟/ اینجا «فرشتگان» درس میخوانند
تاریخ انتشار: ۲۵ اردیبهشت ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۵۰۰۱۸۸۸
خبرگزاری فارس_ مهدی امیری پور: اینجا یک دانشگاه خاص است با دانشجویان خاص! از نامش پرواضح است که دانشجویان خاص اینجا تحصیل میکنند، اینجا دانشگاه فرشتگان ایران است که توانسته ۲۶۰ دانشجوی کمتوان را در خود جای دهد. تا همین چند وقت پیش تحصیل دانشجویان معلول به یکی از دغدغههای آنان تبدیل شده بود و برخی نیز با تبلیغ دانشگاههای خارجی تلاش میکردند این افراد را برای تحصیل به خارج از کشور بفرستند.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
در همین راستا و برای بررسی وضعیت و شرایط پذیرش دانشجو در این دانشگاه با علی مقداری رئیس دانشگاه فرشتگان گفتوگو کردیم.
چرا فکری برای آموزش عالی جامعه معلولان نکردهایم؟
*فارس: آقای مقداری از روزهای آغاز به کار دانشگاه ویژه معلولان برای ما روایت کنید، ایده طراحی چنین دانشگاهی از کجا آمد و هدف چه بود؟
در سال ۱۳۹۵ با توجه به اینکه تخصص بنده در حوزه رباتیک است در دانشگاه صنعتی شریف درگیر پروژه ساخت ربات آموزشی انسان نما برای آموزش زبان ایرانی کودکان ناشنوا بودم، این پروژه برای نخستین بار در دنیا در حال انجام بود و نتیجه کار آن را در آن سال با تیم تحقیقاتی در یک کنفرانس دریکی از کشورهای غربی ارائه دادم.
در آن کشور با فردی که عضو هیأت علمی یکی از دانشگاههای ناشنوایی بود آشنا شدم، از من دعوت کرد تا به صورت شخصی در آن دانشگاه حضور پیدا کنم، در تابستان همان سال از آن دانشگاه بازدید کردم و در آنجا با دو دانشجوی ایرانی دیدار کردم که در مقطع دکتری در حال تحصیل بودند، برای من جالب بود که چگونه ما در ایران به این فکر نیفتاده ایم که مدرسه و دانشگاههای مخصوص معلولان داشته باشیم و پس از مدارس باغچهبان در آموزش و پرورش و استثنایی،چگونه فکری برای آموزش عالی جامعه معلولان نکردهایم؟ پس از آن مطالعات دریافتم که غفلت شده است و کسی آن را پر رنگ نکرده است و اگر پررنگ میشد قطعاً اقدامی صورت میگرفت.
پس از آنکه وارد کشور شدم، روایتی از این اتفاق را در قالب چند صفحه گزارش دادم، در آن گزارش توصیفی از آن مرکز آموزش عالی به همراه تصاویر ضبط شده را به وزارت علوم ارسال کردم که از آن استقبال کردند، البته شرط وزارت علوم این بود که باید آقای «مقداری» دانشگاه را راه اندازی کند، ما هم گفتیم «چشم» و شرح ماجرای آن با شما...
ما در این مرکز آموزشی در بین ۱۹ رشته، ۷ رشته در مقطع کاردانی و ۱۰ رشته در مقطع کارشناسی و ۲ رشته نیز در مقطع کارشناسی ارشد داریم که از نمونه آنها میتوان به رشته های نقاشی، فناوری اطلاعات، مهندسی کامپیوتر، مترجمی زبان انگلیسی و عکاسی طراحی لباس، طراحی طلا و جواهرات، معماری داخلی، مهندسی معماری، علوم ورزشی و گرافیک، عمده رشته هایی هستند که ما فعلا مجوز داریم و در آن حیطه فعالیت میکنیم. ۲سال پس از آن سفر دانشگاه بین المللی واحد فرشتگان، فعالیت خود را از سال ۱۳۹۷ آغاز کرد و افراد با نیازهای ویژه یا کمتوان با محوریت جامعه ناشنوا از آن بهرهمند میشوند. از ابتدای مهرماه ۱۳۹۹نیز پذیرش دانشجو در این دانشگاه با مجوز وزارت علوم تحقیقات و فناوری شروع شد و برای ۱۱ رشته تحصیلی در مقاطع کاردانی و کارشناسی و حتی کارشناسی ارشد با نگاه به جنبههای مهارتی و کارآفرینی مجوز دریافت کردیم.
میخواهیم بلندگوی «صداهای خاموش» جامعه باشیم
*فارس: «دانشگاه فرشتگان» چه مأموریتی را دنبال میکند، کمی این مسأله را تبیین فرمایید.
با توجه به نیازهای کشور و الزام نهادها ،سازمانها و ارگان ها برای مناسب سازی شدن، برای اینکه این کار را بتوانند اجرا کند نیاز به مترجم های رسمی دارند، در بیمارستانها، مراکز درمانی و دادگاه ها و قوه قضاییه، صداوسیما، شهرداری ها،بانک ها و هر جایی که به نوعی قرار است خدمتی به جامعه کم توان ارائه کند، این الزام در آنها دیده می شود و جز مأموریت های ما به شمار میرود.
ما میخواهیم بلندگوی صداهای خاموش جامعه باشیم چرا که اینها نیز حقوقی دارند و به نوعی بیانگر وضعیت آنها در ذهن تصمیم گیران نهادهای مختلف از شهرداری گرفته تا آتشنشانی و نیروی انتظامی و... باشیم.
ما برای این دانشگاه دو مأموریت اصلی در نظر گرفته ایم، فکر می کنیم بسیار مهم است، یکی از آن مأموریت ما توانمندسازی قشر کم توان است که علاقه مند به تحصیلات دانشگاهی هستند. ما نیاز داریم تا فرهنگ پذیرش افرادکم توان در بین سایر اقشار جامعه را افزایش دهیم تا به بازار کار چه خصوصی و چه دولتی بتوانند ورود کنند. ما میخواهیم بلندگوی صداهای خاموش در جامعه باشیم چرا که اینها هم حقوقی دارند و به نوعی بیانگر وضعیت آنها در ذهن تصمیم گیران نهادهای مختلف از شهرداری گرفته تا آتشنشانی و نیروی انتظامی و... باشیم.
پای دانشجویان خارجی به دانشگاه معلولان باز شد
*فارس: پاندمی کرونا چه تأثیراتی بر روی فعالیت دانشگاه فرهنگیان گذاشت، وضعیت کنونی دانشگاه پس از کرونا را تشریح بفرمایید.
سال نخست اپیدمی کرونا بسیار محدود کننده برای نظام آموزش عالی کشور بود، ما در ابتدای کار با این ماجرا روبرو شدیم و در آن زمان نزدیک به ۸۰ دانشجو پذیرش داشتیم، در سال دوم این میزان به ۲۶۰ دانشجو افزایش پیدا کرد که در حال حاضر در مقاطع مختلف این دانشگاه در حال تحصیل هستند.
براساس مجوزی که از وزارت علوم دریافت کردهایم باید ۷۵درصد از دانشجویان دانشگاه از اقشار کم توان و ناشنوا باشند و ۲۵ درصد دیگر از دانشجویان، شنوا و عادی جامعه باشند، علاقه این عزیزان به تحصیل در کنار ناشنوایان است و می خواهند آینده شغلی خود را در خدمت جامعه معلولان باشد تا بتوانند در یکجا با بستگان خود تحصیل کنند، به برادر و خواهر خود در تحصیل کمک کنند و این از نظر تأمین نیروی دلسوز به دانشگاه کمک میکند.
ما با بهره مندی از تجربه برخی کشورهایی که در زمینه افزایش دانش معلولان پرچمدار بودند، این ایده را گرفتیم تا در کنار ظرفیت پذیرش دانشجویی افراد کم توان، درصد کمی به افراد عادی بپردازیم تا هم کمک دانشگاه باشند و در آینده در این جامعه کار کنند.
از ابتدای سال جاری با توجه به تحولات کشور افغاستان ۲ دانشجوی ناشنوا از خارج از کشور داریم که در بین دانشجویان هستند و انشالله به تدریج بتوانیم دانشجویان خارجی از کشورهای منطقه داشته باشیم.
از ابتدای سال جاری با توجه به تحولات افغاستان ۲ دانشجوی ناشنوا از خارج از کشور داریم که در بین دانشجویان هستند و انشالله به تدریج بتوانیم دانشجویان خارجی از کشورهای منطقه داشته باشیم، در همین راستا فضای خوابگاهی وجود ندارد اما در این فکر هستیم تا فضای خوابگاهی را تأمین کنیم تا بتوانیم هم به دانشجویان شهرستانی سرویس بدهیم و از طرفی دیگر به دانشجویان کشورهای منطقه که در اینجا خواهیم داشت. این یک حرکت تدریجی است.
دانشگاه فرشتگان، دستاورد بزرگ انقلاب اسلامی در حوزه معلولان است
*فارس: تجربه ایران درباره آموزش در حوزه معلولان را چگونه ارزیابی میکنید؟ آیا این تجربه پیش از اینها بوده؟
ما در آموزش عالی ایران چه پیش از انقلاب اسلامی و چه پس از انقلاب اسلامی، تجربه پذیرش دانشجوی کم توان در دانشگاه های دولتی و ... را نداشتیم، امروز به صورت رسمی دانشگاهی که مدعی باشد دانشگاه مناسب سازی برای پذیرش افراد کم توان است نداریم و این یک تجربه جدید و نوین در آموزش عالی ایران است.
یکی از دستاوردهای بسیار مهم کشور که پس از پیروزی انقلاب اسلامی به آن توجه شده است همین مسأله دانشگاه جامعه معلولان کشوری است.
به نظر بنده یکی از دستاوردهای بسیار مهم کشور که پس از پیروزی انقلاب اسلامی به آن توجه شده است همین مسأله دانشگاه برای جامعه معلولان کشوری است و شروع خوبی است و منجر به این خواهد بود تا سایر دانشگاه ها به فکر مناسب سازی فضاهای آموزشی باشند، چرا که طبیعتاً دانشگاهی مانند فرشتگان نمیتواند پاسخ تمامی نیازهای آموزشی کشور را بدهد اما دانشگاه های بزرگ می توانند بخشی از ظرفیتهای خود را به جامعه معلولان اختصاص دهند و آموزش های لازم را به پرسنل بدهند تا بتوانند خدمات مطلوب تری به افراد کم توان بدهند.
ما تنها دانشگاهی در کشور هستیم که برای مثال در کلاس های درس ما علاوه بر مدرس یا استاد، فردی مترجم حضور دارد که بیانات استاد و مطالب درسی را برای دانشجویان کم شنوا به زبان اشاره ایرانی ترجمه و بیان کند.
در این دانشگاه رشته کاردانی و کارشناسی زبان اشاره ایرانی را برای اولین بار توسط اساتید دانشکگاه برنامه آن نوشتیم و طی فرآیند یکساله به تصویب شورای برنامه ریزی وزارت علوم رساندیم و امروز مجری این رشته هستیم. امیدواریم در آینده مترجم های دانشگاه دیده و تحصیل کرده دانشگاهی داشته باشیم مانند سایر زبانهای دیگر، انگلیسی عربی فرانسوی و... ما امروز مترجم رسمی برای زبان اشاره ایرانی نداریم که واقعا بسیار نیاز داریم که مترجم های فعلی یا از خانواده معلولان هستند یا تجربی کسب کرده اند این مهارت را. اما تحصیلات دانشگاهی در این رشته ندارند، در طول سالیان با توجه به این که از خانواده ناشنوایان هستند با زبان ناشنوایی آشنا شده اند.
بهزیستی تمام قد در کنار معلولان دانشجو ایستاده است
*فارس: شهریه دانشگاه برای معلولان چگونه محاسبه میشود؟
شهریههای دانشگاه دقیقاً معادل همان شهریهای است که دانشگاههای دیگر از دانشجویان دریافت میکنند و هیچ افزایش شهریه ای برای این طیف از جامعه پیش بینی نکردیم اما طبیعتاً هزینه های ما بیشتر از سایر دانشگاه ها است چرا که سرویس های مطلوبی ارائه می شود. لذا هزینههای اضافی و تشریفات را کنار میگذاریم و آنها را برای هدف اصلی و مأموریت اصلی صرف میکنیم تا بتوانیم شهریه را معادل مانند دیگر دانشگاهها نگه داریم اما کسانی که تحت پوشش بهزیستی هستند شهریه آنها را بهزیستی پرداخت میکند و مشکلی از نظر پرداخت شهریه ندارند. این هزینه ها تا هر مقطعی که تحصیل میکنند پرداخت میشود.
به کارگیری اساتید ناشنوا، امیدی برای دانشجویان است
*فارس: آیا استادان و کارشناسان مترجم در این دانشگاه از طیف جامعه معلولان است؟
از همان ابتدا در فکر و ذهن ما این بود که کسانی که در این دانشگاه کار میکنند ترکیبی از جامعه معلولان باشند و امروز در بین اساتید، ناشنوا و کم شنوا داریم و مفتخریم اولین هیأت علمی ناشنوا در کشور را دانشگاه ما توانسته جذب کند.
اولین هیئت علمی نیمه شنوا و کم شنوا را توانسته ایم در کشور جذب کنیم، در دانشگاه بین الملی واحد فرشتگان تقریبا ۵۰ درصد از کارشناسان و کارکنان ما ناشنوا و کم شنوا هستند، این اقدام هدفمند بوده و ما دوست داریم دانشجویانی که وارد دانشگاه می شوند به عین ببینید که می توانند فعالیت کنند و مفید جامعه باشند، البته اگر خود آنها بخواهند و این اساتید و کارشناسان نمونه های بارز این افراد موفق هستند. این ماجرا نه تنها برای آنها درس جدیدی بوده بلکه به اذعان خود جامعه ناشنوا و شنوا جالب بوده است. حتی به این باور رسیده اند که می توانند اساتید دانشجوی ناشنوا داشته باشند اما می توانند یاد بگیرند.
تدریس دروس به صورت مجازی و حضوری در دانشگاه
*فارس: کیفیت و نحوه تدریس و تحصیل در دانشگاه فرشتگان چگونه است؟ این تفاوتها چه چالشهایی را به وجود میآورد؟
از ویژگیهای این واحد دانشگاهی آن است که تمام افراد معلول و غیرمعلول در یک کلاس درس تحصیل میکنند، دانشجوی ناشنوا، کم شنوا و شنوا در یک سطح و یک کلاس تحصیل میکنند، به نظر این دانشگاه محلی برای یادگیری و تحمل تفاوتها و احترام به تفاوتها است، شخصیت اجتماعی دانشجویان در دانشگاه شکل میگیرد و هر چه ما آنجا میخواهیم به بچه ها یاد بدهیم فرصت آن در دانشگاه است، لذا در این فرصت دانشجویان شنوا یاد میگیرند که عده ای در جامعه هستند که نقص عضو هستند چرا که هیچ تضمینی وجود ندارد که برای هر کدام از ما یک مشکلی به وجود نیاید و نقض عضوی نشویم، این همان تفکری است که دانشجویان در این دانشگاه فرا میگیرند.
واقعیت آن است که نگران یادگیری دانشجویان هستیم و در نیم سال جاری کاملا کلاس ها حضوری بود.
به دلیل آنکه آموزش به جامعه معلولان بسیار دشوارتر از آموزش به افراد عادی است و حضور مترجم در کلاسها الزامی است ما در ترم های پیشین که با پاندمی کرونا روبه رو بودیم و از طرفی هم واکسنی برای ایمنی بخشی مردم وجود نداشت،کلاسها به صورت مجازی و حضوری برگزار میشد، از طرفی دیگر هم دلیل دوم این است که دانشگاه ما بسیار کوچک بود و اوائل ۸۰ دانشجو داشتیم و فاصله گذاری اجتماعی و پروتکل های بهداشتی را رعایت کردیم،این اتفاق هیچ مشکلی نداشته ایم. در سال ۱۴۰۰ که تقریبا همه واکسنهای کرونا را تزریق کرده اند. واقعیت آن است که نگران یادگیری بچه ها هستیم و ما در نیم سال جاری کاملا کلاس ها حضوری بوده و برگزار کردیم و تنها ۱۰ درصد از دروس که بیشتر عمومی هستند و در فضای مجازی تشکیل می شوند.
حضور مترجم در تمامی کلاسها مصداق همان مناسب سازی است
*فارس: اساس توجه به مناسب سازی در دانشگاه چگونه است، آیا الزامی برای مناسب سازی در سایر دانشگاهها وجود دارد؟
مناسب سازی تعریف جامع و وسیعی دارد، در ذهن ما وقتی مطرح می شود، فکر می کنیم که جایی که رمپ ندارد باید برای آن بسازیم و سریع به ذهن ما معلولان جسمی حرکتی خطور می کند و یا جایی که محل کار است محل پارک بگذاریم، اما در صورتی که مناسب سازی بسیار وسیع تر از این حرف هاست، بسته به نوع مخاطب و کاربر باید مناسب سازی شود، حضور مترجم در کلاس یعنی مناسب سازی، یعنی اگر یک دانشجوی ناشنوا در کلاسی حضور داشت هیچ بهره ای از آن کلاس نخواهد برد چرا که مناسب سازی صورت نگرفته است و بعضا به همین دلایل انصراف از تحصیل خواهند داد. بعضا می بنیم که دانشجو با مشکلات و تلاش بسیار برای پذیرفته شدن در دانشگاه های دارای رتبه یک کشور تلاش می کند اما به دلیل آماده نبودن اساتید و ... نمی تواند تحصیل کند.
استادی که در کلاس درس عادی تدریس می کند و دانشجو ناشنوا باشد زمانی که روی استاد به سمت تخته کلاس است آن دانشجو دیگر نه لب و نه دهان استاد را نمی بیند و این باعث می شود که دانشجو هیچ جیزی از آن کلاس نمی فهمد و بیشتر آن را از دست می دهد.
مناسب سازی بسیار وسیع تر از این حرفهاست، حضور مترجم در کلاس یعنی مناسب سازی، یعنی اگر یک دانشجوی ناشنوا در کلاسی حضور داشت هیچ بهره ای از آن کلاس نخواهد برد چرا که مناسب سازی صورت نگرفته است.
اگر دانشجویی نابینا داشته باشیم باید طوری دیگر رفتار کنیم، پس محوریت کار ما این است که افراد ناشنوا داشته باشیم و در آینده نزدیک به حوزه جسمی حرکتی ورود می کنیم و دانشجویانی از این موضوع خواهیم داشت و پذیرش می کنیم تا ماطلبات به حق آنها را به درستی پاسخ بگوییم. اما وقتی ما در دانشگاه فرهنگیان به استاد نشان می دهیم و یاد می دهیم که در کلاس رو به دانشجو باشد و از ماسک استفاده نکند، باید از دانشجو فاصله داشته باشی این همان تعبیر مناسب سازی است،مترجم در کنار استاد می گذاریم تا مطالب استاد را برای دانشجوی ناشنوا ترجمه می کند این همان متناسب سازی است. اما اگر دانشجویی باشد که نیاز به ویلچر داشته باشد آن جا بنقش مناسب سازی تغییر می کند، آن جا باید دسترسی دانشجو به سالن مطالعه و غذاخوری و سرویس های بهداشتی و ... را آماده کنیم، او نیاز به مترجم ندارد.
رشتههای تحصیلی تماماً مهارتی هستد
*فارس: گویا انتخاب رشته در دانشگاه فرشتگان به گونه ای متمایزتر از سایر دانشگاههاست، در این باره بفرمایید کدام رشته ها در این مرکز آموزش عالی تدریس می شود و چالشهایی پیش روی دانشگاه را مطرح بفرمایید.
سعی کردیم رشته های این دانشگاه مانند دانشگاه های دیگر نباشد، ما در انتخاب رشته ها خیلی دقت کردیم و با دانشجویان مشورت کردیم، منطق این است که دانشجویان رشته های مهارتی را فرابگیرند تا افراد پس از فارغ التخصیلی بتوانند اشتغال زایی کنند و درصدی هم البته در مراکز دولتی و خصوصی استخدام شوند.
چالش پیش روی ما از جنس بی تجربگی است، این عرصه بسیار نو، تازه و جدید است و باید مدرسان و استادان، زبان اشاره را فرا بگیرند تا در رشتههای دانشگاه بتوانند خدمات رسانی کنند.
انتهای پیام/
منبع: فارس
کلیدواژه: دانشگاه معلولان دانشگاه واحد فرشتگان دانشجویان معلول دانشگاه فرشتگان سایر دانشگاه ها انقلاب اسلامی جامعه معلولان حضور مترجم تحصیل می کنند پذیرش دانشجو داشته باشیم مناسب سازی زبان اشاره آموزش عالی وزارت علوم سال جاری کم شنوا رشته ها کلاس ها کم توان
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت www.farsnews.ir دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «فارس» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۵۰۰۱۸۸۸ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
خودکشی پزشکان ایرانی در مرز هشدار؛ مشکل کجاست؟
براساس آخرین بررسیها، آمار خودکشی در میان پزشکان مرد ۴۰ درصد و در پزشکان زن ۱۳۰ درصد، نسبت به جمعیت عمومی، افزایش یافته که عدد قابل توجه و نگرانکنندهای است. آمار دیگری نشان میدهد که خودکشی پزشکان در چند سال اخیر ۵ برابر شده است.
به گزارش دنیای اقتصاد، سیدمحمد میرخانی، مشاور اجتماعی سازمان نظام پزشکی هشدار میدهد: «سرعت خودکشی در میان پزشکان و رزیدنتها صعودی شده و احتمال دارد که به زودی نرخ خودکشی پزشکان در ایران از سایر کشورها پیشی بگیرد.»
این پزشک همچنین تاکید میکند: «ما در حال حاضر در ابتدای موج گذار از مهاجرتها و خودکشیهای جامعه پزشکی هستیم. این مقدمه شرایط کنونی است و به نظر من ماحصل سالهای سال مدیریت غلط درمانی است که اگر جلوی این روند گرفته نشود، ادامه پیدا میکند. در چنین فضایی اصلاحات جوابگو نیست و نیاز به تحول است.»
از پس دلتنگیهایش بر نیامدمیگویند، دکتر سمیرا آلسعیدی از پس تنهاییهایش برنیامد و مهدی عبدوس، پزشک در شبکه اجتماعی ایکس نوشت: «خانم دکتر سمیرا آلسعیدی فوق تخصص روماتولوژی از میان ما رفت. ایشان روز قبل پلن دارویی خودکشی خود را با رزیدنتها مطرح کرده، آنها موضوع را جدی نگرفته و سر به سر ایشان هم میگذارند، مرحوم به گواهی همکاران، خوش اخلاق، فعال و با وجدان کاری بوده. از ایشان یک فرزند به یادگار مانده است. شاید در لحظات آخر زندگی گفته من زنی هستم که دنیا را روی انگشتان خود میچرخانم، اما از پس دلتنگیهایم بر نمیآیم. پزشکان بیشتر از سایر اقشار جامعه در معرض تنش و استرسهای فراوان کاری هستند.
آنها سرمایه کشور هستند احترامشان را حفظ کنید. تنهایشان نگذارید.» شرایط بهگونهای نگرانکننده شده است که بسیاری از کارشناسان هشدار میدهند که باید تصمیمات جدیتری از سوی مسوولان وزارت بهداشت گرفته شود. زمان مرگ پرستو، محمد رئیسزاده، رئیس سازمان نظام پزشکی درباره موضوع خودکشی در کادر سلامت به «دنیای اقتصاد» گفته بود: «کمیته ویژهای برای رسیدگی به مشکلات نیروهای طرحی راهاندازی شده است تا از حوادثی مانند نورآباد پیشگیری کند.» او تاکید کرده بود: «کمبود پزشک و نبود برنامهای برای پزشکان متخصص بومی اتفاقاتی، چون مرگ پرستو بخشی را رقم میزند.» همچنین قرار بود کمیتهای برای پیگیری و بررسی خودکشیها فعال شود. حال باید دید که نتایج این اقدامات چه میشود و آیا میتواند روند صعودی خودکشیها را کاهش دهد یا نه؟
سرعت گرفتن خودکشی کادر درمانبررسی توییتها و پیامهای تسلیت از سوی رئیس بیمارستان شریعتی و امیراعلم همه گویای این است که سمیرا آلسعیدی تا لحظه پیش از مرگ بهشدت کار میکرد و تا آخر عمر دست از درمان بیمارانش نکشیده است. پرسوجوها همچنین حاکی از این است که او بهشدت مهربان و خوشاخلاق بوده و همواره سعی در کمک به بیماران داشته است. با این حال سوال بسیاری از مردم این است که چرا یک پزشک که جایگاه مهمی در جامعه دارد، اینگونه زندگی را ترک میکند؟
سیدمحمد میرخانی، مشاور اجتماعی سازمان نظام پزشکی میگوید: «چند سالی است خودکشی در کادر درمان به ویژه پزشکان زیاد شده است. این زیاد شدن نسبت به گذشته است و البته باید بگویم که در کشوری مانند آمریکا آمار خودکشی بالاتر است. با این حال مساله مهم این است که در جامعه کنونی ما شیب خودکشی افزایش یافته و حتی ممکن است در صورت اجرا نشدن پیشگیریهای ضروری، به زودی نرخ خودکشی ایران از سایر کشورها بیشتر شود.» او این مساله را با توجه به آمار خودکشی قطعی ۱۶ نفر در سال ۱۴۰۲ بیان میکند با تاکید بر این نکته که ممکن است آمارها از این عدد بیشتر باشد، اما سکوت خانوادهها و آبروداری مانع از اعلام خودکشی شود. میرخانی پدیده خودکشی را چند عاملی میداند و تاکید میکند: «هیچوقت نمیتوان گفت، یک نفر به چه علت اقدام به خودکشی کرده است. قطعا عوامل زیادی در این موضوع نقش دارند، اما بهطور کلی مسائلی در جامعه پزشکی وجود دارد که ممکن است تشدیدکننده عوامل شخصی فرد شود.»
تحقیر سیستماتیک«زمانی رشته پزشکی، رشته بسیار محبوبی بود و موقعیت مالی خوبی هم داشت. پزشک با مداوا کردن بیمار حس خوبی پیدا میکرد و از جایگاه مطلوبی بهرهمند میشد، اما متاسفانه در چند دهه اخیر مشکلات مالی بیشتر شده است. پزشکان معمولا به دلیل شرایط شغلی از نظر خانوادگی و عاطفی حساستر میشوند و از سوی دیگر بیداریهای مکرر فرد را بهشدت آسیبپذیر میکند.» میرخانی با بیان مهمترین عوامل تاثیرگذار روی خودکشی پزشکان میگوید: «یکی دیگر از عوامل، سختی کار است که وقتی با ناکامیهای پزشکی روبهرو شود، فرد را دچار ناراحتی عمیق میکند. از سوی دیگر بحث برخوردهای خشن بیمار و خانوادههای بیمار با پزشک است. چون موقعیت پزشکان در چند سال گذشته افت کرده است. در بسیاری مواقع خانواده خیلی از بیمارهایی که فوت کردند؛ پزشک را مقصر جلوه میدهند. خانواده بیمار معمولا بدون هیچ بررسی برخوردهای خشن نسبت به پزشک معالج اعمال میکنند. مواردی دیده شده که حتی به پزشکان حمله کردند یا آنها را با چاقو زدند. بهطور کلی میزان امنیت پزشکان پایین آمده است.»
او یکی دیگر از عوامل موثر بر حال کنونی پزشکان را محیط پادگانی بیمارستانها عنوان میکند: «این موضوع به خصوص در مورد رزیدنتها صدق میکند. آنها گاهی ۷۲ ساعت نمیتوانند بخوابند و این شرایط بهشدت خطرناک است. معمولا این شرایط آنها را دچار افسردگی میکند و نیاز به درمان دارند، اما گاهی وقتها این درمان به موقع انجام نمیشود. شاید باورش سخت باشد، اما یک پزشک ممکن است تنها فرصت خوابیدن و حمام رفتن را پیدا کند و بیشتر وقتها مشکلاتش لاینحل باقی میماند.» پیش از این، علی سلحشور، سرپرست اداره کل روابط عمومی و امور بینالملل سازمان نظام پزشکی ایران هشدار داده بود: «این حجم از افسردگی میان پزشکان جوان بیسابقه است!» یک مطالعه در سال ۱۴۰۰ درباره وضعیت سلامتی رزیدنتهای در حال تحصیل در دانشگاههای علومپزشکی کشور نشان میدهد: «۲۳درصد از دستیاران پزشکی دارای افسردگی شدید تا بسیار شدید بودهاند. حدود ۲۵درصد از افراد اضطراب شدید تا بسیار شدید و نزدیک به ۳۴درصد از آنها استرس شدید تا بسیار شدید داشتهاند.»
میرخانی یکی دیگر از ریشههای اصلی این شرایط را دوران رزیدنتی میداند: «در سیستم سلامت و بهداشت ما تحقیر سیستماتیک وجود دارد. ساختار بهگونهای است که از رزیدنت بیگاری میکشند و او هم هیچ راه فراری ندارد. او نمیتواند کوچکترین مخالفتی با بالادستی خود داشته باشد چراکه طبق قراردادی که دارد ممکن است که پای ضامنها و وثیقهای که گذاشته، پیش کشیده شود؛ بنابراین ترجیح میدهد سکوت کند. به هر حال بیشتر این افراد امکان ازدواج ندارند و در یک محیط ناامن زندگی میکنند.» سعید بابایی، روانشناس با توجه به خودکشیهای اخیر پزشکان توصیه میکند: «هر چقدر ما شرایط خوبی داشته باشیم و از تمام اختلالها به دور باشیم مثل افسردگی و اضطراب، ممکن است حس ناکافی بودن ما را به پوچی برساند و تمام تروماهای دوران کودکی تاثیر مستقیم رویمان بگذارد.»
زندگی در اتاقهای محقرمیرخانی در ادامه عوامل تاثیرگذار روی حال کنونی جامعه پزشکی میگوید: «بسیاری از دانشجویان پزشکی برخلاف تصور عمومی در دوران گذراندن طرحشان در شهرستانها معمولا در اتاقهای محقر زندگی میکنند. شما ببینید چند عامل آنها را تحتتاثیر قرار داده است. پس وقتی همه این عوامل دست به دست هم میدهند برخی به پایان زندگی میاندیشند.»
میرخانی با تاکید بر این مساله که «خودکشی در دین ما اخلاقی و پسندیده نیست» یادآوری میکند: «افرادی که خودکشی میکنند در شرایط خاص روحی قرار میگیرند و آگاهی خود را به زندگی از دست میدهند و عملشان ناخودآگاهانه است؛ بنابراین این امر یاغیگری در برابر خدا یا کفر نیست.» اگر چه ممکن است این مساله به میان آید که پیش از این هم خیلی از رزیدنتها و پزشکان با این عوامل دستوپنجه نرم میکردند، با این حال میرخانی میگوید: «زمانی مردم برای پزشکان احترام زیادی قائل بودند، اما اکنون اقبال عمومی جامعه از دست رفته است. دیگر احترام پیشین خود را ندارند. ارتباط میان مردم و پزشکان نامناسب شده است و دلیل این امر به ساختار بهداشت کشور برمیگردد. هزینههای درمان بالا رفته است و بیمهها معمولا این هزینه را نمیپردازند و بیمار و پزشک رودرروی هم قرار میگیرند.» حال باید دید که مسوولان چه راهحلی برای برونرفت از شرایط کنونی دارند و چگونه میتوانند محیط پزشکان را امن کنند تا این اندازه تنها نباشند تا به جایی برسند که حتی از فرزند خود بگذرند و خود را بکشند.