هجوم گونه‌های مهاجم به رودخانه‌های سیلابی
تاریخ انتشار: ۹ مرداد ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۵۶۳۶۵۵۰
ماهیان حوضچه‌های پرورشی با سیلاب‌های اخیر به زیستگاه‌های طبیعی نشت کردند. رودخانه‌های گاماسیاب، خرسان، زز، هراز، فین و چندین رودخانه دیگر مثل بسیاری از رودها و مسیل‌های کشور در روزهای اخیر سرشار از سیلاب‌های فصلی شدند. این رودخانه‌ها سال‌هاست به‌عنوان محل پرورش ماهی استفاده می‌شوند. این در حالی است که رودخانه‌ها در طغیان‌های طبیعی و فصلی، هر آنچه بر سر راه باشد به پایین‌دست حوضه‌های آبریز منتقل می‌کنند؛ از درخت و خانه و محصول کشاورزی تا ماهیان پرورشی!
جای تیلاپیا در تالاب نیست
چندین سال است که رودخانه‌های کشور محل پرورش ماهیان اقتصادی مانند قزل‌آلای رنگین‌کمانی شده است.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
باربد صفایی، اکولوژیست در گفت‌وگو با همشهری می‌گوید: سال‌هاست که متخصصان محیط‌زیست نسبت به نشت قزل‌آلای رنگین‌کمانی که گونه‌ای پرورشی است، به زیستگاه‌های طبیعی هشدار داده‌اند، ولی مسئولان توجهی به این موضوع نمی‌کنند. هیچ‌گاه به این سؤال جواب نمی‌دهند که آیا جای گونه‌های غیربومی مثل اردک‌ماهی و کاراس در تالاب زریوار، بیست‌وپنجمین تالاب ثبت‌شده بین‌المللی کشور است؟ یا گونه مهاجم تیلاپیا، باید دست بالا را در تالاب بین‌المللی هورالعظیم داشته باشد؟ جواب همه اکولوژیست‌ها به این سؤالات منفی است. شیلات حتی برخی مناطق جنوب غرب کشور را «ماهی‌دار» کرده است. درحالی‌که این مناطق میلیون‌ها سال است که ۱۵۰گونه ماهی به‌طور طبیعی دارند و نیازی نبود که گونه غیربومی به آن اضافه کنند. این را بگذارید کنار سدهایی که زیستگاه‌های رودخانه‌ای را تکه‌تکه می‌کنند و آرام‌آرام زایایی جمعیت و تنوع گونه‌ها را از بین می‌برند. دراین شرایط حذف گونه غیربومی هزینه‌بر و نشدنی است. هیچ‌کدام از گونه‌های غیربومی نیز شکارگرهای خود را به همراه نیاورده‌اند.
او با تأکید بر اینکه بستر رودخانه جای کشاورزی، باغداری و پرورش ماهی غیربومی نیست، می‌گوید: با سیلاب‌های اخیر نه‌تنها گونه‌های غیربومی به اکوسیستم‌های آبی راه پیدا کرده‌اند، بلکه آلودگی بیولوژیکی و شیمیایی حوضچه‌های پرورشی نیز به رودخانه‌ها راه یافته است.
چرا باید از تیلاپیا بیشتر از قزل‌آلا ترسید؟
عمده گونه ماهی پرورشی که در کشور تولید می‌شود، قزل‌آلاست. اکثر ماهی‌های پرورشی در رودهایی که سیل به حوضچه‌های پرورش ماهی‌شان آسیب وارد کرده نیز قزل‌آلا هستند. به‌گفته میلاد خسروی، محقق ماهیان غیربومی، خطر این گونه اگرچه کمتر از گونه‌های غیرخوراکی است، اما آسیب خود را به همراه دارد. این متخصص بیوسیستماتیک جانوری در گفت‌وگو با همشهری توضیح می‌دهد: شیلات مدعی است در تکثیر گونه مهاجم تیلاپیا مانع از ورود گونه‌ها به زیستگاه‌های طبیعی است، ولی یکی از راه‌های جابه‌جایی گونه‌های غیربومی در کشور سیلاب است و اگر ماهی‌های پرورشی بتوانند شرایط گل‌آلود رودهای خروشان را تحمل کنند به زیستگاه جدید «معرفی» و به «جمعیت پیوندخورده» با زیستگاه تبدیل می‌شوند.قزل‌آلا البته به اندازه تیلاپیا مهاجم نیست.
او در مورد آسیب‌های نسبی ماهی‌های پرورشی و قزل‌آلای رنگین کمانی در زیستگاه‌های طبیعی می‌گوید: وقتی این گونه‌ها به‌صورت دستی تغذیه نشوند در کنار گونه‌های بومی به رقابت غذایی می‌پردازند و باعث می‌شوند شانس باروری گونه‌های بومی کاهش یابد. چون بیشتر انرژی‌شان در تقابل بین گونه‌ها صرف می‌شود.
آزادماهیان پرورشی نیز بستر رودخانه‌ها را برای لانه‌سازی تغییر شکل می‌دهند که به ضرر دوزیستان و ماهیان است. استخرهای پرورش ماهی هم پساب سرشار از نیترات، فسفر و سایر مواد مغذی را بدون نظارت و تصفیه وارد رودخانه‌ها می‌کنند. در نتیجه چرخه غذایی برهم‌خورده و بخش‌هایی از رودها لجن‌زار می‌شوند. مثل آنچه در تالاب زریوار کردستان و نئور اردبیل رخ داد. این پدیده در درازمدت منجر به مرگ‌ومیر آبزیان بومی می‌شود. ماهیان پرورشی البته انواع بیماری‌های ناشی از قارچ و انگل را که خود بدان مقاومند، به زیستگاه‌ها جدید می‌برند.بنابراین وقتی بدون توجه به توان اکولوژیک رودخانه اقدام به احداث مجموعه پرورش ماهی‌شود، آسیب مستقیم و غیرمستقیم به اکوسیستم‌های آبی کشور وارد می‌شود.
سرریز آب مخازن سدها بر اثر سیلاب نیز می‌تواند اکوسیستم‌های آبی کشور را دچار اختلال کند. سازمان شیلات در دهه‌های قبل به‌منظور «ماهی‌دار کردن سدها» و «افزایش پتانسیل شیلاتی» گونه کپور معمولی (گونه ایرانی) و انواع کپور چینی (کپور فیتوفاگ، کپور سرگنده، آمور) را به مخازن سدها افزود. درحالی‌که به‌گفته میلاد خسروی، متخصص بیوسیستماتیک جانوری، جابه‌جایی گونه‌ها از زیستگاه‌های همیشگی به زیستگاه‌های جدید، می‌تواند خسارات اکولوژیک وارد کند. سیلاب‌ها نیز گونه‌های مختلف کپورماهیان را به‌گونه «پیوند خورده» با اکوسیستم تبدیل می‌کنند. بیشترین نگرانی میلاد خسروی اما در مورد انواع گونه‌های تیلاپیاست. اگرچه این ماهی در ابتدا قرار بود فقط در ۵استان بیابانی کشور تولید شود، ولی سر از حوضه‌های آبریز رودخانه‌ای و تالاب‌های بین‌المللی درآورد. خسروی می‌گوید: وقتی گونه تیلاپیا به‌خصوص گونه موزامبیکی که جزو ۱۰۰گونه به‌شدت مهاجم در فهرست IUCN است در بازارهای غیررسمی، به‌صورت اینترنتی برای فروش به سراسر کشور ارسال می‌شود، دیگر نمی‌توان از عدم‌نشت آن به اکوسیستم‌های آبی کشور مطمئن بود.
منبع: همشهری
منبع: قدس آنلاین
کلیدواژه: سیل صید ماهی زیستگاه های طبیعی اکوسیستم های آبی گونه های غیربومی زیستگاه ها رودخانه ها پرورش ماهی سیلاب ها گونه ها
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.qudsonline.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «قدس آنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۵۶۳۶۵۵۰ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
(تصاویر) شگفت‌انگیزترین اکتشافات در دل دریاها؛ از خوک باربی تا مارماهی کور ژلاتینی
دانش ما از اعماق اقیانوس‌ها اگر از دانش ما درباره دیگر سیارات منظومه شمسی کمتر نباشد، بیشتر هم نیست. ما بیش از ۸۰ درصد از مناطق آبی زمین را هنوز ندیده‌ایم و نقشه‌ای از آن‌ها نداریم. دریاها و اقیانوس‌ها همچنان یکی از جبهه‌های ناشناخته علم هستند. به همین علت، تقریباً هر کاوش دریایی منجر به اکتشافات جدید و شگفت‌انگیزی می‌شود.
به گزارش دیجیاتو، در این مقاله، به معرفی برخی از حیرت‌انگیزترین اکتشافات دریایی در سال‌های اخیر می‌پردازیم. بسیاری از این اکتشافات درباره جانوران و گیاهان ساکن اعماق تاریک آب‌ها هستند. اما اکتشافات دریایی به گونه‌های حیات محدود نمی‌شوند. بسیاری از خصوصیات زیستگاه‌های آن‌ها، از ساختار‌های زمین‌شناسی بستر اقیانوس گرفته تا جریان‌های آب، همچنان راز‌هایی پنهان برای ما هستند.
گونه‌های جدید جانوران اعماق دریادر فوریه سال ۲۰۲۴، گروهی از دانشمندان مؤسسه «اقیانوس‌شناسی اشمیت» به کمک ربات‌ها به کاوش کوه‌های دریایی جنوب شرقی اقیانوس آرام، در نزدیکی سواحل شیلی پرداختند. آن‌ها از یک ربات زیردریایی استفاده کردند که می‌تواند تا عمق ۴۵۰۰ متری آب برود. این ربات قابلیت نقشه‌برداری از بستر دریا را نیز دارد.
این ربات توانست از بیش از ۱۰۰ گونه پیش‌تر دیده‌نشده عکس‌برداری کند. این گونه‌ها متعلق به دسته‌هایی مانند مرجان‌های اعماق دریا، اسفنج‌های شیشه‌ای، توتیای دریایی، دوجورپایان و خرچنگ‌های اسکات بودند.
یک گونه خرچنگ اسکات
یک گونه ماهی ناشناخته از سرده Chaunax
یک گونه ماهی مرکب شلاقی بسیار نادر
در یکی از این تصاویر، یک ماهی قرمز درخشان از سرده Chaunax در عمق ۱۳۸۸ متری دیده می‌شود. تصویری از یک خرچنگ اسکات چشم‌تیله‌ای روی یک مرجان در عمق ۶۶۹ متری و نیز تصویری از یک ماهی مرکب شلاقی بسیار نادر در عمق ۱۱۰۵ متری نیز از دیگر تصاویر جالب این کاوش بودند.
کشف یک گونه جدید عروس دریایی در عمق ۷۰۰ متری
با پیشرفت ربات‌ها و وسایل کنترل از راه دور، کاوش‌های رباتیک روزبه‌روز رایج‌تر می‌شوند و اکتشافات دریایی هیجان‌انگیزتری انجام می‌دهند.
در سال ۲۰۲۱، دانشمندان اداره ملی اقیانوسی و جوی آمریکا (NOAA) یک گونه ناشناس عروس دریایی را در عمق ۷۰۰ متری کشف کردند. این جانور دایره‌ای و قرمز متعلق به رسته Poralia است.
خوک باربی در اقیانوس آرام
اخیراً پژوهشگران موزه تاریخ طبیعی بریتانیا به بررسی گونه‌های ساکن عمق ۴۰۰۰ متری مناطق شرقی و گرمسیری اقیانوس آرام پرداختند.
در این کاوش، گونه‌های عجیب و ناشناخته‌ای کشف شدند. یکی از جالب‌ترین این گونه‌ها، یک خوک دریایی ناشناس بود که رنگ صورتی گرم و پا‌هایی کوچک داشت. آن‌ها این جانور ناشناس را «خوک باربی» نامیده‌اند.
جانوران ترسناک اعماق اقیانوس
هرقدر از سواحل و سطح دریا فاصله بگیریم، جانوران عجیب‌تر و ترسناک‌تری را می‌بینیم. در سال ۲۰۲۲، دانشمندان مؤسسه پژوهشی موزه ویکتوریای استرالیا توانستند در نقاط دوردست اقیانوس هند تعداد فراوانی از این جانوران را کشف کنند. بسیاری از این ماهی‌ها احتمالاً گونه‌هایی جدید و ناشناس هستند که در عمق پنج کیلومتری و در نزدیکی آتشفشان‌های بستر دریا زندگی می‌کنند.
در میان این گونه‌های ناشناس، یک مارماهی کور با پوست ژلاتینی وجود داشت که برخلاف اکثر ماهی‌های تخم‌گذار، ماهی‌هایی جوان می‌زاید. یکی از نکات جالب این مارماهی چشمان تکامل‌نیافته آن است.
گوی طلایی مرموز
در سپتامبر ۲۰۲۳، پژوهشگران NOAA یک گوی طلایی مرموز را در عمق ۳۳۰۰ متری خلیج آلاسکا یافتند. تحلیل‌های اولیه نشان می‌داد که این گوی طلایی منشأ زیستی دارد. آن‌ها با استفاده از یک دستگاه کنترل از راه دور این گوی طلایی را از محل خود برداشتند.
عرض این شیء ۱۰ سانتی‌متر بود و ظاهراً به یک سنگ چسبیده بود. وقتی دانشمندان آن را از سنگ جدا کردند، گوی ذوب شد و یک حالت خمیری پیدا کرد.
دانشمندان درباره ماهیت این گوی اختلاف‌نظر دارند؛ برخی آن را پوسته یک تخم می‌دانند و برخی می‌گویند که یک نوع اسفنج است. رنگ این گوی نیز یک راز است. از آنجایی‌که نور طبیعی به این عمق نمی‌رسد، تعیین این که چرا جانداران رنگ‌های مختلف دارند، دشوار است.
بزرگترین گیاه دنیا
در سال ۲۰۲۲، دانشمندان دریافتند که علف‌های دریایی در بستر خلیج کوسه در استرالیا درواقع یک گیاه است. این گیاه که «پوزیدونیا استرالیایی» یا علف هرز نواری نام دارد، مساحتی به وسعت ۲۰۰ کیلومتر مربع را پوشانده است.
کلان‌شهر ماهی‌ها
در سال ۲۰۲۲، دانشمندان در اعماق دریا در نزدیکی ساحل قطب جنوب، ناحیه‌ای شامل ۶۰ میلیون لانه یخ‌ماهی کشف کردند. این لانه‌ها ناحیه‌ای به بزرگی یک شهر کوچک را می‌پوشانند و در نقطه‌ای قرار گرفته‌اند که ماهی‌ها بتوانند از یک جریان آب گرم بهره‌مند شوند.
کشف ده‌ها هزار آتشفشان در اعماق دریادر سال ۲۰۲۳، پژوهشگران یک نقشه جامع از بیش از ۱۹۰۰۰ آتشفشان اعماق دریاها منتشر کردند که بسیاری از آن‌ها اخیراً کشف شده‌اند. داده‌های ماهواره‌ای و همچنین داده‌های کشتی‌ها و زیردریایی‌های پژوهشی به کشف این آتشفشان‌ها کمک کرده است. پژوهشگران می‌گویند که احتمالاً هزاران ساختار مشابه ناشناخته در بستر اقیانوس‌ها وجود دارد.
بسیاری از این آتشفشان‌ها همچنان فعال هستند و گرما و مواد مغذی وارد محیط دریا می‌کنند. به همین علت، معمولاً کاوش‌های اعماق دریاها در نقاط آتشفشانی منجر به کشف زیستگاه‌هایی بسیار غنی و متنوع می‌شود.
کشف فسیل بزرگترین حیوانی که تابه‌حال روی زمین زیسته استدر سال ۲۰۲۳، باستان‌شناسان فسیل یک جانور غول‌پیکر به نام «پروکتوس کولوسوس» (Perucetus colossus) را در صحرای پرو کشف کردند که زمانی در دریاها می‌زیست.
این فسیل ۴۰ میلیون سال قدمت دارد و متعلق به یک جانور دریایی است که احتمالاً تا ۲۰۰ تن وزن داشت. پروکتوس متعلق به یک گروه منقرض‌شده از نهنگ‌ها به نام باسیلوسورید‌ها (Basilosuarids) است. این حیوان سنگین‌ترین حیوان کشف‌شده تا به امروز است.
اعلام محدودیت های ترافیکی پایان هفته در جاده های شمالی کشور