موضوع تکراری حجاب/ عباس عبدی
تاریخ انتشار: ۲۳ خرداد ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۵۲۱۸۶۱۲
عباس عبدی در روزنامه اعتماد نوشت: متأسفانه در جامعه ما گفتگوهای سازنده و منطقی برای حل مسایل اجتماعی وجود ندارد، و به طور معمول یک یا هر دو سوی موضوعات اجتماعی علاقه دارند که مسایل را حیثیتی و جنجالی کنند و اجازه ندهند که موضوع از طریق شایسته و منطقی به بحث گذاشته شود. مسأله اندازه و حدود حجاب از این نوع است.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
ماجرای زدن اسپری فلفل به یک خانم و همسر و کودکش به خاطر حجاب، و سپس تیراندازی به مرد و اصابت گلوله به او، بازتاب گستردهای داشت، حتی دیدم که بخشی از نواصولگرایان نیز از این رفتار ناراحت شده بودند. در این یادداشت میکوشم که از حیث جامعهشناسی حقوقی و فهم مسأله جرم و تفاوت آن با سایر رفتارها به موضوع حجاب بپردازم، بلکه کمکی به فهم بهتر آن شود.
تا به حال چند نفر از شما شنیدهاید که کسی مرتکب دزدی یا قتل شود، و پلیس با او برخورد کند، سپس او طلبکارانه به پلیس اعتراض کند و داستان خود را برای همه تعریف نماید و اغلب شنوندگان نیز با او همدردی و همراهی کنند؟ تقریبا هیچ. ولی این اتفاق در باره حجاب رواج دارد. بسیاری از زنان تجربه زیسته خود را در کشور و تهران و رفتن به پاسگاه وزرا یا برخورد با گشت ارشاد یا افراد عادی و ماموران امر به معروف مینویسند و همدلی دیگران را نیز کسب مینمایند.
طبق قانون هم بیحجابی جرم است و هم سرقت و قتل، پس چرا مردم در برابر این دو فعل، دو واکنش مغایر یکدیگر بروز میدهند. پاسخ این است که برای جرم دانستن یک فعل، منع و مجازات قانونی لازم است، ولی کافی نیست. شرط دیگر این است که قریب به اتفاق مردم نیز آن فعل را جرم بدانند و مرتکبین آن را محکوم و طرد کنند. بعید است که حتی یک در هزار مردم، قتل و سرقت را جرم ندانند و خواهان مجازات مرتکب آن نشوند، یا قاچاق مواد مخدر را اغلب مردم جرم میدانند، ولی نظرسنجیها و رفتار عمومی مردم نشان داده است که اکثریت قاطع معتقد به برخورد قانونی یا تلقی مجرمانه از بیحجابی نیستند.
نه به این علت که لزوماً به حجاب اعتقادی ندارند، بلکه به علت فلسفه جرم مخالفت میکنند، اتفاقاً حتی بسیاری از زنان چادری، خواهان حق انتخاب پوشش در حد متعارف هستند، و گمان میکنند که اینگونه اجباری شدن حجاب معنای انتخابی بودن پوشش آنان را تغییر داده است، و حتی برخی از خانمها به همین علت در پوشش خود تجدید نظر کردهاند. همچنین مردم بسیار اندکی مرتکب عملی که جرم است میشوند در حالی که نقض ماده مربوط به حجاب از سوی حداقل نیمی از زنان مشاهده میشود.
اینجا باید در باره تفاوت میان گناه و جرم نیز توضیح داد. برای نمونه از نظر فقهی ترک بسیاری از واجبات مثل نماز و روزه و حج و... گناه است، ولی دولتها کسی را برای این موارد مجازات نمیکنند، یا حتی بنا به فتوای بسیاری از آقایان گذاشتن ریش واجب یا احتیاط واجب است، تقریباً مثل حجاب است (با اندکی تفاوت)، ولی چرا با زدن ریش چنین برخوردی که با حجاب میشود، را شاهد نیستیم؟ مثل طالبان که داشتن ریش را الزامی میکند.
به طور قطع نسبت به اصل و اهمیت عبادات مزبور مثل نماز، بیش از حجاب اتفاق نظر است بویژه آن که در مورد جزییات حجاب تفاوتها زیاد است، و جالب اینکه ماده قانونی مربوط به حجاب نیز، جامع فتاوای شرعی نیست و زنان غیر مسلمان را نیز شامل میشود.
واقعیت این است که جامعه ایران مثل برخی دیگر از جوامع اسلامی نسبت به حجاب زنان حساسیت دارد ولی نه به شیوه و اندازهای که در قانون آمده است، این حساسیت یک امر عرفی است. در پاکستان هم که چنین قانونی ندارد، این نوع حساسیت را میبینیم و زنان نیز به طور معمول مراعات میکنند، ولی در ایران به علت برخوردهای رسمی نامتعارف، همین حساسیت نیز ضعیف شده است.
جرم به افعالی گفته میشود که نظم یا عفت عمومی را خدشهدار کند، این حد از عدم رعایت ماده قانونی حجاب نه نظم اجتماعی را نقض میکند و نه عفت عمومی را که اساساً موضوعی عرفی است. اگر مسأله حکومت اجرای دستور شرع است که در این صورت باید قانون را به طور کامل و در همه جا و فقط برای زنان مسلمان اجرا کند و میان خانه و خیابان نیز فرق ذاتی ندارد.
بعلاوه نقض سایر واجبات و محرمات شرعی نیز باید مشمول مجازات شوند. دستورالعمل برای پوشش کارکنان دولتی نیز چاره کار نیست، زیرا بیرون از اداره به گونه دیگری رفتار خواهند کرد و این دوگانگی و ریا برای جامعه ما بدتر از هر رفتار دیگر از جمله عدم رعایت حجاب است.
مسأله این است که راهحل مسایل اجتماعی لزوماً در قانوننویسی و برخورد انتظامی نیست، برخی از مسایل با این سیاستها بدتر میشوند که بهتر نمیشوند.
این حد از کینه و نفرت ایجاد کردن برای موضوعی که خارج از مسأله نظم عمومی است، از عجایب حکومتداری است. تازه نه تنها به نتیجه نمیرسد، بلکه اثر معکوس هم دارد.
خود دانید.
تماشاخانه ببینید| دیپلمات لافزن؛ داستان مذاکرهای با دستاوردهای دروغین ببینید| فیلم استثنایی از حمله خرس نر برای خوردن توله ماده/ دفاع مادر و سقوط هر دو خرس از بالای صخره فیلم های دیگرمنبع: عصر ایران
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت www.asriran.com دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «عصر ایران» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۵۲۱۸۶۱۲ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
از «گشت ارشاد» تا «طرح نور» فقط دو نوروز فاصله افتاد/ برای زنان پرونده قضایی تشکیل میشود؟
به گزارش خبرآنلاین، طرح «نور» توسط نیروی انتظامی در خیابانهای شهر اجرا میشود، شاید بعد از ماجراهای شهریور ۱۴۰۱ خیلیها گمان میکردند حضور گشت ارشاد در خیابانها منتفی شده است، اما فقط باید دو نوروز میگذشت تا یک بار دیگر طرحی برای حجاب پا به خیابانها بگذارد و در میادین اصلی مستقر شود.
هنوز تعطیلات نوروز سال ۱۴۰۳ تمام نشده بود که پلیس اعلام کرد از شنبه ۲۵ فروردین طرحی بهنام «نور» برای مقابله با بدحجابی اجرا میکند. فرماندهی انتظامی جمهوری اسلامی ایران (فراجا) در اولین اطلاعیه از سلسله اطلاعیههای چهارگانه خود نوشت: «فرماندهی انتظامی ضمنِ دعوتِ همگان به رعایت هنجارهای دینی و اخلاقی با هرگونه اَعمالِ ناهنجار و ضدِ ارزشهایِ جامعه که توسطِ افرادی معدود و هنجارگریز صورت میگیرد برابر قانون با جدیت برخورد خواهد کرد. از این افراد انتظار میرود ضمن رعایت هنجارهای ایرانی- اسلامی از جمله عفاف و حجاب از هر نوع رفتاری که مطلوب جامعه نیست بپرهیزند.»
اطلاعیهای که در میان تنشهای منطقهای خیلیها را متعجب کرد، با این وجود قرار همان شنبه ۲۵ فروردین شد. یک روز بعد از روز موعود فراجا اطلاعیه دوم خود را درباره طرح «نور» منتشر کرد: «با اجرای طرح نور از روز شنبه ۲۵ فروردین ۱۴۰۳، خوشبختانه شاهد همکاری وصف ناپذیر مردم عزیز به ویژه بانوان فهیم و قانونمدار کشورمان با پلیس هستیم...فرماندهی انتظامی کشور به تمام مادران، خواهران و دختران سرزمین ایران اسلامی که با برادران خود در فراجا همگام و همسو بوده و با روشنفکری آگاهانه نسبت به قوانین جامعه ایران اسلامی تمکین دارند، تقدیر و تشکر خالصانه خود را ابراز میکند.»
پلیس عاری از خطا و اشتباه نبوده
چند روز بعد از اجرای طرح «نور» آهسته آهسته فیلمهایی از مواجهه پلیس با برخی زنان در فضای مجازی منتشر شد، تصاویری که نشان از تنش داشت، اما اطلاعیه سوم پلیس نشان داد که او از عملکرد خودش رضایت دارد، آنها در بخشی از متن این اطلاعیه نوشتند: «گزارشهای میدانی و بررسیهای دقیق با ابزار هوشمند نشانداده است که وضعیت عفاف و حجاب در سطح کشور نسبت به قبل از اجرای طرح مطلوبتر بوده و این شرایط در روزها و هفتههایِ آینده روندِ بهتر و مناسبتری خواهد یافت.»
همچنین در بخشی دیگری از اطلاعیه سوم به اشتباهات احتمالی پلیس اشاره شد: «ناگفته پیداست که پلیس عاری از خطا و اشتباه نبوده و با هرگونه رفتار و کُنش اشتباه احتمالی ماموران نیز برخورد خواهد شد.»
توئیت متفاوت بعد از اعلام رضایت پلیس؛ برخی مسئولان تذکر گرفتند
بعد از آنکه فراجا در اطلاعیه سوم خود نوشت: «پلیس عاری از خطا و اشتباه نیست.» عضو دفتر حفظ و نشر آثار رهبر انقلاب خبر داد: «برخی مسئولان بهدلیل کارهای بیقاعده در حوزهٔ حجاب تذکر دریافت کردهاند.»
سیدمهدی فضائلی، در شبکه اجتماعی ایکس ضمن بازنشر بخشی از بیانات رهبری درباره حجاب نوشت: «رهبر انقلاب: کشف حجاب، هم حرام شرعی است هم حرام سیاسی است...منتها...دشمن با نقشه و برنامه وارداین کار شده، ما هم باید با برنامه و نقشه وارد بشویم. کارهای بی قاعده و بدون برنامه نباید انجام بگیرد/ پی نوشت: به تازگی برخی مسئولان بهدلیل کارهای بیقاعده در حوزهٔ حجاب تذکر دریافت کردهاند.»
توئیت فضائلی که خبر از تذکر به مسئولان درباره نحوه برخورد با حجاب میداد با واکنشهایی از سوی موافقان و مخالفان گشت ارشاد همراه شد. در همین راستا یک توئیت قدیمی از او در فضای رسانهای بازنشر شد که در آن نوشته بود: «ممکن است من و شما درباره برخی عملکردهای گشت امنیتی اجتماعی یا اثرگذاری آن حرف داشته باشیم اما این ربطی به اصل حجاب، ضروری بودن رعایت آن به عنوان یکی از احکام الله و لزوم برخورد متقضی با افراد هنجارشکن با فساد سازمان یافته ندارد؛ همینطور لزون رعایت حرمت پلیس.»
اما ساعتی پس از انتشار این توئیت قدیمی، مهدی فضائلی، در شبکه اجتماعی ایکس به آن واکنش نشان داد و نوشت: «ساعاتی است توئیت زیر به عنوان توئیت جدید بنده و به عنوان عقب نشینی از توئیت قبل در حال بازنشر است؛ ضمن تأیید محتوای این توئیت که مربوط به حدود ۱.۵ سال پیش است تأکید می کنم توئیت دیروز به قوت خود باقی است.»
حمله شریعتمداری به فضائلی
با این وجود برخی انتقادها بهسمت عضو دفتر حفظ و نشر آثار رهبر انقلاب سرازیر شد، حسین شریعتمداری در یادداشتی در روزنامه کیهان نوشت: «این پرسش از برادر عزیزمان آقای فضائلی در میان است که جناب ایشان از کدام جایگاه میفرمایند: «بتازگی برخی مسئولان بهدلیل کارهای بیقاعده تذکر دریافت کردهاند»؟! چرا که با توجه به عضویت ایشان در دفتر حفظ و نشر آثار رهبر انقلاب، این تذکر به حضرت آقا نسبت داده میشود و شده است؟!
برادر فضائلی عزیز! بیت رهبر معظم انقلاب «سخنگو» ندارد و چنانچه تذکری ضرورت داشته باشد، مستقیماً و با ذکر مأخذ از سوی دفتر معظمله (آقایان گلپایگانی و حجازی) به اطلاع مخاطبان آن، اعم از مسئولان و یا مردم میرسد. توضیح آن که بیت معظمله حتی از به کارگیری واژه «یک مقام آگاه» نیز به شدت پرهیز میکند! از این روی، نظری که جنابعالی به حضرت آقا نسبت دادهاید، خارج از روال یاد شده و از جانب شما، دور از انتظار بوده است.»
اما سردار جعفری، مسئول قرارگاه فرهنگی و اجتماعی بقیه الله سپاه تذکر رهبری را تایید کرد و گفت؛«یک اشتباهی از جانب عوامل اجرایی طرح نور صورت گرفته و از جانب آقای فضائلی گفته میشود که حضرت آقا تذکری دادهاند و این امر طبیعی است زیرا یا گزارشات به محضر رهبر انقلاب میرسد و یا ایشان در فضای مجازی رؤیت میکنند.»
برای زنان پرونده قضائی درست نمیکنیم
با همه این مسائل طرح «نور» همچنان ادامه دارد و برخی زنان توسط پلیس بازداشت میشوند، اما مقام قضائی اعلام کرد برای این گروه از زنان پروندهای تشکیل نمیشود. حجتالاسلام محمدکاظم موحدیآزاد، دادستان کل کشور با بیان اینکه ما بنا نداریم برای نوامیس این مملکت پرونده قضائی درست کنیم و بعد از تذکر و تعهد و اصلاح پوشش فرد به منزل برمیگردد گفت: اکثر بانوان بعد از تذکر نسبت به اصلاح وضعیت پوشش خود اقدام میکنند.
همچنین پلیس در بخشی از اطلاعیه چهارم خود در اینباره نوشت: «پلیس در هیچ حالتی به دنبال پرونده سازی برای موضوعات هنجاری و ارزشی نیست و به شهروندانِ عزیز این نوید را میدهیم که در نهایت طرح نور به سمت هوشمندسازی پیش خواهد رفت.»
در این میان برخی پیامکها طی روزهای گذشته دست به دست شد که خبر از ثبت نام برای طرح تذکر لسانی به زنان با پوشش متفاوت میداد، اما پلیس بلافاصله درباره آن اطلاعیه صادر کرد، مرکز اطلاع رسانی فراجا، طی اطلاعیهای اعلام کرد: «لینکهای منتشره جهت ثبت نام و نقش آفرینی در طرح تذکر لسانی و مقابله با کشف حجاب و برهنگی و موارد مشابه، از جانب پلیس نیست.»
همچنین سردار احمدرضا رادان، فرمانده فراجا اعلام کرد: «با حمایت های مجلس، دولت و قوه قضائیه و همراهی مردم اجرای طرح نور را با قوت، دقت و هوشمندی ادامه خواهیم داد.»
در واکنشی دیگر حجت الاسلام والمسلمین محمدجعفر منتظری رئیس دیوان عالی کشور گفت: «مساله حجاب در نظام جمهوری اسلامی ایران، تنها یک امر عقیدتی و دینی نیست و یک امر قانونی است، تمام شهروندان چه معتقد به مبانی دینی باشند و چه نباشند باید به قانون عمل کنند.»
منتقدها چه میگویند؟
مسعود پزشکیان، منتخب تبریز در مجلس دوازدهم در خصوص اجرای طرح عفاف و حجاب گفت: «اگر ما اطلاع رسانی، هدایت و توجیه کنیم، فرد میپذیرد راهی که میرود اشتباه است، اما زمانی که به زور میگوییم باید این کار را انجام دهی، این غیر از عناد و ایجاد عقده در دل فرد کار دیگری نمی کند. من به آقایان پیشنهاد میکنم بررسی کنند و قبل و بعد مداخله را ببیند؛ اگر وضع حجاب بهتر شده است ادامه دهند، اما اگر بدتر شد، این یعنی مردم را بدبین کردهاند و باید راه خود را تغییر دهند.»
عباس عبدی، فعال سیاسی اصلاح طلب با اشاره به هزینههای مادی، روانی، اجتماعی و سیاسی بالای، مواجهه با مساله پوشش زنان گفت: «تا حالا چند بار دست در این حفره کرده و گزیده شدهاند و همچنان هم در حال تکرار آن هستند. توجه ندارند که نتایج منفی این سیاستها بسیار زیانبار است.»
۲۳۳۲۳۳
برای دسترسی سریع به تازهترین اخبار و تحلیل رویدادهای ایران و جهان اپلیکیشن خبرآنلاین را نصب کنید. کد خبر 1899582