دگرگونی اصطلاح تجاوز با ظهور جنگ های مدرن سایبری
تاریخ انتشار: ۲۵ اردیبهشت ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۵۰۰۵۶۱۸
صدای ایران- حمید سعادتی- دکتر سجاد عابدی رئیس مرکز مطالعات امنیت سایبری ایران طی یاد داشتی که در اختیار این پایگاه خبری گذاشته است نوشت: حملهی سایبری، مصداق سلاح جدیدی است که میتواند روش هدایت جنگ مدرن توسط بازیگران دولتی و غیردولتی را دگرگون سازد. سرشت بیمانند این تهدید و توانمندی مرتکبان جنگهای سایبری در آسیب رساندن، کشتار و تخریب فیزیکی از طریق فضای سایبر، تعاریف سنتی توسل به زور را متحول ساخته است.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
حملات سایبری بازیگران غیردولتی صرفاً به منظور احراز انتساب آنها به یک دولت بررسی میشود. پرسش اصلی این است که آیا یک حملهی سایبری، اقدامی مادون آستانهی توسل به زور، در حد توسل به زور و یا توسل به زور معادل یک حملهی مسلحانه است؟ تحقیق ها نشان می دهد که حملهی سایبری را میتوان وفق مادهی4 بند 2 منشور ملل متحد، توسل به زور مسلحانه توصیف نمود. از سوی دیگر، حملهی سایبری گسترده به زیرساختهای اساسی که خسارات مادی یا تلفات انسانی قابل قیاس با حملهی مسلحانه با سلاحهای متعارف را در پی داشته باشد، حق توسل به دفاع مشروع را به دولت قربانی اعطاء مینماید. همچنین، در واکنش به حملهی سایبری که در حد حملهی مسلحانه نباشد، اما حملهی مسلحانهی قریبالوقوعی را با تسلیحات متعارف تدارک ببیند، میتوان به دفاع مشروع متوسل گردید.
پیش نیاز اِعمال حقوق مخاصمات مسلحانه، وجود مخاصمات مسلحانه است که با وجود اهمیت فراوان تاکنون هیچ یک از موجودیتهای بین المللی از جمله دولتها گزارشی از وقوع جنگ سایبری نداده اند. تنها نمونه کاربرد حقوق مخاصمات مسلحانه را در عملیات سایبری ضمن مخاصمات مسلحانه بین المللی میان گرجستان و روسیه در سال ۲۰۰۸ میتوان مشاهده کرد که در پیشبرد جنگ مذکور انجام گرفت. هنگام مواجهه با جنگهای سایبری، دو دسته از حقوق به شدت اهمیت پیدا میکنند؛ یکی حقوق توسل به زور و دیگری حقوق بشردوستانه بینالمللی است. توسل به زور در عرصه بین الملل
توسل به زور در منشور ملل متحد، به طور کلی ممنوع است. همچنین قاعده منع توسل به زور در این منشور هرگونه اقدام زورمدارانه در روابط بینالمللی نظیر جنگ، تهدید به جنگ، اقدامات مقابله به مثل مسلحانه، محاصره دریایی و یا هر شکل دیگرِ استفاده از تسلیحات را در بر میگیرد. هر چند تمامی اعضای ملل متحد چه اعضای بزرگ و قدرتمند و چه اعضای کوچک و ضعیف با یکدیگر برابرند و در روابط خویش باید از تهدید یا توسل به زور اجتناب ورزند، اما در منشور دو مورد استثناء درج شده است که به دولتها این امکان را میدهد که از زور در روابط بینالمللی استفاده کنند.
۱. در اجرای حق دفاع از خود (دفاع مشروع)؛ در این راستا در ماده۵۱ منشور آمده است: در صورت وقوع حمله مسلحانه علیه یک عضو ملل متحد تا زمانی که شورای امنیت اقدامهای لازم برای حفظ صلح و امنیت بینالمللی را به عمل آورد، هیچ یک از مقررات این منشور به حق ذاتی دفاع از خود، خواه به طور فردی و خواه دسته جمعی لطمهای وارد نخواهد کرد.
۲. اجرای اقدامات شورای امنیت بر اساس اختیارات واگذار شده در مواد ۲۴ و ۲۵ و فصل هفتم منشور ملل متحد در راستای حفظ و اعاده صلح و امنیت بینالمللی. بر مبنای اصل منع توسل به زور، هرگونه نقض حاکمیت کشورهای دیگر و کاربرد جنگ از منظر حقوق بینالملل جز در موارد خاص مذکور، ممنوع تلقیشده است. نکته مهم این است که در جنگهای زمینی، دریایی و هوایی و حتی جنگهایی که در فضا رخ میدهد، نیروهای نظامی میتوانند ورود و تحرکات دشمن را ببینند در نتیجه رفتارهای ناقض این حق و مصادیق آن، به گونهای ملموس قابل تشخیص و استناد است.
اما در فضای سایبری وضع به گونهای متفاوت است و به علت غیر واقعی و غیر ملموس بودن این قلمرو، محدوده حاکمیت دولتها، حراست از آن و هم چنین تجاوز به آن از منظر نقض حاکمیت ارضی دولتها و انطباق این حملات با تعریف مرسوم از تجاوز به این حاکمیت و فراتر از آن تعیین دولت یا نهاد متجاوز به راحتی قابل تشخیص نیست. به عبارت دیگر در حوزه نبرد سایبری، برقراری ارتباط میان حمله با یک منبع خاص و تشخیص قصد طرف از این حمله اهمیت بسیار زیادی دارد و با در نظر گرفتن امکاناتی که فضای مجازی برای اقدام به حمله از راه دور و ناشناس ماندن فراهم مینماید، عاملان حملات سایبری علاقه به ناشناس ماندن دارند.
در این راستا، مطابق با حقوق بینالملل یک دولت میبایست میان حمله و منبع آن ارتباط برقرار کند؛ زیرا قوانینی که بر پاسخ مشروع به یک تهاجم تصریح میکنند (پاسخ به تهاجم را مجاز میشمارند)، بر اساس دولتی بودن یا دولتی نبودن منشاء تهاجم متفاوت است؛ بنابراین اِشکالی که اینجا وجود دارد این است که مواد یاد شده تنها ناظر به دولت هاست پس برای منشاء غیر دولتی نمیتوان از این مواد بهره جست؛ بنابراین واقعیت این است که ممنوعیت موضوع بند ۴ مادة ۲ منشور در زمینه توسل به زور فقط در مورد دولتها قابل اعمال و استناد است، نه دربارة اشخاص. در صورتی که اقداماتی که در مقابله با این حملات صورت میگیرد در چارچوب موازین دفاع مشروع و استثناهای اصل منع توسل به زور نباشد، خود نوعی نقض حقوق بینالملل به شمار میرود. از سوی دیگر، مطابق همین موازین، دفاع مشروع تنها زمانی میسر است که اقدامات در جهت دفاع از حملات دولت متجاوز صورت گرفته و حملات به طور قطعی به آن منتسب باشد نه به اشخاص خصوصی یا هر نهاد دیگر که احیاناً دست به حملات سایبری زده باشد.
بدیهی است احراز دفاع مشروع و یا اقدام مقابله به مثل یا هر استراتژی حقوقی دیگر در این زمینه منوط به تحلیل و تبیین صحیح حملات سایبری به مثابه نقض اصول توسل به زور و شناسایی اصول حاکم بر این حملات در چارچوب حقوق جنگ خواهد بود؛ در غیر این صورت هرگونه اقدام تلافی جویانه خود میتواند موجبی برای طرح مسئولیت بینالمللی دولت مرتکب باشد.
به هر روی؛ حملات سایبری اگر مـصداقی از تجـاوز یـا توسـل بـه زور محسوب نشوند، میتواند به عنوان مداخله در امور داخلی دولـت، یـک تخلـف بین المللی تلقی شود. در صورت انتساب این اقدامات به دولـت، طـرح مسؤلیت بین المللی دولت امکان پذیرخواهد بود. در صورتی که این حملات توسـط افـراد خصوصی که در استخدام دولت یا تحت کنتـرل دولـت باشـند بـه دولت منتسب میشود. اعمال «نظریه تقصیر» در حملات سایبری موجب میشود تا با شناسایی «مقصر» حمله سایبری، «مرتکب» حملـه سـایبری نیز شناسایی شود. پس در این صورت امکان جبران خسارت به روشهای مختلـف اعم از توقف عمل متخلفانه، پرداخت غرامت و جلب رضایت وجـود خواهـد داشت.
علوم و فنون نظامی در دورههای مختلف دچار تغییرات و پیشرفتهای زیادی شده است. اوج این تغییرات به استفاده از دانش مربوط به رایانه و فضای مجازی بر میگردد. بی شک اولین بار که اصطلاح فضای مجازی و سایبر به کار رفت هیچ کس فکر نمی-کرد که روزی برسد که دامنه به کارگیری این دستاورد نوین علمی به عنوان ابزارآلات و تجهیزات تخصصی، به مناقشات و جنگ کشیده شود. اما واقعیت این است که در دهههای اخیر فضای سایبر یا مجازی عرصه جنگهای نوین و متعدد بوده است. از این رو تلاش برای محدود و ضابطهمند ساختن و حتی تعیین مقصر در مناقشات یادشده نیز از چندی پیش آغاز شده است.
حقوق بین-الملل در مواجهه با مناقشات و جنگهای سنتی به آسانی قواعد و قوانین مربوطه را جاری میسازد. بر این اساس اولا اصل عمل را ارزیابی کرده و ضمن تعیین مقصر؛ اقدامات لازم برای جبران خسارت را بر میشمرد. بر این اساس منشور ملل متحد در بند ۴ ماده ۲، جنگ و حتی تهدید به زور را نکوهش کرده و آن را ممنوع اعلام میکند مگر اینکه اقدام یادشده دفاع مشروع باشد که البته باید شرایط مندرج در قانون را رعایت کرد تا اقدام یادشده مجاز شمرده شود.
اما در جنگهای سایبری هیچ مرزی وجود ندارد و در نتیجه تجاوز از آنها مشخص نیست، بنابراین مسئله پیچیده میشود. واقعیت این است که طبق نظر دانشمندان علم حقوق بین الملل؛ قواعد یادشده تنها ناظر به دولت هاست یعنی اگر دولتی درگیر جنگ باشد با توجه به اقدامات و رفتارش و ... میتوان وی را متجاوز و یا در مقام دفاع مشروع توصیف کرد در حالی که خیلی از جنگهای سایبری توسط بازیگران غیر دولتی انجام میشود، پس نمیتوان از این مواد برای تبیین حقوقی مسئله بهره جست.
در این موارد تنها میتوان با گروههای یادشده به اتهام ارتکاب اقدامات غیر قانونی و مداخله در امور داخلی دیگر دولتها برخورد کرد، البته در مواردی که محرز شود که این گروه به نیابت از یک دولت اقدام به جنگ سایبری کرده، آن موقع میتوان به مواد قانونی یادشده استناد جست.
اما نگران کنندهترین نکته این است که فضای سایبر در حال حاضر بیشتر تبدیل شده به جولانگاه گروههای تروریستی که اقدامات غیرقانونی خطرناک خود را از این بستر هدایت و اجرا میکنند. گروه ضد اسلامی داعش نمونه مناسبی از سوء استفاده گروههای تروریستی از فضای مجازی است.
منبع: صدای ایران
کلیدواژه: سجاد عابدی جنگ سایبری مخاصمات مسلحانه منشور ملل متحد حمله ی مسلحانه حقوق بین الملل جنگ های سایبری حمله ی سایبری حملات سایبری توسل به زور دفاع مشروع فضای سایبر بین المللی فضای مجازی غیر دولتی دولت ها
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت sedayiran.com دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «صدای ایران» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۵۰۰۵۶۱۸ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
ظهور و سقوط شهر باستانی هرمها
شهر ۲۰۰۰ ساله «تئوتیئواکان» در مکزیک زمانی یکی از بزرگترین مراکز شهری در جهان باستان بود و حالا به یکی از مقاصد محبوب گردشگران تبدیل شده است.
به گزارش ایسنا، «تئوتیئواکان» (Teotihuacan) که در ۵۰ کیلومتری شمال شرقی «مکزیکوسیتی» امروزی واقع شده است، یکی از بزرگترین مراکز شهری جهان باستان بود و مشخص نیست چه کسی آن را بنا کرده است. این شهر در فاصله بین ۲۱۰۰ سال قبل (یعنی زمان که ساخت آن آغاز شد) تا حدود ۱۴۰۰ سال قبل (یعنی زمانی که وارد دوره افول شد و آتشسوزی رخ داد که خسارت بزرگی به جای گذاشت) رونق داشت. با این حال حتی با افول «تئوتیئواکان»، این شهر هرگز به طور کامل از بین نرفت و «آزتک»ها بعدها مرتبا برای اجرای مراسمهایی به این مکان مراجعه میکردند.
«لایوساینس» درباره این شهر باستانی نوشته است: مشخص نیست ساکنان «تئوتیئواکان»، این شهر و بناهای داخل آن را چه مینامیدند. نام کنونی این شهر را «آزتک»ها انتخاب کردند و معنای آن «مکانی که خدایان خلق شدند» است.
«تئوتیئواکان» در دوران اوج خود، یک مرکز شهری به مساحت ۲۰ کیلومتر مربع با جمعیتی معادل بیش از ۱۰۰ هزار نفر را در برمیگرفت و تأثیرگذاری آن تا مرکز مکزیک و حتی گواتمالا مشهود بود.
این شهر با استفاده از یک طرح شبکهای، سازماندهی شده بود و بسیاری از مردم در آنچه که محققان با نام «مجموعه آپارتمانی» عنوان میکنند، زندگی میکردند که چندین خانواده را شامل میشد. یک پروژه نقشهبرداری باستانشناسی حدود ۲۲۰۰ مورد از این سازهها را در داخل شهر شناسایی کرد و کاوشها نشان داد که مصالح برخی متفاوت است و در ساخت برخی از آنها سنگ و گچ آهکی بیشتری استفاده شده است.
«خیابان مردگان»
خیابان اصلی شهر که امروز با نام «خیابان مردگان» شناخته میشود، در محور شمالی ـ جنوبی قرار دارد. طول این خیابان ۳.۲ کیلومتر است و سه مجتمع هرمی بزرگ را شامل میشود.
«هرم ماه»
در انتهای شمالی این خیابان، «هرم ماه» که برگرفته از یک نام آزتکی است، قرار دارد. تحقیقات اخیر نشان میدهد این بنا در چند مرحله بین سالهای ۱ تا ۳۵۰ پس از میلاد ساخته شده است. این بنا به عنوان یک سکوی کوچک شروع شد و در نهایت به یک هرم با ارتفاع ۴۶ متر تبدیل شد. سکوهای مرتفع آن احتمالاً برای تشریفاتی استفاده میشده است که مردم بتوانند از زمین هم شاهد آن باشند. در مقبرههای مرتبط با این سازه، بقایای قربانیهای انسان و حیوان همراه با اشیاء خاکسپاری مانند سنگهای ابسیدین کشف شده است.
در کمتر از نیم کیلومتری جنوب «هرم ماه»، «هرم خورشید» قرار دارد. این هرم با ارتفاع بیش از ۶۳ متر، یکی از بزرگترین سازههای ایجاد شده در دنیای جدید «پیشا کلمبیا» است که در حدود سال ۲۰۰ میلادی ساخته شده است.
در سال ۱۹۷۱، یک گروه باستانشناسان تونلی را در زیر هرم کشف کردند که ورودی آن در نزدیکی «خیابان مردگان» قرار داشت. آنها تونل را کاوش کردند و دریافتند که به یک اتاقک به شکل برگ شبدر منتهی میشود که متأسفانه در دوران باستان غارت شده بود. این غار احتمالاً برای انجام مراسم خاصی مورد استفاده قرار میگرفته است.
کشف دیگری که اواخر سال گذشته اعلام شد، گنجینه کوچکی از هدایا بود که ممکن است به زمان شروع ساخت هرم بازگردد. در میان اقلام یافتشده یک نقاب مارپیچ سبز وجود داشت که ممکن است تصویرگر چهره یک فرد باستانی باشد.
«معبد مار پَردار»
«معبد مار پَردار» که به نام «La Ciudadela» نیز شناخته میشود، در جنوب «هرم خورشید» واقع شده است. نقطه کانونی این بنای تاریخی یک هرم شش پلهای کوچکتر از دو نمونه دیگر در «خیابان مردگان» است. دو مجتمع آپارتمانی واقع در نزدیکی آن نیز ممکن است محل سکونت اشرافزادگان شهر بوده باشند.
گمان میرود این هرم در قرن سوم پس از میلاد ساخته شده است. در این سازه سرهایی متناوب تصویرگر «کوئتزالکواتل»، خدای آزتکها و موجودی هستند که به نظر میرسد «تلالوک» (Tlaloc)، دیگر خدای «آزتک»ها را به تصویر میکشد.
گور حدود ۲۰۰ نفر در نزدیکی این هرم کشف شده است. بسیاری از آنها مردان جوان بودند و پیشکشهای کنار گورها نشان میدهد جنگجو بودند. این نکته که بسیاری از آنها با مچهای ضربدری در پشت کمر پیدا شدند، نشان میدهد آنها را بسته بودند و به دلایلی قربانی شدهاند. زنان جوان و چند مرد مسن نیز به همراه پیشکش پیدا شدند.
هنرهای نقش بسته روی دیوار
«تئوتیئواکان» به خاطر نقاشیهای دیواری رنگارنگش شهرت دارد. آنها را میتوان در بسیاری از مجتمعهای آپارتمانی شهر و همچنین در ساختمانهای دیگری که به عنوان کاخها و معابد شناخته میشوند، پیدا کرد. در میان نقوشی که میتوان دید، تصاویری از خدای طوفان آزتکها و همچنین خدایی است که محققان آن را «الهه بزرگ» مینامند. نقوش دیگر شامل پرندگان، پلنگ، جغد و مارِ پردار است.
با بررسی برخی از هرمهای مشهور این شهر مشخص شد که «تئوتیئواکان» چند زمینلرزه شدید را در فاصله ۱۰۰ تا ۶۰۰ میلادی تجربه کرده است.
باستانشناسان فکر میکنند زلزلههای بزرگ نه تنها به اهرام شهر آسیب فیزیکی وارد کرده، بلکه ممکن است به بیثباتی ساختارهای اجتماعی و سیاسی آن منتهی و در نهایت به نابودی شهر منجر شود.
انتهای پیام