این خلقیات پسندیده زیر بار فشار روزگار پابرجا می ماند؟ / یاریگری و نوع‌دوستی ایرانیان دوره مشروطه از نگاه سفیر فرانسه
تاریخ انتشار: ۲۵ خرداد ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۵۲۴۲۵۱۶
«سابق بر این، برای خارج کردن هر جنازه سه قران عوارض می‌گرفتند که جزو عایدات حاکم کرمانشاه [در دوره قاجار] بود. دو سال است مبلغ آن را به پنج قران افزایش داده‌اند و عایدات آن صرف بیمارستان پانزده تختخوابی می‌شود که برای مداوا و معالجه زائران بیمار احداث شده است. اطاقهای بیمارستان تمیز است و به نظافت آن خوب می‌رسند.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
این توصیف از چگونگی وضعیت مرزهای غربی ایران به سوی عتبات عالیات و دفن در آنجا بر اساس وصیت فرد درگذشته، دریچه ورود ما به یک نوع‌دوستی و یاریگری ایرانیان از نگاه یک مامور سیاسی فرانسوی در ایران هم‌زمان با پیروزی جنبش مشروطیت ایران به شمار می‌آید. اوژن اوبن، سفیر فرانسه در ایران در آن روزگار، مجموع دیده‌ها، شنیده‌ها و دریافت‌های خود را از سال‌های حضور در ایران در کتابی به نام «ایران امروز ١٩٠٧-١٩٠٦؛ سفرنامه‌ها و بررسی‌های سفیر فرانسه در ایران» نگاشته است.
او در این کتاب ارزشمند جزییات و ظرایفی از زندگی ایرانیان را مورد توجه قرار داده که گاه از دید دیگران دور مانده است. یاریگری و نوع‌دوستی ایرانیان به شیوه‌های گوناگون، در زمره دریافت‌های او از جامعه آن روزگار ایران به شمار می‌آید. با این جهانگرد و مامور سیاسی فرانسوی، به روزگار دو دهه پایانی حکومت قاجارها بر ایران می‌رویم تا از برخی نمونه‌های یاریگری و نوع‌دوستی در آن زمانه آگاهی یابیم.
کاروان‌سرا و منزلگاههای سر راه؛ یادگار روزگار صفوی
کاروان‌سراهای میانه راه‌ها و جاده‌ها، موضوعی است که توجه اوژن اوبن را در مناطق گوناگون برمی‌انگیزد. او در توصیف این اقامت‌گاه‌های میانه راه‌ها می‌نویسد «شاه عباس کبیر، سازمان‌دهنده امپراطوری صفوی، دستور داد بمنظور رفاه حال مسافران و ایجاد تسهیلات برای رفت و آمد کاروانها، از این نوع کاروانسراها در کنار جاده‌ها به تعداد بسیار زیاد احداث شود. جانشینان وی نیز از سرمشق او پیروی کردند». جهانگرد فرانسوی سپس میهمانی دو برادر مالک یکی از این کاروان‌سراهای برجای‌مانده از روزگار صفوی را در راه تبریز وصف می‌کند «بعد از غروب آفتاب، نوکرها، اول مشمع بزرگی روی فرش کف اطاق پهن کردند و روی آن سفره انداختند. غذا عبارت بود از برنج، خورش، میوه، و لبنیات. چند تکه پنیر هم به همراه پیاز در گوشه‌ی سفره گذاشته بودند. همه حاضران چهارزانو گرد سفره نشستند و همه با انگشتان دست غذا می‌خوردند». وجود اینگونه اقامت‌گاه‌ها در مسیر راه‌ها و جاده‌ها موجب می‌شد مسافران در آن روزگار با اطمینانی بیشتر به مسافرت رفته، امکان بهره‌گیری از برخی خدمات اولیه را داشته باشند. نگارنده کتاب «ایران امروز» در جایی دیگر به پست‌خانه‌هایی اشاره می‌کند که اقامت‌گاه‌های مسافران نیز بوده‌اند «ما تا قم روی جاده‌ی شوسه "سلطان‌آباد" ... سفر می‌کردیم. در منزلگاههای میان راه، پست‌خانه‌هائی با اطاقهای آراسته برای استراحت مسافران وجود دارد. اما بعد از این منطقه، مجبور هستیم تنها با رد پای مسافران قبلی طی طریق کنیم و شبها را نیز در قهوه‌خانه‌ای در میان راه و یا در اطاقهای بی‌در و پیکر چاپارخانه‌ها به صبح برسانیم».
میهمان‌نوازی سنت همیشگی این مردمان
میهمان‌نوازی ایرانی، این مسافر و مامور فرانسوی را نیز همچون دیگر جهانگردان و شرق‌شناسانی که به این سرزمین شرق کهن آمده‌اند، شیفته خود می‌کند. اوژن اوبن، ورود خود را به یکی از مناطق کردنشین ایران چنین یاد می‌کند «مردی گوسفندی در میان دست‌های خود نگه داشته و به مجرد ورود ما، با حرکت تندی، سر حیوان را از تن جدا می‌کند. سر خونین گوسفند زیر قدم‌های اسب من، می‌غلتد. همانطور که آداب و رسوم ایرانی ایجاب می‌کند، کسان من، تن گوسفند قربانی را تصاحب می‌کنند ... غذا را روی سینی‌های بزرگی آوردند و آن عبارت بود از: پلو، کباب، "شیرینی"، حلوا، و کوزه‌های شربت و ماست و پنیر، بعد قهوه ترک و آخر از همه "چپق"هائی برای دود کردن».
کمک به درویشان، گدایان و مستمندان
درویش‌ها و گدایان، از دسته‌هایی‌اند که بسیار مورد توجه اوژن اوبن جای می‌گیرند. در لابه‌لای توصیف‌های او می‌توان نشانه‌ها و رگه‌هایی از یاریگری ایرانیان روزگار قاجار را به تماشا نشست. او در توصیف «فعالیت درویش‌ها» چنین روایت می‌کند «با فرارسیدن عید نوروز (٢١ یا ٢٢ مارس) که اولین روز سال ایرانی است، درویشهای تهران در خانه‌ی رئیس صنف‌شان، "نقیب‌الممالک" گردهم می‌آیند و هر کدام شخصیتی را نشان می‌کنند تا به مناسبت عید نوروز، از صاحب خانه، حق و حساب بگیرند. آنگاه هر درویشی پوست و پلاس درویشی را در محل تعیین شده پهن می‌کنند و برگ‌سبز و کشکول تمنا، برای دریافت مقرری سالانه آماده می‌شود. معمولا رجال ایرانی، درباره‌ی درویشانی که دست نیاز به سویشان دراز می‌کنند، به‌خصوص در آن موقع سال، سعه‌ی صدر بیشتری دارند و رخصت می‌دهند که چندین روز، در برابر خانه‌شان با آرامش کامل در عالم خاص خود سیر کنند. هر روز برایشان پلو و چائی فرستاده می‌شود و بالاخره در ساعت مقرر، با بذل نیاز کریمانه‌ای دست به سرشان می‌کنند».
جهانگرد فرانسوی البته در جایی دیگر به سازوکارهای حمایتی در میان خود درویشان و صوفیان ایرانی اشاره می‌کند، آنگاه که چگونگی منش و مرام علی‌اللهی‌های غرب ایران را شرح می‌دهد «"درویش داراب" معروف به "پروانه" متولی این قبرها و این زمین مقدس است. از در حجره‌ای که از پشت پنجره‌ی آن، منظره‌ی پشت بام‌ها و باغهای شهر به خوبی دیده می‌شود، منزل دارد و در همان اطاق از مسافران هم‌طریقت خویش پذیرائی می‌کند».
نگارنده کتاب «ایران امروز» در جایی دیگر از نوشته‌هایش به وجود زائران مستمند در مسیر کرمانشاه به عتبات عالیات یاد می‌کند که بر سر راه مسافران و دیگر زائران سبز می‌شوند «در گرداگرد اسب من خیل عظیم گدایان صف‌کشیده بودند و بطور دسته‌جمعی پابه‌پای ما می‌آمدند. از خصوصیات بارز راههای زیارتگاه‌ها، ظهور پدیده‌ی گدائی است، که علی‌الخصوص از کرمانشاه به آن طرف، کثرت عده‌ی گدایان واقعا تعجب‌انگیز است. زائران مستمند نیز بر سر راه ظاهر می‌شوند و دستی به سوی مسافر دراز کرده و با صدای بلند می‌گویند: "خداوند شما را از بلیات سماوی و ارضی حفظ کند و صحیح و سالم به مقصدتان برساند!" اگر صدقه‌ای گرفتند، به عنوان سپاسگزاری اغلب این عبارات را بر زبان می‌آورند: "آقا امیرالمومنین همیشه جیبتان را پر، و پولتان را زیاد کند!"».
۲۱۲۲۰
یاریگری‌های اجتماعی اقلیت‌های قومی
خدمات اجتماعی اقلیت‌های قومی در ایران موضوعی دیگر برشمرده می‌شود که مورد توجه اوژن اوبن جای می‌گیرد. او در توصیف جوانان محله جلفای اصفهان منطقه ارمنی‌نشین پایتخت صفوی چنین روایت می‌کند «در عصر صفوی، جوانان به دنبال بخت و برای کسب ثروت عازم هند می‌شوند. هیچ خانواده‌ای پیدا نمی‌شود که اقلا کسی از خویشانش در آن دیار نباشد. چون علاوه بر ثروت، آسایش نیز آنجا وجود دارد. پولی که از هند فرستاده می‌شود، اسباب معیشت خویشان مقیم در جلفا را فراهم می‌سازد و چرخهای امور اجتماعی جمعیت را، که عبارت باشد از یک صندوق تعاون، یک مطب رایگان، و دو دبستان- خوب می‌چرخاند»
۲۱۲۲۰
کد خبر 1641637منبع: خبرآنلاین
کلیدواژه: تاریخ ایران قاجار نوع دوستی گاه ها
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.khabaronline.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «خبرآنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۵۲۴۲۵۱۶ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
امضای قرارداد ساخت تجهیزات سکوهای فشار افزا به زودی
گزارش خبرنگار مهر، محسن خجسته‌مهرمدیر عامل شرکت ملی نفت ایران در حاشیه آیین امضای تفاهم‌نامه‌های مطالعات طرح‌های توسعه ۱۶ میدان گازی با هلدینگ‌ها، شرکت‌های پتروشیمی و شرکت‌های اکتشاف و تولید ایرانی، در جمع خبرنگاران با بیان اینکه امسال سال جهش تولید با مشارکت مردم است، بیان کرد: به‌دلیل اینکه شرکت‌های پتروشیمی نیازمند تأمین خوراک خودشان هستند و از طرفی درآمد مستمر دارند، تصمیم گرفتیم برای توسعه ۱۶ مخزن گازی به ارزش ۶ میلیارد و ۴۰۰ میلیون دلار با شرکت‌های پتروشیمی تفاهم‌نامه امضا کنیم.
وی ادامه داد: با امضای این تفاهم‌نامه‌ها درعمل کار مطالعات ۱۶ مخزن گازی آغاز و در حداقل زمان ممکن پیشنهاد فنی و اقتصادی این هلدینگ‌ها، شرکت‌های پتروشیمی و شرکت‌های اکتشاف و تولید بررسی می‌شود.
مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران با بیان اینکه هم‌اکنون مذاکراتی را درباره بعضی از بندهای مندرج در قراردادها آغاز کرده‌ایم، بیان کرد: با اجرای این قراردادها، در مجموع روزانه حدود ۱۲۷ میلیون مترمکعب به ظرفیت تولید گاز کشور اضافه می‌شود.
خجسته‌مهر گفت: این اتفاق گامی مهم برای شرکت‌های پتروشیمی است تا افزون بر استفاده حداکثری از ظرفیت‌های خالی خود، در خلال برنامه هفتم توسعه که قرار است حدود ۳۰ میلیون تن به ظرفیت آن‌ها اضافه شود، با تأمین خوراک خوشان این توسعه را محقق کنند.
وی با اشاره به اینکه بخش عمده مردم جزو سهام‌داران خرد و کلان این واحدهای پتروشیمی هستند، افزود: شرکت ملی نفت ایران نخستین گام را برای اجرای شعار سال و فرمایش‌های مقام معظم رهبری در سال ۱۴۰۳ برداشته است.
امضای حدود ۱۳ میلیارد دلار قرارداد در سال ۱۴۰۲
مدیرعامل شرکت ملی نفت با بیان اینکه پارسال در این شرکت حدود ۱۳ میلیارد دلار قرارداد امضا شد که سرمایه‌گذاران آن‌ها بانک‌ها بودند، تصریح کرد: با این دو گام اقدام‌هایی منحصربه‌فرد در مسیر سرمایه‌گذاری بخش‌های خصوصی رقم خورد.
خجسته‌مهر با اشاره به اینکه در اجرای طرح بزرگ و ملی فشارافزایی میدان مشترک پارس جنوبی چهار قرارداد امضا شد، بیان کرد: با اجرای کامل این طرح از افت تولید روزانه حدود ۴۰۰ میلیون مترمکعب گاز در پارس جنوبی جلوگیری می‌شود.
وی در پاسخ به سوال خبرنگار مهر مبنی بر اینکه آیا تجهیزات مورد نیاز از شرکت های داخلی تامین می شود یا به تجهیزات خارجی نیاز داریم، افزود: ظرفیت سرمایه‌گذاری این قراردادها حدود ۲۰ میلیارد دلار است و با امضای این قراردادها درعمل کار فشارافزایی را در پارس جنوبی آغاز کرده‌ایم. مهمترین تجهیزات موردنیاز اجرای این طرح، تأمین توربوکمپرسور و سکوهای فشارافزایی است و با توجه به توانی که در داخل کشور وجود دارد، در آینده‌ای نزدیک بعضی از قراردادهای جانبی مربوط به ساخت توربوکمپرسور و سکوهای فشارافزایی امضا می‌شوند.
مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران در ادامه با بیان اینکه طرح ملی فشارافزایی پارس جنوبی هفت قطب دارد، ادامه داد: با رقابتی که بین بخش خارجی و داخلی به وجود آمده، هر بخش بتواند سریع‌تر توربوکمپرسور و سکوهای فشارافزایی را بسازد، عملیات نصب نخستین قطب زودتر آغاز می‌شود.
خجسته‌مهر با بیان اینکه اگر یک واحد پتروشیمی نیاز به تخصیص خوراک داشته باشد در قرارداد دیده می‌شود، گفت: هم‌اکنون در نسل سوم قراردادهای بالادستی هستیم و در آینده قراردادها بهبود می‌یابند. همانطور که الگوی تازه قراردادهای نفتی نسبت به قراردادهای پیشین تغییرهایی داشته است و این تغییرها جذابیت بیشتری برای بخش خصوصی دارد، در دولت سیزدهم به نسبت دولت‌های پس از پیروزی انقلاب اسلامی تاکنون بیشترین حضور بخش خصوصی در کسب‌وکار شرکت ملی نفت ایران دیده می‌شود.
وی با تأکید بر اینکه از همه ظرفیت بخش داخلی بهره می‌گیریم، بیان کرد: سازندگان ایرانی توانسته‌اند بیشتر کالا و تجهیزات اساسی را که زمانی از خارج کشور تأمین می‌شد، با تلاش و کوشش و دانش فنی بسازند. برای نمونه هم‌اکنون برای شیرین‌سازی گاز، از توربوکمپرسورهای داخلی در سایزهای مختلف و توان متفاوت استفاده می‌کنیم. با توجه به ظرفیت شرکت‌های داخلی این فرصت به آن‌ها داده شده است و باید به بخش خصوصی و سازندگان داخلی میدان بدهیم، زیرا آن‌ها قادرند بعضی از نیازهای ما را تأمین کنند.
مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران با اشاره به اینکه هفت میدان نفتی شادگان، کوپال، آبان، پایدار غرب، دال‌پری، پایدار شرق و چشمه‌خوش سرمایه‌گذار خارجی دارند، گفت: الگوی تازه قراردادهای نفتی بدون واگذاری حق مالکیت و حاکمیت امضا و فقط سرمایه‌گذاری و خرید خدمت از سوی شرکت ملی نفت ایران انجام می‌شود.
اعلام محدودیت های ترافیکی پایان هفته در جاده های شمالی کشور