تأکید بر راه‌اندازی درس خارج فقه هیأت و عزاداری

به گزارش خبرنگار مهر، بیست و سومین جلسه از سلسله جلسات نقدکتاب‌های عاشورایی از سوی اندیشکده هیأت و تشکل‌های دینی با موضوع بررسی کتاب «فاجعه عاشورا» به قلم آیت‌الله سیدمحمد سعید طباطبایی حکیم برگزار شد.

براساس این گزارش، کتاب «فاجعه عاشورا» با موضوع پژوهشی تحلیلی در ابعاد دستاوردها و زمان وقوع نهضت امام حسین علیه السلام و نقش آن در روشنگری حقیقت دین تدوین و منتشر شده است که در این جلسه با حضور «سعید طاووسی مسرور» و «سجاد هجری» کتاب مورد نقد و بررسی قرار گرفت.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

هجری در این نشست به ویژگی‌های و جایگاه علمی نویسنده کتاب اشاره کرد و گفت: مرحوم آیت‌الله سیدمحمدسعید حکیم از چهره‌های شناخته شده در دهه‌های اخیر است که جزو چهار مرجع تقلید نجف در کنار آیات عظام سیستانی، فیاض و بشیرنجفی به شمار می‌آمد. ایشان از خاندان برجسته علم و عمل و نواده دختری آیت‌الله سیدمحسن حکیم که پس از رحلت آیت‌الله بروجردی مرجعیت مطلق جهان تشیع را برعهده داشت، بود. مرحوم آیت الله سید محمدسعید حکیم نزد پدر بزرگ خود و نیز آیات میرزاحسن بجنوردی، حلی و خویی شاگردی کرده است. استادان و شاگردان او بهترین گواه برای جایگاه علمی و فقهی اوست؛ به گونه‌ای که بسیار از فضلای حوزه علمیه نجف اشرف هم اینک جزو شاگردان آن مرحوم به شمار می‌آیند. آثار علمی بویژه فقهی و اصولی بسیاری از این مرجع تقلید به جای مانده که کتاب «فاجعه عاشورا» از جمله این آثار به شمار می‌آید؛ البته در موضوع اصولی کتاب المحکم فی الاصول الفقه از برجسته‌ترین کتاب‌های اصولی و مصباح المنهاج از بهترین کتاب‌های فقهی ایشان است.

وی افزود: «فاجعه عاشورا» در حقیقت ترجمه کتاب «فاجعه الطف» است. باتوجه به اینکه آیت‌الله حکیم در سال ۱۳۷۱ هجری شمسی با انتشار رساله عملیه، مرجعیت خود را علنی کرد، یکی از امتیازات کتاب این است که نویسنده در زمان مرجعیت خود اقدام به نوشتن و انتشار آن کتاب کرده است. در بررسی اولیه کتاب به برخی از موضوعات برخورد کردم که به نظر می‌رسید، اگر نویسنده به آن اهمیت بیشتری می‌دادند، بر غنای کتاب می‌افزود، از جمله این موارد منابع تاریخی استفاده شده در کتاب است، زیرا بسیاری از منابع آن برای قرون پیشین و کهن است و در آن از منابع معاصر استفاده نشده است. این در حالی است که اکنون نمی‌توان موضوع قیام سیدالشهدا علیه السلام را کاوید، مگر آن‌که به پیشینه تحقیقی غنی و پرمایه‌ای که کتاب تحلیلی آیت‌الله صالحی نجف‌آبادی با عنوان شهید جاوید آن را در پایان قرن پیشین هجری قمری به وجود آورد، رجوع نشده است.

این پژوهشگر حوزوی گفت: جا دارد ترجمه کتاب جداگانه نقد شود و نیز به طرز چاپ کتاب از صفحه‌آرایی گرفته تا جلد گالینگور آن می‌توان خرده گرفت؛ زیرا اسراف در مصرف کاغذ است و نیز قیمت کتاب را بسیار می‌افزاید؛ چنان‌که خرید آن خارج از وسع بسیاری از مخاطبان کتاب است. هجری با اشاره به نقل قولی از یکی از بزرگان خاطرنشان کرد: اگر کسی به مراجع تقلید توهین کند، ارتباطش با حضرت حجت قطع می‌شود، در این اندیشه بودم که ممکن است با این گونه نقدها به ساحت مرجعی اهانت شود، چون فاصله نقد و توهین بسیار باریک است، به همین منظور اعلام می‌دارم که اگر در نقد این کتاب مطلبی بیان می‌کنم، تنها به این دلیل است که نکته‌ای از کتاب را بیان کرده باشم، وگرنه بدنبال اهانت صاحب کتاب و خود کتاب نیستیم. بنده این کتاب را نقد نمی‌کنم، بلکه باتوجه به جایگاه علمی نویسنده در مقام مرجعیت، برخی توقعات خودم را بیان خواهم کرد. توقع داشتیم ایشان به علت اشرافی که به مباحث اصولی و فقهی دارند، کتاب را با نگاه فقاهت خود در زمینه واقعه عاشورا می‌نوشتند؛ زیرا مسائل و موضوعات فقهی در مسئله عاشورا وجود دارد که ایشان می‌توانست این مسائل را به صورت علمی و دقیق بیان و به طرح آن بپردازد؛ اما این نگاه در این کتاب دیده نمی‌شود. انتظار داشتیم وقتی موضوعاتی در این کتاب مطرح می‌شود، به حادثه عاشورا از قدرت اجتهاد فقهی و روش‌های اصولی استفاده شود.

وی با بیان اینکه در فصل اول این کتاب، سه نقل از ابن عباس آورده شده که اگر کسی این سه نقل را مشاهده کند، اختلاف را به وضوح خواهد دید، یادآور شد: انتظار می‌رفت آیت الله حکیم با توجه به جایگاه علمی‌شان با روش فقاهتی این اخبار را کنار هم بگذارد و اختلاف آن‌ها را بررسی کند؛ همانگونه که درباره اخبار فقهی چنین می‌کنند. سوالات اساسی در خصوص ماجرای عاشورا وجود دارد که باید درباره آن به صورت فقهی پاسخ داد. تک تک اقوال و افعال سیدالشهدا را باید در واقعه عاشورا بررسی کنیم؛ البته به قطعیت نمی‌رسیم؛ ولی باید از نظر فقهی و اصولی کندوکاو کرد. ایشان قائل به غیبی بودن واقعه عاشورا هستند و مسئله عاشورا را تعبدی و غیبی می‌دانند که پذیرفتنی نیست و گویا به این علت روش فقاهت در تدوین کتاب کنار گذاشته شده است. از این دست سوالات برای نمونه، تعبیر «لیس علیکم منی ذمام» است که امام مانند آن را در ماجرای عاشورا برابر اخبار تاریخی چندباری بیان کرده‌اند. پرسش این‌جاست که آیا این جمله‌ی امام تکلیف شرعی را از آنان رفع می‌کند و آنان دیگر تکلیف شرعی ندارند؟ یا این عباس و ابن حنفیه به جای هم‌راهی امام خیرخواهانه امام را بازمی‌دارند؛ ولی امام امر و نهیی به آن‌ها ندارد. آیا آنان درباره‌ی همراهی امام هیچ تکلیفی نداشته‌اند؟
هجری در ادامه گفت: یکی از برجستگی‌ها این کتاب اشاره به مباحث روز و پاسخ به برخی شبهات در حوزه عزاداری است. آیت‌الله حکیم قائل به این است که نباید در عزاداری قیود بگذاریم و مدام در مراسم عزاداری و هیأت‌ها دخالت کنیم و گویی این سخنان ناظر به حکومت‌ها است بلکه ایشان معتقدند که طبایع گوناگون است و هر کس برابر طبع خود عزاداری می‌کند و تنها قید عزاداری احکام شریعت است. شایسته بود نویسنده درباره فقه عزاداری کتابی مستقل می‌نگاشتند؛ همانگونه که در خصوص سایر موضوعات فقهی ورود کرده‌اند، باید در این زمینه هم وارد می‌شدند. امروز ضرورت دارد برای تبیین هر چه بیشتر موضوعات عزاداری و عاشورا، درس خارج فقه عزاداری و هیأت راه‌اندازی شود و با روش فقهی این موضوع مورد بحث و بررسی قرار گیرد تا راهنمای هیئات عزاداری باشد؛ بنابراین جمع‌آوری نظام سئولات عزاداری برای برگزاری درس خارج ضروری است. برخی موضوعات بسیار مهم مانند ضرورت استقلال حوزه‌های علمیه و کیفیت تأمین مالی آن‌ها در کتاب آمده که در بادی امر ارتباطی با موضوع اصلی کتاب ندارد؛ اما به نظر می‌رسد مرحوم حکیم آرای خود را درباره آنها در این کتاب کوشیده‌اند که بگنجانند.

سعید طاووسی عضو هیأت علمی دانشگاه در این جلسه گفت: کتاب فاجعه عاشورا در ششم محرم ۱۴۲۸ هجری قمری برابر با ششم بهمن ماه ۱۳۸۵ هجری شمسی منتشر شده است که ترجمه آن در سال ۱۳۹۵ به زبان فارسی انجام شد. البته نویسنده این کتاب را در زمان مرجعیت خود تدوین کرده است که کار ارزشمندی به شمار می‌آید. آیت‌الله حکیم به موضوع عاشورا و عزاداری و زیارت اربعین اهتمام ویژه‌ای داشتند که انتشار کتاب فاجعه عاشورا از همین باب شناخته می‌شود. البته کتاب ‏من وحی الطف از آثار دیگر ایشان در مباحث عاشورا است که در این کتاب به دفاع از عزاداری و عاشورا می‌پردازد.

وی افزود: عنوان کتاب فاجعه عاشورا بنابر توضیح مؤلف، تاکید بر فاجعه و مصیبت بودن عاشورا و ابعاد تلخ آن است. این نوع نگاه در این کتاب با نوع نگاه شهید مطهری که در کتاب حماسه حسینی داشته، نگاه متفاوتی است؛ البته به همه آثاری که شهید مطهری برای واقعه عاشور قائل هستند، این مرجع تقلید نیز در کتاب خود به آن قائل هستند؛ اما تاکید بر مصیبت و عزاداری دارند، اگر چه به صورت مستقیم به کتاب حماسه حسینی و شهید جاوید اشاره نکرده است، اما به صورت تلویحی برخی مباحث عاشورا را ذکر کرده‌اند.

طاوسی، یکی از نقدهای این کتاب را نبود نمایه دانست که اگر ناشر این موضوع را مورد توجه قرار می‌دادند، بر غنای کتاب می‌افزود و در ادامه یادآور شد: آنچه من از این کتاب برداشت کردم این است که ایشان دلیل قیام عاشورا را تکلیف خاص حضرت دانسته تا اینکه ما از عاشورا بخواهیم اسوه بگیریم. کل کتاب را بر همین مبنا پیش رفته‌اند. انتظار می‌رفت نویسنده به نظرات علمای اهل‌سنت به طور کامل اشاره می‌کرد. تنها در بخشی از کتاب در مقام دفاع نظریه قیام عاشورا، شهادت آن حضرت را پیروزی ایشان می‌داند؛ البته این تقریر به نگاه مرحوم سیدبن طاووس نزدیک است. نویسنده در کتاب خود دستاوردهای سیاسی و اجتماعی بر قیام عاشورا قائل شده است. در این کتاب به بخش نظریات شهادت حضرت سیدالشهدا علیه السلام اشاره نشده است یا برخی نظریات را به صورت ناقص بیان کرده‌اند؛ و پاسخ کاملی به آن‌ها نداده است، به گونه‌ای که در ماجرای خبر شهادت مسلم بن عقیل و دلیل ادامه واقعه عاشورا و به شهادت رسیدن حضرت سیدالشهدا علیه السلام اشاره نشده که چرا با شهادت مسلم، حضرت به کار خود ادامه می‌دهد، این در حالی است که ما باید جز به جز حرکت قیام عاشورا را به صورت عقلی بررسی کنیم.

کد خبر 5513791 فاطمه علی آبادی

منبع: مهر

کلیدواژه: اربعین شهید مطهری مسلم بن عقیل سجاد هجری نجف اشرف عاشورا قیام عاشورا امام رضا ع نشست علمی قرآن قرآن کریم معرفی کتاب فعالیت های قرآنی سازمان تبلیغات اسلامی ایران تهران فیلم عنکبوت مقدس انقلاب اسلامی ایران حوزه علمیه شیعه جمهوری اسلامی ایران آیت الله حکیم فاجعه عاشورا واقعه عاشورا جایگاه علمی علیه السلام قیام عاشورا

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.mehrnews.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «مهر» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۵۲۳۳۲۳۴ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

انتشارات انقلاب اسلامی با ۴۰ عنوان کتاب جدید از منشورات رهبرانقلاب در راه نمایشگاه کتاب

انتشارات انقلاب اسلامی وابسته به دفتر حفظ و نشر آثار حضرت آیت‌الله‌العظمی خامنه‌ای (مدّظلّه‌العالی) با ۲۰۷ عنوان کتاب شامل ۴۰ عنوان کتاب جدید در سی‌و‌پنجمین دوره‌ی نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران حضور خواهد داشت.

به گزارش گروه فرهنگی خبرگزاری دانشجو، انتشارات انقلاب اسلامی وابسته به دفتر حفظ و نشر آثار حضرت آیت‌الله‌العظمی خامنه‌ای (مدّظلّه‌العالی) با ۲۰۷ عنوان کتاب شامل ۴۰ عنوان کتاب جدید در سی‌و‌پنجمین دوره‌ی نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران حضور خواهد داشت.

این ۴۰ عنوان کتاب جدید انتشارات انقلاب اسلامی شامل کتاب‌هایی است که از اردیبهشت ۱۴۰۲ به بعد چاپ شده‌اند و ۱۴ عنوان نیز برای نخستین بار در نمایشگاه کتاب ۱۴۰۳ در دسترس علاقه‌مندان قرار خواهد گرفت.

«حدیث زندگی» عنوان مجموعه‌ای ۶ جلدی از انتشارات انقلاب اسلامی است که ۳ جلد از آن در نمایشگاه کتاب امسال در دسترس مخاطبان قرار می‌گیرد. این مجموعه شامل شرح احادیث حضرت آیت‌الله‌العظمی خامنه‌ای است که در ابتدای جلسات درس خارج فقه از سال ۶۹ تا ۹۵ مطرح گردیده و برای نخستین بار مجموعه این احادیث منتشر می‌شود. گزیده‌ی احادیث «مکارم‌الاخلاق»، «النوادر» و «امالی الصدوق» به انتخاب و شرح حضرت آیت‌الله‌العظمی خامنه‌ای (مدّظلّه‌العالی) عناوین کتاب‌هایی هستند که در نمایشگاه کتاب عرضه می‌شود.

کتاب «گنجینه‌ی بی‌پایان» مجلّد جدید مجموعه‌ی ۴ جلدی «شرح نهج‌البلاغه» است که دربرگیرنده‌ی شش گفتار از بیانات حضرت آیت‌الله‌العظمی خامنه‌ای (مدّظلّه‌العالی) می‌باشد که به مسئله‌ی شناخت و بررسی جایگاه، اهمّیّت و ویژگی‌های نهج‌البلاغه می‌پردازد. ۳ عنوان دیگر این مجموعه، «منشور حکومت علوی»، «راه روشن مدیران» و «نبوتها» را شامل می‌شود که پیش از این منتشر شده بودند و در حال حاضر، با ویرایش، صفحه‌آرایی و طرح جلد جدید ارائه شده‌اند.

«مروری بر بیانات حضرت آیت‌الله‌العظمی خامنه‌ای مدّظلّه‌العالی درباره‌ی موسیقی» به قلم حجت‌الاسلام مهدی گرامی‌پور، «روایت تولید؛ سیره‌ی اقتصادی معصومین (ع) در اندیشه‌ی حضرت آیت‌الله‌العظمی خامنه‌ای» نوشته‌ی حجت‌الاسلام حمید سبحانی‌صدر، «درآمدی بر نظریه‌ی تعلیم و تربیت در بیانات حضرت آیت‌الله‌العظمی خامنه‌ای» نوشته‌ی دکتر حسن ملکی، «درآمدی بر علوم انسانی اسلامی در اندیشه‌ی حضرت آیت‌الله‌العظمی خامنه‌ای» نوشته‌ی حجت‌الاسلام سیّدمهدی موسوی و «بازسازی انقلابی در ساختار فرهنگی در اندیشه‌ی حضرت آیت‌الله‌العظمی خامنه‌ای» نوشته‌ی مهدی جمشیدی، دیگر عناوین تازه‌ی انتشارات انقلاب اسلامی در نمایشگاه کتاب تهران هستند.

«روایت اوّل‌شخص از شخصِ اوّل» نوشته‌ی مهدی قزلی است که شامل حاشیه‌نگاری‌های این نویسنده از دیدار‌ها و برنامه‌های رهبر معظّم انقلاب طی سال‌های ۸۸ تا ۹۸ است که برخی از آن‌ها در پایگاه KHAMENEİ.IR منتشر شده بود و سیزده روایت نیز برای نخستین بار در این کتاب منتشر شده است.

انتشارات انقلاب اسلامی امسال رمانی نیز برای گروه سنی نوجوان عرضه خواهد کرد. «خاکسپاری دوّم بانوی مرگ» عنوان رمانی است که به قلم نیما اکبرخانی در ۲۸۰ صفحه منتشر شده است.

انتشارات انقلاب اسلامی طبق روال سال گذشته برنامه ویژه‌ای به مناسبت میلاد حضرت معصومه سلام‌الله‌علی‌ها و روز دختر پیش‌بینی کرده است.

توزیع محصولات و نمایش آثار متنوع با هدف ترویج کتاب و کتابخوانی از منظر حضرت آیت‌الله‌العظمی خامنه‌ای نیز از دیگر برنامه‌های انتشارات انقلاب اسلامی خواهد بود.