به نقل از «قدس آنلاین»

ارزیابی توانمندی بانک مرکزی در تحولات بازار ارز/ تجربه ۲ بار سقوط نرخ دلار در اوج تحریم‌ها

تاریخ انتشار: ۱۸ خرداد ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۵۱۸۳۴۵۸

بررسی‌ها نشان می‌دهد شوک ناشی از انتظارات تورمی به تدریج در روند قطعی تغییرات نرخ ارز هضم شده و از مهر ۹۹ تاکنون چیزی جز زیان و بازدهی منفی، نصیب سرمایه‌گذاران ارزی نشده است.

به گزارش قدس آنلاین، افزایش قیمت دلار در بازار آزاد تا محدوده ۳۱ هزار تومانی، تغییرات قیمت ارز و طلا را به یکی از اخبار مهم مبدل کرده است.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

هر چند میانگین قیمت دلار حواله‌ای(در سامانه نیما) و اسکناس آمریکایی در صرافی‌های مجاز(سنا) به ترتیب در محدوده ۲۴.۶۱۹ و ۲۶.۶۸۴ تومان در حال نوسان است و تقریباً همه نیازهای ارزی کشور از این دو محل تأمین می‌شود؛ اما در هفته‌های اخیر نرخ ارز در بازار آزاد با سرکشی تا قله تاریخی خود پیشروی کرده است.

تاریخچه تغییر نرخ‌ها در بازار ارز نشان می‌دهد رکورد قیمت‌ها به مهر ۹۹ برمی‌گردد که از آن زمان تاکنون چیزی جز زیان و بازدهی منفی نصیب سرمایه‌گذاران حوزه ارز نشده است.

بر این اساس، نمودار شماره ۱، احتمال ماندگاری در حاشیه زیان را به سرمایه‌گذاران هیجانی بازار ارز گوشزد می‌کند.

نمودار شماره ۱- تغییرات قیمت دلار در سال ۱۳۹۹(بر حسب تومان)

همان‌طور که در نمودار فوق مشاهده می‌شود، آخرین بار قیمت دلار در مهرماه ۹۹ به حدود ۳۱۸۵۰ تومان رسید و پس از آن تاکنون همواره زیر نرخ مذکور مورد معامله قرار گرفته است. البته، چنین ریزش و تعدیل شوک قیمتی در بازار ارز باز هم سابقه دارد.

جایی که در مهرماه ۹۷، به محض نزدیک شدن قیمت دلار به محدوده ۲۰ هزار تومانی و پس از مصوبه سران قوا مبنی بر مداخله بانک مرکزی در بازار و تأکید بر بازگشت ارزهای صادراتی، قیمت‌ انواع ارزهای خارجی با ریزش سنگین مواجه شد و از مهر ۹۷ تا اواسط سال ۹۹، هرچه نصیب سرمایه‌گذاران کرد، زیان بود.

نمودار شماره ۱- تغییرات قیمت دلار در سال ۱۳۹۷(بر حسب ریال)

تجربه ریزش نرخ‌ها در اوج تحریم و فشار اقتصادی

بر اساس مستندات فوق، روند تغییرات نرخ ارز، به ویژه پس از خروج آمریکا از برجام در اردیبهشت ۱۳۹۷(که تحریم‌های اقتصادی، تشدید شد و آمریکا هر ابزاری در توان داشت، برای محاصره اقتصادی ایران به کار گرفت) نشان می‌دهد، دستکم در دو مقطع زمانی، نرخ ارز سقوط قابل ملاحظه‌ای داشته است.

سقوط‌هایی که هیچ‌کدام به واسطه کاهش فشار تحریمی و موتورهای محرک نرخ ارز در اقتصاد ایران نبود و ماه‌ها بازار را از بازگشت به قله قیمت‌ها دور نگه داشت. تحولاتی که بیش از هرچیز دیگری هیجانی، امنیت پایین سرمایه‌گذاری و ناپایدار بودن معادلات این بازار را نشان می‌دهد.

تجربه سقوط قیمت ارز در مهرماه ۹۷ و مهرماه ۹۹، گواه ادعای فوق است. مقاطعی که سوداگران و فعالان بازار انتظار نرخ‌های به مراتب بالاتر می‌کشیدند و تا مدت‌ها نتوانستند از حاشیه زیان خارج شوند.

بازارساز تا چه میزان توانمند است؟‌

بررسی‌ها نشان می‌دهد، در کنار افزایش ارزش صادرات ایران از ۳۴ میلیارد و ۲۵۶ میلیون دلار در سال ۹۹ به بیش از ۴۸ میلیارد دلار در سال ۱۴۰۰، حجم تجارت خارجی ایران در سال ۱۴۰۰ نسبت به سال قبل نیز ۳۸ درصد افزایش داشته است.

همچنین، به گزارش گمرک ایران، تراز تجاری کشور طی دو ماهه ابتدایی سال جاری، مثبت ۴۰۱ میلیون دلار بوده و شاخص‌های اثرگذاری همچون نفت ۱۲۰ دلاری، افزایش صادرات نفت، صرفه‌جویی از محل مرگ دلار ۴۲۰۰ تومانی و نیز دسترسی تدریجی به منابع مسدود شده ارزی، نشان از ابزار توانمند بانک مرکزی برای مقابله با التهاب در بازار ارز است.

شواهد حاکی است، بانک مرکزی در یک سال گذشته، بدون اتخاذ هرگونه سیاست مداخله‌ای و سرکوب‌گرایانه در بازار ارز، سناریوی جهش نرخ ارز و نیز اتلاف منابع مورد نیاز برای مدیریت بازار را منتفی کرده است.

مصوبه الزام‌آور سران قوا برای بانک مرکزی

در جلسه اخیر شورای عالی هماهنگی سران قوا که به ریاست رئیس‌جمهور تشکیل شد، اختیارات جدید و ویژه‌ای(همچون مصوبه مهرماه ۹۷ سران قوا) به بانک مرکزی برای مدیریت بازار ارز داده شد.

براساس مصوبات این جلسه، اختیار مداخله موثر به بانک مرکزی در بازار آزاد عطا شده و همچنین«معاملات فردایی طلا» همانند معاملات فردایی ارز، ممنوع و غیرقانونی شناخته شد و فعالان این بازار صوری که کالایی در آن‌ها رد و بدل نمی‌شود، به جرم اخلال اقتصادی، تحت پیگرد قرار خواهند گرفت.

چند روز پس از اعطای اختیارات مذکور، علی صالح‌آبادی در گفت‌وگویی درباره نوسان بازار ارز با اشاره به این‌که عرضه ارز را نسبت به گذشته بیشتر خواهیم کرد، گفت: «بانک مرکزی برنامه مفصلی در حوزه مدیریت بازار ارز دارد. بیشترین ذخیره ارزی اسکناسی را در تاریخ کشور داریم؛ بنابراین از نظر برقراری تعادل عرضه و تقاضا در بازار ارز مشکلی نداریم و از همه ظرفیت‌های بانک مرکزی برای برقراری آرامش در بازار ارز استفاده می‌کنیم.»

چرا کنترل نرخ‌ ارز در بازار آزاد اهمیت دارد؟

همان‌طور که پیشتر مطرح شد، بخش عمده‌ای از نیاز ارزی کشور از دو مسیر سامانه‌های نیما و سنا تأمین می‌شود و مهم‌ترین ملاک بابت تعیین قیمت مواد اولیه و محصولات وارداتی به کشور محسوب می‌شوند، اما تجربه سال‌های اخیر، اشتیاق سودجویان به صعود قیمت ارز در بازار آزاد را نشان می‌دهد.

شاخصی که بهانه‌ای برای القای هیجان و تلاطم به بازار انواع کالاها و خدمات بوده و اهمیت کنترل تغییرات در این بازار کم عمق و هیجانی را اثبات می‌کند.

بررسی دلایل بروز و ظهور نرخ‌های بالا در بازار ارز نشان می‌دهد، با وجود تراز تجاری مثبت ۴۰۱ میلیون دلاری کشور طی ۲ ماه اخیر و تسهیل در نقل و انتقالات ارزی، بار دیگر موج انتظارات بر بازار آزاد سایه گسترانده و ورود هیجانی و غیرضروری به این بازار را سبب شده است.

بر اساس آنچه مطرح شد، انتظارات تورمی و رفتارهای هیجانی عامل مهم و اثرگذاری در تحولات بازار ارز است که متأثر از هرگونه خبر مثبت یا منفی بوده و سابقه نشان داده شوک ناشی از این انتظارات به تدریج در روند مانای تغییرات نرخ ارز هضم می‌شود.

از طرفی، شدیدترین وضعیت تحریمی و محدودیت‌های مالی بر اقتصاد ایران اعمال شده و هیچ‌گونه فشار سیاسی و بین‌المللی بر فشارهای اقتصادی حاکم بر کشور، تفاوت معناداری ایجاد نمی‌کند.

منبع: فارس

منبع: قدس آنلاین

کلیدواژه: تحولات بازار ارز تاثیر بانک مرکزی بر بازار ارز سرمایه گذاران بانک مرکزی بازار آزاد بازار ارز قیمت دلار نشان می دهد دلار در سال سران قوا نرخ ارز نرخ ها

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.qudsonline.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «قدس آنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۵۱۸۳۴۵۸ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

توضیح دبیرکل اتاق بازرگانی ایران و عراق درباره بازار دلار

به گزارش «تابناک»، سید حمید حسینی، دبیرکل اتاق بازرگانی مشترک ایران و عراق در گفت وگو با مهر گفت: زمانی که شوک یا تنش سیاسی در کشور رخ می‌دهد مردم نه از روی نیاز بلکه به علت نگرانی از افزایش قیمت دلار در آینده اقدام به خرید ارز می‌کنند، درگیری‌های سیاسی ایران و منطقه خاورمیانه باعث افزایش موقتی نرخ دلار شد؛ البته این موضوع به ایران محدود نمی‌شود بلکه درگیری سیاسی در هر کشوری باعث ایجاد التهاب در بازارهای مالی آن کشور می‌شود.

وی افزود: رشد قیمت دلار در بازار غیررسمی به عملکرد بانک مرکزی ارتباط چندانی ندارد؛ چون این بانک بیشتر بر رفع نیازهای قانونی از طریق مرکز مبادله ارز و طلای ایران تمرکز دارد.

دبیر اتاق مشترک بازرگانی ایران و عراق با اشاره به این موضوع که افزایش نرخ دلار صرفاً سیاسی است و به عملکرد اقتصادی دولت و بانک مرکزی مرتبط نیست، اظهار داشت: از گذشته تاکنون بازارسازی و فضاسازی وجود داشته به طوری که عده‌ای با سواستفاده از شرایط ایجاد شده اقدام به نرخ سازی می‌کنند و با دامن زدن به التهابات منافع بسیاری به دست می‌آورند.

حسینی در پاسخ به این پرسش که برای آینده دلار چه چشم‌اندازی را تصور می‌کنید، بیان کرد: در کنار مسائل سیاسی ایجاد شده، درآمدهای ارزی نیز نقش مهمی در کنترل نرخ ارز دارند؛ چون در سال گذشته نیز وضعیت درآمدهای ارزی دولت خوب بود؛ درواقع بازار ارز سال ۱۴۰۲ را نسبتاً با ثبات طی کرده و اگر دولت امسال نیز بتواند درآمدهای ارزی پایدار نسبتاً خوبی داشته باشد احتمال دارد نوسانات نرخ ارز به حداقل برسد.

دبیر اتاق مشترک بازرگانی ایران و عراق در پایان تاکید کرد: بانک مرکزی نیاز واردکنندگان را با نرخ نیما پاسخ می‌دهد؛ بنابراین به طور طبیعی نباید افزایش نرخ در بازار غیررسمی اثری بر قیمت‌ها داشته باشد و از بُعد دیگر دولت کالابرگ الکترونیک را راه اندازی کرده تا یارانه به مصرف کننده نهایی برسد و نوسانات نرخ دلار روی قیمت کالاهای اساسی اثری نگذارد.