به نقل از «فرارو»

جمیله علم الهدی: عرف‌گرایان در مقوله حجاب در برابر سیاست دینی قرار دارند

تاریخ انتشار: ۲۲ تیر ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۵۴۷۶۶۸۲

جمیله علم الهدی همسر رئیس جمهور یادداشتی با عنوان «مدپوشی در کشاکش عرفی گرایی و دین گرایی» در روزنامه ایران منتشر کرده است.

او نوشته است:

دست‌کم دو رویکرد اجتماعی و اخلاقی به موضوع مد وجود دارد:

در رویکرد اجتماعی که خود واژه مد و مدپوشی تخته‌بند آن هستند، معلوم و مبرهن است که مد ماهیت اجتماعی دارد و اقتضای این نوع ماهیت وابستگی به نهاد‌های اجتماعی است.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

از این رو مد و مدپوشی به همه یا برخی عناصرمهم در نهاد‌های اجتماعی از جمله اقتصاد، سیاست، فناوری، زبان، تاریخ و… حساس می‌باشد.

در رویکرد اخلاقی پوشش و از جمله مدپوشی به اصطلاح moral relevant یا moral based است یعنی به باور‌های اخلاقی فرد به خودی خود یا فرد در مقام عضویت یک گروه وابسته می‌باشد. مدپوشی حتی در همین رویکرد اخلاقی متضمن جنبه‌هایی از اجتماعی شدگی است و معمولاً متناسب با برخی اصول جهانشمول و برخی عادات اخلاق محلی شکل می‌گیرد.

از این‌رو هر یک از ما به تجربه درمی‌یابیم که فارغ از رویکرد و مبانی مدپوشی، هم مدپوشی حکایتگر باور‌های اخلاقی و دینی و خصوصیات روانی افراد است و هم مد و پوشاک مثل سایر رفتار‌ها یک زبان غیرگفتاری است و در واقع دغدغه‌ها، ارزش‌ها، سلیقه‌ها، ملاحظات مالی و عمومی و استقلال اخلاقی و شرایط و طبقه اجتماعی افراد را بیان می‌کند.

معمولاً بحث مد و پوشاک به‌طور مستقیم یا به‌طور غیرمستقیم به مطالعات حوزه اخلاق گره می‌خورد که در رشته‌های فلسفه اخلاق و فلسفه و جامعه‌شناسی مورد توجه قرار گرفته است. مثالی برای بحث‌های اخلاقی این است که مثلاً استدلال برای گزاره دروغ بد است به این ترتیب می‌شود که از نگاه اخلاق هنجاری فایده‌گرا دروغ بد است، چون متضمن کاهش فایده و افزایش ضرر دیگران است. از منظر اخلاق وظیفه‌گرا دروغ بد است، چون متضمن نفی فرمانی از فرمان‌های عقل خود بنیاد کانتی یا اصل جهانشمولی آن است. از منظر اخلاق خداباورانه دروغ بد است، چون متضمن دشمنی با خداست.

چالش مهم این عصر و در تمام جامعه‌ها برای مد و مدپوشی عرفی‌گرایی و دین‌گرایی است که در قالب چالش حجاب و بی‌حجابی ظهور گسترده‌ای پیدا کرده است. در سمت عرفی‌گرایی که نویسندگان و فعالان اجتماعی مخالف با سیاست دینی قرار می‌گیرند هر چند دین را به عنوان یک امر اجتماعی اثرگذار می‌بینند مفروضاتی وجود دارد.

استقلال انتولوژیک اخلاق از دین یعنی هر چند در دین باوران اخلاق به لحاظ روانشناختی بر علایق دینی استوار می‌شود، ولی ابتنای وجودشناختی اخلاق بر دین ناموجه است، چون به غلبه خواست الهی بر شهودات اخلاقی و بدیهیات اخلاقی ما منجر می‌شود و به پیروی کامل از همه فرامین الهی حتی مواردی که با فهم عرفی و عقل عرفی ما ناسازگار است منجر می‌شود. اغلب به کودک آزاری یا قتل یا مواردی از این قبیل اشاره می‌کنند.

دیالوگ شهودات اخلاقی با فهم روشمند و سازوار از دین یا متن مقدس جهت اعتبار بخشی به روایت ما یا برداشت ما از متن مقدس لازم می‌باشد. در اینجاست که دو شیوه در پیش می‌گیرند؛ یکی شیوه رابرت آدامز که بر پیروی از خدای مهربان تأکید دارد و دیگری شیوه جان رالز که بر موازنه متأملانه و واکاوی مبادی و مبانی شهودات اخلاقی تأکید دارد.

عدم تعین انتولوژیک ارزش‌های اخلاقی توسط خداوند که در واقع بر تفاوت در دو نوع الهیات یعنی خدای دئیستی یا نامتعین و غیرشخصی و خدای ادیان ابراهیمی یعنی شخص عالم قادر، صاحب اراده، صاحب جود و… تمرکز دارد. ضرورت سازگاری معرفت شناختی متن مقدس یا دین با امور جهانشمول (دستاورد‌های بشر، حقوق بشر)

نتیجه خطرناک: اخلاق سکولار با فرامین خدا در دین همپوشی دارد. مثال: عدالت فعل خداست و متعلق آن نمی‌تواند با فهم عرفی از عدالت یا امر اخلاقی ناسازگار باشد (کودک آزاری یا قتل و…) و اگر سازگاری نداشته باشد (مثل حدود زنا، قصاص و…) بسته به مورد فرد خداباور باید تصمیم اخلاقی بگیرد و برای این کار لازم است شهودات اخلاق عرفی را با فرامین الهی به دیالوگ بگذارد.

برای واکاوی مبانی و مبادی شهودات اخلاقی که در نظریه «موازنه متأملانه جان رالز» ضرورت و اهمیت دارد ما به فهرستی از ارزش‌های جهانشمول اخلاق عرفی نیاز داریم تا بتوانیم با موقعیت خاصی که برای یک رفتار اخلاقی برای ما پیش می‌آید و با هرمنوتیک خاصی که در متن فرمان الهی به نحو روشمند و سازوار برقرار می‌کنیم به تصمیم اخلاقی دست پیدا کنیم.

وفا، سپاس، بی‌آزاری، بهسازی خویشتن، عدالت مهربانی و کرامت انسان در زمره ارزش‌های جهانشمول و عرفی است که می‌تواند به‌طور اولیه یا در ترکیب با یکدیگر و اشتقاق ارزش‌های مشتق مبنای سازگاری یا اعتبار روایت‌ها یا برداشت‌های ما از دین یا کتاب مقدس باشد. البته این همه خاص فرد خداباور و متدین هست. فرد خداناباور چه؟ هیچی می‌تواند تابع عوامل روانی یا اجتماعی و تجربه‌های خود باشد، در هر صورت اگر خدا نباشد همه چیز مجاز است. (ایوان در رمان برادران کارامازوف، نوشته داستایوفسکی).

در رویکرد اجتماعی هرچند پوشش موضوع جذاب بسیاری از مطالعات تاریخی، جغرافیایی و باستان‌شناسی بوده و هست، ولی مطالعات بسیار مهم و اساسی و آینده‌گرا و ناظر به عمل فرهنگی در حوزه مد و مدپوشی ذیل رویکرد اقتصادی و صنعتی توسعه یافته است. اینجاست که نوعی خلأ فرهنگی در سیاستگذاری آموزش و تحقیقات و همچنین در حوزه سیاستگذاری علم و فناوری پدید آمده است.

یکی از مفروضات شایع میان نخبگان، محققان و معلمان همین تصور غلط درباره رابطه یکسویه علم و فناوری با فرهنگ و جامعه است. هرچند دوران نسبتاً طولانی از مطالعات جامعه‌شناسی علم و فناوری می‌گذرد و در دانشگاه‌های ما تحقیقات خوبی در این زمینه شده، ولی همچنان با یک خلأ نظری عمیق درباره تأثیرگذاری زیست‌بوم فرهنگی بر تحقیقات و فناوری همچنین بر آموزش و پژوهش‌های ناظر به آموزش و تربیت روبه‌رو هستیم. این خلأ نظری ما را با مشکلات عمیقی در حوزه سیاستگذاری عمومی و از جمله سیاستگذاری در حوزه مد و پوشاک روبه‌رو ساخته است.

سلطه رویکرد اقتصادی در مطالعات آینده نگر و ناظر به عمل بخشی به تاریخ استعمارزده علم و فناوری در ایران مربوط می‌شود و بخشی با غفلت از تحول بنیادین در برنامه‌های توسعه در ایران رابطه دارد. چالش بزرگ و مهم ساختار متکثر مراکز علمی و نهاد‌های تربیتی است. خانواده، مدرسه، دانشگاه و تقریباً تمام بازار کالا‌های فرهنگی به مواجهه عقلانی و متعهدانه با جریان‌های مد و پوشاک نیاز دارند. ولی متأسفانه به چند دلیل همچنان مانعی بزرگ در برابر چنین مواجهه عقلانی و متعهدانه وجود دارد.

برخی از این دلایل عبارتند از: دانش ترجمه‌ای، شبه دانش‌های بازاری، فناوری‌های تربیتی غیر بومی و از همه مهمتر خلأ نظری، در شرایط بی‌مرزی حوزه فرهنگ و همچنین چالش بزرگ روزمرگی در فرایند‌ها و تکثر ساختاری است که گرچه در دولت‌های پیشین هم بوده، ولی در این دولت انباشته شده و به زایش نگرانی‌ها و افزایش دغدغه‌های فرهنگی در میان گروه‌های اجتماعی دامن می‌زند.

منبع: فرارو

کلیدواژه: جمیله علم الهدی حجاب علم و فناوری دروغ بد مد و پوشاک ارزش ها

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت fararu.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «فرارو» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۵۴۷۶۶۸۲ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

ضرورت مشارکت همه جانبه متولیان عفاف و حجاب در جامعه

فرمانده انتظامی استان مرکزی با اشاره به اینکه عفاف و حجاب، ضامن امنیت و آرامش روانی در جامعه است، گفت:مشارکت همه جانبه متولیان فرهنگ عفاف و حجاب در جامعه لازم و ضروری است.

به گزارش خبرگزاری ایمنا از مرکزی و به نقل از روابط عمومی نیروی انتظامی استان، سردار هادی رفیعی‌کیا در جمع فرماندهان و کارکنان سپاه روح الله استان با اشاره به اینکه عفاف و حجاب به‌عنوان مهم‌ترین و متمایزترین ارزش فرهنگی و اجتماعی در جامعه به شمار می‌رود، اظهار کرد: نهادینه کردن این ارزش در بطن جامعه به خصوص در بین نسل جوان و آینده‌ساز، مستلزم توسعه و تکوین بنیان‌های دینی و اخلاقی است.

وی با اشاره به اینکه عفاف و حجاب نمادی از جهان‌بینی، ارزش‌ها و الگوهای رفتاری افراد در فرهنگ دینی و جامعه اسلامی است، افزود: در این برهه از زمان حفظ عفاف و حجاب و جلوگیری از ترویج بد حجابی در جامعه یک اصل مهم است.

فرمانده انتظامی استان مرکزی تصریح کرد: نهادینه‌سازی عفاف و حجاب در جامعه، امری مهم و غیرقابل انکار در تحکیم بنیان خانواده و حفظ ارزش‌های دینی و مذهبی به شمار می‌رود.

رفیعی‌کیا با تأکید به اینکه بخش اعظمی از معضل بدحجابی جامعه، حاصل یک برنامه‌ریزی از سوی معاندان نظام است، اظهار کرد: حجاب و عفاف یکی از مسائل مهم و کلیدی در جامعه اسلامی است و هر انسانی که در یک جامعه زندگی می‌کند مکلف و موظف است به حقوق سایرین احترام بگذارد و کاری نکند که باعث آزار و صدمه به دیگران شود.

وی با اشاره به اینکه عفاف و حجاب ضامن امنیت و آرامش روانی در جامعه است، گفت: مشارکت همه جانبه متولیان فرهنگ عفاف و حجاب در جامعه لازم و ضروری است.

فرمانده انتظامی استان مرکزی با تشریح وظایف پلیس در زمینه عفاف و حجاب، گفت: همه افراد در هر حوزه‌ای با توجه به مسئولیتی که دارند، باید به وظیفه قانونی، دینی و شرعی خود عمل کنند، چرا که توجه به مسئله عفاف و حجاب به عنوان رکن اساسی در پیشگیری از بسیاری از ناهنجاری‌ها نقش بسزایی دارد.

رفیعی‌کیا با تأکید بر اهمیت کنترل فضای مجازی بالاخص در حوزه عفاف و حجاب اضافه کرد: ما با حجم عظیمی از توطئه‌های دشمن در جنگ ترکیبی مواجه هستیم که باورها و اعتقادات دینی مردم را مورد هدف قرار داده و این می‌طلبد که با تیزبینی و سرعت عمل راه را بر آنان ببندیم و نقشه‌های شوم و پلیدشان را نقش بر آب کنیم.

کد خبر 748866