آیا حکم شرعی خریدوفروش استیبل کوینها با سایر رمزارزها متفاوت است؟
تاریخ انتشار: ۳۱ تیر ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۵۵۴۹۳۵۹
استیبل کوینها ارزهای دیجیتالی هستند که از یک طرف مانند ارزهای فیات رایج دنیا، ثبات قیمتی داشته و دچار نوسان نمیشوند و از طرف دیگر امنیت، سرعت بالا و هزینه اندک تراکنشهای داراییهای مجازی را حفظ کرده اند.
ایران اکونومیست، استیبل کوینها ارزهای دیجیتالی هستند که از یک طرف مانند ارزهای فیات رایج دنیا، ثبات قیمتی داشته و دچار نوسان نمیشوند و از طرف دیگر امنیت، سرعت بالا و هزینه اندک تراکنشهای داراییهای مجازی را حفظ کرده اند.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
در گزارش پیشرو خریدوفروش استیبل کوینها به لحاظ فقهی بررسی شده و تفاوت حکم شرعی آنها با سایر رمزارزها بیان شدهاست.
استیبل کوینها (Stablecoins) یا ارزهای دیجیتالِ باثبات، یکی از نوآوریهای جالب دنیای ارزهای دیجیتال هستند که ویژگی بارز این رمزارزها، ثبات قیمت آنهاست. قیمت این رمزارزها در شرایط مختلف ثابت است و مانند سایر انواع ارزهای دیجیتال دچار نوسان نمیشود.
استیبل کوینها با این هدف طراحی شدهاند که از طرفی ثبات قیمتی شبیه به آن چیزی که در ارزهای فیات قوی مشاهده میکنیم را برای ارزهای دیجیتال به ارمغان بیاورند و از طرف دیگر، امنیت، سرعت بالا و هزینه اندک تراکنشهای داراییهای مجازی را حفظ کنند.
یک سوءتفاهم رایج درباره استیبل کوینها، ثابت بودن ارزش آنها نسبت به تمامی پولهای فیات است. درواقع وقتی از «استیبل کوین» یا «ارز دیجیتال باثبات» صحبت میکنیم، باید بدانیم که مفهوم ثبات قیمت، امری کاملاً نسبی است. بهعنوانمثال، استیبل کوینهای دلاری، فقط نسبت به دلار ارزش ثابتی دارند اما اگر قیمت دلار در برابر سایر ارزهای ملی دستخوش تغییر شود، قیمت استیبل کوینها هم به همان نسبت تغییر خواهد کرد. همچنین استیبل کوینهایِ با پشتوانه دارایی (مانند طلا) و یا استیبل کوینهای جفت شده با ارزهای دیجیتال مثل WBTC، ارزشی معادل با واحدهای پشتوانه خود دارند که لزوماً به معنای ارزش دلاری ثابت نیست.
بهطورکلی، ارزش استیبل کوینها فقط نسبت به ارز یا دارایی خاصی ثابت است. درحالیکه ارزها یا داراییهای پشتوانۀ استیبل کوینها خود میتوانند ارزش متغیری نسبت به سایر واحدهای سنجش ارزش داشته باشند.
انواع استیبل کوین بر اساس نحوه عملکردتوضیحِ انواع استیبل کوینها ازاینجهت برای ما حائز اهمیت است که حکم شرعی برای هریک از آنها، متناسب با سازوکار و عملکردشان، متفاوت است. استیبل کوینها بهطورکلی به پنج دسته تقسیم میشوند: استیبل کوین با پشتوانه پول ملی، دارایی، رمزارز، استیبل کوین الگوریتمی و رپد توکنها. در ادامه هریک از این دستهها بهصورت مختصر معرفی میشوند؛ هدف از این معرفی، شناخت هردسته جهت بررسی حکم شرعی آنها بهصورت مجزا میباشد.
استیبل کوین با پشتوانه پول ملیاستیبل کوینهای با پشتوانه فیات، همیشه ارزشی معادل واحدهای فیات پشتوانه خود دارند؛ به این صورت که در ازای عرضۀ هر کوینِ جدید به بازار، یک واحد از ارز فیات به خزانه این استیبل کوین افزوده خواهد شد. این نوع استیبل کوینها ماهیتی غیرمتمرکز دارند زیرا مدیریت و عرضۀ آنها توسط یک نهاد مرکزی انجام میشود.
شاید مشهورترین استیبل کوین از این دسته، دلار تتر یا USDT باشد. قیمت دلار تتر همیشه معادل یک دلار است و بنیاد تتر بهعنوان نهادِ پشتیبانِ این استیبل کوین، متعهد شده است که بهازای هر واحد از این استیبل کوین که منتشر میشود، یک دلار در بانک ذخیره کند.
استیبل کوین با پشتوانه داراییاستیبل کوینی که با دارایی پشتیبانی میشود، شبیه به نوعِ با پشتوانۀ فیات است؛ با این تفاوت که داراییهای فیزیکی نظیر طلا را بهعنوان پشتوانه نگهداری میکند. استیبل کوینهای با پشتوانه دارایی، ارزهای فیات را با طیف متنوعی از وثیقههای ملموس جایگزین میکنند که دراینبین طلا که یک ذخیره ارزش سنتی به شمار میآید، یکی از رایجترین این وثیقههاست.
استیبل کوینهای با پشتوانۀ دارایی نیز همانند دستۀ قبل، ماهیتی متمرکز دارند زیرا مدیریت و عرضۀ آنها توسط یک نهاد مرکزی انجام میشود. یک مثال از این دسته از استیبل کوینها، رمزارز پیمان یا PMN است که قیمت هر واحد از آن بدون اینکه نسبت به قیمت طلا تغییر کند، همیشه معادل یک سوت طلا میباشد. رمزارز پیمان بر بستر بلاکچین ققنوس فعالیت میکند که یک بلاکچین ایرانی محسوب شده و با مشارکت چهار بانکِ ملت، ملی ایران، پاسارگاد و پارسیان ایجاد شده است.
استیبل کوین با پشتوانه رمزارزاستیبل کوینهای با پشتوانه ارز دیجیتال از وامهایی با وثیقه مازاد استفاده میکنند تا ارزششان را ثابت نگه دارند. استیبل کوینهای مبتنی بر ارز دیجیتال با سبدی از یک یا چند ارز دیجیتال پشتیبانی میشوند. ازآنجاییکه ارزهای دیجیتال خود بسیار بیثبات هستند، این استیبل کوینها وامهایی با وثیقه مازاد بسیار زیاد ارائه میدهند و از وامگیرندگان میخواهند توکنهای خود را در قراردادهای هوشمند قفل کنند. درصورتیکه ارزش وثیقه بیش از حد کاهش یابد، توکنهای وثیقه نقد میشوند تا از ضررهای بیشتر جلوگیری شود.
دای یکی از بهترین مثالها برای استیبل کوینهای با پشتوانه رمزارز است. رمزارز دای یا DAI یک توکن روی بلاکچین اتریوم است که ارزشی ثابت معادل یک دلار آمریکا دارد. قیمت ارز دیجیتال دای به کمک قراردادهای هوشمند همواره در یک محدوده ثابت حفظ میشود؛ به همین خاطر، دای بهعنوان یک استیبل کوین غیرمتمرکز شناخته میشود.
همانطور که گفته شد، استیبل کوینهای با پشتوانه رمزارز مانند دای، غیرمتمرکز هستند زیرا هیچ نهادی بهعنوان یک مرکز کنترل وجود ندارد که بتواند قیمت دای را کنترل یا تغییر دهد بلکه در تمام امور توسط قراردادهای هوشمند که از قبل طراحی شدهاند، انجام میشود.
استیبل کوین الگوریتمیاستیبل کوینهای الگوریتمی همانطور که از نامشان پیداست، از الگوریتمها و قراردادهای هوشمند برای محافظت از ثبات قیمتی بهره میبرند. این استیبل کوینها با سیاست افزایش یا کاهش عرضه (در زمانهای موردنیاز) و با استفاده از نیروهای بازار، سطح قیمت خود را ثابت نگه میدارند.
آنچه که استیبل کوینهای الگوریتمی را از سایر انواع استیبل کوینها، خصوصاً استیبل کوینهای با پشتوانه رمزارز مانند دای، متمایز میکند، بیپشتوانه بودن آنهاست. در واقع استیبل کوینهای الگوریتمی، پیچیدهترین نوع استیبل کوینهای غیرمتمرکز هستند که ارزش آنها بهوسیله الگوریتمهای ویژه و قراردادهای هوشمند کنترل میشود. این الگوریتمها به طور خودکار عرضه توکن را در بازار افزایش یا کاهش میدهند تا از این طریق، قیمت توکن را با ارز فیاتی که مدنظر آن است برابر نگه دارند.
تِرا یواسدی یا UST، یکی از مشهورترین استیبل کوینها و استیبل کوین مطرح الگوریتمی بود که تا یکی دو ماه قبل (اردیبهشت 1401)، از لحاظ ارزش بازار، سومین استیبل کوین بزرگ بازار بود اما با کاهش ارزش بیتکوین و وقوع یکسری اتفاقات در بلاکچین این استیبل کوینِ غیرمتمرکز، UST نتوانست بهواسطه الگوریتمها قیمت خود را در سطح یک دلار حفظ کند و با قرارگرفتن در یک سیکل ویرانگر، ارزش آن تا نزدیک صفر سقوط کرد.
رپد توکنهایک توکن رپد (Wrapped Token) ارز دیجیتالی است که پشتوانه آن یک ارز دیجیتال دیگر است. خیلی از کارشناسان این نوع ارز دیجیتال را استیبل کوین نمیدانند چراکه کاربردهای گسترده ندارد و چندان مستقل نیست.
اصطلاح رپد به معنای «پوششی» است و از این نام میتوان توکنی را تصور کرد که در پوشش یک توکن یا کوین دیگر قرار گرفته است. بهعبارتدیگر، واحدهای یک ارز دیجیتال در یک آدرس مخصوص ریخته میشود و بهازای آن به طور خودکار در شبکه دیگر، توکن رپد ایجاد میشود.
رپد بیتکوین یا WBTC ، یک مثال از رپدتوکنها است که در واقع نماینده از بیتکوینهایی است که در بلاکچین اتریوم معامله میشوند.
بررسی فقهی استیبل کوینهادر ابتدا برای بررسی نظر شریعت در مورد استیبل کوینها باید به این نکته توجه داشت که بهصورت کلی علما در مواجهه با رمزارزها دودسته نظر دارند: دسته اول استفاده از رمزارزها را دارای اشکال شرعی دانسته و دستۀ دوم معتقدند که رمزارزها در اصل مشکل شرعی ندارند؛ بنابراین برای افرادی که مقلد و پیرو دسته دوم فقها هستند، بهطریقاولی استفاده از استیبل کوینها هم بلامانع خواهد بود. اما در مورد افرادی که مقلد دسته اول فقها هستند، باید بررسی کنیم که آیا استیبل کوینها هم شامل این حکم میشوند یا اینکه حکم شرعی استیبل کوینها متفاوت است.
در ماه آوریل سال 2018 مقالهای از بنیاد اندونزیایی Blossom Finance منتشر شد که در آن به بررسی کامل ارزهای دیجیتال و بلاکچین از نظر شرع پرداخته شده است. پس از انتشار این مقالۀ فوقالعاده، قیمت بیتکوین یکباره هزار دلار رشد کرد زیرا محمد ابوبکر، نویسندۀ مقاله، محتوا و نتیجهگیری امیدوارکنندهای دررابطهبا ارزهای دیجیتال بیان کرده بود.
در مقاله محمد ابوبکر آورده شده است که فقهایی که استفاده از رمزارزها را دارای اشکال شرعی میدانند، برای این حکم خود، دلایلی آوردهاند که بهصورت کلی دلایل فقها با یکدیگر مشترک هستند و در پنج دسته طبقهبندی میشوند. در این قسمت از گزارش، ما به بررسی این نکته میپردازیم که آیا این پنج علت در مورد استیبل کوینها نیز صدق میکند یا خیر؛ بنابراین درصورتیکه این دلایل برای یک یا چند دسته از استیبل کوینها صدق نکنند، این دسته یا دستهها دارای اشکال شرعی نخواهند بود. در ادامه به بررسی صدق یا عدم صدق کردن این علتها در مورد استیبل کوینها میپردازیم:
بیتکوین و سایر رمزارزها پول رایج قانونی نیستنددر مورد گروه اول و دومِ استیبل کوینها این نکته وجود دارد که این استیبل کوینها نمایندۀ یک پول یا دارائی رایج قانونی هستند و فقط نمودی از آن دارائی بر بستر بلاکچین هستند؛ بنابراین این دلیل در مورد دسته اول و دوم استیبل کوینها صدق نمیکند.
صادرکننده بیتکوین و بسیاری از رمزارزها ناشناس استدر بررسی این علت، باید به این نکته توجه کنیم که صادرکنندۀ اکثر استیبل کوینها شناخته شده هستند و در حال حاضر استیبل کوین مطرحی در بازار وجود ندارد که صادرکنندۀ آن ناشناخته باشد؛ بنابراین این علت برای هیچکدام از دستههای استیبل کوینها صدق نمیکند.
رمزارزها زیر نظر قدرت مرکزی یا پشتوانه دولت نیستنددسته اول و دوم استیبل کوینها (استیبل کوینهای دارای پشتوانۀ فیات یا دارائی)، از طرفی فقط نمایندۀ یک ارز یا دارائی هستند که پشتوانه دولتها را دارد و از طرف دیگر سرعت، امنیت، سهولت استفاده و بقیه ویژگیهای سایر رمزارزها را دارند.
رمزارزها نوسانات زیادی دارندبرای اینکه این دلیل حرمت رمزارزها را دررابطهبا استیبل کوینها بررسی کنیم، باید به این نکته توجه داشته باشیم که اساساً استیبل کوینها رمزارزهای دارای ثبات قیمت هستند و از ابتدا این اشکال بر استیبل کوینها وارد نیست.
استفاده رمزارزها برای پولشوییباید توجه داشت که این دلیل یک عامل خارجی است که مستقیماً ارتباطی با معیار قانونی اسلامی یک پول ندارد. بهطورکلی، استفاده از یک چیز مشروع برای هدف نامشروع، آن را نامشروع نمیسازد. برای مثال میتوان به یک روایت از پیامبر اسلام، حضرت محمد (ص)، اشاره کرد که او فروش انگور به یک تاجر شراب را ممنوع اعلام کرده بود اما ایشان هرگز استفاده از خود انگور را ممنوع اعلام نکردند.
به طور خلاصه از موارد فوق میتوان به این نتیجه رسید که اولاً برای مقلدینِ مراجعی که استفاده از رمزارزها را بلامانع میدانند، بهصورت اولی استفاده از استیبل کوینها هم بلامانع خواهد بود و ثانیاً برای مقلدین مراجعی که استفاده از رمزارزها را حرام اعلام کردهاند، تنها استفاده از استیبل کوینهای نوع اول و دوم (استیبل کوین با پشتوانه پول ملی و استیبل کوین با پشتوانه دارایی) بلامانع خواهد بود زیرا هیچ یک از علل حرمت رمزارزها دررابطهبا این دودسته صدق نمیکند. اما در مورد دستههای سوم تا پنجم از استیبل کوینها (استیبل کوین با پشتوانه رمزارز، استیبل کوین الگوریتمی و رپد توکنها)، مقلدین باید به نظر مرجع خود دررابطهبا رمزارزها رجوع کنند.
حمیدرضا علی اکبرزاده آرانی، دبیر کمیته تأمین مالی دفتر مطالعات رونق تولید دانشگاه امام صادق (ع)
/
منبع: خبرگزاری تسنیممنبع: ایران اکونومیست
کلیدواژه: استیبل کوین های با پشتوانه استیبل کوین با پشتوانه استفاده از رمزارزها قراردادهای هوشمند پشتوانه رمزارز پشتوانه دارایی استیبل کوین ها استیبل کوین ارزهای دیجیتال سایر رمزارزها طرف دیگر الگوریتم ها ارز دیجیتال ارزهای فیات ثبات قیمتی ثبات قیمت اول و دوم حکم شرعی دسته اول بلاک چین بیت کوین یک دلار دسته ها توکن ها
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت iraneconomist.com دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایران اکونومیست» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۵۵۴۹۳۵۹ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
جدیدترین قیمت رمزارزها در جهان: ۱۰ ارديبهشت
ایتنا - تحلیلگران ادعا کردند که بیتکوین در بالاترین سطح خود قرار دارد و میتواند تا سطح ۴۲هزار دلار سقوط کند.
تحلیلهای اخیر کارشناسان برجسته ارزهای دیجیتال نشان میدهد که بیتکوین در حال حاضر بین ۶۳هزار تا ۶۱هزار دلار نوسان دارد و ممکن است برای رکود قابل توجه آماده باشد.
به گزارش ایتنا از ایسنا، تحلیلگران این حوزه، در مورد بالا بودن احتمالی بازار که میتواند منجر به اصلاح قیمت تهاجمی شود، هشدار میدهند. همچنین یکی از تحلیلگران حوزه رمزارزها (DonAlt) نگرانی خود را در مورد آزمونهای تکراری محدوده قیمت پشتیبانی ۶۳هزار تا ۶۱هزار دلار ابراز کرد.
این تحلیلگر گفت: بیتکوین به همان سطح قبلی بین ۶۳هزار تا ۶۱هزار دلار بازگشته است. هرچه بیشتر این سطوح تکرار شود احتمال شکستن آن بیشتر است.
او پیشبینی کرد که حتی سرمایهگذاران صعودی نیز آماده سقوط به سطوح پایینتر از ۵۲هزار دلار یا ۴۶هزار دلار هستند.
کریپتوکارنسی نوشت، رضایت در بازار کریپتو اغلب پس از دورههای طولانی افزایش قیمت، ظاهر میشود، جایی که سرمایهگذاران بیش از حد خوشبین هستند و ریسکهای بالقوه را نادیده میگیرند. این احساسات میتواند هوشیاری بازار و حجم معاملات را کاهش و آسیبپذیری در برابر اصلاحات ناگهانی بازار را افزایش دهد و معتقدم تا زمانی که خلاف این مورد ثابت یا تا زمانی که ۶۸ هزار دلار بازپس گرفته شود یا محدوده از دست رفته دوباره بازگردد، بازار همچنان در همین مسیر است.
مجموع ارزش بازار جهانی ارزهای دیجیتال در حال حاضر ۲.۳۲ تریلیون دلار برآورد میشود که این رقم نسبت به روز قبل ۲.۸۲ درصد کمتر شده است. در حال حاضر ۵۳.۰۰ درصد کل بازار ارزهای دیجیتال در اختیار بیتکوین است که ۰.۱۰ درصد افزایش روزانه را ثبت کرده است.
حجم کل بازار ارزهای دیجیتال در ۲۴ ساعت گذشته ۵۱.۸ میلیارد دلار است که ۰.۵۲ درصد افزایش داشته است. حجم کل در امور مالی غیر متمرکز در حال حاضر ۴.۹ میلیارد دلار است که ۹.۴۶ درصد از کل حجم ۲۴ ساعته بازار ارزهای دیجیتال بوده و حجم تمام سکههای پایدار اکنون ۴۶.۵۸ میلیارد دلار است که ۸۹.۹۳ درصد از کل حجم ۲۴ ساعته بازار ارزهای دیجیتال را تشکیل میدهد.
بهروزرسانی قیمت ارزهای دیجیتالی
این رده حاوی تغییرات قیمتی ۱۰ ارز دیجیتالی بزرگ از نظر ارزش بازار است.
۱- بیتکوین
قیمت: ۶۲ هزار و ۶۳۳.۳۴ دلار
تغییرات قیمتی ۲۴ ساعت گذشته: ۲.۱۸ درصد کاهش
تغییرات قیمتی یک هفته اخیر: ۵.۰۵ درصد کاهش
۲- اتریوم
قیمت: ۳۱۹۷.۲۸ دلار
تغییرات قیمتی ۲۴ ساعت گذشته: ۳.۳۷ درصد کاهش
تغییرات قیمتی یک هفته اخیر: ۰.۲۷ درصد کاهش
۳- تتر
قیمت: ۰.۹۹۹۹ دلار
تغییرات قیمتی ۲۴ ساعت گذشته: ۰.۰۳ درصد افزایش
تغییرات قیمتی یک هفته اخیر: ۰.۰۸ درصد کاهش
۴- بایننس کوین
قیمت: ۵۹۲.۶۲ دلار
تغییرات قیمتی ۲۴ ساعت گذشته: ۱.۲۶ درصد کاهش
تغییرات قیمتی یک هفته اخیر: ۰.۷۴ درصد کاهش
۵- سولانا
قیمت: ۱۳۶.۲۸ دلار
تغییرات قیمتی ۲۴ ساعت گذشته: ۵.۲۵ درصد کاهش
تغییرات قیمتی یک هفته اخیر: ۹.۷۵ درصد کاهش
۶- یو اس دی کوین
قیمت: ۱.۰۰ دلار
تغییرات قیمتی ۲۴ ساعت گذشته: ۰.۰۴ درصد کاهش
تغییرات قیمتی یک هفته اخیر: ۰.۰۲ درصد افزایش
۷- ریپل
قیمت: ۰.۵۰۶۵ دلار
تغییرات قیمتی ۲۴ ساعت گذشته: ۳.۰۶ درصد کاهش
تغییرات قیمتی یک هفته اخیر ۵.۲۸ درصد کاهش
۸- دوج کوین
قیمت: ۰.۱۴۴۸ دلار
تغییرات قیمتی ۲۴ ساعت گذشته ۳.۳۳ درصد کاهش
تغییرات قیمتی یک هفته اخیر: ۱۰.۳۷ درصد کاهش
۹ – تون کوین
قیمت: ۵.۳۶ دلار
تغییرات قیمتی ۲۴ ساعت گذشته: ۲.۳۵ درصد کاهش
تغییرات قیمتی یک هفته اخیر: ۱۳.۵۶ درصد کاهش
۱۰- کاردانو
قیمت: ۰.۴۵۵۳ دلار
تغییرات قیمتی ۲۴ ساعت گذشته: ۴.۱۶ درصد کاهش
تغییرات قیمتی یک هفته اخیر: ۱۰.۵۶ درصد کاهش