عباس عبدی: تیم مذاکره هستهای مردم را نامحرم میداند
تاریخ انتشار: ۲۱ خرداد ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۵۱۹۸۳۷۱
عباس عبدی در مصاحبهای به واکاوی دلایل و تبعات سکوت دولت رئیسی و مقامات وزارت امور خارجه درباره مذاکرات برجام پرداخته است.
بخشهایی از گفتگوی او با روزنامه شرق را در ادامه میخوانید.
با توجه به بغرنجترشدن شرایط کنونی بعد از صدور قطعنامه و احتمال واکنشهای تند و قهرآمیز ایران به نظر میرسد کالبدشکافی و آسیبشناسی درباره چرایی سکوت دستگاه سیاست خارجی در قبال محتوای مذاکرات و همچنین دلایل شکلگیری بنبست سهماهه وین بعد از ۲۰ اسفند سال گذشته ضروری است.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
متأسفانه عدم اطلاعرسانی منحصر به این موضوع (مذاکرت هستهای و نشست وین) نمیشود. در تمام زمینههای دیگر نوعی محدودیت اطلاعرسانی وجود دارد که در عمل فضای رسانهای و نقد داخلی را از جریان امور حذف میکند. به نظرم این مسئله بیشتر ناشی از فقدان اعتمادبهنفس مذاکرهکنندگان و تا حدی هم «نامحرم»دانستن مردم است؛ چون همه جزئیات این مذاکرات را طرف غربی بهخوبی میداند، فقط گویا این ما هستیم که باید از آن بیاطلاع باشیم.
موضوع پیچیده نیست؛ سایر طرفهای مذاکرهکننده همه چیز را میدانند و تنها مردم ایران هستند که از محتویات مذاکرات بیخبرند؛ بنابراین اگر مذاکرهکنندگان قبلی در جریان مذاکرات وین امتیازاتی به طرف مقابل داده باشند، باید آشکارا به مردم اطلاع دهند تا افکار عمومی بفهمد تهران در این مذاکرات چه امتیازاتی به طرف غربی داده است که نباید داده میشد؟ ضمنا دلیلی ندارد که کسی ادعاهای بدون دلیل این دولت را بپذیرد؛ پس جا دارد که واقعا دولت دست به روشنگری بزند و محتوای مذاکرات را به مردم بگوید و به تبع آن مردم هم داوری خود را داشته باشند.
البته این دولت میتواند هر تصمیمی بگیرد، اما باید مسئولیت این تصمیمات را بپذیرد و از آن دفاع کند. با این حال به باور من مشکل اصلی برنامه دولت مبتنی بر ممنوعیت درز هرگونه خبر، اطلاعرسانی و آگاهیبخشی به مردم و افکار عمومی برای کمک به فهم بهتر مسائل جامعه است.
آیا این سکوت نشانه آن است که برخلاف انتقادات قبل، همین دولت هم مسیر ظریف را در مذاکرات پیش گرفته است؟
به دلیل همین سکوت واقعا مردم نمیدانند دولت در مذاکرات چه کار میکند؟ من حتی معتقدم در درون خود سیستم هم خیلیها از جزئیات و محتوای دقیق مذاکرات و رویکرد گروه مذاکرهکننده مطلع نیستند و نمیدانیم تیم مذاکرهکننده دولت کنونی اساسا در مسیر تعریفشده دولت قبلی و آقای ظریف حرکت میکند یا مسیر متفاوتی را برای خود تعریف کرده است؟ ما حتی نمیدانیم این دولت یک مسیر و روند ثابتی را در مذاکرت پی گرفته است یا دو مسیر یا چند مسیر؟! واقعا هیچکس از جزئیات و محتوای مذاکرات اطلاع ندارد تا بتواند به صورت قاطع و متقن به این سؤال مهم شما جواب دهد.
این در حالی است که درست برخلاف فضای داخلی کشور، غربیها متناسب با رویکرد و زاویه دید خود اطلاعرسانی میکنند که البته آن اطلاعرسانی برای داوری ما کفایت نمیکند.
در صورت صحت این گزاره، در نهایت اگر به هر دلیلی شاهد حصول توافق باشیم، نباید جزئیات این توافق منتشر شود؟ در آن صورت پاسخ این جریان در برابر امتیازات دادهشده به غرب چه خواهد بود؟
این یکی از همان نکات عجیبوغریبی است که کسی برای آن پاسخی ندارد. میتوان گفت طرف ایرانی نمیخواهد توافق کند که اطلاعرسانی نمیکند.
چرا؟
چون اگر در پایان، توافقی انجام شود، باید متن این توافق منتشر شود. مگر میشود متن یک توافق مهم مانند مذاکرات وین منتشر نشود؟! پس معلوم است که تیم مذاکرهکننده یا هر جریان دیگری نمیخواهد این توافق شکل بگیرد تا مجبور به انتشار جزئیات توافق صورتگرفته نشود؛ بنابراین همین مسیر را ادامه میدهند تا به نتیجه نرسد.
تیم مذاکرهکننده برخلاف سیاستهای کلی دارد این مسیر را پیش میبرد. اگر این گروه واقعا مواضع خود را حق میداند، باید به مردم به افکار عمومی و مردم اطلاعرسانی کند تا همه بفهمند که واقعا این جریان با چه ادله یا توجیه و استدلالی چنین دیدگاهی دارند و این مسیر را در مذاکرات پیش بردهاند؟ در مجموع تقریبا میتوانم بگویم که اطلاعرسانی در این زمینه نزدیک به صفر بوده است.
چرا این دولت مانند دوره روحانی از همراهی روزنامهنگاران و رسانههای داخلی، حتی رسانههای حامی خود برای مذاکرات وین خودداری کردهاند؟ واقعا جای رسانههای داخلی در چادر مقابل هتل کوبورگ وین خالی بود.
این هم بخش و جزئی از همین سیاست محدودیت اطلاعرسانی است. متأسفانه فقط هم به این مورد محدود نمیشود. ظاهرا پس از تغییر نماینده قبلی ایران در آژانس هستهای، هنوز نماینده فعالی در آژانس نداریم.
اگر قرار بود یک کشور نماینده فعال در آژانس داشته باشد، باید ایران باشد، اما ظاهرا تنها کشوری که نماینده فعال ندارد ایران است؛ در حالی که با کلی مسائل پیچیده و حساس هم دستبهگریبان است. به نظر میرسد اراده ملموسی در تیم مذاکرهکننده برای رسیدن به نتیجه وجود ندارد؛ هرچه هست همان سیاستهای کلی تعیینشده مبتنی بر رسیدن به توافق است، درحالیکه در عمل اتفاقی نمیافتد.
آیا به نام یا بهتر بگوییم به بهانه «محرمانگی» محتوای مذاکرات میتوان در برابر سؤالات رسانهها و افکار عمومی سکوت کرد؟
اساسا مذاکرات وین نمیتواند مذاکرات محرمانهای قلمداد شود.
به چه دلیل؟
چون مذاکرات وین، چندجانبه است؛ مذاکرات چندجانبه که همه باید آن را انجام دهند، چگونه میتواند محرمانه باشد؟! اگر مذاکرات دوجانبهای مثلا مذاکرات بین ایران و عراق در جریان بود، بله در آن صورت مذاکرات میتواند محرمانه باشد؛ برای اینکه کشور یا بازیگر ثالثی از محتوا و جزئیات مذاکرات مطلع نیست. اما در مذاکراتی مانند مذاکرات وین که علاوه بر ایران، چین، روسیه، آلمان، فرانسه، انگلستان، ایالات متحده آمریکا و نماینده اتحادیه اروپا هم حضور دارند، دیگر چیزی به نام محرمانه معنا پیدا نمیکند تا بخواهیم به نام مسائل محرمانه از پاسخدادن به سؤالات و ابهامات رسانهها و افکار عمومی شانه خالی کنیم.
البته این امکان وجود دارد که در جریان مذاکرات برای رسیدن به نتیجه گاهی طرفها سکوت کرده و از انتشار جزئیات خودداری کنند، اما این مسئله بهخاطر محرمانگی محتوای مذاکرات نیست، بیشتر به این دلیل صورت میگیرد که فضای بیرونی تفسیر، تعبیر و تأثیر مخرب خود را بر فضای مذاکرات نگذارد تا جریان مذاکرات به حاشیه نرود، وگرنه چیزی به نام محرمانه، حداقل در مورد مذاکرات وین صدق نمیکند.
از طرف دیگر امکان دارد در هیئت ایرانی یا هیئت مذاکرهکننده دیگر کشورها مسائل محرمانهای بین خود اعضای تیم وجود داشته باشد که نباید سایر طرفها از آن اطلاع داشته باشند، اما محتوای مذاکراتی که در دستور کار طرفین قرار گرفته است، نمیتواند محرمانه باشد؛ چون مذاکرات با طیف متنوعی از کشورها انجام میشود.
ضمنا چگونه میتوانیم مذاکرات وین را محرمانه تلقی کنیم، در حالی که کشورهای رقیب از محتوا و دستور کار آن اطلاع دارند و اتفاقا بخشی از این محتوا را طرف ایرانی به آنها اطلاع داده است؟ بنابراین چنین توجیهی به نام محرمانگی یا به بهانه محرمانگی معنا ندارد.
چرا این طیف از برگزاری یک کنفرانس خبری با حضور همه رسانه و پاسخ به سؤالات یا حداقل مصاحبه با رسانههای متبوع جریان خود هم حذر دارند؟
پاسخ این سؤال کاملا روشن است. برای اینکه این طیف هیچ تمایلی برای پاسخ پاسخگویی و اطلاعرسانی ندارد.
چرا چنین تمایلی وجود ندارد؟
چون توان دفاع از دلایل و استدلالهای خود را در برابر مردم، رسانهها و افکار عمومی ندارند؛ در حالی که در کشورهای غربی مقامات، مسئولان و اعضای تیم مذاکرهکننده در کمیتههای تخصصی مجالس خود حاضر میشوند و به سؤالات نمایندگان پاسخ میدهند و فیلم برخی از آن هم پخش میشود.
درصورتیکه اتفاقا از روزی که این تیم مذاکرهکننده دولت مذاکرات را در دست گرفته است، حتی مجلس یازدهم هم از دایره پرسشگری محتوای مذاکرات وین خارج شده است؛ در حالی که تا پیش از این دولت، اعضای تیم مذاکرهکننده دولت روحانی از محمدجواد ظریف گرفته تا عباس عراقچی و سایرین مرتبا به مجلس فراخوانده میشدند و آنها را به صلابه میکشیدند و گاهی با آنها برخوردهای تند و زننده میکردند. این در حالی است که مجلس برای تیم مذاکرهکننده این دولت حتی اجازه چنین کاری هم ندارد.
از دلایل و چرایی سکوت دستگاه سیاست خارجی که بگذریم، به نظر میرسد تبعات این سکوت هم باید به بوته تحلیل گذاشته شود؛ چراکه مجموعه اطلاعات و دادههای رسانههای داخلی و کارشناسان بهواسطه خروجی مواضع دولت رئیسی و تیم مذاکرهکننده نیست، بلکه تمام آنها ذیل مطالب رسانهها و دیپلماتهای اروپایی و آمریکایی است. ازهمینرو تحلیلها و ارزیابیهای داخلی هم بر اساس همان دادهها شکل گرفته است. از همین منظر آیا دولت سیزدهم با سکوت خود عملا به فضاسازی سیاسی، رسانهای و دیپلماتیک غربیها کمک نمیکند؟
بله دقیقا. اتفاقا یکی از تناقضهای مهم در سیاست محدودیت اطلاعرسانی این است زمانی که دولت از اطلاعرسانی مستقیم و شفاف واهمه دارد قطعا افکار عمومی که کنجکاو، مشتاق و تشنه کسب اطلاعات هستند، بیکار نمینشینند و اخبار خود را از اتفاق مهمی مانند مذاکرات وین که تأثیرات جدی و مستقیمی بر ابعاد و شئون زندگی آنها دارد از مراجع دیگر پی میگیرند.
از آن طرف رسانهها هم متناسب با اهداف و منافع خود دست به انتشار اخبار و اطلاعات میزنند. در نتیجه خواهناخواه مردم تحت تأثیر فضاسازی رسانهای دیگران قرار میگیرند. بعد همین سیاستگذاران محدودیت اطلاعرسانی به مردم و کارشناسان اعتراض میکنند که چرا اخبار و اطلاعات خود را از رسانههای غربی میگیرند.
در صورتی که پیکان انتقاد به طرف خود این آقایان است که چرا از دادن اطلاعات درست خودداری میکنند و فضای رسانهای را بسته و محدود کرده و در اختیار دیگران قرار دادهاند؟ این عدم پاسخگویی قطعا یکی از مهمترین تناقضاتی است که دولت سیزدهم با سکوت خود سیاستی را در پیش گرفته است که عملا بر ضد اهداف خودشان عمل میکند.
اساسا این دولت و تیم مذاکرهکنندهاش تا کی میتواند مهر سکوت خود را نشکند؟
تا هر زمان که بخواهد. با این حال، مسئله اینجاست که دولت رئیسی و تیم مذاکرهکننده باید هزینه این سکوت را هم بدهند.
هزینه آن چیست؟
هزینه آن همین بیاعتمادی کنونی در جامعه است.
به دلیل همین سکوت به واقع همه تحلیلهای داخلی میتواند در حد حدس و گمان رسانهای باشد. اکنون که شاهد پیچیدهترشدن و بغرنجترشدن اوضاع بعد از صدور قطعنامه چهارشنبه هفته گذشته شورای حکام و مجموعه اقدامات ایران هستیم، جامعه رسانهای کشور فارغ از هر طیف سیاسی میتواند دولت را ملزم و وادار به شکستن سکوتش کند یا خیر؟
رسانههای مستقل ایران چه کار میتوانند بکنند که نکردهاند؟ برای مثال همین مصاحبه شما یکی از کارهایی است که میتواند دولت را پاسخگو کند. روزنامهنگاران دیگر هم میتوانند با نوشتن مقاله، یادداشت یا توییتزدن این مسئله را به یک مطالبه عمومی بدل کنند. البته متأسفانه در داخل ایران دولتها به عدم پاسخگویی در برابر رسانهها، افکار عمومی و مردم عادت کردهاند و کسی هم نمیتواند یقه آنها را بگیرد.
چرا رسانهها چنین توانی ندارند؟
چون سهم غالب رسانهای کشور، رسانههای مستقلی نیستند. بخش اعظمی از این رسانههای داخلی، خبرگزاریها، روزنامهها و از همه مهمتر رسانهای که بیش از ۹۵ درصد اطلاعرسانی کشور را به خود اختصاص داده، همین رادیو و تلویزیون ایران است که کلا تابع سیاستهای رسمی هستند و هیچگونه استقلال رسانهای ندارند؛ بنابراین تا وقتی رسانهها در ایران استقلال نداشته باشند، نمیتوانند کارکرد و وظایف واقعی خود را در جهت افزایش بهرهوری مدیریت عمومی، کاهش فساد و نیز پاسخگوکردن دولت بهدرستی انجام دهند.
منبع: فرارو
کلیدواژه: عباس عبدی مذاکرات وین محدودیت اطلاع رسانی تیم مذاکره کننده رسانه های داخلی محتوای مذاکرات جریان مذاکرات افکار عمومی مذاکرات وین دولت رئیسی رسانه ها رسانه ای کشور ها
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت fararu.com دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «فرارو» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۵۱۹۸۳۷۱ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
پیام حماس به گروههای مقاومت درباره مذاکرات
هیئت حماس برای تکمیل گفتوگوها و بررسی پیشنهاد آتشبس قاهره را ترک کرد و قرار است مجددا با یک پاسخ مکتوب به مصر بازگردد.
به گزارش مشرق، جنبش حماس در نامهای به سایر گروههای مقاومت فلسطین اعلام کرد هیئت این جنبش به قاهره رفت و مذاکراتی درباره پیشنهاد اخیر آتشبس انجام داد. این هیئت به توضیحات و نکات میانجیهای مصری و قطری درباره جزئیات پیشنهاد اخیر گوش داد.
به گزارش رسانههای مصری هیئت حماس به ریاست خلیل الحیه شامگاه دوشنبه قاهره را ترک کرد.
این رسانهها گزارش دادند هیئت حماس مجددا با یک پاسخ مکتوب به قاهره بازمیگردد.
دوشنبه سامح شکری، وزیر خارجه مصر از وجود پیشنهادی درباره آتشبس غزه خبر داد و از طرفهای فلسطینی و اسرائیلی خواست آن را بررسی کنند.
خبرگزاری رویترز نیز به نقل از یک منبع آگاه در مذاکرات اعلام کرد احتمالا حماس به پیشنهاد تلآویو برای آتشبس چند مرحلهای که شنبه آن را دریافت کرده است، پاسخ بدهد.
به گفته این منبع، این پیشنهاد شامل آزادی کمتر از ۴۰ اسیر در ازای آزادی فلسطینیها از زندانهای رژیم صهیونیستی است. مرحله دوم نیز شامل یک دوره آرامش پایدار است. بعد از مرحله اول رژیم صهیونیستی اجازه آزاد تردد بین شمال و جنوب غزه را خواهد داد و نیروهای این رژیم به صورت جزئی از نوار غزه عقب نشینی خواهند کرد.
روزنامه هاآرتص نیز نوشت یک هیئت اسرائیلی امروز (سه شنبه) برای برگزاری مذاکرات با مسؤولان مصری درباره خواسته حماس برای آتشبس کامل در غزه به قاهره میرود. محور مذاکرات این خواسته حماس است.
گزارشهای رسانههای عبری زبان روز دوشنبه نوشتند که فضای انتظار بر دولت اشغالگر حاکم است و در انتظار پاسخ جنبش مقاومت اسلامی (حماس) به پیشنهاد مصر در مورد توافق احتمالی بین ۲ طرف است. این رسانهها اشاره کردند که رفتن هیئت رژیم صهیونیستی طی سهشنبه به قاهره به پاسخ حماس بستگی دارد.
وبگاه Ynet روز دوشنبه گزارش داد که «اسرائیل در میان فضای بدبینانه منتظر پاسخ حماس است» این وبگاه افزود که مقامات صهیونیست نسبت به پاسخ حماس به پیشنهاد مصر که بیشتر آن با موافقت این جنبش تدوین شده است خوشبین نیستند.
اگر هیئتی به قاهره برود، از نمایندگان سرویس اطلاعاتی اسرائیل (موساد)، سرویس امنیت عمومی (شین بت) و ارتش اشغالگر در سطح تیمهای حرفهای خواهد بود، نه مقامات ارشد.
منبع: ایسنا