دارک وب، جایی برای جولان جنایتکاران
تاریخ انتشار: ۲۳ خرداد ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۵۲۲۰۹۵۹
تا به حال چیزی درباره فروش اعضای بدن، قاچاق مواد مخدر یا تجارت اسلحه در اینترنت شنیده اید؟ این جرایم و بسیاری دیگر از جنایاتی از این دست روزانه در فضای مجازی در حال انجام شدن است، اما نه در اینترنتی که کاربران عادی به آن دسترسی دارند، بلکه در «دارک‌وب» (Dark Web) و «دیپ‌وب» (Deep Web).
دو اصطلاحی که ممکن است آنها را شنیده باشید یا حتی با یکدیگر اشتباه بگیرید.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
وب سطحی چیست؟
سایت‌های روی سطح وب آن‌هایی هستند که برای کاربران عادی بدون استفاده از تور یا هر مرورگر یا نرم افزار خاص دیگری قابل مشاهده اند. این سایت‌ها به راحتی با استفاده از موتور‌های جستجو قابل یافتن هستند. اگرچه وب سطحی از بسیاری از محبوب‌ترین سایت‌های com، net و.org تشکیل شده، تخمین زده می‌شود که تنها حدود ۵ درصد از کل محتوای موجود در اینترنت روی این بستر قابل مشاهده است.
تعریف دیپ‌وب
این بخش از اینترنت به تعداد زیادی از وب سایت‌ها اشاره دارد که کاربران معمولی آنها را نمی‌بینند یا نمی‌توانند پیدا کنند. هیچ چیز ذاتاً غیرقانونی یا غیراخلاقی در این سایت‌ها وجود ندارد. اما دلیل اینکه آنها را دیپ‌وب می‌نامند، چیست؟ موتور‌های جستجو نمی‌توانند این سایت‌ها را مانند وب سایت‌های اصلی فهرست نمی‌کنند. با جستجو در گوگل نمی‌توان هیچ وب سایتی از دیپ‌وب را پیدا کرد.
دارک‌وب، نیمه پنهان کوه یخ اینترنت
این بخش سایت‌هایی را شامل می‌شود که فقط از طریق مرورگر‌های تخصصی قابل دسترسی هستند. این بخش از اینترنت که به طور قابل توجهی کوچکتر از وب سطحی است، بخشی بسیار پنهانی از دیپ‌وب است که کمتر کسی با آن ارتباط برقرار می‌کند یا حتی می‌تواند آن را می‌بیند.
در حالی که وب سطحی ممکن است بیشترین چیزی را که کاربر معمولی می‌بیند نشان دهد، لایه‌های بیشتری از محتوای پنهان در دارک‌وب وجود دارد. با استفاده از یک مرورگر خاص که مسیریاب Tor نامیده می‌شود، کاربران می‌توانند این سایت‌های مخفی را کاوش و تحت پوشش یک آدرس IP ناشناس در فعالیت‌های قانونی و غیرقانونی شرکت کنند.
تفاوت بین دیپ‌وب و دارک‌وب
میلیون‌ها کاربر عادی اینترنت روزانه به پایگاه‌های اطلاعاتی خصوصی مانند صندوق ورودی ایمیل و حساب‌های مختلف دسترسی دارند. تقریباً ۹۰ درصد از همه وب سایت‌ها در دیپ‌وب هستند و از سوی نهاد‌هایی مانند شرکت ها، سازمان‌های دولتی و غیرانتفاعی مورد استفاده قرار می‌گیرند. آنچه به عنوان دارک‌وب شناخته می‌شود نیز در این قسمت قرار دارد. این بخش از اینترنت فقط برای کاربرانی قابل دسترسی است که مرورگر تور را نصب کرده اند. اگرچه استفاده از این مرورگر کاملا قانونی است، اما اکثر کاربران معمولی اینترنت هرگز نیازی به دسترسی به محتواهای در دارک‌وب ندارند.
ایده ساخت این بخش از اینترنت از کجا آمد؟
این کلیدواژه در سال ۲۰۰۰ با انتشار پایان نامه یکی از دانشجویان دانشگاه ادینبرگ آغاز شد. هدف او ایجاد راهی جدید برای برقراری ارتباط ناشناس و به اشتراک گذاری فایل‌ها به صورت آنلاین بود. این مقدمه اساس پروژه تور بود. با ایجاد این مسیر، کاربران توانستند به طور کامل به صورت ناشناس در اینترنت جستجو و سایت‌هایی را که بخشی از دارک‌وب تلقی می‌شدند، کاوش کنند.
چگونگی عملکرد دارک‌وب
این بخش از اینترنت که در ابتدا توسط وزارت دفاع ایالات متحده برای برقراری ارتباط ناشناس استفاده می‌شد، اکنون به مرکزی برای کاربرانی که مایل به ناشناس ماندن در سراسر جهان دارند، تبدیل شده است. مردم از این بخش برای پیشبرد اهداف قانونی و غیرقانونی استفاده می‌کنند. هنگامی که کاربران از طریق تور به یک سایت دسترسی پیدا می‌کنند، اطلاعات آنها از طریق هزاران نقطه هدایت می‌شود که مسیر‌های کاربر را پوشش داده و ردیابی آنها را عملاً غیرممکن می‌کند.
هنگامی که آدرس‌های آی پی قابل ردیابی نیست، ناشناس بودن در اینترنت تضمین می‌شود. تور، شناسایی کاربر را سخت می‌کند و به همین دلیل دارک‌وب برای مجرمان سایبری که همیشه سعی در پنهان کردن هویت خود دارند ایده آل است.
دولت‌ها از این فضا برای تبادل اسناد به صورت مخفیانه استفاده می‌کنند. روزنامه نگاران با استفاده از آن سانسور را دور می‌زنند و مخالفان از آن برای دوری از کنترل رژیم‌های مستبد بهره می‌برند.
ارتباط ناشناس در سراسر یک شبکه کامپیوتری با استفاده از مسیریابی تور به دست می‌آید. پیام‌ها قبل از اینکه از طریق روتر‌هایی که چندین گره شبکه هستند، ارسال شوند، چندین بار رمزگذاری می‌شوند. هر روتر لایه‌ای از رمزگذاری را حذف می‌کند تا دستورالعمل‌های مسیریابی آشکار شود، سپس پیام را به روتر بعدی تحویل می‌دهد تا روند را تکرار کند. این روش گره‌های میانی را در مورد مبدا، مقصد و محتوای پیام در ابهام نگه می‌دارد.
استفاده‌های قانونی و غیرقانونی از این فضا
در حالی که استفاده از این بخش ممکن است در ظاهر مشکوک به نظر برسد، اما کاملاً قانونی است. به عنوان مثال، در کشور‌هایی که نظارت دولتی ممکن است برای جاسوسی و سرکوب مخالفان سیاسی مورد استفاده قرار گیرد، دارک‌وب مکانی برای ارتباط بدون سانسور و دور از چشم دولت است. با وجود این، کاربران باید در استفاده از این بخش محتاط باشند و اقدامات امنیتی مناسبی مانند به روز رسانی دوره‌ای نرم‌افزار امنیتی، مرور با VPN قوی و اجتناب از استفاده از آدرس ایمیل استاندارد را انجام دهند.
دارک‌وب با توجه به ماهیت ناشناسی که دارد، برای مقاصد غیرقانونی نیز استفاده می‌شود. این کار‌ها شامل خرید و فروش مواد مخدر، اسلحه، سرقت و فروش رمز عبور کاربران، هویت افراد و همچنین پورنوگرافی است. علاوه بر این چندین سایت حاوی مطالب غیرقانونی توسط سازمان‌های دولتی کشف و در سال‌های اخیر بسته شده‌اند، از جمله جاده ابریشم، آلفا بی و هانسا. ناشناس بودن در دارک‌وب منجر به تهدیدات امنیت سایبری و نقض داده‌های مختلف در چند دهه اخیر شده است.
منبع: فارس
باشگاه خبرنگاران جوان وبگردی وبگردیمنبع: باشگاه خبرنگاران
کلیدواژه: دارک وب جرایم سایبری قانونی و غیرقانونی بخش از اینترنت سایت ها دارک وب وب سایت دیپ وب
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.yjc.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «باشگاه خبرنگاران» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۵۲۲۰۹۵۹ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
فیلتر شکست خورد / حضور بیش از 40 میلیون ایرانی در اینستاگرام
به گزارش صدای ایران از اعتماد، گزارش‌های غیررسمی می‌گویند بیش از ۴۰ میلیون ایرانی کاربر اینستاگرام هستند و این شبکه، پرمخاطب‌ترین شبکه اجتماعی در ایران است. یافته‌های دیتاک نشان می‌دهد در سال ۱۴۰۱ از ۶ میلیون اکانت پابلیک ایرانی در اینستاگرام ۴۵۰ میلیون پست منتشر شده و کاربران ایرانی در هر ثانیه بیش از ۲۵ هزار بار پست‌های اینستاگرام را می‌بینند.
اينستاگرام از همان آغاز راه‌اندازي‌اش در سال ۲۰۱۰ براي همه مردم در هرجاي جهان شبكه اجتماعي جذابي بود اما جذابيت ويژه‌اش را در ايران مديون يك چيز بود: فيسبوك كه يكي از بزرگ‌ترين فضاهاي اجتماع مجازي ايرانيان بود، فيلتر بود و مسدودنبودن اينستاگرام خيلي زود كاربران ايراني را از فيسبوك بيرون كشيد. البته اينستاگرام هم سال‌ها بعد فيلتر شد اما وقتي كه ديگر قاعده بازي عوض شده بود. اينستاگرام آنقدر در زيست روزمره مردم ايران جا گرفته بود كه با فيلترشدنش هم كسي جايي نرفت؛ ماندند و پس گرفتند.
گزارش‌هاي غيررسمي مي‌گويند بيش از ۴۰ ميليون ايراني كاربر اينستاگرام هستند و اين شبكه، پرمخاطب‌ترين شبكه اجتماعي در ايران است. مداراي مسدودكنندگان اينترنت در ايران با اين شبكه اجتماعي بسيار بيشتر از شبكه‌هاي اجتماعي بود. در حالي كه ديگر شبكه‌هاي اجتماعي با مسدودسازي و فيلترينگ دولتي مواجه بودند، اينستاگرام تا سال‌هاي اخير يكي از آخرين شبكه‌هاي اجتماعي بين‌المللي بدون فيلتر در ايران بود و حتي مدتي صحبت از «فيلترينگ هوشمند» آن بود اما بالاخره در انتهاي شهريور ۱۴۰۱ و به دنبال اعتراضات به مرگ مهسا اميني، اينستاگرام هم فيلتر شد.
اين اتفاق درست زماني رخ داد كه اينستاگرام فراتر از يك شبكه اجتماعي، تبديل به پلتفرمي درآمدزا براي هزاران كسب‌وكار ايراني شده بود و كسب‌وكارهاي خانگي زيادي هم بر روي اين پلتفرم شكل گرفته بود. بر اساس گزارشي كه استارتاپ پادرو در سال ۱۴۰۱ منتشر كرد، شهريور ۱۴۰۱، قبل از فيلترشدن اينستاگرام، حدود ۶۳۰ هزار فروشگاه فعال اينستاگرامي وجود داشت كه بيش از نيمي از آنها تا ماه‌ها بعد هم نتوانستند كسب‌وكار خود را دوباره فعال كنند.
برخلاف كانال‌هاي تبليغاتي سنتي كه اغلب نيازمند سرمايه‌گذاري زيادي بودند و بازگشت سرمايه در آنها نامشخص بود، اينستاگرام به كسبوكارها امكان مي‌داد با كمترين هزينه، محصولات و خدمات خود را به صورت بصري به مخاطبان هدف ارايه دهند. علاوه بر اين، الگوريتم اينستاگرام كه محتواي تصويري را بر اساس ميزان درگيري كاربران اولويت‌بندي مي‌كرد، به كسبوكارها امكان مي‌داد تا ديده‌شدن خود را بر اساس كيفيت و جذابيت پست‌هاي‌شان افزايش دهند. اين قابليت‌ها، تحولي اساسي بود كه زمين بازي را بين برندهاي شناخته‌شده و تازه‌واردها هموارتر مي‌كرد.
با اين حال، هيچ‌كدام از اينها مسوولان را متقاعد نكرد كه دست از فيلتركردن پركاربرترين شبكه اجتماعي در ايران بردارند. از آن سو، كاربران بودند كه رفتار متفاوتي از خود نشان دادند. كمي كه محدوديت‌هاي اينترنتي روزهاي اعتراض كمتر شد، كاربران با فيلترشكن به اين شبكه اجتماعي بازگشتند. در گزارشي كه موسسه پژوهشي ديتاك در مورد ميزان فعاليت كاربران ايراني در اينستاگرام منتشر كرده، آمده است: «بسياري از كاربران ايراني تصور داشتند با فيلترينگ اينستاگرام، اين شبكه اجتماعي نيز همچون فيسبوك از رده‌بندي شبكه‌هاي اجتماعي پرطرفدار ايراني خارج مي‌شود؛ اما داده‌هاي ديتاك نشان مي‌دهد كه پس از اعتراضات ،حجم محتواي عمومي اين بستر به مرور افزايش يافت.»
يافته‌هاي ديتاك نشان مي‌دهد در سال ۱۴۰۱ از ۶ ميليون اكانت پابليك ايراني در اينستاگرام ۴۵۰ ميليون پست منتشر شده و كاربران ايراني در هر ثانيه بيش از ۲۵ هزار بار پست‌هاي اينستاگرام را مي‌بينند.
در گفت‌وگوهاي روزمره ايرانيان، توييتر فضايي سياسي‌تر تلقي مي‌شود و اينستاگرام را بيشتر شبكه‌اي «زرد» مي‌نامند اما كاربران اينستاگرام، به‌خصوص كم‌سن‌و‌سال‌ترها، مي‌گويند اينطور نيست كه اينستاگرام فقط براي سرگرمي باشد. دلارام، دانش‌آموز سال يازدهم متوسطه كه صفحه‌اي با ۳۰ هزار دنبال‌كننده در اينستاگرام دارد، مي‌گويد: «اينستاگرام خيلي بزرگ است. همه‌جور محتوايي هم تويش پيدا مي‌شود. به خودتان بستگي دارد كه چه كساني را دنبال كنيد. همين اينستاگرام به خود من چيزهايي ياد داده كه 10سال ديگر مدرسه بهم ياد نمي‌داد. چرت و آشغال هم كم نيست توش ولي مي‌توانيد انتخاب كنيد چي را دنبال مي‌كنيد.»
او درباره تأثير فيلترشدن اين شبكه اجتماعي معتقد است: «اولش كه فيلتر كردند و اينترنت را بستند، مخاطباي همه ريزش كرد ولي الآن از قبل فيلتر هم رشد پيج من بيشتر بوده. الآن بيشتر براي دسترسي به برنامه‌هاي فيلترنشده مثل اپ‌هاي بانكي به دردسر مي‌افتيم تا برنامه‌هاي فيلترشده. ديگه فيلترشكن‌ها ۲۴ ساعته روشنه.»
با اين حال، فيلترينگ اين شبكه اجتماعي چندان بي‌اثر نبوده است. پريسا، ۲۱ساله و صاحب كسب‌وكاري اينستاگرامي، درباره وضعيتش مي‌گويد: «شرايط بسيار سختي براي من و كسب‌وكارم بود. اينستاگرام پلتفرم مهمي براي آدم‌هايي مثل من است تا به مشتري دسترسي پيدا كنيم. وقتي كه دولت اينستاگرام را فيلتر كرد، ضربه بزرگي به من وارد شد. اول فكر كردم ممكن است يك اختلال موقتي باشد اما فيلترينگ چندسال طول كشيده است و در اين مدت فروش من به‌شدت كاهش يافته است. اين فوق‌العاده خسته‌كننده است.»
پريسا ادامه مي‌دهد: «فيلترينگ من را مجبور كرده است كه از كاربرانم بخواهم به پلتفرم‌هاي داخلي مثل روبيكا و ايتا بيايند اما كلي سر اين فحش خورده‌ام و كمتر از پنج درصد مشتريانم حاضر شده‌اند در كانال روبيكا عضو بشوند. به نظرم دولت دارد كسب‌وكارهاي كوچك را خفه مي‌كند.»
او همچنان اميدوار است كه مسوولان در سياست فيلترينگ تجديدنظر كنند. «اين كار به كسبوكارها آسيب مي‌زند. روياي من اين است كه كسب‌وكار كوچكم را بين‌المللي كنم اما اين فيلترهاي فعلي اين كار را بسيار دشوار مي‌كنند. تنها كاري كه مي‌توانم انجام دهم اين است كه تا جايي كه مي‌توانم خود را تطبيق دهم و به استقامت ادامه دهم.»
عده‌اي هم از سياسي‌شدن اينستاگرام گلايه دارند و مي‌گويند اين كار «نمي‌گذارد مثل بقيه مردم دنيا زندگي كنيم». علي، ۱۷ساله، در اين باره مي‌گويد: «اين فيلترينگ اينستاگرام ديگه واقعا ديوانه‌كننده شده! من نه سياسي‌ام نه هيچي، فقط مي‌خوام زندگي كنم. همين الآن نصف عكس‌هاي اينستاگرام لود نمي‌شود!»
او مي‌گويد اينستاگرام كلي محتواي مفيد براي بدنسازي‌اش دارد اما بخش زيادي از آنها را از دست مي‌دهد. علي اضافه مي‌كند: «صادقانه بگويم، من واقعا برايم مهم نيست كه دلايل فيلترينگ چيست. من مي‌خواهم بهترين زندگي نوجواني‌ام را داشته باشم، اين را كسي مي‌فهمد؟ اين خيلي خواسته زيادي است كه بتوانيم به مسخره‌بازي‌كردن و سلفي‌گرفتن خودمان بپردازيم؟» با همه اينها، وعده رفع فيلتر از اينستاگرام هميشه وعده‌اي سر خرمن بوده است و هرگز محقق نشده است. كاربران هم سعي كرده‌اند خود را با شرايط جديد تطبيق دهند و حتي از مجهزبودن كاربران ايراني به فيلترشكن استفاده كنند و كار خود را در فضاهايي مثل يوتيوب كه امكان درآمدزايي ساده‌تري هم دارند، بسط بدهند و از آن طرف، تحريم‌ها هم امكاناتي را براي نقد كردن درآمدهاي دلاري فراهم كرده است كه «يوتيوبر‌شدن» را آسان‌تر هم كرده است.
گزارشگر قديمى راديو دار فانى را وداع گفت