بیمارستان و شفاخانه، پرواز و شاهنامه
تاریخ انتشار: ۴ تیر ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۵۳۱۷۴۰۱
«بیمارستان در شاهنامه به معنی تیمارستان امروزی ماست؛ جایی که افراد مبتلا به مشکلات روانی و ذهنی را بستری می‌کنند!»
به گزارش ایران اکونومیست، در یادداشتی در عصر ایران نوشته مهرداد خدیر آمده است: «نیمروز گرم تابستان در سراسرای بیمارستان نشسته بودم که صدای مرد افغان آمد که می‌پرسید: «شفاخانه همین جاست؟» وقتی پاسخی نشنید در ادامه گفت: «هاسپیتال؟»
نگهبان آراستۀ بیمارستان مشهور در خیابان دکتر شریعتی با سر و وضعی بسیار مرتب به طعنه گفت: نه به آن شفاخانه گفتن نه به این هاسپیتال! بله پدر جان اینجا شفاخانه است، هاسپیتال یا بیمارستان.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
منتظر بیمار همراه خود نشسته بودم و همان نگهبان یا ناظم داخلی گفت: اینها فارسی را کتابی صحبت می‌کنند و بعضی وقت‌ها بامزه می‌شود. مثلا دیروز یکی آمده بود و وقتی دکتر از او پرسید از کی احساس درد می‌کند، پاسخ داد: از «پگاه». اما نمی‌دانم چرا نمی‌گویند: «بیمارستان»؟
انتظار پاسخ نداشت اما در استقبال از بحثی این گونه در محیطی که جز دربارۀ بیماری و بیمه و هزینۀ درمان سخن گفته نمی‌شود در جواب گفتم: «چون بیمارستان در شاهنامه به معنی تیمارستان امروزی ماست؛ جایی که افراد مبتلا به مشکلات روانی و ذهنی را بستری می‌کنند!»
به ذهن خود فشار آوردم و بیت مورد نظر را هم در گوشی جست‌وجو کردم و یافتم:
بدو گفت گودرز: بیمارستان
تو را جای، زیباتر از شارستان
(هم بیمارستان و هم شارستان با حرف «ر» ساکن.)
مجال توضیح بیشتر نبود و البته به مراجعه به چند کتاب در خانه هم نیاز بود و کار بیمار همراه هم به درازا نکشید.
حال که این مجال فراهم است سراغ شاهنامه و متن منثور آن می‌روم. ماجرا مربوط است به هوس پرواز در اندیشۀ کاووس، پادشاه کیانی، که چون فتوحات زمینی را تمام کرده بود، به این سودا افتاد که سراغ آسمان برود یا او را به این سودا انداختند. (شاید کهن‌ترین نمونه در توهّم!)
پرواز البته رؤیای دیرباز آدمی است و فردوسی هم از این امر غافل نبوده است.
پس برای نحوۀ اجرایی‌کردن ایدۀ پرواز، خردمندان و مشاوران گرد آمدند تا تدبیری بیندیشند و از میان پیشنهادهای مختلف این نظر مقبول افتاد که جوجه‌عقاب‌هایی بیاورند، آنها را گرسنه نگاه دارند و گوشت و خوراک را بالای قفس بگذارند و چهار قفس را به چهار سوی تخت کیکاووس ببندند تا به خاطر غذا ناگزیر از پرواز باشند و به تبع آن تخت هم به پرواز درآید.
این اتفاق البته افتاد اما جوجه عقاب‌ها تا کی می‌توانستند گرسنه پرواز کنند و اگر سیر هم می‌شدند چرا باید به پرواز به طمع طعمه ادامه می‌دادند؟! ظاهراً اینجای کار یعنی پایان ماجرا را محاسبه نکرده بودند.
ایدۀ تخت پرنده عملیاتی شد و کاووس بر تخت در حال پرواز بود اما جوجه‌عقاب‌ها پس از ساعت‌ها از نفس افتادند و باقی داستان هم قابل حدس است: سقوط.
(در شاهنامه منطقۀ سقوط هم مشخص شده: آمل/مازندران.)
کیکاووس در بد مخمصه‌ای گرفتار شده بود و باید موضوع رفع و رجوع و تدبیری اندیشیده می‌شد. خبر که به رستم رسید بنا شد به یاری پادشاه بشتابند اگر چه کاری دور از خِرَد انجام داده بود اما به هر روی پادشاه ایران بود. این در حالی بود که کاووس پیش‌تر در حق رستم جفا کرده بود.
گودرز، پهلوان نام‌دار و کهنه‌کار، از این امر غافل نبود و گفت:
کسی را که «جنگی» چو رستم بُوَد
برانَد، خِرَد در سرش کم بود
یعنی شاه چقدر باید بی‌عقل باشد که مرد جنگاور و دلاوری چون رستم را در کنار داشته باشد اما او را از دستگاه خود براند.
اگر می‌پرسید، پس چه شد «بیمارستان؟» اکنون می‌توان گفت: و این هم بیمارستان!
بدو گفت گودرز: بیمارستان
تو را جای، زیباتر از شارستان!
مراد این است که گودرز پهلوان به کاووس گفت: تو را چه به این شارستان‌ها (کاخ‌ها و قصرها)؟ جای مناسب‌تر برای تو تیمارستان است!
مشخص است که بیمارستان را به همان معنی به کار برده که ما امروز برای مرکز نگاه‌داری بیماران روانی به کار می‌بریم که البته آنها هم بیمارند و نیازمند مراقبت.
همچنین می‌توان حدس زد در انتخاب کلمۀ «بیمارستان» به عنوان معادل «هاسپیتال» یا همان «مریض‌خانه» به این پیشینه در شاهنامه توجه نشده یا معنی آن را درست درنیافته بودند.
مثل واژۀ «فرودگاه» که بیشتر برای پایان پرواز مناسب است و احتمالا به خاطر آن بوده که در ابتدا تنها باندی برای فرود هواپیماهای خارجی مد نظر بوده است و شروع پرواز با «فراز» یا تیک‌آف را در نظر نداشته‌اند.
بیت آخر داستان هم جالب است:
به دشمن دهی هر زمان جای خویش
نگویی به کس بیهوده رایِ خویش
همان بهتر که نگهبان آراسته توضیح بیشتری نخواست و بیمار همراه بستری نشد تا مجال این درنگ بعدی فراهم آید و البته یادمان باشد که «درمانگاه» معادل مناسبی است منتها به جای کلینیک و واحدهای کوچک‌تر نشسته است. اگر بگذریم از بیمارستانی که در نام آن کلینیک آمده است. (تازگی‌ها البته دو واژۀ درمانکده و سلامتکده هم رایج شده است.)
جدای واژه‌های بیمارستان و شارستان، داستان کیکاووس هم از منظر رؤیای پرواز قابل تأمل است و هم از حیث سودای بیشتر خواستن.»
منبع: خبرگزاری ایسنا برچسب ها: زبان فارسی
منبع: ایران اکونومیست
کلیدواژه: زبان فارسی
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت iraneconomist.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایران اکونومیست» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۵۳۱۷۴۰۱ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
پرواز مشهد به تهران به فرودگاه هاشمی نژاد بازگشت
به گزارش خبرگزاری مهر، حسن جعفری اظهار کرد: پرواز شماره ۵۶۲۰ مشهد به تهران، ساعت ٢٣ و ۴٠ دقیقه فرودگاه مشهد را به مقصد تهران ترک کرده بود.
مدیر روابط عمومی شرکت فرودگاه‌های خراسان رضوی بیان کرد: این پرواز به علت نقص فنی با تصمیم خلبان و با رعایت مسائل ایمنی و استاندارد پرواز، به مشهد بازگشت و به سلامت بر زمین نشست.
وی افزود: این پرواز با ۲۷۴ دقیقه تاخیر در ساعت سه و ٣۴ دقیقه بامداد امروز انجام شد.
کد خبر 6092726
بازدید رییسی از کارخانه ایران خودرو دیزل