چالشهای حفظ گونههای حیاتوحش چیست؟
تاریخ انتشار: ۷ خرداد ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۵۱۰۰۷۸۵
زیستگاهها و حیاتوحش بهعنوان بخشی از موجودی محیطزیست هر کشور جایگاه مهمی در آینده توسعه پایدار آن کشور دارند. مدیریت منابع محیطزیست بهویژه حیاتوحش براساس رویکردهای مرسوم، مشکلات متعددی پیش روی این منابع قرار داده است.
به گزارش خبرنگار ایمنا، امروزه تخریب زیستگاه و افت کیفیت آنها، کشاورزی و توسعه ناپایدار، شکار غیرقانونی و قاچاق حیاتوحش و برداشت بیشازحد، بزرگترین تهدیدها برای حیاتوحش و تنوع زیستی است.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
یکی از علل تلف شدن پلنگ قائمشهر نبود تجهیزات زندهگیری حیاتوحش توسط اداره کل محیطزیست آن استان بود، تجهیزاتی که اگر موجود بود شاید یکی از گونههای حیاتوحش هماکنون زنده بود و به طبیعت برمیگشت، حال پرسش اصلی اینجاست که استان اصفهان با دارا بودن تنوع زیستمحیطی فراوان، حیاتوحش آن در چه وضعیتی است و مهمتر از همه اداره کل محیطزیست استان اصفهان در بحث مراقبت و تجهیزات زندهگیری حیوانات در چه وضعیتی است، ازاینرو با حسین اکبری، معاون محیطزیست طبیعی و تنوعزیستی ادارهکل حفاظت محیطزیست استان اصفهان گفتوگویی داشتهایم که در ادامه میخوانید.
استان اصفهان ازلحاظ تنوع زیستمحیطی و حیاتوحش در چه وضعیتی قرار دارد؟
استان اصفهان حدود ۱۰ میلیون ۷۰۰ هزار هکتار وسعت دارد و به دلیل اینکه این استان از چهار هزار و ۴۵۰ متر از کوهستانهای زاگرس در جنوب غرب اصفهان تا نواحی کویری در دشت کویر مرکزی بالغبر سه هزار و ۷۰۰ متر اختلاف ارتفاع دارد، به همین جهت این استان دارای اقلیم و زیستگاههای بسیار متنوع است. تاکنون ۴۵۹ گونه مهرهدار در استان اصفهان شناساییشده است که شامل ۳۰۲ گونه پرنده، ۶۵ گونه پستاندار، ۳۲ گونه پرنده، ۴۳ گونه خزنده، ۸ گونه دوزیست و بالغبر دو هزار گونه گیاهی مختلف است.
استان اصفهان دارای چند منطقه حفاظتشده است؟
این استان دارای ۱۲ منطقه حفاظت شده است که بالغبر یکمیلیون و ۷۰۰ هزار هکتار وسعت دارد علاوه بر آن دارای ۱۰ منطقه شکارممنوع است که درمجموع بالغبر ۵۰۰ هکتار این مناطق وسعت دارند همچنین این استان دارای یک زیستگاه تالابی است. درمجموع استان اصفهان دارای دو میلیون و ۲۰۰ هزار هکتار مناطق تحت مدیریت و شکارممنوع دارد.
چندگونه از حیاتوحش استان وحش در معرض خطر انقراض هستند؟
استان اصفهان حدود ۲۵ گونه مختلف جزو گونه آسیبپذیر، کمیاب و نیز درخطر انقراض دارد. وقتی از سطح درخطر انقراض صحبت میشود، این موضوع به مواردی شامل تعیین طبقات حفاظتی و وضعیت گونه در فهرست قرمز نیازمند مطالعات علمی دقیق براساس متغیرهای مختلف ازجمله میزان جمعیت، نسبتهای جنسی، نرخ کاهش، محدوده پراکنش، وسعت زیستگاه و تهدیدهای بالفعل گونه و زیستگاه آن و بهویژه میزان جمعیت و مشاهدات در دورههای زمانی ۱۰ ساله است و براساس نتایج و شاخصهای مختلفی گفته میشود گونه موردنظر در چه سطح تهدید قرار دارد و آنگونه جانوری درخطر انقراض قرار دارد یا خیر؟ از گونههای شاخص حیاتوحش کمیاب و در معرض خطر استان اصفهان میتوان به یوزپلنگ آسیایی که بهشدت در معرض انقراض بوده، پلنگ ایرانی، گونههای گربه شنی، سیاهگوش، گربه پالاس، شاهین، بالابان، هوبره و جبیر (غزال مینیاتوری) اشاره کرد.
یوزپلنگ در کدام منطقه اصفهان دیده شده است؟
وجود یوزپلنگ آسیایی درگذشته در پناهگاه حیاتوحش عباسآباد نائین قطعی و تصویربرداری شده است و در مناطق دیگر از حاشیه زیستگاههای بیابانی استان اصفهان همچون پناهگاههای یخاب، کوه بزرگی و خارو امیدواریم یوزپلنگ ایرانی هنوز وجود داشته باشد چراکه این مناطق جزو زیستگاهها و گستره پراکنش تاریخی این گونه است و به دلیل شرایط زیستگاهی بکر، وجود طعمه، امنیت و وسعت بسیار زیاد احتمال کمی از بقای اینگونه ارزشمند وجود دارد که نیازمند مطالعات و پایشهای دقیق از جمله با روش دوربینگذاری تلهای است.
اداره کل حفاظت محیطزیست استان اصفهان غیر از منطقه عباسآباد بهصورت مستند، نتوانسته ادامه اینگونه را در دیگر مناطق فوقالذکر با تصویر اثبات کند اما ناامید نیستم زیرا یوزپلنگ ایرانی گونه مختص زیستگاههای بیابانی دورافتاده است که چنین زیستگاههای گسترده در اصفهان وجود دارد و به مطالعات خود ادامه میدهیم.
خوشبختانه درنتیجه حفاظت مؤثر و تلاشهای گسترده و بیوقفه حفاظتی و احیای زیستگاه و جمعیت طعمه طی دو دهه گذشته، وجود پلنگ در پناهگاه حیاتوحش عباسآباد از هفت سال پیش تاکنون قطعی شده است و در حال حاضر در این منطقه جمعیت زادآور و پویایی از پلنگ ایرانی وجود دارد و همچنین در زمستان سال گذشته در منطقه قمصر و برزک کاشان حضور پلنگ ایرانی اثبات شد.
در دهههای گذشته کدام گونه از حیاتوحش استان اصفهان منقرضشده است؟
برای اینکه اثبات شود که گونهای از حیاتوحش منقرض شده است باید آنگونه در طول چند دهه مشاهده نشود. گورخر آسیایی گونهای شاخص از حیاتوحش که بهصورت جمعیتهای محلی در جغرافیای استان اصفهان بوده انقراض پیدا کرده، آخرین مشاهدات اینگونه در زیستگاههای بیابانی استان اصفهان در شهرستانهای نائین، اردستان، آران و بیدگل و اطراف تالاب گاوخونی مربوط به حدود ۴۰ تا ۵۰ سال پیش بوده است که به دلیل نبودن زیرساختها و نیروی حفاظتی از بین رفته است.
البته اداره کل محیطزیست استان اصفهان طرحی مدنظر دارد که گورخر آسیایی را در زیستگاههای بیابانی استان اصفهان بتواند دوباره معرفی و احیا کند. طی ۳۰ تا ۵۰ سال گذشته برخی جمعیتهای محلی از دیگر گونهها هم حذف شده است که میشود میتوان به حذف لکهای آهو، قوچ و میش، کل و بز، پلنگ، سیاهگوش و یا گونههای دیگر در مقیاس محلی در برخی شهرستانها اشاره کرد.
کدام گونه از حیاتوحش استان اصفهان بیش از سایر گونهها شکار غیرمجاز شده است؟
گونههای پستانداری که در استان اصفهان بیشتر شکار غیرمجاز میشوند شامل گونههای آهو، قوچ و میش، کل و بزو جبیر است. خشکسالیها رابطه مستقیمی با شکارهای غیرمجاز دارد، هرچقدر خشکسالی بیشتر باشد باعث میشود گونههای حیاتوحش از مناطق امن و حفاظت شده، خارج و به مناطق دیگر بروند که همین امر باعث شکار مجاز آنها میشود.
در گونه پرندگان وضعیت شکار غیرمجاز چگونه بوده است؟
از میان پرندگان هم کبک، تیهو، انواع باقرقره، کبوتر و هوبره بیشتر شکار غیرمجاز میشوند. برخی پرندگان شکاری مثل عقاب طلایی، شاهین، بحری و بالابان و پرنده هوبره هم با تهدید زندهگیری و قاچاق مواجه هستند.
برای کاهش تصادفات جادهای و تلف شدن حیاتوحش چه اقداماتی انجام شده است؟
تصادفات جادهای و تلف شدن گونههای حیاتوحش، واقعیتی انکارناپذیر است و در استان اصفهان به دلیل اینکه بسیاری از جادههای اصلی از داخل (بالغبر ۲۲۰ کیلومتر) و حاشیه مناطق حفاظت شده (بالغبر ۳۴۰ کیلومتر) میگذرند و شبکه گستردهای از جادهها از داخل مناطق شکارممنوع و یا زیستگاههای آزاد عبور میکند، شاهد تلف شدن قابلتوجهی از گونههای حیاتوحش دراثر تصادفات جادهای هستیم اما به دلیل کمبود نیروهای پایش و حفاظت محیطزیست در استان اصفهان شاهد تعدادی از گونههای حیاتوحش تلف شده دراثر تصادفات جادهای هستیم. اینگونهها شامل طیف متنوعی از گوشتخواران، سم داران، خزندگان و بعضی پرندگان هستند.
اداره کل محیطزیست استان ازلحاظ تجهیزات زندهگیری حیوانات، نیروی انسانی و دامپزشکان متخصص حیاتوحش چه وضعیتی دارد؟
ازنظر زیرساختها و تجهیزات ضروری حفاظتی، زندهگیری و تیمارداری حیاتوحش در مواقع اضطرار و هم ازنظر نیروی متخصص و آموزشدیده زندهگیری و تیمارداری با توجه به گستره پهناور استان و مسافتهای طولانی با کمبودهای جدی روبهرو هستیم حتی این اداره کل در تجهیزات نوین حفاظتی همچون پرباد، دوربینهای پایش آنلاین با کمبودها و فقر بسیاری مواجه است.
اما اداره کل حفاظت محیطزیست استان اصفهان برای تهیه و خرید این وسایل درگذشته اقداماتی داشته و در سالهای اخیر تلاش کرده است که نیازها را فهرست نماید و به دنبال تهیه تجهیزات باشد و البته سازمان حفاظت محیطزیست نیز تقویت استانها در این زمینه را در دستور کار جدی قرار داده تا با تأمین اعتبار و تهیه اقلام ضروری و توسعه آموزش، ضریب آمادگیهای لازم برای دور کردن حیاتوحشی که به هر دلیل به سکونتگاهها نزدیک یا وارد میشوند، را داشته باشد و زندهگیری در مواقع اضطرار بدون آسیب به گونهها بهطور مؤثر انجام و از هر آسیب احتمالی به مردم پیشگیری شود.
اداره کل محیطزیست استان اصفهان در حوزه تجهیزات زندهگیری همچون سلاحهای بیهوشی و قفس زندهگیری با محدودیتی جدی روبهرو است و در حال حاضر یک اسلحه و چند بلوپایپ وجود دارد که با توجه به گسترده و پراکندگی جغرافیای استان اصفهان این تعداد تجهیزات جوابگوی کل استان نیست.
با عنایت به اینکه سفر ریاست محترمجمهور به استان اصفهان درپیش خواهد بود نیز نیازهای محیطزیستی استان اصفهان احصا و جمعبندی شده است که یکی از مهمترین نیازهای زیستمحیطی استان در حوزه محیط طبیعی و تنوع زیستی، تخصیص اعتبارات مناسب برای ایجاد و تکمیل زیرساختهای حفاظتی سطح استان از جمله پاسگاههای محیطبانی، خودرو و تجهیزات مراقبتی از زیستبومها است.
برای کنترل بیماری طاعون نشخوارکنندگان در زیستگاههای استان چه اقداماتی انجام شده است؟
طاعون نشخوارکنندگان کوچک که PPR هم شناخته میشود، بیماری مشترک بین حیاتوحش و دام است و گونههای حیاتوحش که به این بیماری حساس هستند، شامل کل و بز وحشی است. البته امکان مبتلا و شیوع در قوچ و میش و آهو هم به نسبت بسیار کمتر وجود دارد. طاعون نشخوارکنندگان بیماری است که احتمال شیوع گسترده آن در هر منطقهای وجود دارد. زمستان ۹۸ این بیماری در پارک ملی کلاهقاضی اصفهان گزارش شد و در سال ۹۹ این بیماری در کلاهقاضی گستردهتر شد وکه با تلفات زیادی از جمعیت کل و بز در این منطقه روبهرو بودیم.
علیرغم تمام اقدامات مداخلهای که اداره کل محیطزیست استان اصفهان برای کنترل و مهار بیماری طاعون نشخوارکنندگان داشت اما به دلیل ماهیت کشندگی بالای این بیماری تلفات بالایی در گونه کل و بز در پارک ملی کلاهقاضی شاهد بودیم بهطوری که تلفات حداقل ۶۰۰ رأس کل و بز در این منطقه مستند و البته بیماری مهار شد و خوشبختانه سال گذشته تلفاتی از این بیماری در پارک کلاهقاضی گزارش نشد.
در پارک ملی و پناهگاه حیاتوحش «قمیشلو» سال گذشته چند مورد از تلف شدن مشکوک به بیماری گوسفند وحشی دراثر این بیماری داشتیم که با همکاریهای دامپزشکی و نمونهبرداریهای لازم شیوع طاعون اثبات شد اما خوشبختانه این بیماری تلفات انگشتشماری داشت و مهار شد.
وضعیت استان اصفهان در بحث آنفولانزای پرندگان چگونه است؟
در زیستگاههای طبیعی استان اصفهان در دو سال اخیر ثبتی از آنفولانزای فوق حاد پرندگان در گونه پرندگان وحشی گزارش نشده است.
کد خبر 577490منبع: ایمنا
کلیدواژه: حیات وحش حفاظت از حیات وحش محیط زیست و حیات وحش پناهگاه حیات وحش موته حراست از حیات وحش خطر انقراض گونه های حیات وحش گونه های نادر حیات وحش پارک ملی و پناهگاه حیات وحش قمیشلو حیات وحش ایران پناهگاه حیات وحش پناهگاه حیات وحش قمیشلو اصفهان گونه های در معرض انقراض شكار غيرمجاز اداره کل محیط زیست استان اصفهان شیوع طاعون نشخوارکنندگان کوچک طاعون نشخوارکنندگان کوچک طاعون نشخوارکنندگان حسین اکبری وضعیت حیات وحش ایران محيط زيست سازمان محیط زیست حفظ گونه های حیات وحش شهر شهروند کلانشهر مدیریت شهری کلانشهرهای جهان حقوق شهروندی نشاط اجتماعی فرهنگ شهروندی توسعه پایدار حکمرانی خوب اداره ارزان شهر شهرداری شهر خلاق اداره کل محیط زیست استان اصفهان طاعون نشخوارکنندگان زیستگاه های بیابانی گونه های حیات وحش حفاظت محیط زیست استان اصفهان تصادفات جاده ای استان اصفهان شکار غیرمجاز پلنگ ایرانی حیات وحش زیست محیطی سال گذشته تنوع زیست حفاظت شده چه وضعیتی کلاه قاضی تلف شدن کل و بز
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت www.imna.ir دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایمنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۵۱۰۰۷۸۵ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
فعالیت معدن یا احیای منابع آبی! / منابع محلی خبر از حفاری در نزدیکی سرچشمه کامو میدهند
فعالیت معدن اطراف سرچشمه کامو چند سالی است که مطالبه اصلی مردم در منطقه کاشان است و اهالی کامو، چوگان و جوشقان قالی بر هر گونه فعالیت معدنی در این نقطه حساس هستند و اخیرا منابع محلی خبر از حفاریهای جدید در این منطقه میدهند.
به گزارش خبرنگار گروه استانها خبرگزاری دانشجو، معادن کرکس کوه پس از این همه مطالبه مردمی و مطالبات زیست محیطی هنوز هم به آنچه مردم میخواهند مجهز نشده است. در واقع بخش زیادی از این معادن فعال هستند و بخش زیادی از آنها هم فعالیتهای اولیهای داشته اند و رها شده اند و مجموع همه اینها منطقه را تحت تاثیر قرار داده اند.
طبق اعلام مسئولین محیط زیست استان اصفهان و پس از تشدید شرایط در معادن کرکس کوه و همچنین حضور سلاجقه رئیس سازمان حفاظت از محیط زیست، اداره کل حفاظت محیط زیست استان اصفهان در مورد معادن کرکس کوه اقداماتی را به عنوان محور در حال انجام دارد و با آب منطقهای به لحاظ اثرات معادن بر منابع آب، با جهاد کشاورزی به لحاظ اثرات معادن بر مزارع و باغها و با صنعت و معدن به لحاظ مجوز معادن و زمان پروانههای بهرهبرداری در حالِ احصای نتایج است.
آخرین پیگیری ما از مسئولین محیط زیست منتج به این نتیجه شد که مشکلات معادن شهرستان نطنز از استان اصفهان توسط ریاست سازمان محیط زیست کشور طی نامهای به وزارت صمت رسیده، البته برای اطلاع از جزئیات این نامه پیگیریهایی را انجام دادیم، ولی هنوز به دست ما نرسیده است.
اما آنچه در بین مردم محلی مطرح شده معدن کامو است. چند سال است که دغدغه مردم در واقع نگرانی درباره از بین رفتن منابع آبی کامو و چوگان است. این معدن آهن روی سرچشمه آب این مناطق مشغول انفجار بوده و حالا مسئولان معدن میگویند مشغول جمع آوری خاکهای دپو شده در محل انفجار هستند.
مسئله معادن جوشقان قالی و کامو یکی از زخمهایی است که فقط بسته شده و هنوز به صورت کامل ترمیم نشده است. اصل موضوع از آنجایی شروع شد که یک امام جمعه هم صدا با مردم به دنبال گرفتن حقشان از طبیعت شد، درست زمانی که معادن خود را محقتر میدانستند و به دنبال برداشت سنگ از کوههای این مناطق بودند.
برداشت از معدن به خودی خود مشکلی ندارد، اما اینکه در چه منطقهای عملیات انفجار و تخریب و حفاری در کوه انجام میشود، مهمترین دلیلی است که مردم تحمل نخواهند کرد. مشکل معدن بر روی کوههای شمال شرق منطقه کامو و چوگان دقیقا با مایه حیات در تقابل است، جایی که معدن دقیقا خود را در تقابل با سرچشمه آبی زلال میبیند که به عنوان مزاحم اصلی اجازه برداشت را از آن گرفته است.
زمانی که سنگ معدن در این منطقه از طریق انفجار در حال برداشت بود، مردم مشاهده کردند که هم حجم آب خروجی از چشمه کاهش یافته و هم طعم آن تغییر کرده است. در واقع زمانی که گازهای میان سنگها خارج میشود، علاوه بر اینکه سبب آلودگی آب میشود حجم آب را نیز کم میکند و با اثرگذاری روی قنوات تاثیر خود را بر کشاورزی نیز میگذارد.
اگر فرونشست و شکاف زمین در اطراف دشت کاشان را هم کنار این موضوع قرار دهیم، چیزی کمتر از فاجعه برای زندگی انسانها در این مناطق نخواهد داشت؛ و این دقیقا در تقابل با سیاست تمرکززدایی از شهرهای بزرگ است. شاید برداشت از معدن، رشد اقتصادی قلمداد شود، اما وقتی حیات نباشد به چه دردی میخورد؟
عدم برداشت از معادن کامو در روز ۲۳ فروردین ۱۴۰۱ با رای دیوان عدالت اداری به نتیجه رسیده بود، اما ۱۰ اردیبهشت همان سال این رای نقض شد. در آن زمان توسط معاون معدن سازمان صمت استان مطرح شده بود که فعالیت معدن با مجوز است و میتواند فعالیت کند.
مجوزدار بودن معادن امروز مورد بحث ما نیست! زیرا ممکن است یک معدن با روشهای مختلف دوگانه تحریم نفت و رشد اقتصادی از طریق برداشت معادن را مطرح کند و امضای طلایی را برای خود به ارمغان آورد.
چند روز پیش منابع محلی کامو از حفاری در عمق معدن این منطقه که مرتبط با سرچشمه کامو است خبر دادند. اگر این موضوع صحت داشته باشد، زخم تازه را در این منطقه دوباره بازخواهد کرد.
در جریان معارفه فرماندار کاشان استاندار اصفهان در پاسخ سوال یک خبرنگار در خصوص وضعیت معدن کامو و چوگان و اینکه چرا در نزدیک رصدخانه فعالیت دارد، گفت:مشکلات معدن را بررسی کردیم و یک سری محدود سازی انجام شد تا آسیبی به منطقه وارد نکند.
وی در ادامه گفت: این معدن نخست فعال بوده و بعد رصدخانه ساخته شده است.
وی تاکید کرد: رصدخانه کنار معدن فعال شده است، پس مسئولین رصدخانه میدانستهاند که معدن اینجاست و با رعایت ضوابط به این مکان آمده اند.
استاندار اصفهان حتما در جریان موضوع اثرات معدن بر آب منطقه هستند، موضوع رصدخانه در این منطقه یک مسئلهی فرعی است و اصل مطلب همین فعالیت معدن در کامو است که باید مورد بازبینی دقیق قرار گیرد.
با توجه به اصل ۵۰ قانون اساسی و اینکه وظیفه حفاظت از این قانون به عهده سازمان حفاظت از محیط زیست است، میتوان از مسئولان این سازمان در اصفهان انتظار داشت که نسبت به فعالیت این معدن بی اعتنا نباشند. از طرفی لزوم حضور مسئولین سامان صمت استان و دادستانی به عنوان مدعی العموم در این معدن و نظارت بر روند فعالیت آن قطعا به نفع مردم خواهد بود.
به گزارش دانشجو، اصفهان با معضل خشکی دشتها مواجه است. شکافهای زمین در اطراف دشت کاشان، اطراف اصفهان و حتی نزدیک به فرودگاه اصفهان، نشانههای خطرناکی از نابودی حیات در مرکز ایران است و همه اینها نادیده گرفته میشود تا یک معدن آهن، یکی از معدود چشمههای حیات در این استان را از بین ببرد.
بیشتر بخوانید:
آسیبهای معدن سنگ آهن کامو به طبیعت و چشمههای آب / مردم در انتظار پاسخ مسئولان هستند
دبیر مجمع مطالبهگران: معدن کامو حتی اگر مجوز هم داشته باشد طبق اصل ۵۰ قانون اساسی، فعالیت آن ممنوع است
عضو شورای شهر جوشقان قالی: «معدن سنگ آهن کامو» کشاورزی و زندگی ۱۰ هزار نفر را به خطر انداخته است
تجمع مردم کامو و جوشقان قالی در اعتراض به فعالیت یک معدن آهن / امام جمعه جوشقان قالی: فعالیت معدن باید متوقف شود