از سدسازی‌های ترکیه تا تنفس گرد و خاک در ایران
تاریخ انتشار: ۵ خرداد ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۵۰۹۰۷۷۹
به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری فارس، گرد و غبار و ریزگردها در یک هفته گذشته، زیست ساکنان استان‌های غربی و جنوبی تا مرکزی کشورمان را تحت‌الشعاع قرار داده است. پدیده‌ای که به تأکید نهادها و مسئولین بخش عمده آن با منشأ خارجی است. تصاویر ماهواره‌ای نیز عراق و شمال شرق سوریه را دو کانون اصلی تولید ریزگردها معرفی می‌کنند.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
به گفته «علی سلاجقه» رئیس سازمان حفاظت محیط زیست ۷۰ درصد ریزگردها منشأ خارجی دارد و خاستگاه آن کشورهای عراق، سوریه و عربستان سعودی است. به گفته وی ۲۷۰ میلیون هکتار کانون گرد و غبار در اطراف ایران وجود دارد که ۱۲۷ میلیون تن ریزگرد تولید می‌کند و می‌بایست با دیپلماسی محیط‌زیستی به دنبال مهار آن بود.
حسین امیر عبداللهیان وزیر امور خارجه ایران نیز در بیستم اردیبهشت در صحن علنی مجلس شورای اسلامی زبان به انتقاد از سیاست سدسازی ترکیه گشود و گفت که نباید بگذاریم برخی از کشورها از جمله ترکیه، از فضای عدم وجود یک ساز و کار بین المللی در راستای تغییر شرایط زیست محیطی چه در ایران و چه در عراق استفاده کنند.
دو روز بعد وزارت خارجه ترکیه در بیانیه‌ای مدعی شد که گرد و خاک و طوفان شن به طور عمده مسأله‌ای طبیعی است و ارتباطی به سدسازی‌های این کشور ندارد. در این بیانیه آمده بود که منشأ اصلی ریزگردها آفریقا و جنوب غرب آسیا است. (بیشتر بخوانید)
پس از آن «رضا بیاتی» مشاور سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور ادعای ترکیه مبنی بر ورود گرد و غبار از صحرای آفریقا را رد کرد و گفت که پایش‌ها و بررسی‌های روزانه از طریق تصاویر ماهواره‌ای مودیس نشان می‌دهد منشأ گردوغباری که ۷ آوریل به سمت ایران آمد از ناحیه کانون گردوغبار غرب موصل و از جنوب ترکیه در مرز با عراق است و این تصاویر ثبت و آرشیو شده است.
او تأکید کرد: «رصد تصاویر ماهواره‌ای مودیس، حرکت گردوغبار به سمت ایران از منطقه صحرای آفریقا را نشان نمی‌دهد و ما با اظهاراتی از این دست کاملاً مخالفیم.»
مشاور سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور گفت: با احداث سد آتاتورک در ترکیه بر سرشاخه‌های رودخانه‌های دجله و فرات که ۱۰ تا ۱۵ برابر سدهای ایران هستند، میزان آب این رودخانه‌ها که دشت‌های عراق را مشروب می‌کند کم شده و از این رو بسیاری از هورها در پایین‌دست حوضه دجله و فرات از بین رفته‌اند.
رضا بیاتی: رصد تصاویر ماهواره‌ای مودیس، حرکت گردوغبار به سمت ایران از منطقه صحرای آفریقا را نشان نمی‌دهد و ما با اظهاراتی از این دست کاملاً مخالفیم
در ادامه تصویر ماهواره‌ای را مشاهده می‌کنید که نشان می‌دهند که در روز پنجشنبه مورخ ۱۸/۱/۱۴۰۱ (۷ آوریل) در شرق سوریه و شمال‌غرب عراق پدیده گرد و غبار در حال شکل‌گیری است.
حرکت توده گردوغبار (به رنگ صورتی) از سمت «دیرالزور»، «رقه» و «حسکه» در سوریه شروع و کل کشور عراق را درنوردیده و سپس وارد ایران می‌شود.
پروژه گاپ
رودهای دجله و فرات منشأ تمدن در غرب آسیا محسوب می‌شود، دو رودی که در طول هزاران سال عامل آبادانی و تجمع انسانی در اطراف آن بوده است؛ حال از ۳۰ سال پیش به این سو به تدریج از میزان آب ورودی به این رودها کاسته شده و تأثیرات متعدد آن از کاهش تولید محصولات کشاورزی و مهاجرت عمده روستانشینان به شهرها در عراق و سوریه تا از بین رفتن پوشش گیاهی و تالاب‌ها و نخلستان‌ها تا هوای تنفسی مردم منطقه، طیف وسیعی را در بر می‌گیرد.
ماجرا این است که ترکیه از سال ۱۹۳۶ ایده یک پروژه راهبردی به نام گاپ (به ترکی استانبولی Guneydogu Anadolu Projesi و به اختصار GAP) را در ذهن پرورانده و پروژه گاپ هرچند سابقه چندین ده ساله دارد اما به طور جد از سال ۱۹۸۰ از سوی دولت ترکیه پیگیری شده است. آنکارا مدعی است که هدف از این پروژه کاهش محرومیت منطقه‌ای به وسیله افزایش درآمدها و استاندارد زندگی و همچنین افزایش ثبات اجتماعی و رشد اقتصادی و ایجاد شغل به ویژه در مناطق روستایی است. این پروژه ۹ استان ترکیه را دربر می‌گیرد که شامل آدیامان، باتمان، دیاربکر، غازی‌عینتاپ، کیلیس، سیرت، شانلی‌اورفه، ماردین و شرناق می‌باشد که در حوضه رودخانه‌های فرات و دجله و در میان‌رودان شمالی قرار دارند.
متأسفانه بسیاری سال‌ها نسبت به خطرات زیست محیطی پروژه گاپ ترکیه کم توجه بودند تا اینکه به تدریج سر و کله ریزگردها پیدا شد. به طوریکه با ساخت و آبگیری سد آتاتُرک به عنوان بزرگترین سد ترکیه و اروپا بر روی رود فرات در سال ۱۹۹۰، شمال سوریه در وهله اول و سپس نخلستان‌ها و دریاچه‌های مرکزی و جنوبی عراق با بحران کم آبی مواجه شده و با یک طوفان، سوغات شوم ریزگردها وارد استان‌های جنوبی ایران شد.
نابودی بیش از شش و نیم میلیون هکتار از اراضی کشاورزی عراق، سوریه، ایجاد کانون‌های فرسایش بادی و تولید گرد و خاک، خشکی عراق و گرد و غبار برخاسته از این کشور بر روی ایران آسیب‌های جبران ناپذیری است که دولت ترکیه با سدسازی و بی توجهی به منافع کشورهای حوزه دجله و فرات عامل آن شده است.
رود دجله. منطقه جسرالصرافیه بغداد.۷ می۲۰۲۲
در پی ممانعت ترکیه از ورود آب فرات به سوریه و سپس عراق با ساخت سد آتاترک، ضربه بزرگی به تالاب هورالعظیم وارد آمد به طوری که این تالاب که روزگاری اکوسیستم منطقه را تنظیم کرده و محل صید و امرار معاش مردم منطقه بود، رو به خشکی نهاد.
رجب طیب اردوغان در ۱۵ آبان ۱۴۰۰ نیز سد بزرگ «ایلیسو» را بر روی رود دجله افتتاح کرد. این سد گنجایش ۴۳ میلیارد متر مکعب آب یعنی سه برابر سد کرخه (بزرگترین سد ایران) را دارد و پس از آتاتُرک دومین سد بزرگ ترکیه محسوب می‌شود و دولت آنکارا امید دارد که بتواند با استفاده از آن ۱۲۰۰ مگاوات برق تولید کند.
اردوغان در مراسم افتتاح سد ایلیسو آبان ۱۴۰۰
اهالی شمال و شمال شرق سوریه پیش از مردم دیگر کشورها و مناطق آثار پروژه گاپ را با سد سازی بر روی رود فرات احساس کرده‌اند. استان‌های الحسکه، دیرالزور و شمال رقه با تولید انبوه گندم و غلات شناخته می‌شوند و رود فرات اصلی‌ترین منبع تأمین آب زمین‌های کشاورزی این منطقه است. در سال‌های اخیر حجم آب رود فرات به شکل قابل توجهی کاهش یافته و برخی از انشعابات آن نیز به خشکی گراییده و علاوه بر خشکی زمین‌های کشاورزی، موجب بیابان زایی در مناطق پایین‌تر یعنی شرق حماه، استان حمص و جنوب دیرالزور به عنوان کانون اصلی ریزگردها شده است.
به گزارش شبکه ماهواره‌ای «تلویزیون سوریه» (مستقر در استانبول) علاوه بر جنگ و تروریسم، مخاطرات طبیعی حاصل از خشکی و کم آبی رود فرات در ۷۰ سال گذشته در سوریه بی سابقه بوده است، به طوریکه زندگی بیش از ۱۲ میلیون نفری که در مناطق اطراف این رود به کشاورزی مشغول بوده و روزی خود را از فرات می‌گیرند را به خطر انداخته است.
در این راستا شورای امور پناهندگان نروژ طی بازدیدی که از شمال شرق سوریه داشته اعلام کرده بود که این وضعیت موجب از بین رفتن توازن غذایی و تغییر سبک زندگی در کل منطقه می‌شود.
همچنین سدهای شمال سوریه نیز به دلیل کاهش آب ورودی به پشت سد با خطر از کار افتادگی مواجه شده‌اند. کاهش آب فرات و آلودگی آن همچنین اردوگاههای آوارگان جنگی در مناطق شمال شرق سوریه را بیش از قبل در معرض انواع بیماری‌ها از جمله وبا قرار داده است.
کاهش محسوس آب ورودی به فرات در کنار تسلط شبه‌نظامیان همسو با ترکیه بر مراکز پمپاژ آب در استان الحسکه شرایط را به جایی رسانده که دولت سوریه مجبور به آبرسانی با تانکر برای مردم شهر «قامشلی» شده است.
خشکی و کم آبی رود فرات در ۷۰ سال گذشته در سوریه بی سابقه بوده است، به طوریکه زندگی بیش از ۱۲ میلیون نفری که در مناطق اطراف این رود به کشاورزی مشغول بوده و روزی خود را از فرات می‌گیرند را به خطر انداخته است.
کاهش قابل توجه آب ورودی به دجله و فرات صرفا تبعات زیست محیطی در پی ندارد و این مسأله اولین اثر مستقیم این اقدام محسوب می‌شود و در ادامه باید منتظر تبعات اجتماعی، اقتصادی و امنیتی باشیم. نابودی کشاورزی، کاهش تولید مواد غذایی، خالی شدن روستاها، مهاجرت به شهر و حاشیه‌نشینی و معضلات پشت سر آن و در نهایت ناآرامی‌ها و اعتراضات از اثرات ثانویه یک بحران محیط زیستی است، به طوریکه کمبود آب در استان‌های جنوبی عراق یکی از دلایل اعتراضات مردمی در سال‌های ۲۰۱۸ به این سو بوده است.
از سوی دیگر تاکنون مقاله‌های متعددی در خصوص تأثیر بحران زیست محیطی و کم آبی در آغاز جنگ داخلی سوریه نوشته شده و کارشناسان متعددی ریشه ناآرامی‌های سوریه را افزایش جمعیت شهرها و موج مهاجرت روستاییان و افزایش مشکلات معیشتی در پی آن، می‌دانند.
#سدود ترکیا تقتلنا
هیچ چیزی برای انسان اولویت تنفس را ندارد، هوایی که بتوان وارد شش‌ها کرد و به سرفه نیفتاد. شهرهای عراق در هفته‌های گذشته شرایط بی سابقه‌ای را تجربه کردند، همان‌طور که میزان گرد و غبار در شهر تهران نیز در ۱۲ سال گذشته بی سابقه بوده است. در برخی شهرهای غرب کشورمان، شاخص آلودگی هوا از ۵۰۰ نیز فراتر رفت.
در عراق کاربران شبکه‌های اجتماعی از هشتگ «سدود ترکیا تقتلنا» (سدهای ترکیه ما را می‌کشند) استفاده کرده و تصاویر اوضاعی که گرد و غبار بر سر زندگیشان آورده را به اشتراک گذاشتند.
البته در مقابل نیز برخی جریان‌های داخلی در عراق و همسو با ترکیه نیز تلاش کرده‌اند در راستای ایران‌هراسی، در این موضوع نیز ایران را عامل مشکلات عراق معرفی کرده و آنکارا را مبری کنند و بی محابا نوشتهاند که ایران عامل خشکی رود دجله است که البته با واکنش دیگر کاربران مواجه شده‌اند و برخی نوشتهاند که دجله و فرات گویا از ایران سرچشمه می‌گیرند.!
جغرافیا به مثابه اهرم قدرت
دولت ترکیه از پیوستن به کنوانسیون استفاده غیرکشتیرانی از جریان‌های آبی بین‌المللی خودداری کرده است. این کنوانسیون در می ۱۹۹۷ در نیویورک به تصویب رسید و تنها سند بین‌المللی ناظر بر جریان‌های آب شیرین مشترک جهان است. این کنوانسیون کشورها را موظف کرده است که منابع آبی مشترک را به صورت «عادلانه» و «منصفانه» مصرف و از «ضرر رساندن» به همدیگر خودداری کنند. ترکیه مدعی است که این کنوانسیون در موضوع دجله و فرات به نفع کشورهای پایین دستی این رودها تنظیم شده و طبق منافع آن‌هاست.
به نظر می‌رسد ترکیه تلاش دارد از تمامی فرصت‌ها و امکانات طبیعی و غیر طبیعی برای تحمیل خود به کشورهای منطقه بهره ببرد. در اینجا ما با مسأله جغرافیا به عنوان یک اهرم قدرت مواجه هستیم. اردوغان در سخنرانی خود در مراسم افتتاح سد ایلیسو گفته بود که جهان و ترکیه با بحران آب مواجه است و ترکیه باید از تمامی توان برای محافظت از خود در برابر بحران غذایی ناشی از خشکسالی بهره ببرد و نمی‌تواند حتی یک قطره از منابع آبی خود را هدر دهد.
ترکیه و اردوغان هر هدفی در پشت این سدسازی‌ها داشته باشند، اما تبعات منفی آن قابل انکار نیست و آثار آن گریبانگیر ایران نیز شده است. هرچند علاج واقعه پیش از وقوع آن باید صورت می‌گرفت و اکنون دیگر برای مقابله با سدسازی‌های ترکیه دیر است، اما می‌توان با تحت فشار قرار دادن آنکارا و استفاده از اهرم‌های مختلف فشار، ترکیه را برای آزادسازی حجم بیشتری از آب پشت سدهای خود به روی دجله و فرات و یا همکاری در جهت مدیریت یکپارچه کانون‌های گرد و غبار در حوضه دجله و فرات در کنار عراق و سوریه مجاب یا مجبور کرد و به قطع یقین تعلل در این موضوع، تبعات وخیم‌تری را در آینده نه چندان دور تحمیل خواهد کرد. در این میان همکاری و هم‌افزایی میان دولت‌های ایران، عراق و سوریه به عنوان سه کشور آسیب دیده از سیاست‌های آبی ترکیه، می‌تواند راهگشا باشد.
تألیف: رضا دهقانی
انتهای پیام/
منبع: فارس
کلیدواژه: سدسازی ریزگرد آلودگی هوا گرد و خاک در تهران تهران تصاویر ماهواره ای شمال شرق سوریه گرد و غبار دجله و فرات آب ورودی زیست محیطی سدسازی ها پروژه گاپ رود فرات بی سابقه بر روی کم آبی
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.farsnews.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «فارس» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۵۰۹۰۷۷۹ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
بازخوانی سفر اردوغان به عراق/ اهداف ژئوپلیتیکی ترکیه به بهانه مناسبات ژئواکونومیک
به گزارش جماران؛ پس از یک دهه، روز دوشنبه مورخ 3 اردیبهشت ماه، رجب طیب اردوغان؛ رییس جمهوری ترکیه به همراه هیئت بزرگی از جمله هاکان فیدان؛ وزیر امور خارجه، علی یرلیکایا؛ وزیر کشور، یاشار گولر؛ وزیر دفاع، اومر بولات؛ وزیر تجارت، آلپاسلان بایراکتار؛ وزیر انرژی، عبدالقادر اورال اوغلو؛ وزیر ترابری و زیرساخت، ابراهیم یوماکلی؛ وزیر کشاورزی و جنگلداری و فاتح کاچر؛ وزیر صنعت و فناوری، به عراق سفر کرد. اردوغان که آخرین بار در سال 2011 زمانی که نخست وزیر ترکیه بود به عراق سفر کرد، موضوعات زیادی از جمله مبارزه با تروریسم، تجارت، آب و انرژی در دستور کار اردوغان و محمد شیاع السودانی؛ نخست وزیر عراق قرار داشت.
اردوغان در این سفر با عبداللطیف راشد؛ رییس جمهوری عراق نیز دیدار کرد. اردوغان در یک کنفرانس خبری مشترک گفت: «من معتقدم که سفر من و توافقات امضا شده نقطه عطف جدیدی در روابط ترکیه و عراق خواهد بود. این سفر گامی رو به جلو در جهت تنظیم مجدد روابط دوجانبه بین آنکارا و بغداد است که با یک توافق چارچوب راهبردی که مجموعه‌ای از موضوعات مورد علاقه دوجانبه را پوشش می‌دهد، ضمیمه شده است.»
در این سفر، اردوغان تاکید کرد که آنکارا با کل جمعیت عراق صرف نظر از پیشینه قومی و مذهبی آن‌ها از جمله عرب‌های شیعه و سنی، کردها، ترکمن‌ها و غیرمسلمانان روابط و همکاری دارد. بنابراین، ترکیه دیدگاه همه جانبه خود را در قبال عراق تایید کرد.
اهداف سفر چه بود؟
در مجموع، بیش از 24 یادداشت تفاهم جداگانه از جمله همکاری در زمینه تجارت، خطوط حمل و نقل و ایجاد یک محور ترانزیتی بین‌المللی تحت «عنوان جاده توسعه»، نفت و انرژی، آب، کشاورزی، بهداشت و آموزش در طول این بازدید به امضا رسید. در این راستا، باسم العوادی؛ سخنگوی دولت عراق، با ارزیابی سفر اردوغان اظهار داشت که سفر اردوغان به عراق «نقطه شروع اصلی در روابط عراق و ترکیه است.»
همکاری برای مهار پ‌پ‌ک و شبه نظامیان کرد
در راس فهرست اولویت‌ها، همکاری ضد تروریسم، یعنی رسیدگی به مسئله حزب کارگران کردستان (پ‌ک‌ک)، که یک گروه جدایی‌طلب کردی با ایدئولوژی مارکسیستی-لنینیستی است و به دنبال ایجاد یک دولت خودمختار کردی در بخش‌هایی از این کشور که مقر و پناه گاه اصلی آن در منطقه نیمه خودمختار کردستان شمال عراق است، قرار دارد.
اگرچه ایالات متحده با گروه‌های کرد در مبارزه با داعش همکاری کرد اما از سال 1997 این گروه را به عنوان یک سازمان تروریستی خارجی اعلام کرد.
در این سفر وزیر امور خارجه ترکیه به همتای عراقی خود گفت: «ترکیه نمی‌خواهد عراق با درگیری‌های داخلی همراه شود ترکیه مصمم است برای ثبات عراق تلاش کند؛ چراکه توسعه ظرفیت و توانایی دولت مرکزی عراق پیش شرط اصلی برای بهبود روابط دوجانبه بین کشورهاست.»
به نظر می‌رسد ترکیه قرار است زمینه و بستر لازم برای یک حمله همه جانبه به شبه نطامیان کرد مستقر در عراق به ویژه پ‌پ‌ک به عنوان مهمترین تهدید برای ترکیه فراهم و رضایت عراق را برای این اقدام به دست آورد.
آنچه از گزارش‌های رسانه‌های بین‌المللی پیداست بر این موضوع دلالت دارد که ترکیه قرار است در تابستان امسال برای یک حمله بزرگ علیه پ‌ک‌ک آماده شود. این عملیات بی شک برای پاکسازی پایگاه‌های کردی در امتداد مرزهای مربوطه به دوکشور برای توسعه پروژه جاده توسعه خواهد بود.
ماه گذشته میلادی، در نشست بین وزرای خارجه عراق و ترکیه، شورای امنیت ملی عراق حضور پ پ ک در خاک عراق را غیر قانونی و نامشروع اعلام کرد.
ترکیه سابقه اخیر حملات زمینی و هوایی به مناطق مشکوک پ ک ک در کردستان عراق را دارد. با این حال بغداد از نقض حاکمیت خود شکایت دارد، بنابراین مذاکرات این هفته با هدف حل این موضوع در آینده انجام می‌شود.
اردوغان در بغداد و اربیل با مقامات دولت مرکزی و اقلیم کردستان دیدار کرد. ترکیه در تلاش است تا مواضع متعادلی بین بغداد و اربیل حفظ کند زیرا مهمترین عامل در توسعه روابط ترکیه و عراق روابط بغداد و اربیل است. هر چه روابط بین دولت مرکزی و حکومت اقلیم کردستان تضاد برانگیزتر باشد، همکاری بین ترکیه و عراق کمتر خواهد شد. بنابراین، ترکیه می‌خواهد در حل مشکلات بین دو دولت نقش آفرینی کند.
جاده توسعه
جاده توسعه یک پروژه کریدور ترانزیتی بلندپروازانه که برای رقابت با کانال سوئز در نظر گرفته شده است و بخشی از قرارداد 17 میلیارد دلاری است که توسط عراق، ترکیه، قطر و امارات متحده عربی امضا شده است. جاده توسعه به طول 1200 کیلومتر، بندر بزرگ فاو در بصره را از طریق زیرساخت‌های حمل و نقل و لجستیک به ترکیه و اروپا متصل می‌کند. اما نگرانی‌های فزاینده‌ای وجود دارد که پ.ک.ک می‌تواند چشم انداز جاده توسعه عراق-ترکیه را تهدید کند.
با این حال، این پروژه رقبای قابل توجهی دارد. ابتکار کمربند و جاده چ (BRI)، ابتکار عمل امضای سیاست خارجی پکن و همچنین کریدور اقتصادی هند-خاورمیانه-اروپا (IMEC) که اولین بار در جریان نشست G-20 اعلام شد، همگی پروژه‌های ترانزیتی بین‌المللی است که در دستور کار کشورها قرار دارد.
گفتنی است؛ در نشست سپتامبر گذشته در دهلی نو، یک یادداشت تفاهم برای IMEC توسط ایالات متحده، هند، اتحادیه اروپا، امارات متحده عربی، عربستان سعودی، فرانسه، آلمان و ایتالیا امضا شد.
قرارداد این پروژه در زمانی انجام می‌شود که اهمیت وجود مسیرهای تجارت و حمل و نقل جایگزین برای زنجیره‌های تامین جهانی و جابجایی کالا در کانون توجه جامعه بین‌المللی قرار گرفته است.
همه‌گیری COVID-19، حمله روسیه به اوکراین و تنش‌های اخیر در خاورمیانه که مسیر دریای سرخ را مختل کرد، جایگزین‌هایی برای پایداری و اجتناب از اختلالات را ضروری کرده است.
تجارت انرژی در سایه بحران آب
علاوه بر این، ترکیه و عراق مایل به فعال شدن مجدد خط لوله نفت عراق-ترکیه که در دهه گذشته غیرفعال بوده و جریان نفت منطقه شمالی عراق به ترکیه و بازار بین‌المللی را همراه می‌کند، هستند.
خط لوله نفت عراق-ترکیه زمانی حدود 0.5 درصد از عرضه جهانی نفت را تامین می‌کرد و بیش از یک سال است که به دلیل ادعاها و اقدامات متقابل، از جمله ارسال پرونده به اتاق بازرگانی بین‌المللی (ICC) از سوی عراق، فعال نیست و حکمی از سوی دیوان بین‌المللی کیفری صادر شده است که بر اساس آن ترکیه باید 1.5 میلیارد دلار غرامت به عراق بپردازد.
همچنین انتظار می‌رود امکان بحث‌های فنی و همکاری در مورد مسائل مربوط به آب بین دو همسایه در مورد منابع آب فرامرزی هر دو رود فرات و دجله فراهم شود. عراق آنکارا را به محدود کردن جریان آب متهم کرده و از ترکیه می‌خواهد حجم آب پایین دستی را در امتداد این دو رود افزایش دهد.
با این حال، آنکارا می‌گوید اجازه جریان آب را می‌دهد اما مشکل به منابع آب و مدیریت فنی آب در عراق مربوط می‌شود. اردوغان در این سفر گفت: «ما باید طرح‌های جدید، برنامه‌های سازگار با شرایط آب و هوایی در حال تغییر و استفاده پایدار از آب را تهیه کنیم. به خاطر داشته باشید که ترکیه به اندازه عراق به آب نیاز دارد. ما کشور پرآبی نیستیم و در واقع جزو کشورهایی هستیم که تنش آبی دارد. مگر اینکه به زودی طرح‌های جدیدی ایجاد کنیم، می‌توانیم از نظر تامین آب با چالش مواجه شویم. ما به اقدامات دقیق نیاز داریم.»
ترکیه انتظار دارد که مسئله آب از نظر فنی حل شود و موضوع به اختلاف سیاسی تبدیل نشود. اردوغان تاکید کرد: : «آب موضوع درگیری نیست، موضوعی است که از طریق همکاری به منافع مشترک ما کمک می‌کند.»
بازی ترکیه با کارت عراق
آیا این واقعا یک نقطه عطف است؟ در این سفر ترکیه چه به دست آورد و عراق چه به دست می‌آورد؟ ترکیه، امارت و قطر در ساخت یک کریدور در خاک عراق همکاری می‌کنند که قرار است تا سال 2050 تکمیل شود. اردوغان به صراحت گفت ترکیه خود به آب نیاز دارد، یعنی انتظار بالایی برای رهاسازی منابع آبی از ترکیه نداشته باشید.
خطوط نفت شمال عراق باز گشایی می‌شود و بدون شک برای احیای این جریان انرژی عراق باید از غرامت 1.5 میلیارد دلاری خود چشم پوشی کند تا ترکیه نیز برای احیای این خطوط همکاری کند.
ترکیه به بهانه محور ترانزیتی جاده توسعه، قرار است شبه نظامیان مستقر در خاک عراق را سرکوب کند و این مسئله بی شک با ورود و عملیات گسترده‌تری در خاک عراق همراه خواهد بود. این یعنی ورود ترکیه به خاک عراق که نشان دهنده ناتوانی دولت عراق در ایجاد ثبات در خاک خود است.
اردوغان به خوبی یک بازی ژئوپلیتیکی در منطقه را به بهانه توسعه ژئواکونومی آغاز کرده و این میان عراق از وزن ژئوپلیتیکی پایین‌تری نسبت به ترکیه برخوردار است. دولت عراق همه امتیازهای خود را در سبد ترکیه گذاشت و دست آوردهای بسیار کمتری نسبت به ترکیه کسب کرد.
برخی قرارداها در زمینه کشاورزی و فناوری آب دست آورد دولت عراق است. در حالی که منطقه اقلیم کردستان به عنوان یک حائل میان دولت عراق و ترکیه عمل می‌کند در صورت محقق شدن برنامه‌های اردوغان در عراق، بی شک عراق کارت بازی دیگری ندارد که در برابر ترکیه ارائه دهد.
از بعد جغرافیای سیاسی عراق یک کشور چند دسته است که زمینه‌های ایجاد اختلاف در آن بسیار بالا است و حتی در صورت محقق شدن برنامه‌های ترکیه در عراق بر سر مناطق کرد نشین هیچ ضمانتی وجود ندارد که ثبات در کشور عراق همچنان برقرار باشد.
ریشه اختلافات قومی و ظهور چندین گروه تروریستی در دهههای اخیر نشان دهنده آن است که در این کشور زمینه و بستر وجود بی ثباتی بسیار بالا است.
در حالی که ایران در چند دهه اخیر تلاش بالایی در جهت مبارزه با تروریسم در این کشور کرده و بی شک وجود ثبات در عراق نتیجه کمک‌های ایران است، اما دولت‌مردان این کشور بجای همکاری با همسایه شرقی همه امتیازهای خود را در سفر اردوغان به ترکیه واگذار کردند. باید دید که در آینده آیا ترکیه به برنامه‌های خود در قبال عراق عمل می‌کند یا خیر؟ اما هر چه باشد پیشینه روابط دوجانه کشورهای ترکیه و عراق نشان داده است که ترکیه الزام و اجباری برای تعهد به وعده‌های خود در قبال عراق ندارد.
پلمب بیمارستان محب مهر به دلیل کشف حجاب صحت ندارد