تکثیر گیاهان دارویی با قابلیت کنترل مراکز ریزگرد
تاریخ انتشار: ۴ مرداد ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۵۵۹۱۲۴۳
پژوهشکده گیاهان دارویی جهاددانشگاهی به عنوان مرکز تحقیقات گیاهان دارویی کشور و منطقه در مهرماه ۱۳۷۷ تاسیس شد و در سال ۱۳۸۰ به عنوان مرکز تحقیقات گیاهان دارویی جهاددانشگاهی مورد تصویب شورای گسترش دانشگاههای علوم پزشکی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی قرار گرفت.
در حال حاضر این پژوهشکده با بهرهگیری از حضور بیش از ۵۰ عضو هیأت علمی و پژوهشگر در قالب چهار گروه پژوهشی و آموزشی: فارماکولوژی و طب کاربردی؛ فارماکوگنوزی و داروسازی؛ کشت و توسعه گیاهان دارویی؛ بیوتکنولوژی گیاهان دارویی، و سه مرکز خدمات تخصصی در زمینههای تجزیه و تحلیل، فرمولاسیون، تولید نهال، بذر و فرآوردههای دارویی گیاهی و گیاهان دارویی و مرکز رشد فعالیت دارد.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
در آستانه چهل و دومین سالگرد تاسیس جهاددانشگاهی، دکتر اردشیر قادری عضو هیات علمی پژوهشکده گیاهان دارویی جهاددانشگاهی یکی از مهمترین طرحهای پژوهشی این پژوهشکده را تشریح کرد و گفت: راهبرد اصلی این پژوهشکده در حوزه زیست فناوری گیاهان دارویی شامل تولید و تکثیر گیاهان دارویی مهم در کشور و تولید مواد اولیه با کیفیت گیاهی به منظور استفاده در صنایع دارویی است.
وی افزود: در راستای نیل به راهبرد اول پنج طرح پژوهشی در خصوص گیاهان استراتژیک و مهم کشور داشتیم که اولین آنها، در رابطه با درخت سرخدار یا چوب سرخ بود. درخت سرخدار با نام علمی Taxus bacata جزو قدیمیترین گونههای گیاهی کشور و یکی از 150 گونه گیاهی جنگلهای هیرکانی است که از دوره سوم زمینشناسی (ژوراسیک) بوده و آخرین عصر یخبندان را از سر گذرانده و به عنوان یک فسیل زنده مورد توجه است. از این گیاه ارزشمند، ترکیبات ضد سرطان استخراج میشود، اما متاسفانه به دلیل داشتن چوب ارزشمند و پرکاربرد در طول سالیان بهصورت غیرقانونی قطع و در حال انقراض هستند. در این طرح از معدود درختان باقی مانده بافت زنده تهیه شد و با استفاده از روش کشتبافت، تکثیر شد. در حال حاضر در حال ارتقاء این دانش فنی و تولید در سطح تجاری این درخت ارزشمند هستیم.
عضو هیات علمی پژوهشکده گیاهان دارویی گفت: در کشور گونههای گیاهی ارزشمند و در حال انقراض دیگری از جمله ارکیدهها را داریم که دارای خواص دارویی و غذایی بالایی بوده، اما به دلیل برداشت بیرویه تقریبا همه آنها در حال منقرض شدن هستند، گیاه ارکیده در صنایع غذایی، عطرسازی و لوازم آرایشی و بهداشتی نیز مورد استفاده قرار میگیرد.
وی گفت: ارکیدهها به دلیل شرایط خاص تولید بذر و اندوخته غذایی بسیار کم آن در بسیاری از نقاط رویش از بین رفته است به همین دلیل در یک طرح پژوهشی از طریق روش کشت بافت، دانش فنی تکثیر این گونه ارزشمند را در تعداد بالا تدوین و با جمع آوری نمونهها تلاش کردیم تنوع ژنتیکی این گیاهان را حفظ کنیم. هدف نهایی از انجام این پژوهش ایجاد روشی مقرون به صرفه و سریع تکثیر ارکیده بود که دیگر نیازی به برداشت از طبیعت نباشد و از سوی دیگر نیاز داخلی به مواد اولیه گیاهی ارکیده فراهم شد تا دیگر نیاز به واردات فرآوردههای آن و یا خود این گیاه وجود نداشته باشد.
عضو هیات علمی پژوهشکده گیاهان دارویی جهاددانشگاهی در خصوص طرحی برای تکثیر و احیاء درختان بلوط و بنه (پسته وحشی) گفت: جنگلهای بلوط و بنه زاگرس به دلیل خشکسالی، گرد و غبار، آفات و دخالتهای بشری در معرض نابودی وسیع قرار گرفتهاند. تولید گیاهچه این گیاهان ارزشمند از روشهای سنتی فرآیندی زمانبر و پرهزینه است، از اینرو تکثیر نشای استاندارد و با کیفیت از طریق روشهای نوین و زیستفناوری گام مهمی در راستای احیای این گیاهان مهم و بومساز است. این طرح حدود سه سال است که آغاز شده و اکنون در مرحله تجاریسازی است.
قادری در ادامه با اشاره به اهمیت حفظ و تکثیر گیاهان بومی متحمل به خشکی و موثر در تثبیت گرد و غبار و برنامههای پژوهشکده گیاهان دارویی در این راستا گفت: در این زمینه با کمک روشهای زیستفناوری، امکان حفظ و تکثیر گیاهان بومی متحمل در کانونهای تولید ریزگرد کشور مهیا شده است. ابتدا با بازدید از کانونهای ایجاد گرد و غبار گونههای مقاوم گیاهی، شناسایی و نمونهبرداری شدند.
وی گفت: در مرحله بعد با استفاده از روشهای زیستفناوری تکثیر شدند. در حال حاضر با رایزنی با سازمانهای مربوطه درصدد هستیم گیاهان تولید شده را در سطح پایلوت در این مناطق کشت کنیم و در مرحله پایانی سطح زیر کشت را افزایش دهیم. این گیاهان هم خاصیت دارویی دارند و هم به شرایط نامساعد طبیعی مقاوماند که خود باعث اهمیت دو چندان نتایج این طرح میشود.
عضو هیات علمی پژوهشکده گیاهان دارویی جهاددانشگاهی درباره مسالهمحور بودن فعالیتهای جهاددانشگاهی به ویژه فعالیتهای پژوهشکده گیاهان دارویی اشاره کرد و افزود: همواره سیر حرکت پژوهشکده گیاهان دارویی اینطور بوده که با به کار گرفتن نخبگانی که در زمینههای مختلف دارای تجربه و ایده هستند، تلاش کرده است بستری را مهیا کند که مشکلات عمده کشور را که متولی مشخصی ندارد، شناسایی کند.
وی ادامه داد: بر اساس توانمندیهایمان پروژههایی را تعریف کردیم. به طور مثال در زمینه پدیده ریزگرد و گردوغبار، توانایی ما این بود که از طریق تکنیکهای زیستفناوری، گیاهان موثر بر کنترل این پدیده را در تعداد بالا تکثیر کنیم. دارای گنجینه ارزشمندی از گیاهان دارویی هستیم که بسیاری از آنها در حال نابودی هستند. تلاش کردیم با تعریف طرحهای مشخصی، تنوع این گونهها را حفظ و آنها را احیا کنیم. درختان ارزشمندی مانند سرخدار، بلوط و بنه و گیاه ارکیده از جمله این گونهها بودند. خروجی این طرحهای پژوهشی نهایتا باعث حفظ سلامت اکوسیستم میشود و این امر به طور مستقیم بر سلامت جامعه، تامین مواد اولیه دارویی کشور و ایجاد اشتغال موثر است.
قادری در پاسخ به پرسشی درباره احتمال تبدیل شدن به قطب علمی منطقه در حوزه گیاهان دارویی به دنبال فعالیتهای جهاد دانشگاهی گفت: هم اکنون از نظر تولید محتوای علمی درباره گیاهان دارویی ما قطب علمی منطقه هستیم. هیچ کشور مسلمانی به اندازه ما تولید محتوای علمی بر روی گیاهان دارویی نداشته است. ما الان در مرحله گذار هستیم، چون از تحقیقات صرف عبور کردهایم و به دنبال استفاده از دانش خود هستیم. امسال سال تولید دانشبنیان است و ما در نظر داریم یافته های علمی به کالای استراتژیک برسند. در تلاش هستیم پژوهشهای خود را به سمتی ببریم که دانش فنی ایجاد کند و این دانش فنی، منجر به تولید کالای ارزشمند شود که کشور به آن نیاز دارد. هنگامی که این شرکتها در بخشهای مختلف راهاندازی شود، عملاً تحریمها بیاثر میشوند.
باشگاه خبرنگاران جوان علمی پزشکی دانشگاه و كنكورمنبع: باشگاه خبرنگاران
کلیدواژه: جهاددانشگاهی گیاهان دارویی پژوهشکده گیاهان دارویی جهاددانشگاهی تکثیر گیاهان زیست فناوری دانش فنی
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت www.yjc.ir دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «باشگاه خبرنگاران» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۵۵۹۱۲۴۳ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
گیاهان خوراکی خودرو؛ گنجینهای ارزشمند در چهارمحال و بخیاری
خبرگزاری مهر، گروه استانها-راضیه نظریزاده: چهارمحال و بختیاری یکی از استانهای خوش آبوهوا در ایران است که طبیعت بکر و زیبای آن میتواند هر انسانی را به وجد بیاورد.
چهارمحال و بختیاری از دیرباز به سرزمین آب و آینه و آفتاب شناخته میشده و همین ویژگیها موجب شده تا این استان سرشار از نعمتهای خدادادی باشد که رویش انواع گیاهان دارویی، خوراکی و ادویهای یکی از این موارد به شمار میآید.
گیاهانی ارزشمند که هرساله با فرارسیدن فصل بهار و زنده شدن طبیعت و زمین سر از دل خاک بیرون میآورند و خواص درمانی و صنعتی بسیاری را با خود همراه دارند البته همین خواص موجب شده تا این گیاهان با خطر انقراض مواجه شوند.
استفاده از گیاهان دارویی و خوراکی خودرو در چهارمحال و بختیاری سابقه طولانی دارد
یک کارشناس منابع طبیعی در گفتوگو با خبرنگار مهر، اظهار کرد: هرساله با نزدیک شدن به فصل بهار بازار فروش گیاهان خود رو مانند کلوس، موسیر، کنگر، شنگ، ریواس، موچه، آویشن، تره کوهی، سیردینگ، سن سرخ، آنغوزه و… نیز در چهارمحال و بختیاری رونق پیدا میکند که هریک از آنها خواص دارویی بیشماری دارد و همین امر نیز موجب محبوبیت بالای آنها در بین مردم شده است.
زهرا امیری افزود: با توجه به اینکه شیوه زندگی در چهارمحال و بختیاری از دیرباز روستایی و عشایری بوده است بنابراین استفاده از گیاهان دارویی و خوراکی خودرو در استان نیز تاریخچهای طولانی دارد و مردم این نواحی از این گیاهان ارزشمند در پخت غذا و موارد درمانی استفاده میکردند.
وی ادامه داد: کلوس یکی از گیاهان دارویی است که در چهارمحال و بختیاری با فرارسیدن فصل بهار رشد میکند، این گیاه با وجود اینکه هرساله در بازار با قیمتهای بالایی به فروش میرسد و شاید بسیاری از افراد امکان خرید آن را نداشته باشند اما از خواص بسیاری برخوردار است.
این کارشناس منابع طبیعی در چهارمحال و بختیاری عنوان کرد: پیشگیری از ابتلاء به زخم معده، درمان چربی خون بالا، درمان اختلالات قلبی عروقی، درمان افسردگی، استرس و اضطراب، درمان اختلالات گوارشی و بیماریهای التهابی روده همچنین خواص ضدویروسی تنها بخشی از خاصیتهای کلوس هستند همچنین این گیاه ارزشمند به دلیل دارا بودن مقادیر بالای آنتی اکسیدان و ویتامین سی باعث افزایش تولید کلاژن و جوانسازی پوست میشود.
امیری اضافه کرد: کلوس معمولاً همراه با ماست مصرف میشود همچنین به دلیل عطر بالای این گاه استفاده از آن در انواع خورشتها و به صورت ترشی متداول است.
وی یادآور شد: شنگ و موچه از دیگر گیاهان خود رو با خواص دارویی هستند که در فصل بهار در چهارمحال و بختیاری رشد میکنند، مردم این استان از دیرباز با استفاده از این دو گیاه آش طبخ کرده و از مزایای دارویی آنها بهرهمند میشدند.
این کارشناس منابع طبیعی در چهارمحال و بختیاری بیان کرد: مصرف گیاه موچه در تسکین دردهای سیاتیک، رماتیسم و دردهای عصبی بسیار مؤثر است، گیاه شنگ نیز مقوی معده است و در درمان زخم معده اثرگذاری بالایی دارد این گیاه همچنین از خونریزی معده و ریه جلوگیری میکند، ریشه آن نیز برای افرادی که دارای اشتهای کمی هستند مورد استفاده قرار میگیرد.
امیری افزود: سایر گیاهان دارویی که به شکل خود رو در چهارمحال و بختیاری رشد میکنند نیز از خواص دارویی بسیاری برخوردار هستند.
وی ادامه داد: وجود و رشد گیاهان دارویی در چهارمحال و بختیاری در حقیقت موهبتی الهی است که میتواند نقش مهمی در اشتغالزایی و رفع معضل بیکاری در استان داشته باشد اما این موضوع تنها در صورت برداشت اصولی و صحیح این گیاهان رقم میخورد.
این کارشناس منابع طبیعی در چهارمحال و بختیاری خاطرنشان کرد: متأسفانه امروزه شاهد برداشتهای غیراصولی، بیرویه و غیرقانونی گیاهان دارویی در سطح استان هستیم و همین امر این گیاهان ارزشمند را با خطر انقراض و نابودی مواجه کرده است بنابراین باید متولیان امر برای حفظ و نگهداری این گنجینه پربها تدابیر مؤثری در نظر بگیرند.
زنگ خطر انقراض گیاهان دارویی در استان به صدا درآمده است
عزتالله سلیمانی رئیس اداره مرتع ادارهکل منابع طبیعی و آبخیزداری چهارمحال و بختیاری در گفتوگو با خبرنگار مهر، اظهار کرد: هرساله با نزدیک شدن به پایان سال یعنی از ابتدای اسفندماه تا پایان تابستان سال بعد بسته به زمان رویش انواع گیاهان مرتعی با خواص دارویی، عطری و ادویهای شاهد فروش حجم بسیار قابل توجهی از این گیاهان مانند کلوس، تره کوهی، موسیر، قارچها، بن سرخ، کنگر، ریواس، آنغوزه، آویشن و… در بازارهای چهارمحال و بختیاری هستیم.
وی افزود: با وجود اینکه حدود ۲۷۰ گونه گیاه در استان وجود دارد که خواص دارویی و صنعتی آنها اثبات شده است ولی متأسفانه در سالهای اخیر به دلیل بهرهبرداریهای بیرویه و خارج از توان اکولوژیک مراتع و زودتر از موعد با خطر انقراض این گیاهان با ارزش مواجه شدهایم.
سلیمانی ادامه داد: گیاهان مرتعی و دارویی که در چهارمحال و بختیاری وجود دارند متأسفانه عمدتاً به صورت دستفروش و بدون رعایت مسائل و موارد بهداشتی به فروش میرسند همچنین نکته قابل توجه این است که این گیاهان معمولاً به شکل غیرقانونی و بدون مجوز مورد بهرهبرداری قرار گرفتهاند.
سلیمانی عنوان کرد: استان چهارمحال و بختیاری به دلیل تنوع اقلیمی، بهرهبرداری از روزهای آفتابی قابل توجه، بارندگی نسبتاً مناسب، ارتفاعات و رشته کوههای شاخص از قدیم خاستگاه بسیاری از گیاهان با ارزش بوده که طی دهههای گذشته به دلایلی که گفته شد دیگر شاهد وفور این گونههای گیاهی نیستیم.
رئیس اداره مرتع ادارهکل منابع طبیعی و آبخیزداری چهارمحال و بختیاری اضافه کرد: گیاهان دارویی و ادویهای که در این استان به صورت خود رو وجود دارند دارای خواص متفاوت و قدرت دفع سموم بدن هستند و به همین جهت نیز از محبوبیت بالایی برخوردار بوده و طرفداران زیادی دارند بنابراین در صورتی که برای حفظ آنها اقدامات مؤثری انجام نشود دیری نخواهد پایید که شاهد منقرض شدن آنها خواهیم بود.
وی خاطرنشان کرد: فرهنگسازی، توسعه باغچههای خانگی، ایجاد مناطق ذخیرهگاهی، اجرای طرحهای صحیح مدیریت منابع طبیعی و طرحهای مرتعداری، استفاده از تمامی پتانسیلهای مراتع، تغییر معیشت جوامع محلی و اجرای طرحهای بهرهبرداری اصولی در کنار مشارکت مردم میتواند راهکارهای مناسبی برای پایداری و بقای اکوسیستمها باشد که یکی از اجزای این اکوسیستمها نیز گیاهان با ارزش دارویی هستند.
به گزارش خبرنگار مهر، گیاهان دارویی و خوراکی در چهارمحال و بختیاری در حقیقت گنجینهای ارزشمند هستند چراکه میتوانند منجر به اشتغالزایی در استان شده و در رفع معضل بیکاری مؤثر باشند بنابراین لازم است تمامی مسئولان و جوامع محلی با همکاری یکدیگر برای حفظ و حراست از آنها تلاش کنند.
کد خبر 6078647