مداحی که از سینهزن تا موسیقیدان را انگشت به دهان گذاشت+فیلم و صوت
تاریخ انتشار: ۳۱ خرداد ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۵۲۸۷۱۵۸
خبرگزاری فارس ـ گروه موسیقی ـ علیرضا سپهوند: محمدعلی کریمخانی مداح اهل بیت(ع) و خواننده قطعه مشهور «آمدم ای شاه پناهم بده» دیروز در ۷۲ سالگی درگذشت. این مداح اهل بیت جدای از فضای اجتماعی معنوی که در آن رشد و نمو یافته و با ارادت قلبیاش مداح شده، از منظر فنی موسیقایی دارای ویژگیهایی است منحصر به فرد که او را در جایگاه ویژهای قرار میدهد، تا بدانجا که منتهی میشود به خلق شاهکاری ماندگار همچون «آمدم ای شاه پناهم بده» و تعداد قابل توجهی از دیگر اجراهایش.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
بیشک مهمترین علت پرورش اینچنین مداحی که در سطح خوانندههای حرفهای موسیقی ردیفدستگاهی میخواند، وجود سطح بالای موسیقی مداحی بویژه بین مناطقی از قزوین تا آذربایجان غربی و شرقی است که در خود میراثی مستقل از اجرای مراثی اهل بیت دارد که به درستترین شیوه ممکن در تقابل موسیقی ایرانی با رنگ و بو و اصالت مداحی کهن این خطه به جایگاه و سبکی منحصر به فرد رسیده است.
از بسیاری اجراها و فایلهای صوتی مداحان آذریزبان میتوان به یک نقطه اشتراک در بین ایشان رسید. اول اینکه همه، مداحی را با اصول موسیقایی و در گوشهها و ردیفهای ایرانی که بیشتر از تونالیته «شور» استفاده میشود، اجرا میکنند و دوم اینکه تمام این مداحها دارای وسعت صوتی بالایی بوده و بنابر سبک موصوف در کوکهای بالا(زیر یا اوج) میخوانند. بدین معنی که مداحان این دیار بیشتر در محدوده نتهای چپ کوک بوده ضمن اینکه باید این نکته را هم یادآور شده که مرحوم کریمخانی و چند مداح سرشناس دیگر این سبک علاوه بر توانایی و اجرای غالب آثار در کوک بالا، دارای وسعت صوتی قابل ملاحظهای بوده که معروف به ششدانگ یا معادل سه اکتاو است. توضیح اینکه در تئوری موسیقی هر دانگ در موسیقی ۴ نت دارد پس هر دو دانگ میشود یک اکتاو و صدای ششدانگ یعنی خواننده میتواند در سه اکتاو از بمِ بم تا زیرِ زیر بخواند. البته سه اکتاو که میشود ۲۴ نت که ۲ نت همنام و تکراری دارد و ازاینرو خواننده ششدانگ میتواند ۲۲ نت را با حنجرهاش اجرا کند. مرحوم استاد محمدرضا شجریان، استاد ایرج(حسین خواجهامیری)، استاد گلپایگانی، مرحوم استاد محمدعلی کریمخانی و مرحوم ایرج بسطامی از خوانندههای ششدانگ شناخته شده ایرانی محسوب میشوند.
از ویژگیهای مرحوم کریمخانی میتوان به این نکته اشاره کرد که صدای او با اینکه در کوکهای بالا با قدرت به اجرا میپرداخت اما دارای یک شاخصهای بود که به ندرت در بین خوانندههایی در این سطح دیده و شنیده میشود و اینکه صدای وی در کوکهای بسیار زیر و بالا «نَرو»(narrow) نمیشود یعنی صدا، همچنان حجم خود را حفظ میکند. این مساله از این باب حائز اهمیت است که صدا هرچه به سمت نتهای زیر می رود از حجمش کاسته میشود و ماهیچههای حنجره باید با انقباض هرچه بیشتر آن نت زیر را تولید کنند که همین انقباض باعث باریک شدن صدا شده و از زیبایی و صلابت آن میکاهد، اما در صدای مرحوم کریمخانی این «نورنس» در حداقلترین حالت خود است به گونهای که بخصوص توسط گوشهای غیرموزیکالیته(غیر موسیقیدان) احساس و شنیده نمیشود.
از دیگر ویژگیهای صدای مرحوم کریمخانی میتوان به رنگ زیبای صدا و کوک دقیق وی اشاره کرد. تا جاییکه در تمام نسخههای صوتی و تصویری این مداح ارزشمند اهل بیت دیده و شنیده میشود، حتی یک مورد ناکوکی در بین این آثار ثبت نشده است این در حالی است که در مداحی به این دلیل که موسیقی اینجا وسیلهای برای ابراز ارادت به اهل بیت محسوب می شود، شاهد شمار قابل توجهی از مداحینی هستیم که کوچکترین دانش و تجربهای از موسیقی و اصول خواندن ندارند با این وجود همواره مداحانی به اوج محبوبیت و مقبولیت نزد مردم و عاشقان اهل بیت رسیدهاند که خوانشی صحیح و اصولی و در عین حال برآمده از دل و اعتقاداتشان برای مردم به اجرا گذاشتهاند.
مرحوم کریمخانی علاوه بر مکتبی که از دل آن برون آمده بود، در ابتدای دهه شصت با مساعدت آقای صبحدل به رادیو راه یافت و این همکاری و کار حرفهای اجرا در استودیو به تدریج منجر به خلق اثری ماندگار به نام «آمدم ای شاه پناهم بده» شد. اثری با موسیقی خوب و استاندارد «آریا عظیمینژاد» که با بهره از آرتیکولاسیون و فضاسازیهایی هارمونیک توانست هرچه بیشتر جلوه درخشان خوانش و اجرای مرحوم کریمخانی را درخشانتر کند.
عظیمینژاد در این اثر که در آواز دشتی از متعلقات دستگاه شور اجرا شده، تنظیمی فیوژن(تلفیقی) ارائه داده که در آن پدها و استرینگ سکشنها به صورت بستری بر پایه نتهای تونیک و رنگآمیزی خطوط هارمونیک کنترپوئنتیک، و بهره از ساز سهتار ایرانی که در آن حتی به نتهای عَرَضی مایه دشتی اشاره میکند تا تاکیدی باشد بر اصالت نغمگی این اثر ایرانی و همه این ترکیبات در نهایت باعث میشود صدای مرحوم کریمخانی آنجا که میگوید «آمدم ای شاه پناهم بده» به غایت جلوهگری و دلربایی کند.
مرحوم حبیبالله چایچیان متخلّص به حسان، شاعر و مرثیهسرای اهل بیت(ع) شعر این اثر ماندگار را سروده تا مثلث اثری جاودان را تکمیل کرده باشد.
محمد اصفهانی خواننده سرشناس ایرانی در مورد مرحوم کریمخانی میگوید: «از سال ۶۴ با محمدعلی کریمخانی آشنا شدم و سالهای بعد نیز که در رادیو با آقای صبحدل همکاری میکردم این دغدغه را داشتم که ایشان را فریاد بزنم، چرا که احساس میکردم صدای کریمخانی شناخته نشده است».
همچنین همایون شجریان قطعه «من کجا، باران کجا» از آلبوم «ایران من» خود را که بر اساس نحوه خواندن کریمخانی تهیه شده را به او تقدیم کرده است.
از آثار مشهور وی میتوان به نجوای عاشورایی -«حسین آرام جانم حسین روح و روانم» اشاره کرد. در مورد این اثر توضیح اینکه مجید مجیدی کارگردان شناخته شده سینمای ایران، این اثر را در حسینیه کربلاییهای گلوبندک به صورت تصویری ضبط و منتشر کرد تا مخاطبین و دوستداران اهل بیت، اثر نابی دیگر از مرحوم کریمخانی را ببینند و بشنوند.
انتهای پیام/
منبع: فارس
کلیدواژه: خواننده آمدم ای شاه محمدعلی کریمخانی مداحی مداح موسیقیدان کریمخانی مداح اهل بیت آمدم ای شاه پناهم بده آمدم ای شاه پناهم بده مرحوم کریمخانی شش دانگ اهل بیت
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت www.farsnews.ir دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «فارس» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۵۲۸۷۱۵۸ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
آیا بلینکن میتواند اثر انگشت خود را بر تاریخ بگذارد؟
فرارو- غسان شربل؛ مدیر مسئول روزنامه "الشرق الاوسط"، آنتونی بلینکن به هاروارد رفت. او در راهروها با سایه مردی روبرو شد که چندین دهه پیش از او سکاندار سیاست خارجی امریکا بود. نام آن مرد "هنری کیسینجر" بود. او هنگام عبور از ساختمان شورای امنیت ملی و همچنین شورای روابط خارجی با همان شبح ملاقات خواهد کرد. صاحب سایه سنگین آن شبح هم چنین عاشق نگارش مقاله و تفکر طولانی در مورد آینده امریکا و موقعیت و جایگاه ان کشور در جهان بود. بلینکن اکنون در دفتر وزیر امور خارجه نشسته است.
به گزارش فرارو به نقل از عرب نیوز، کیسینجر چندین دهه پیش آن دفتر را ترک کرد، اما سایه او باقی ماند. چقدر زندگی با وجود یک سایه از گذشته دشوار است. گویی او همواره تو را مورد قضاوت و آزمون قرار میدهد. مردم نیز وسوسه میشوند تا رهبران امروز را با رهبران گذشته مقایسه کنند. امانوئل مکرون رئیس جمهور فعلی فرانسه درک میکند که تکیه زدن بر صندلی مردی که شبح اش بر سرش سنگینی میکند به چه معناست. او دشواری زندگی در سایه "شارل دوگل" را میداند.
زمان داوری میکند و صاحبان موقعیت و مقام را به سوی سرنوشت خود سوق میدهد و نتایج را زیرنظر دارد. در این میان جایی برای کارکنان عادی که مانند آب رودخانهای که به دریا میریزند به سمت فراموشی میشتابند وجود ندارد.
تاریخ صرفا اسامی افرادی که تاثیرگذار بوده و به اصطلاح اثرانگشتی از خود برجای گذاشته اند را حفظ و یادآوری میکند حتی اگر گاهی آن تاثیرگذاری با ارتکاب جنایت آلوده شده باشد. به همین خاطر است که تاریخ افرادی که در نقاط عطف اثری از خود بر جای گذاشتند فراموش نکرده است.
تاریخ "ژول مازارن" سیاستمدار برجسته ایتالیایی و امضاکننده معاهده وستفالی، معاهده پیرنه و معاهده الیوا ابزارهای حقوقی لازم برای تبدیل فرانسه به قدرت اصلی در قاره اروپا را فراموش نمیکند. تاریخ هم چنین "شارل موریس دو تالیران پریگور" که با نام تالیران شناخت میشود دیپلمات برجسته فرانسوی که در سالهایی که پیروزیهای نظامی فرانسه یکی پس از دیگری کشورهای اروپایی را تحت سلطه فرانسه قرار داد و دیپلمات ارشد ناپلئون بود و برای صلح تلاش میکرد را فراموش نمیکند.
تاریخ "مترنیخ" سیاستمدار اتریشی مبتکر نظام توازن قوا را فراموش نمیکند. تاریخ "اتو فون بیسمارک" زمامدار معروف دولت پروس، دوک لاونبورگ و نخستین صدراعظم آلمان ملقب به "صدراعظم آهنین" که توانست آلمان را متحد کرده و امپراتوری آلمان را تاسیس کند را فراموش نخواهد کرد.
تاریخ "ژو انلای" از مهمترین رهبران سیاسی معاصر چین و اولین نخست وزیر جمهوری خلق چین که به اتخاذ سیاستهای میانه روانه و به خصوص ایفای نقش در معتدل کردن اوضاع پس از انقلاب فرهنگی شهرت داشت را فراموش نخواهد کرد. تاریخ "ویاچسلاو میخائلوویچ مولوتف" و "آندرِی آندریویچ گرومیکو" وزرای خارجه اسبق اتحاد جماهیر شوروی را فراموش نخواهد کرد. تاریخ هم چنین "یوگنی ماکسیموویچ پریماکوف" وزیر خارجه و نخست وزیر اسبق شوروی را فراموش نخواهد کرد. تاریخ "سرگئی لاوروف" وزیر خارجه فعلی روسیه را نیز فراموش نخواهد کرد علیرغم آن که او در تله اوکراین افتاد.
بلینکن در هواپیمایی که او را به پکن رساند به ساعت خود نگاه کرد. زمان رو به اتمام است. تهدید باخت "جو بایدن" در انتخابات پیش رو بر سرش سنگینی میکند. دادگاههای امریکا با مردی پر سر و صدا به نام گدونالد ترامپ" سروکار دارند، اما محاکمه او باعث کاهش محبوبیت نزد هواداران اش نشده است. اگر بایدن از کاخ سفید برود بلینکن نیز با او خواهد رفت. پس از آن احختمالا کتاب خاطرات اش را مکنتشر میکند و سخنرانی خواهد کرد، اما بازنشستگی برای او وسوسه انگیز نیست. موضوع آن است که برجای گذاشتن اثر انگشت خود بر تاریخ مهمتر از ذکر جزئیات دوران تصدی مقام وزارت خارج در یک کتاب خاطرات است. برجای گذاشتن اثر انگشت در تاریخ حکم یک تمبر دائمی را دارد.
چقدر سخت است ملاقات با امپراتور چین مردی که کلیدهای کارخانه جهانی را در دست دارد و میخواهد در رتبه بندی قدرتهای بزرگ در جایگاه دوم قرار گیرد. ولادیمیر پوتین به ذهنش خطور کرد. او در جنگ اوکراین شکست نخواهد خورد، اما نبرد طولانی و پرهزینه شد.
جنگ در اوکراین نیاز روسیه به کشور "مائوتسه تونگ" را افزایش داد. به ذهن ارباب کرملین خطور نکرده بود که رقیب واقعی روسیه دریای انسانی ساکن در مرزهای آن است. پوتین از سرنوشت آمریکا فرار کرد و به سرنوشت چین گرفتار شده است. قرار ملاقات واقعا دشوار است. مردی (شی) که بلینکن با او دست خواهد داد نه با تهدید ناشی از انتخابات مواجه است و نه وسایل ارتباط جمعی و نه حتی کسی جرات مخالفت با او را دارد، زیرا حزب اش یعنی حزب کمونیست چین نیز او را همتای مائو و حتی قدری فراتر از او معرفی کرده است.
سایه کیسینجر بلینکن را تسخیر کرده است. کیسینجر قرار بود در تاریخ ۹ جولای ۱۹۷۱ میلادی در شمال پاکستان استراحت کند، اما راحتی چیزی است که دیگران را وسوسه میکند نه شخصی مانند کیسینجر. او مخفیانه عازم چین شد. این دیدار باعث شد او دانش خود را از کشوری که از آن بازدید کرده بود به امریکاییها انتقال دهد. گفتگوهای ماراتن گونه بین افراد باهوش انجام شد. طی ان کیسینجر با "ژو انلای" نخست وزیر وقت چین صحبت کرد و از او خواست تا از "ریچارد نیکسون" رئیس جمهور وقت امریکا برای بازدید از چین که آشکارا موضعی خصمانه در قبال امپریالیسم داشت و ایالات متحده را "ببر کاغذی" خوانده بود دعوت بعمل آورد. نتیجه سفر نیکسون به چین در فوریه ۱۹۷۲ شبیه وقوع یک کودتا در موازنه قوای بین المللی بود. اتحاد جماهیر شوروی چارهای جز در پیش گرفتن راه تنش زدایی با غرب نداشت امری که کیسینجر معتقد بود به زوال امپراتوری شوروی خواهد انجامید.
بلینکن اشاره کرده که متوجه شده "شی جین پینگ" عجلهای برای رویارویی با آمریکا ندارد، اما او نمیخواهد شاهد شکست پوتین باشد، زیرا شکست او بیگانگی تایوان از سرزمین اصلی چین را عمیقتر میسازد.
در هواپیمایی که بلینکن را به خاورمیانه برد او دوباره به ساعت خود نگاه کرد. شرایط فعلی سخت و خطرناک است. پژواک قتل عام غزه به قلب دانشگاههای آمریکا رسیده است. دولت بایدن در پی عملیات طوفان الاقصی به سرعت از اسرائیل حمایت کرد، اما کشتار هفته ماهه ارتکابی توسط اسرائیل فراتر از حد تحمل است. در این میان نیز ایران و اسرائیل شلیک موشکهایی را رد و بدل کرده اند. اگر خاورمیانه با یک فروپاشی کامل مواجه شود چه خواهد شد؟ آمریکا چیزی از بنیامین نتانیاهو نخست وزیر اسرائیل دریغ نمیکند، اما آن مرد همانند یک جنگجوی زخمی رفتار میکند. اگر او تهدید خود را مبنی بر حمله به رفح عملی کند آتش تنش احتمالا گسترش خواهد یافت.
بار دیگر سایه کیسینجر بلینکن را تسخیر میکند. کیسینجر در جریان جنگ ۱۹۷۳ میلادی یعنی جنگ رمضان یا به زعم اسرائیل یوم کیپور از اسرائیل حمایت کرد، اما عملا گزینه مذاکره را به عنوان تنها راه برون رفت تحمیل کرد. او دیپلماسی شاتل خود را راه اندازی کرد و با انور سادات و حافظ اسد منطبق با ایدههای واقع گرایانه خود در حوزه روابط بین الملل رایزنی کرد. نتیجه این رایزنیها دو توافق برای حل مناقشه بود. توافق طرف مصری صحنه درگیری اعراب و اسرائیل را تغییر داد و بعدا در را به روی کمپ دیوید و خروج مصر از بعد نظامی جنگ گشود.
موقعیتهای تراژیک نیازمند تصمیم گیریهای استثنایی هستند و نیاز به مردانی دارند که در استفاده از نقاط عطف برای ساختن سرنوشت مهارت داشته باشند. آیا بلینکن میتواند دریچهای را که به یک کشور مستقل فلسطینی منتهی میشود باز کند؟ چنین اقدامی تحولی اساسی در صحنه خاورمیانه ایجاد خواهد کرد.
آمریکا اشتباهاتی تاریخی را مرتکب شده است برای مثال، زمانی که به دولتهای پیاپی اسرائیل اجازه نقض مفاد توافق نامه اسلو را داد. امریکا زمانی دچار اشتباه تاریخی شد که طرح صلح عربی را نادیده گرفت.
اکنون نیم قرن پس از سفر کیسینجر به خاورمیانه هواپیمای بلینکن در حال حرکت است. رفع ظلمی که در حق مردم فلسطین اعمال شده این بار کودتای بزرگی خواهد بود که مرز نقشهای کشورهایی، چون ایران، ترکیه، روسیه و چین را دوباره ترسیم خواهد کرد. صلح فراگیر به خاورمیانه فرصتی برای تمرکز بر توسعه، مبارزه با فقر و تروریسم و رفع بدبختی زندگی در چادرها را میدهد. آیا بلینکن میتواند اثر انگشت خود را بر روی تاریخ برجای بگذارد همان طور که کیسینجر در بیش از یک نقطه در جهان از جمله در مذاکرات برای خروج امریکا از ویتنام آن کار را انجام داد؟ باز هم میگویم که موقعیتهای تراژیک نیازمند تصمیم گیریهای استثنایی و مردانی هستند که در استفاده از نقاط عطف برای ساختن سرنوشت مهارت دارند.