به نقل از «پول نیوز»

اقدامات ایران و روسیه برای حذف دلار و دور زدن سوئیفت

تاریخ انتشار: ۹ مرداد ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۵۶۳۰۱۳۴

نشریه آمریکایی از حذف دلار و دور زدن شبکه تراکنش‌های مالی سوئیفت بین ایران و روسیه گزارشی منتشر کرد. روسیه و ایران برای اتصال سیستم‌های بین بانکی خود به منظور دور زدن شبکه تراکنش‌های مالی سوئیفت همکاری‌های را با هم آغاز کرده اند.

هر دو کشور با تحریم‌های شدید غرب مواجه هستند به همین دلیل عملاً تسویه حساب تجاریشان از طریق سوئیفت بسیار دشوار یا غیرممکن شده است.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

  بیش از یازده هزار عنوان، بانک و مؤسسه مالی در ۲۰۹ کشور جهان عضو سوئیفت هستند. در سال ۲۰۱۸ روزانه بیش از ۲۸ میلیون پیام بانکی از طریق سیستم سوئیفت در سطح جهان مبادله شده است.

دو انتقاد مهم به سوئیفت، یکی مکانیزم تبدیل ارز مبدأ به دلار و بعد از آن تبدیل آن از دلار به ارز مقصد است که باعث می‌شود آمریکا بر همه مبادلات و نقل و انتقال‌های مالی موجود در این شبکه تسلط داشته باشد. ضمن اینکه هیئت مدیره آن اکثرا از مقامات آمریکایی هستند و همین مسئله بر تصمیم گیری‌های این نهاد براساس منافع آمریکا تاثیر می‌گذارد. انتقاد بعدی، نظارت نهاد امنیت ملی آمریکا NSA بر این نهاد مالی است. روزنامه در اشپیگل در ماه سپتامبر ۲۰۱۳ گزارش داد، سوئیفت به طور کامل توسط نهاد‌های اطلاعاتی آمریکا از جمله NSA رصد می‌شود. براساس افشاگری‌های ادوارد اسنودن، سازمان امنیت ملی آمریکا، سوئیفت را در اسناد خود با عنوان "هدف" نامگذاری کرده بود که نشان دهنده اهمیت رهگیری همه مبادلات پولی در این نهاد توسط آمریکاست.   ایران و روسیه که هر دو از طرف غرب تحریم شده اند برای تجارت آسان در عرصه بین المللی تصمیم بر حذف دلار و بکار بردن پول ملی خود برای تجارت کرده اند. نشریه آمریکایی فوربس در تحلیلی درباره راه‌اندازی نماد مبادله ارزی روبل-ریال در ایران، اذعان کرد ایران و روسیه گامی هرچند کوچک، اما به طور بالقوه مهم برای حذف دلار از روابط تجاری دوجانبه برداشته‌اند.   در مطلب فوربس آمده است: مرکز مبادلات ارزی ایران در ماه جولای و به دنبال سفر رئیس‌کل بانک مرکزی ایران به مسکو، نماد جفت روبل-ریال را راه‌اندازی کرد.

این ترتیبات جدید به آن معنا است که دو کشور می‌توانند مبادلات تجاری دو طرف را بر اساس پول‌های ملی هر یک از طرفین تسویه کنند. نخستین فعالیت تجاری در این چارچوب در ۱۹ جولای انجام شد که طی آن ۳ میلیون روبل معادل ۴۸ هزار دلار تسویه گردید. در همان روز ولادیمیر پوتین رئیس‌جمهور روسیه وارد ایران شد تا با ابراهیم رئیسی رئیس‌جمهور ایران و رهبر انقلاب ایران دیدار داشته باشد.

رسانه‌های ایرانی گزارش داده‌اند که این سیستم مالی جدید می‌تواند تقاضای دلار در ایران را به میزان ۳ میلیارد دلار در سال کاهش دهد. تجارت دوجانبه بین ایران و روسیه در سال ۲۰۲۱ بالغ بر ۴ میلیارد دلار ارزش داشت، اما دو کشور که در مواجهه با غرب زمینه‌های مشترک همکاری پیدا کرده‌اند گفته‌اند امیدوارند تجارت دوجانبه را به ۸ میلیارد دلار در کوتاه‌مدت برسانند.

این ترتیبات تجاری جدید، نیاز ایران و روسیه به دلار آمریکا در مبادلات تجاری را از بین می‌برد و تأثیر برخی تحریم‌ها علیه این دو کشور را خنثی می‌کند. هر دو کشور ایران و روسیه تحت طیف گسترده‌ای از تحریم‌های آمریکا و کشور‌های دیگر قرار دارند.

مقامات ایران از تمایل خود برای توسعه سیستم جدید تسویه مبادلات با روسیه و وارد کردن ارز‌های ملی طرف‌های ثالث مثل لیر ترکیه، روپیه هند و درهم امارات به این سیستم خبر داده‌اند.

صالح‌آبادی رئیس‌کل بانک مرکزی ایران در این باره گفت: ما ارز‌های ملی دیگر کشور‌ها را نیز در آینده پیشنهاد می‌کنیم تا سبدی متنوع داشته باشیم و نفوذ ارز‌هایی مثل دلار را کاهش دهیم.

اگر این اتفاق بیفتد مجموعه‌ای از توافقاتی را شاهد خواهیم بود که به ایران اجازه می‌دهند بدون متوسل شدن به دلار و یورو مبادلات تجاری خود را انجام دهد. در عین حال آن‌هایی که در طرف دیگر معامله قرار دارند ممکن است از افتادن در دام تحریم‌های ثانویه آمریکا نگران باشند.

طراحی پیام‌رسان‌های جایگزین برای سوئیفت

مهدی صفری معاون اقتصادی وزیر خارجه ایران نیز پیشنهاد توسعه یک نظام پیام‌رسان بین‌بانکی میان ایران و روسیه را مطرح کرده است. این پیام‌رسان می‌تواند به عنوان جایگزینی برای سوئیفت، سیستم مهم مبادلات بین‌المللی که مرکز آن در بلژیک قرار دارد عمل کند.

بانک‌های متعددی در ایران و روسیه به دلیل تحریم‌های آمریکا از مبادله در سیستم سوئیفت کنار گذاشته شده‌اند.

روسیه هم‌اکنون یک سیستم پیام‌رسان خاص خود به نام اس پی اف اس را راه‌اندازی کرده است که در سال ۲۰۱۴ و به دنبال حمله به کریمه ایجاد شد. این سیستم به طور فزاینده‌ای توسط بانک‌ها برای پرداخت در درون اتحادیه اقتصادی اوراسیا مورد استفاده قرار گرفته است. اتحادیه اقتصادی اوراسیا شامل گروهی از کشور‌ها می‌شود که همسایگان روسیه یعنی ارمنستان، بلاروس، قزاقستان و قرقیزستان از جمله آن هستند. ایران نیز برای پیوستن به این اتحادیه وارد مذاکره شده است.

اخیراً در ماه ژوئن، روزتک روسیه گفته است یک سکوی بلاکچین راه‌اندازی کرده است که می‌تواند جایگزینی برای سوئیفت باشد.

صالح‌آبادی در اواخر جولای اظهار داشت: «دو کشور ایران و روسیه که می‌خواهند از مبادلات خود دلارزدایی کنند باید سیستم ویژه‌ای شبیه به سوئیفت داشته باشند. ما مشخصاً به توافق بسیار خوبی در این زمینه دست یافته‌ایم.»

ایران و روسیه پیشتاز کشور‌ها در فاصله گرفتن از شبکه‌های مالی غرب

ایران و روسیه با پیگیری این ابتکار، پیشتاز کشور‌هایی هستند که تلاش کرده‌اند وابستگی خود به شبکه‌های مالی غربی را کاهش دهند.

چین نیز از سال ۲۰۱۵ یک سیستم تسویه بین‌بانکی راه‌اندازی کرده است. در ماه آوریل امسال وزیر دارایی روسیه خواستار ادغام و همکاری نزدیکتر سیستم‌های پرداخت در کشور‌های عضو بریکس یعنی برزیل، روسیه، هند، چین و آفریقای جنوبی شد.

در عین حال چنین راه‌های جایگزینی، محدودیت‌های مهمی دارند. به‌ویژه این راه‌ها، کُندتر، گران‌تر و پراشتباه‌تر خواهند بود.

سوئیفت و ایران:
در ژانویه ۲۰۱۲، گروه اتحاد علیه ایران هسته‌ای موسوم به یوآنی از سوئیفت خواست به همه روابط خود با بانک‌های ایرانی از جمله بانک مرکزی ایران را متوقف کند. یوآنی که یک اتحادیه صهونیستی به شدت ضد ایرانی فعال در امریکا است، تصریح کرد، هر گونه ارتباط بانکی سوئیفت با ایران، نقض تحریم‌های مالی آمریکا و اتحادیه اروپا و حتی خود مقررات داخلی سوئیفت است.

متعاقب این درخواست در فوریه سال ۲۰۱۲، کمیته بانکداری سنا به اتفاق آراء، تحریم‌هایی علیه سوئیفت اعمال کرد تا این شبکه ارتباط مالی بلژیکی را به پایان دادن به روابط بانکی با ایران ترغیب کند. مارک والاش، رئیس یوآنی، این اقدام غیرانسانی سنا را که مشکلات بسیار زیادی برای مردم ایران ایجاد می‌کرد، تحسین کرد. در ابتدا سوئیفت، طرح سنا را نپذیرفت و آن را غیرقانونی خواند، اما مدتی بعد اعلام کرد که با توجه به همکاری هایش با اتحادیه اروپا و آمریکا مجبور است که در برابر خواست آمریکا تمکین کند.

این نهاد مالی مدتی بعد بانک‌های ایرانی را در فهرست سیاه خود قرار داد. بانک صادرات، بانک ملت و پست بانک و بانک سپه از اولین بانک‌های مشمول قطع دسترسی به سوئیفت بودند. در ۱۷ مارس ۲۰۱۲، ۲۷ عضو شورای اتحادیه اروپا توافق کردند که دسترسی همه بانک‌های ایرانی به سوئیفت قطع شود.

تحریم ایران توسط سوئیفت، عملا بانک‌های ایرانی را از دسترسی به میلیارد‌ها دلار درآمد و صرف هزینه از طریق سوئیفت محروم کرد. در فوریه ۲۰۱۶ بعد از امضای برنامه جامع اقدام مشترک موسوم به برجام، اکثر بانک‌های ایرانی به سوئیفت وصل شدند، اما اعمال تحریم‌های یک جانبه آمریکا مربوط به ممنوعیت دسترسی ایران به دلار آمریکا که ارز مرجع در سوئیفت است، ارتباط مجدد بانک‌های ایرانی با سوئیفت بی اثر شد. براساس مکانیزم ارز مرجع موسوم به U- Turn، هر ارز مبدأ که در سراسر جهان قرار است از طریق سوئیفت منتقل شود، ابتدا باید به دلار تبدیل شود و بعد از آن به ارز مقصد تبدیل شود. دولت آمریکا مانع تبدیل ارز مبدأ به دلار شد و عملا فعالیت ایران در این نهاد را با مشکل جدی مواجه کرد.

سوئیفت به عنوان ابزار تحریم:
به جز ایران، اتحادیه اروپا تلاش کرد تا روسیه را هم مشمول تحریم‌های سوئیفت قرار دهد. در اوت ۲۰۱۴، انگلیس تلاش کرد به اتحادیه اروپا فشار وارد کند تا دسترسی روسیه به سوئیفت را به بهانه مداخله نظامی در اوکراین مسدود کند. اما سوئیفت این درخواست را نپذیرفت.

سوئیفت اروپایی:
در سپتامبر ۲۰۱۸، فدریکا موگرینی، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا طرح ایجاد یک سوئیفت اروپایی بدون نیاز به تبدیل ارز به دلار آمریکا را مطرح کرد تا از این طریق بتوانند از نظارت آمریکا رهایی یابند. در صورت راه اندازی سوئیفت اروپایی، خط لوله نورداستریم ۲ که پروژه مشترک بانک آلمان و روسیه است نیز می‌تواند مجددا احیا شود.

سوئیفت روسی (SPFS):
راشاتودی در سپتامبر ۲۰۱۸ از آغاز به کار سوئیفت روسی به عنوان جایگزین سوئیفت خبر داد. براساس این گزارش، همه بانک‌های خارجی می‌توانند در سوئیفت روسی حاضر باشند و در این سیستم هیچ کشوری مشمول تحریم‌ها نمی‌شود. در این راستا تاکنون ۴۱۶ شرکت بزرگ روسیه به این پیام رسان داخلی روسی متصل شده اند.

منبع: پول نیوز

کلیدواژه: سوئیفت سوئیفت روسی سوئیفت اروپایی سوئیفت چینی دلار یورو بانک های ایرانی راه اندازی اتحادیه اروپا ایران و روسیه پیام رسان تحریم ها حذف دلار بانک ها کشور ها دو کشور

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.poolnews.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «پول نیوز» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۵۶۳۰۱۳۴ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

ادامه ورشکستگی بانک‌های آمریکا؛ پنجمین بانک بسته شد

مقامات نظارتی آمریکا بانک «ریپابلیک فِرست» (Republic First Bancorp) را تعطیل کردند و به شرکت بیمه سپرده فدرال (FDIC) سپردند.

به گزارش فارس، «ریپابلیک فرست» مستقر در فیلادلفیا که مذاکرات تامین مالی با گروهی از سرمایه‌گذاران را رها کرده بود، توسط دپارتمان بانکداری و اوراق بهادار پنسیلوانیا توقیف شد.

شرکت بیمه سپرده فدرال روز جمعه اعلام کرد، بانک «فولتون»، واحدی از شرکت مالی فولتون برای حمایت از سپرده‌گذاران، تمامی سپرده‌های به عهده می‌گیرد و تمامی دارایی‌های این بانک را می‌خرد.

«ریپابلیک فرِست» که به «ریپابلیک» معروف است، تا ۳۱ ژانویه ۲۰۲۴ در مجموع حدود ۶ میلیارد دلار دارایی و ۴ میلیارد دلار سپرده داشت. شرکت بیمه سپرده فدرال هزینه این ورشکستگی را برای صندوق خود ۶۶۷ میلیون دلار برآورد کرده است.

بانک فولتون در بیانیه‌ای اعلام کرد، «ریپابلیک»، به جز سپرده‌ها، دیون و سایر بدهی‌هایی به ارزش تقریبا ۱.۳ میلیارد دلار هم داشته است.

تمامی ۳۲ شعبه بانک «ریپابلیک» در نیوجرسی، پنسیلوانیا و نیویورک از روز شنبه یا دوشنبه به عنوان شعبه‌های بانک «فولتون» بازگشایی خواهد شد.

قیمت سهام بانک «ریپابلیک»، از کمی بیش از ۲ دلار در ابتدای سال به حدود یک سنت در روز جمعه کاهش یافته است و ارزش بازار آن کمتر از ۲ میلیون دلار شد.

این بانک پنجمین بانک آمریکایی‌ست که ورشکسته می‌شود. سال گذشته ۳ بانک آمریکایی «سیلیکون ولی»، «سیگنیچر» (Signature Bank) در ماه مارس ۲۰۲۳ و «فِرست ریپابلیک» (First Republic Bank) در ماه می‌ورشکست شدند.

تعطیلی بانک «سیگنیچر» چند روز بعد از دستور تعطیلی بانک «سیلیکون ولی» اتفاق افتاد. یک هفته پیش از آن هم بانک سیلورگِیت (Silvergate Bank) اعلام کرده بود به طور داوطلبانه بانک خود را منحل می‌کند.

خبر سقوط بانک «ریپابلیک»، درکنار ۴ ورشکستگی بانکی دیگر در آمریکا در سال (۲۰۲۳)، سال سختی را برای صنعت بانکداری این کشور به دنبال خواهد داشت.