به نقل از «ایسنا»

خیز ایران به سمت تقویت همکاری‌های اقتصادی و سیاسی در آسیای مرکزی

تاریخ انتشار: ۳۱ خرداد ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۵۲۸۵۴۴۱

قزاقستان به عنوان یک کشور مهم حوزه آسیای مرکزی روابط خوبی با جمهوری اسلامی ایران دارد و همکاری های اقتصادی و سیاسی دو کشور اهمیت این مراودات را راهبردی کرده و دو طرف در تلاش هستند تا مناسبات تجاری و سیاسی مشترک را گسترش داده و تقویت کنند.

به گزارش ایسنا، حوزه آسیای مرکزی منطقه با اهمیتی است که قطعا ایران به عنوان یکی از بازیگران مهم منطقه‌ای به این مساله واقف است و در همین راستا کشوری مانند قزاقستان با داشتن ظرفیت های اقتصادی مهم از جمله در حوزه های انرژی این آمادگی را دارد تا بتواند با جمهوری اسلامی ایران همکاری های گسترده ای داشته باشد.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

سفری هم که توکایف رئیس جمهور این کشور به تهران داشت علاوه بر گفت وگوهای مهم سیاسی و تبادل نظر در مسائل منطقه ای و بین المللی، منجر به انعقاد تفاهم نامه های متعددی در حوزه های سیاسی ، فرهنگی و اقتصادی شد. 

 «یادداشت تفاهم میان مرکز مطالعات سیاسی وزارت امور خارجه و موسسه تحقیقات سیاست خارجی وزارت امور خارجه قزاقستان»، «برنامه مبادلات فرهنگی بین وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی ایران و وزارت فرهنگ و ورزش قزاقستان»، «یادداشت تفاهم همکاری در زمینه مطالعات تحلیلی و تبادل تجربه میان وزارت صنعت، معدن و تجارت و وزارت تجارت و همگرایی قزاقستان»، «یادداشت تفاهم همکاری در خصوص افزایش تجارت دوجانبه میان وزارت صنعت، معدن و تجارت و وزارت تجارت و همگرایی قزاقستان»، «یادداشت تفاهم همکاری بین وزارت جهاد کشاورزی ایران و وزارت کشاورزی قزاقستان در زمینه کشاورزی»، «یادداشت تفاهم همکاری بین وزارت جهاد کشاورزی ایران و وزارت کشاورزی و وزرات صنعت و توسعه زیرساخت قزاقستان در زمینه تجارت و ترانزیت محصولات کشاورزی»، «یادداشت تفاهم همکاری بین سازمان صدا و سیمای ایران و آژانس دولتی خبر قزاقستان»، «یادداشت تفاهم همکاری شرکت ملی نفت ایران با شرکت گاز مونای گاز قزاقستان»، «یادداشت تفاهم همکاری میان راه آهن ایران و شرکت سهامی راه آهن ملی قزاقستان» از جمله تفاهم نامه های منعقد شده در جریان این سفر می باشد.

در حال حاضر که روس‌ها در مسئله جنگ و اروپا مشغول هستند فرصت خوبی فراهم شده تا ایران در حوزه‌های اقتصادی و همکاری با کشورهای آسیای مرکزی وارد شودبا توجه به انعقاد این تفاهم‌نامه‌ها و ضرورت همکاری موثر دو کشور، عبدالرضا فرجی‌راد استاد ژئوپلیتیک دانشگاه معتقد است در حال حاضر که روس‌ها در مسئله جنگ و اروپا مشغول هستند فرصت خوبی فراهم شده تا ایران در حوزه‌های اقتصادی و همکاری با کشورهای آسیای مرکزی وارد شود. پیش از این روس‌ها اجازه نمی‌دادند که کشوری بتواند تا این حد در حوزه آسیای مرکزی چندان عملیاتی وارد شود، البته چینی‌ها تلاش خود را کرده و وارد شده بودند. ما باید در این حوزه ارتباطات‌مان را گسترش دهیم.

همچنین مقام معظم رهبری در دیدار «قاسم ژومارت توکایف» رئیس‌جمهور قزاقستان و هیأت همراه، با اشاره به پیوندهای عمیق تاریخی و فرهنگی میان ایران و قزاقستان، بر لزوم گسترش بیش از پیش همکاری‌های دو کشور در عرصه‌های مختلف به‌ویژه همکاری‌های منطقه‌ای تأکید کردند.

ایشان همچنین در خصوص مسائل مربوط به اوکراین گفتند: در قضیه اوکراین مشکل اصلی این است که غربی‌ها درصدد توسعه ناتو هستند و آنها هر جا که بتوانند برای گسترش نفوذ خود تأمل نخواهند کرد.

مقام معظم رهبری همچنین خاطرنشان کردند: باید مسائل را با دقت رصد و بررسی کرد و مراقب بود زیرا آمریکایی‌ها و غربی‌ها همواره در صدد گسترش دایره نفوذ خود در مناطق مختلف از جمله در شرق و غرب آسیا، و ضربه زدن به استقلال و اقتدار کشورها هستند.

در عین حال باید در نظر داشت کشور قزاقستان همواره در موقعیت های سیاسی به عنوان یک بازیگر مهم نسبت به جمهوری اسلامی ایران وارد عمل شده به عنوان مثال در مساله هسته ای ایران طی مذاکرات آلماتی توانست نقش ایفا کند و به نظر می رسد مراودات و مشورت های سیاسی و بین المللی ایران و قزاقستان به یکدیگر بسیار نزدیک است.

همچنین در نشست سه جانبه ای که قرار بود با حضور ایران، روسیه و ترکیه برای بررسی مساله سوریه انجام شود، از آن جایی که در پایتخت های این کشورها برگزار نمی شد، آلماتی میزبان خوبی برای همکاری در این زمینه بود.

دولت سیزدهم همواره تقویت سیاست خارجی در حوزه منطقه ای با کشورهای همسایه را در دستور کار  خود قرار داده و در این چارچوب شاهد حضور و سفر مقاماتی چون امیر قطر، رئیس جمهور تاجیکستان،  رئیس جمهور ونزوئلا و رئیس جمهور تاجیکستان به تهران بوده ایم

دولت سیزدهم همواره تقویت سیاست خارجی در حوزه منطقه ای با کشورهای همسایه را در دستور کار  خود قرار داده و در این چارچوب شاهد حضور و سفر مقاماتی چون شیخ تمیم بن حمد آل ثانی امیر قطر، امامعلی رحمان رئیس جمهور تاجیکستان، نیکلاس مادورو رئیس جمهور ونزوئلا و بردی محمد اف رئیس جمهور تاجیکستان به تهران بوده ایم.

حجت الاسلام رئیسی، رئیس جمهور کشورمان نیز در دیدار با رئیس جمهور قزاقستان یکی از اولویت‌های سیاست خارجی ایران را نقش‌آفرینی موثر در افزایش همگرایی منطقه‌ای از طریق گسترش تجارت از مسیر ایران دانست و اظهار داشت: ایران جایگاه منحصر به‌فردی در جغرافیای راهبردی منطقه دارد و می‌تواند مسیر اتصال بین‌منطقه‌ای از شرق و جنوب آسیا به اروپا باشد.

رئیس جمهور با اشاره به این‌که شرکت‌های حمل‌ونقل بین قاره‌ای مدت‌هاست به کریدور شرقی- غربی و شمالی و جنوبی از مسیر جمهوری اسلامی ایران علاقه‌مند شده‌اند، تصریح کرد: با برداشته شدن محدودیت‌های کرونا و فعال شدن شرکت‌های حمل‌ونقل بین‌المللی این مسیر به خصوص برای کشورهای آسیایی و اروپایی اهمیت ویژه‌ای پیدا کرده است.

قاسم ژومارت توکایف رئیس جمهور قزاقستان نیز در این مراسم با مهم توصیف کردن همکاری کشورش با جمهوری اسلامی ایران در راه‌اندازی این کریدور ریلی و با قدردانی از تلاش‌های صورت گرفته در این مسیر، گفت: امیدوارم این پروژه همان‌گونه که آقای رئیسی بیان کردند، بند به بند و به صورت کامل اجرایی شود.

با توجه به موقعیت جغرافیایی و ژئوپلیتیکی  که جمهوری اسلامی ایران دارد، در جریان سفر رئیس جمهور قزاقستان، ترانزیت تمام‌ریلی اولین قطار کانتینری از کریدور ایران آغاز به کار کرد.

این قطار با ۲۴ دستگاه واگن که ۴۸ کانتینر را حمل می‌کنند، از قزاقستان به تهران رسیده بود و پس از مراسم صدور دستور آغاز به کار حرکت خود را در بخش ایرانی کریدور شرق به غرب به سوی ترکیه آغاز کرد.

همچنین تفاهم همکاری ریلی بین راه‌آهن جمهوری اسلامی ایران و راه‌آهن جمهوری قزاقستان به امضای مدیران عامل راه‌آهن دو کشور رسید که بر اساس هدف‌گذاری اولیه صورت‌گرفته در آن، سالانه ۵ میلیون تن کالا از مسیر ایران ترانزیت خواهد شد.

ایران و قزاقستان طی ۳۰ سال گذشته و از زمان استقلال این کشور با یکدیگر روابط خوبی داشته اند، شاید در برهه ای از زمان ها فراز و فرود داشته اما مشکل حادی مطرح نبوده است. همچنین با توجه به نقش قزاقستان در مذاکرات مهمی مانند آلماتی و یا روند صلح آستانه در مساله سوریه  که در بسیاری از موضوعات منافع ایران هم در نظر گرفته شده ، طبیعی است که همکاری دو کشور در موضوعات مهم اقتصادی و سیاسی تداوم داشته باشد.

اخیرا نیز گمرک ایران از افزایش ۲۹ درصدی تجارت ایران و قزاقستان خبر داد. بر اساس گزارش گمرک، در سال ۱۴۰۰ نزدیک به ۷۲۹هزار تن کالا به ارزش ۲۶۵میلیون و ۲۰۰هزار دلار، بین ایران و قزاقستان تبادل شد که با رشد ۷۱ درصدی در وزن و ۲۹درصدی در ارزش، نسبت به سال ۱۳۹۹ همراه بوده است.

همچنین طبق اعلام سخنگوی گمرک ایران، تجارت غیر نفتی کشورمان با قزاقستان به عنوان یکی از همسایگان ۱۵ گانه جمهوری اسلامی ایران (از  کشورهای حاشیه دریای خزر) در دو دهه اخیر دارای  فراز و نشیب بوده  است که به صورت کلی در بررسی ۲۰ ساله تجارت با این کشور می‌توان دهه ۸۰ را دهه واردات از قزاقستان و دهه ۹۰ را دهه صادرات به این کشور دانست.

رئیس جمهور کشورمان در نشست با رئیس جمهور قزاقستان از افزایش ۵۰ درصدی روابط تجاری دو کشور در چند ماه اخیر خبر داد  و گفت: ظرفیت‌های اقتصادی و تجاری دو کشور این ظرفیت را دارد که در گام اول حجم مبادلات تجاری از سطح فعلی تا ۳ میلیارد دلار افزایش یابد. در حوزه کشاورزی، صنعتی، حمل و نقل و ترانزیت، انرژی، نفت و گاز همکاری‌های گسترده‌ای می‌تواند بین دو کشور شکل گیرد.

مشارکت ایران و قزاقستان در همکاری های ترانزیتی ، انجام مبادلات تجاری و اقتصادی گسترده و همچنین همکاری های سیاسی موجب تقویت مناسبات دو کشور خواهد بودبا این اوصاف مشارکت ایران و قزاقستان در همکاری های ترانزیتی ، انجام مبادلات تجاری و اقتصادی گسترده و همچنین همکاری های سیاسی دو کشور موجب تقویت مناسبات دو کشور خواهد بود و ایران و قزاقستان با توجه به اهمیت موضوعات راهبردی طرفین در حوزه های اقتصادی و سیاسی باید زمینه های لازم را برای تقویت این مسائل فراهم کرده و از فرصت های موجود برای ارتقاء همکاری ها بهره ببرند.

انتهای پیام

منبع: ایسنا

کلیدواژه: بررسی روابط ایران و قزاقستان رییس جمهور قزاقستان رئیس جمهور تاجیکستان یادداشت تفاهم همکاری جمهوری اسلامی ایران رئیس جمهور قزاقستان ایران و قزاقستان اقتصادی و سیاسی سیاست خارجی آسیای مرکزی همکاری ها منطقه ای راه آهن دو کشور

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.isna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایسنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۵۲۸۵۴۴۱ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

چالش های اتحادیه اروپا در خاورمیانه چیست؟/ نگاه بروکسل به پرونده هسته ای ایران با اسرائیل متفاوت است/ اتحادیه اروپا می تواند با ایران در مقابله با تهدیدهای مشترک همکاری کند

به گزارش جماران، Geopoliticalmonitor  یک  نشریه اطلاعاتی بین‌المللی مستقر در تورنتو، کانادا  است که چشم‌اندازی تحلیلی در مورد موقعیت‌ها و رویدادهایی که تأثیر اساسی بر امور سیاسی، نظامی و اقتصادی دارند ارائه می‌کند. این نشریه در تازه ترین نوشتار به بررسی جایگاه اتحادیه اروپا در منطقه خاورمیانه ( غرب آسیا) پرداخته و می نویسد: خاورمیانه به دلیل نزدیکی جغرافیایی و پیوندهای تاریخی، اقتصادی و سیاسی، منطقه ای با اهمیت استراتژیک برای اتحادیه اروپا است. با این حال، این منطقه همچنین منبع بی ثباتی و درگیری است که تهدیدی جدی برای امنیت و منافع کشورهای عضو اتحادیه اروپا محسوب می شود.

تشدید جنگ اخیر بین اسرائیل و حماس، خشونت‌های مداوم در کرانه باختری اشغالی و درگیری‌های اسرائیل و حزب‌الله در مرز لبنان بر پیچیدگی و فوریت اوضاع در این منطقه افزوده است. اتحادیه اروپا چگونه می تواند با اتخاذ یک استراتژی جدید جهانی و تغییر رویکرد سیاسی و امنیتی خود نقشی فعال و موثر در خاورمیانه ایفا کند؟ ابزارها، چالش ها و فرصت هایی که اتحادیه اروپا در منطقه دارد چیست؟

سیاست اتحادیه اروپا در خاورمیانه

اتحادیه اروپا در دو دهه گذشته دو استراتژی اصلی را در قبال منطقه خاورمیانه دنبال کرده است: سیاست همسایگی اروپا (ENP) و مشارکت اروپا - مدیترانه (EMP).

هدف این راهبردها جلوگیری از گسترش بحران های امنیتی در کشورهای همسایه به اتحادیه اروپا با ترویج هنجارهای اروپایی مانند لیبرال دموکراسی، حقوق بشر و حاکمیت قانون بوده است. با این حال، ثابت شده است که این راهبردها برای مقابله با تحولات سریع و پویا در منطقه ناکارآمد و ناکافی هستند.

این راهبردها نتوانسته‌اند به ریشه‌های مشکلات و درگیری‌های منطقه مانند فقدان اصلاحات سیاسی و اقتصادی، به حاشیه رانده شدن و سرکوب مردم، مداخله بازیگران خارجی و  مسائل حل‌نشده منطقه رسیدگی مانند درگیری اسرائیل و فلسطین رسیدگی کنند.

رویدادهای اخیر منطقه ای مانند بهار عربی و ظهور ساختارهای جدید قدرت و بازیگران فراملی، محدودیت ها و ناکارآمدی های این راهبردها را نشان داده است. آنها همچنین بر لزوم بازنگری و بازتعریف نقش اتحادیه اروپا در نظام بین‌الملل به‌ویژه در منطقه خاورمیانه تأکید کرده‌اند.

اتحادیه اروپا در سند استراتژی جهانی خود در سال 2016 به این نیاز اعتراف کرده و نوشت: امنیت داخلی و خارجی به هم مرتبط هستند و چالش‌ها و تهدیدات کنونی مانند تروریسم و خشونت در منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا فرصت مشترکی برای  کشورهای اتحادیه اروپا برای ساختن اروپای قوی تر بر اساس منافع و اصول است.  اتحادیه اروپا همچنین اعلام کرد که قصد دارد سیاست امنیتی و دفاعی خود را از طریق توسعه قابلیت‌های نظامی بیشتر و افزایش همکاری‌های خود با ناتو و سایر شرکا افزایش دهد. در نهایت، بروکسل تعهد خود را برای حمایت از انتقال سیاسی و اقتصادی در منطقه از طریق ارائه کمک‌های مالی و فنی بیشتر، تقویت گفتگو و همکاری، و ارتقای یکپارچگی و ثبات منطقه‌ای ابراز کرد.

چالش های اتحادیه اروپا در خاورمیانه

با این حال، اتحادیه اروپا برای ایفای نقش فعال و موثر در خاورمیانه با سه مانع مواجه است:

اولاً، فقدان یک رویکرد منسجم و جامع نسبت به منطقه در سطح اتحادیه وجود دارد. این امر ناشی از منافع و دیدگاه های متفاوت کشورهای بزرگ اروپایی است که دستیابی به یک سیاست مشترک را در برخورد با مسائل و بازیگران پیچیده و متنوع در منطقه دشوار می کند. این مشکل منجر به سیاست های مستقل کشورهای بزرگ و قدرتمند اروپایی مانند فرانسه و آلمان شده است که برای کسب نفوذ و موقعیت ژئواستراتژیک، تعاملات دوجانبه با بازیگران منطقه ای را دنبال می کنند. عامل دیگری که نقش اتحادیه اروپا را محدود می کند، بحران اقتصادی است که ظرفیت مالی اتحادیه را برای مدیریت و پاسخگویی به نیازهای این منطقه بحران زده کاهش داده است. ضعف ساختاری اتحادیه اروپا، فقدان مکانیسم قضایی برای اجرای تصمیمات و قطعنامه‌های آن و اهرم‌های ناکافی سیاست خارجی آن از دیگر عواملی هستند که ظرفیت تصمیم‌گیری اتحادیه را تضعیف می‌کنند.

ثانیاً خاورمیانه دارای ساختارها، مشکلات، بحران ها و بازیگران سیاسی متنوع و پیچیده ای است. حکومت‌های منطقه عمدتاً مبتنی بر اراده و رای مردم نیستند، بلکه بیشتر مبتنی بر اشکال مختلف استبداد، فرقه‌گرایی، ملی‌گرایی و قبیله‌گرایی هستند. این منطقه همچنین با انواع مختلفی از بحران ها مانند جنگ های داخلی، درگیری های قومی، بلایای انسانی، تروریسم و افراط گرایی مواجه است. بازیگران در منطقه نه تنها دولت‌ها، بلکه بازیگران غیردولتی مانند شبه‌نظامیان، گروه‌های شورشی، جنبش‌های مذهبی و قدرت‌های منطقه‌ای هستند. این عوامل، اتخاذ یک سیاست ثابت و مشخص برای منطقه را برای اتحادیه دشوار می کند، زیرا باید به طور جداگانه و مستقل به هر موردی رسیدگی کند.

در نهایت، مسائل فرا آتلانتیک نیز مانع از نقش فعال و مؤثر اتحادیه اروپا در خاورمیانه شده است، زیرا ایالات متحده و اسرائیل اغلب با نقش مستقل اتحادیه اروپا مخالفت کرده‌اند، در عوض ترجیح می‌دهند که اتحادیه اروپا نقش مکمل را در چارچوب سیاست‌های آنها ایفا کند. ایالات متحده و اسرائیل منافع و دیدگاه های متفاوتی از اتحادیه اروپا در مورد مسائل مختلف منطقه مانند برنامه هسته ای ایران، درگیری اسرائیل و فلسطین، بحران سوریه و نقش قدرت های منطقه ای دارند.

فرصت های اتحادیه اروپا در خاورمیانه

با وجود این چالش ها، اتحادیه اروپا نیز با استفاده از قدرت نرم و ابزارهای دیپلماتیک خود و همچنین کمک های اقتصادی و بشردوستانه خود فرصت هایی برای ایفای نقش مثبت و سازنده در خاورمیانه دارد.

اتحادیه اروپا می تواند از شهرت و اعتبار خود به عنوان یک واسطه بی طرف و صادق و همچنین تجربه و تخصص خود در حل مناقشه و ایجاد صلح،  برای میانجیگری و تسهیل گفتگو و همکاری میان طرف های درگیر در منطقه استفاده کند. اتحادیه اروپا می‌تواند از اصلاحات و انتقالات سیاسی و اقتصادی در منطقه با ایجاد مشوق‌ها و مشروط‌سازی‌ها و همچنین انعطاف‌پذیری و تمایز بیشتر برای کشورهایی که مایل و قادر به اجرای هنجارها و ارزش‌های اروپایی هستند، حمایت کند. اتحادیه اروپا  می‌تواند با حمایت از سازمان‌ها و ابتکارات منطقه‌ای موجود، مانند اتحادیه عرب و طرح صلح عربی، و با ایجاد بسترها و مکانیسم‌های جدید برای گفت‌وگو و همکاری، مانند اتحادیه مدیترانه و دیالوگ 5+5 مسیر این گفت و گوها را هموار سازد. اتحادیه اروپا می‌تواند با سایر بازیگران بین‌المللی و منطقه‌ای مانند ایالات متحده، روسیه، چین، ترکیه و ایران برای مقابله با چالش‌ها و تهدیدهای مشترک در منطقه، مانند اشاعه سلاح‌های کشتار جمعی، تروریسم جهانی، تغییرات آب و هوایی و مهاجرت همکاری و هماهنگی کند. در نهایت، اتحادیه اروپا می تواند از روابط تجاری و انرژی خود با منطقه و همچنین کمک های توسعه ای و بشردوستانه خود برای تقویت توسعه اقتصادی و اجتماعی، کاهش فقر و نابرابری و بهبود شرایط زندگی و حقوق بشر مردم منطقه استفاده کند.