اجرای طرح تفصیلی مانع از دخالت سلیقه‌ای درکالبد شهری لار می شود
تاریخ انتشار: ۱۸ تیر ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۵۴۴۸۴۹۷
به گزارش روز شنبه معاونت پژوهشی دانشگاه شیراز، سهند لطفی تصریح کرد: همچنین اجرای دقیق و اصولی طرح تفصیلی بافت تاریخی شهر لار سبب می شود که هر گونه تحول کالبدی در ساختار و فضاهای شهری با حفظ اصول و مقررات ساختمانی و با نگاه توزیع عادلانه خدمات و تحقق حقوق عمومی و شهروندی پیش رود.
وی یادآور شد: طرح تفصیلی بافت تاریخی شهر لار مرکز لارستان فارس به میزان ۱۳۰ هکتار با همت این معاونت و سه تن از استادان دانشگاه شیراز که به مدت پنج سال به طول انجامید، سرانجام در تاریخ ۳۰ خرداد ماه امسال به طور رسمی در شورای عالی معماری و شهرسازی ایران به تصویب رسید و در آینده ای نزدیک هم برای اجرا به استان فارس ابلاغ خواهد شد.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
وی بیان کرد: شهر لار یکی از ۱۶۸ شهر کشور بوده است که محدوده تاریخی آن پیرو مصوبه ۲۷مهرماه ۱۳۹۴شورای عالی معماری و شهرسازی ابلاغ و مقرر شده تا براساس ویژگی‌های منحصر به فرد بافت و عناصر موجود در شهر قدیم لار، طرح تفصیلی ویژه برای محدوده‌ی تاریخی آن تدوین شود.
به گفته لطفی، از آغاز بهار ۱۳۹۶ و پس از سپری شدن زمان قابل توجهی از آغاز رایزنی‌ها و تشکیل جلسات هماهنگی و تعاملی مداوم در خصوص تهیه شرح خدمات و چارچوب مورد توافق با کارفرمای این طرح، اداره‌کل راه وشهرسازی لارستان، مأموریت تهیه «طرح تفصیلی ویژه‌ی بافت تاریخی شهر لار»، در اردیبهشتماه ۱۳۹۶را به معاونت پژوهشی دانشگاه شیراز ابلاغ کرد و تهیه طرح، از اواسط اردیبهشتماه همان سال آغاز شد.
معاون پژوهش و فناوری دانشکده هنر و معماری دانشگاه شیراز افزود: این طرح با همکاری وی و دکتر خلیل حاجی‌پور و دکتر مهسا شعله از دیگر اعضای هیئت علمی بخش شهرسازی دانشگاه شیراز تدوین شده است.
لطفی گفت: باتوجه به اینکه تدوین این طرح، نخستین تجربه تهیه طرح‌های ویژه تفصیلی در محدوده بافتهای تاریخی شهرهای ایران بوده است، گروه مطالعاتی طرح همزمان در چارچوب دفتر مرکزی (شیراز) و دفتر محلی (شهر قدیم لار) بر مبنای شرح خدمات قرارداد، فعالیت خود را آغاز کرد.
او یادآور شد: از ویژگی‌های این طرح پایه‌ریزی فرایند بازشناسی عمیق بارزه مندی‌های کالبدی و محتوایی بافت تاریخی و استفاده از طیف دامنه داری از مطالعات میدانی، مصاحبه‌ها، آرشیوپژوهی و بازخوانی اسناد تاریخی، عکس‌برداری هوایی با قدرت تفکیک بالا و تهیه نقشه دقیق بافت تاریخی، مطالعات عبور ومرور براساس استقرار ایستگاه‌های برداشت ترافیکی، گردآوری تصاویر ذهنی ساکنان قدیمی بافت، تأکید بر فرهنگ بومی و شناسایی مؤلفه‌های میراث ناملموس، توجه به نظام پخشایش تاریخی آب و تأکید بر نقش آب انبارهای تاریخی (برکه‌ها) به‌مثابه گره‌های کارکردی و فضاهای قابل احیای شهری، تقویت نقش تاریخی داد و ستد و بازار قیصریه لار و تأکید بر ظرفیت‌های مؤثر در استفاده مجدد از بناهای ارزشمند تاریخی و روزآمدی کارکردی ساختارهای تاریخی برای نقش‌پذیری‌های منطبق با شرایط معاصر بوده است.
لطفی به دیگر ارزش‌های این طرح پرداخت و گفت: همکاری مؤثر دانش‌آموختگان بومی و لاری‌الاصل مقاطع کارشناسی مهندسی شهرسازی، مهندسی معماری و کارشناسی ارشد طراحی و برنامه‌ریزی شهری دانشگاه شیراز که ضمن بهره‌مندی از تخصص‌های مرتبط، اشراف و آشنایی عمیق و دیرینه با ویژگی‌های فرهنگی-اجتماعی و نیز ارزش‌های نهفته در میراث شهری و کالبدی شهر قدیم لار داشته‌اند، از نقاط قوّت انجام این طرح بوده است. همچنین در مقاطعی از انجام این طرح، حضور دانشجویان تحصیلات تکمیلی در روند تحلیل مطالعات بافت تاریخی و ورود به عرصه تجربه اندوزی کاربردی-اجرایی دستاورد آموزشی جالب توجهی در حوزه‌ی میان‌رشته‌ای مرمت شهری بوده است.
به گفته لطفی، در این طرح تفصیلی ویژه، رویکردغالب در فرایند تحلیل و تدوین پیشنهادات و ضوابط شهرسازی، بازآفرینی شهری به‌مثابه راهبردی کارآمد در برقرار توازن میان لزوم به حفاظت و میل به رو به فزونی توسعه و تغییر بوده است. در این میان تأکید بر ابزارهای طراحی، حفاظت و احیای میراث کالبدی و فرهنگی لار قدیم به تدوین مجموعه‌ای منسجم از ضوابط طراحی و توسعه میان افزا در بافت تاریخی با تأکید بر گونه‌شناسی بافت و بناهای ارزشمند این شهر تاریخی انجامیده که در نوع خود بی‌سابقه است.
این عضو هیات علمی دانشگاه شیراز افزود: مجریان طرح در دانشگاه شیراز، طی مراحل تدوین طرح و برای تسهیل و انتظام روند مدیریت شهری به بیش از ۲۰۰ مورد استعلام واصله از سوی شهرداری لار پاسخ داده و موازین و چارچوب مندرج در سند طرح تفصیلی را ملاک تدقیق پاسخ‌های ارائه شده قرار داده است.
لطفی گفت: از آنجا که دانشکده هنر و معماری دانشگاه شیراز و بخش شهرسازی، گرانیگاهی حوزه مطالعات بافتهای تاریخی و بازآفرینی شهری در میان دانشگاه‌های کشور به شمار می‌رود و نوگشایی رشته «مرمت و احیاء ابنیه و بافتهای تاریخی» برای سال تحصیلی ۱۴۰۱ مصوّب و اجرایی شده است، تجربه تدوین و تصویب این طرح تفصیلی ویژه، فصلی تازه درتداوم روند تمرکز بر بافتهای ارزشمند تاریخی و فرهنگی و اشاعه و تداوم فرهنگ همزیستی پایدار در محیط‌های انسان‌ساخت تاریخی که پیشینه‌ای دیرپا در میهن اسلامی ایران دارد، خواهد بود.
شهردار لار هم گفت: با توجه به شاخصه های مهم کالبدی و معماری بافت تاریخی و دانه های واجد ارزش که در ضوابط ساختمانی طرح به خوبی منعکس شده؛ همراه با امکان تزریق فعالیت های گردشگری، از جمله نقاط قوت این طرح است.
نواز شریفی روز شنبه به ایرنا گفت: مدیریت شهری لار هم با حساسیت و ظرافت و با حفظ اصول معماری و بافت تاریخی شهری اقدام به اجرای این مصوبه خواهد کرد و با کمک بخش خصوصی و سرمایه گذاران و معماران نیز زمینه احیای این بافت تاریخی به میزان حدود ۱۳۰ هکتار را فراهم خواهیم کرد.
وی خواستار اهتمام ویژه مسئولان و مقامات عالی در سطح ملی به ویژه وزارت راه و شهرسازی و میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری برای احیای و کمک به حفظ بناهای مهم تاریخی در شهر لار از جمله بازار تاریخی و منحصر به فرد قیصریه و قلعه اژدها پیکر این شهر شد.
فرزانه صادق مالو اجرد معاون معماری وزیر راه و شهرسازی اوایل سال جاری در سفر خود به شهرستان لارستان و در گفت وگو با ایرنا وعده تحقق و تصویب این طرح را داده بود.
صادق مالو اجرد گفت: این طرح با توجه به ویژگی های خاص و جدید بودن طرح نیازمند یک فرآیند طولانی برای تصویب بود که با بازدیدهای میدانی مستمر و پایش نهایی طرح ها و برنامه های ارایه شده سرانجام توانست مراحل نهایی شدن و تصویب از سوی شورای عالی معماری را بگیرد و جزو نخستین شهرهای ایران از مجموع ۱۶۸ شهر دارای طرح ویژه بافت تاریخی باشد که این مهم را گرفته است.
وی ابراز امیدواری کرد که این مصوبه بتواند جریان زندگی و حضور مردم و شهروندان با همان نوع معماری و ساختار و کالبد شهری و با حفظ و صیانت از بافتهای موجود و میراث تاریخی از جمله بازار تاریخی قیصریه و کاروانسراها و آب انبارهای این بافت را احیای کند.
شهر لار مرکز لارستان فارس در فاصله حدود ۳۸۰ کیلومتری شیراز قرار دارد.
برچسب‌ها دانشگاه شیراز وزارت راه و شهرسازی مدیریت شهری لارستان فارسمنبع: ایرنا
کلیدواژه: دانشگاه شیراز وزارت راه و شهرسازی مدیریت شهری دانشگاه شیراز وزارت راه و شهرسازی مدیریت شهری لارستان فارس بافت تاریخی شهر طرح تفصیلی ویژه دانشگاه شیراز شهر لار
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.irna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایرنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۵۴۴۸۴۹۷ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
آرزوهای شیرین برای محله‌ای در دروازه تاریخ / «دروازه ری» در انتظار لباس نو
محله دروازه ری قم که خاستگاه ۱۲۸ شهید و بزرگانی همچون سردار موسوی فرمانده ارتش جمهوری اسلامی بوده، این روزها در انتظار پوشیدن لباسی نو بر تن کهنه و زخم خورده خویش است.
به گزارش خبرگزاری ایمنا از قم، ری، تهران، ساوه، اصفهان، کاشان؛ از هر سوی که زائران برای تشرف به حرم مطهر بانوی کرامت قصد ورود به شهر قم را داشتند، باید از دروازه‌ای در باروی شهر وارد می‌شدند که به «دروازه ری» معروف بود.
دروازه ری که احتمالاً کهن‌ترین دروازه قم قبل از احداث جاده ناصری از مسیر علی‌آباد به قم و شاهراه ارتباطی شهر با ری و تهران محسوب می‌شده، تا سال ۱۳۲۱ هنوز پابرجا بوده است.
اگر در اسناد تاریخی که جست‌وجو کنید، المان هویتی دروازه ری را خواهید دید. یک بنای ساده و گنبدی که نشان از تاریخ پرفرازونشیب شهر قم دارد و کاروان‌های اهل دانش و زیارت در سفر به قم را به سمت این شهر راهنمایی می‌کرده است.
محله دروازه ری و نوبهار (چاله کاظم) پیش‌ازاین، مزرعه سعدآباد را در خود داشت و مقبره «خواجه اباصلت» از یاران امام رضا (ع) را در خود جای داده بود که هنوز هم وجود دارد.
از جمله ازدست‌رفته‌های محله دروازه ری می‌توان به «گذر ری» اشاره کرد که جایش در محله خالی است. این گذر سه یا چهارطاق چشمه‌ای داشته که به میدان کهنه و پامنار متصل می‌شده است. گفته می‌شود گذر حدود ۴۰ سال پیش تخریب شده و موجب شده است شکل و شمایل کنونی این محله چندان تاریخی و هویتی نباشد.
از پیشه‌های قدیم مردم این محل که در گذر هم نشانی داشت، می‌توان به نمک‌کوبی اشاره کرد. اهالی معاصر این محله هرچند آثاری از برج و باروی دروازه ندیده‌اند، اما زیبایی گذر و گاراژی که اتوبوس‌های راه پیموده از دشت مسیله به آن وارد می‌شد را به خاطر می‌آورند.
این محله تا سال‌ها در برزخی از دشت‌های سرسبز و باغات انگور و کوره‌های آجرپزی محلات مجاور قرار داشت، گویی دروازه‌ای میان بهشت و جهنم بود. در بیرون گذر هرچند شهر تا سال‌ها در حال تغییر و گذر از سنت به مدرنیسم بود، اما قطار مدرنیسم دیرتر و ناقص‌تر به دروازه ری رسید و غبار فرسودگی را بر تن این محله برجای گذاشت.
مهم‌ترین مشکل محله ناتمام ماندن خیابان و ترافیک ناشی از آن است که به تعبیر اهالی، محله را شبیه به مناطق جنگ‌زده کرده است. حداقل می‌شد از این بناهای تخریب شده به عنوان فضای عمومی استفاده کرد.
احمد اشعری، کارشناس حوزه شهرسازی از جمله کسانی است که روی مشکلات محله دروازه ری کار علمی انجام داده است و آن را از نظر گونه بافت‌شناسی «بافت ناکارآمد میانی» دسته‌بندی می‌کند.
به گفته وی، محله دروازه ری در خط مرزی بافت تاریخی ۳۰۰ هکتاری قم قرار دارد که در گذشته اراضی کشاورزی و کوره‌پز خانه بوده، اما از سال ۱۳۳۵ به تدریج سکونت در آن اتفاق افتاده است.
محله دروازه ری بر اساس سرشماری سال ۹۵ حدود ۱۴ هزار و ۷۰۰ نفر جمعیت دارد و چهار هزار خانواده در آن زندگی می‌کنند. ۲۵ درصد ساکنان محله دروازه ری، از اتباع هستند.
محور این محله در طرح تفصیلی، چهار طبقه دیده شده و قرار است انواع کاربری‌های خدماتی در آن لحاظ شود. این خیابان هم‌اکنون ۶۴ نوع فعالیت اقتصادی و خدماتی را در خود جای داده است و بخشی از این فعالیت‌ها نیز سازگاری مناسبی با محله ندارد.
این کارشناس حوزه شهرسازی معتقد است برای مرهم گذاشتن بر این زخم نیمه‌باز باید پروژه تملک خیابان دروازه ری را تکمیل کرد، اما در عین حال باید تلاش کنیم تا کارکرد محلی و انسجام اجتماعی در این محله حفظ شود.
اشعری با اشاره به وجود فضاهای بلاتکلیف در محله و در جریان تملک نیمه‌تمام بدنه خیابان، می‌گوید: با هزینه اندک می‌توان این فضاهای بلاتکلیف را به مکانی برای توقف اهالی تبدیل کرد.
وی با اشاره به وجود بعضی کاربری‌های ناسازگار در این محله عنوان می‌کند: با تملک چند پلاک می‌توان برای اهالی مسکن تولید و الگوی صحیح توسعه محله را تدوین کرد.
از جمله پیشنهادهای مشاور برای این محله، تملک آب‌انبار حاج رئیس به‌عنوان یک عنصر هویتیِ واقع در آن و اضافه کردن یک عنصر دروازه‌ای در محل طاق قدیم برای ارتقای هویت محلی بود که با پای‌کار نیامدن اداره کل میراث فرهنگی، معطل مانده است.
این کارشناس شهرسازی معتقد است یک سری از کاربری‌های ناکارآمد همچون مصالح‌فروشی و حمام متروکه در این محله باید برای تأمین خدمات عمومی به کار گرفته شود.
فرایند اجرایی شدن بازآفرینی محله دروازه ری تا امروز بدون تغییر در این تصمیم‌گیری پیگیری شده است، اوایل سال ۱۴۰۲ شهردار قم اعلام کرد که این پروژه در اولویت تملک با همان عرض ۱۸ متر است.
محمدحسین علی‌اکبری، مدیر منطقه یک شهرداری قم، مرداد سال گذشته در توضیح مشکلات و چالش‌های بازگشایی محله دروازه ری به ریزدانگی املاک این محله اشاره کرد که توافق با مالکان را دچار مخاطره می‌کند.
مساحت پایین املاک تجاری و کوچک بودن آنها یکی دیگر از معضلات تملک در این پروژه است، چراکه این املاک وسیله امرارمعاش اهالی است، اما ارقام تملک به نحوی نیست که ملک تجاری دیگری جایگزین آن شود، از طرفی بسیاری از ملک‌ها جنوبی‌ساز یا به صورت مشاع است که فرایند تملک را دچار چالش می‌کند.
از طرفی به گفته این مسئول شهرداری قم، بخشی از این محله در بافت تاریخی قرار دارد و بهسازی آن نیازمند مشارکت سازمان میراث فرهنگی است.
با این همه تاکنون نزدیک به ۴۰ قطعه در محله دروازه ری تملک و تخریب شده و جدول‌گذاری و ساخت محور نیز در حال انجام است. گام بعدی احداث مرکز فرهنگی و فضای سبز کوچک این محله توسط شهرداری قم است که می‌تواند امید را به رگ‌های محله بازگرداند.
مدیر منطقه یک شهرداری قم در پاسخ به ابهاماتی درباره عرض محور دروازه ری، عرض ۱۸ متری را مصوبه طرح تفصیلی شهر قم می‌داند که با توجه به قرار گرفتن نیمی از محله در محدوده بافت تاریخی، شهرداری بر سر اجرای همین مقدار نیز با سازمان میراث فرهنگی دچار چالش است.
آذرماه سال ۱۴۰۲ بود که دفتر تسهیل‌گری محله دروازه ری تشکیل و در مسجد این محله جلسات با اهالی برگزار شد. مفهوم احداث دفتر تسهیل‌گری این است که بهسازی یک محله را تنها کالبدی نبینیم بلکه باید به مسائل اجتماعی و اقتصادی به‌صورت توأم با موضوعات کالبدی و عمرانی توجه کرد.
در روزهای اخیر تصاویری در فضای مجازی رد و بدل می‌شود که نشان دهنده ادامه تملک و تخریب بعضی املاک در مسیر خیابان ۱۸ متری این محله است.
نقش ویژه محله دروازه ری در روزهای دفاع مقدس و تقدیم ۱۲۸ شهید به کشور، حضور مشاهیری همچون امیر موسوی فرمانده ارتش جمهوری اسلامی و وجود جمع بزرگی از ایثارگران انقلاب اسلامی و جنگ از نقاط قوت و سرمایه‌های اجتماعی این محله است که می‌توان با پررنگ کردن این نقش، به بهبود مشارکت اجتماعی برای حل معضلات آن کمک کرد؛ مسجد فعال و اهالی دغدغه‌مند که روزهای بهتری برای محله‌شان آرزو می‌کنند، از سرمایه‌های ارزشمند این محله است.
یکی دیگر از سرمایه‌ها و دارایی‌های محله، تنوع قومیت‌ها و ملیت‌ها است که می‌تواند فرصت تلقی شود. شبکه خویشاوندی، مهارت‌های فنی، همچنین وجود عناصری همچون آب‌انبار و مسجد از دیگر سرمایه‌های محله است.
پای صحبت قدیمی‌ها که بنشینی، خاطرات جالبی از روزگار گذشته محله دروازه ری دارند. از گاراژی که محل تردد مسافران به قم بود و روستانشینان و عشایر کلکو از دشت مسیله به آن می‌رسیدند. از پرده‌خوانان و پهلوانان که هرازگاهی بساط خود را در میانه محله به پا می‌کردند و بوی نان سنگک تازه و دود کبابی که زیرگذر به مشام می‌رسید.
شاید امروز بخشی از این خاطرات دیگر رنگ‌باخته باشد، اما می‌توان دروازه ری را طوری بازسازی کرد که اصالتش به یادگار بماند و اهالی‌اش همچنان پایبند این محله باشند.
کد خبر 746803
خودکشی از رزیدنتها به پزشکان رسیده؛ چرا دکتر سمیرا آلسعیدی خودکشی کرد؟/ «خودکشی پزشکان به‌مثابه یک انتحار اجتماعی است»