با خواب آلودگی بعد از ناهار اینجوری مقابله کن !
تاریخ انتشار: ۱۲ مرداد ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۵۶۶۶۳۳۱
خواب آلودگی بعد از ناهار شما را از خیلی کار ها عقب می اندازد و بازدهی تان را پایین می آورد. علت این خواب آلودگی چیست؟ آیا نوع غذایی که میخوریم در شدت این خواب آلودگی اثر دارد؟ در این مقاله از پارس نیوز راهکارهایی موثر برای مقابله با خواب آلودگی بعد از ناهار در اختیارتان می گذاریم.
چرا بعد از ناهار خوابمان می گیردگاهی اوقات، احساس خواب‌آلودگی می‌تواند دلیل ساده‌ای داشته باشد: خواب ناکافی.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
طبق یک فرضیه تجربی، یکی از دلایل خستگی مربوط به هیپوتالاموس است. این فرضیه بیشتر بر روی حیوانات آزمایش شده است و ما نمی دانیم که آیا در انسان نیز صادق است یا خیر. دانشمندان گمان می کنند که چندین ناحیه هیپوتالاموس، مانند هسته فوق کیاسماتیک، هیپوتالاموس جانبی و هسته هیپوتالاموس شکمی در تنظیم خواب، بیداری و دریافت غذا نقش دارند.
متابولیسم فرآیندی است که طی آن انرژی وارد شده (کالری دریافتی) توسط بدن استفاده می شود. وقتی انرژی آنطور که باید مصرف نشود، مشکلات متابولیک ممکن است ایجاد شود. به عنوان مثال، افرادی که چاق هستند کالری دریافتی خود را مصرف نمی کنند، بلکه به عنوان چربی ذخیره می شوند. برعکس اتفاقی که در افراد کمبود وزن می افتد این است که کالری بیشتری نسبت به کالری دریافتی مصرف می کنند. هر دو این حالت را باید به عنوان مشکلات متابولیک در نظر بگیریم.
مشکل دیگر، بیماری هایی مانند سندرم متابولیک، دیابت و خطاهای ذاتی متابولیسم است. بنابراین، مشکلات متابولیک یک دسته گسترده را شامل می شوند.
مصرف زیاد کربوهیدراتهاکربوهیدراتها انرژی در اختیار بدن قرار می‌دهند اما مصرف بیش از حد کربوهیدرات‌ها می‌تواند به مشکلات سلامت مختلفی منجر شود. خواب‌آلودگی یکی از این مواردی است که احتمالا پس از مصرف میزان بیش از حد کربوهیدرات‌ها در یک وعده احساس خواهید کرد.
چرا این اتفاق رخ می‌دهد؟ کربوهیدرات‌ها به بدن در تولید سطوح بالاتری از سروتونین کمک می‌کنند. از یک‌سو سروتونین می‌تواند به تفکر مثبت و تنظیم خلق و خو کمک کند. از سوی دیگر، سروتونین چرخه‌های خواب را متعادل می‌کند. از این‌رو غذاخوردن بیش از حد می‌تواند موجب خواب‌آلودگی شود.
در شرایطی که همه کربوهیدرات‌ها می‌توانند موجب خواب‌آلودگی شما شوند، انواع پالایش‌شده به طور معمول بدترین حالت را ایجاد می‌کنند. از این‌رو بهتر است مواد غذایی کامل را انتخاب کنید. از کربوهیدرات‌هایی که ممکن است موجب خواب‌آلودگی شوند می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
برنج غذاهای پخته پاستای سفید نان سفید غذاها و نوشیدنی‌های شیرین مصرف زیاد تریپتوفان علت خواب آلودگی بعد از ناهارتریپتوفان نوعی اسید آمینه است که در برخی انواع مواد غذایی سرشار از پروتئین وجود دارد. همانند کربوهیدرات‌ها، تریپتوفان تولید سروتونین را تسهیل می‌کند که به همین دلیل پس از غذاخوردن موجب احساس خواب‌آلودگی می‌شود. تنظیم مصرف این غذاها باید شدت اثرشان را تا حدی کاهش دهد. از جمله مواد غذایی سرشار از تریپتوفان می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
پنیر تخم مرغ ماهی سویا اسفناج اسپیرولینا توفو بوقلمون سطوح فعالیت بدنیاحساس خستگی و خواب‌آلودگی پس از غذاخوردن ممکن است با سطوح فعالیت بدنی شما و نه خود غذا مرتبط باشد.
انجام ورزش ممکن است خسته‌کننده باشد اما ورزش منظم شما را قوی‌تر و امکان لذت‌بردن از روزهای مثبت و سطوح بالاتر انرژی را فراهم می‌کند. این می‌تواند به برطرف‌شدن احساس خستگی پس از وعده‌های غذایی کمک کند.
اگر یک سبک زندگی کم‌تحرک را دنبال می‌کنید، حداقل ۱۵۰ دقیقه ورزش در هفته را مد نظر قرار دهید. این به معنای نیم‌ساعت ورزش در پنج روز هفته است.
انسولین باعث می شود پتاسیم سرمی خارج از سلول ها به داخل سلولها منتقل شود. این مقدار کمی پتاسیم را بعد از غذا کاهش می دهد، که طبیعی است، اما با خستگی مرتبط است. در افراد سالم، پتاسیم بعد از غذا نسبتا ثابت می ماند. پتاسیم پایین انسولین معمولاً فقط در افراد مبتلا به دیابت و احتمالاً در افرادی که در معرض خطر هستند خطرناک است.
مصرف زیاد غذاآیا تا به حال متوجه شده‌اید که پس از یک وعده غذایی بزرگ، بیشتر با احساس خستگی و خواب‌آلودگی مواجه می‌شوید. این به دلیل افزایش ناگهانی قند خون ناشی از مصرف وعده‌های غذایی بزرگ رخ می‌دهد. همانگونه که جهشی ناگهانی در سطوح گلوکز خون رخ می‌دهد، پس از گذشت مدت کوتاهی، سطوح قند خون و انرژی افت می‌کنند.
از آنجا که بیشتر وعده‌های غذایی سنگین به طور معمول سرشار از کربوهیدرات‌ها هستند، احساس خواب‌آلودگی پس از غذاخوردن تقریبا اجتناب‌ناپذیر است.
التهاب و حساسیت غذایی علت خواب آلودگی بعد از ناهارمحققان بر این باورند که یکی دیگر از دلایل احتمالی که برخی افراد بعد از غذا احساس خستگی می کنند مربوط به التهاب است. به نظر می رسد سایتوکین های التهابی مانند TNF، IL-1b و اورکسین تحریک کننده بیداری را سرکوب می کنند.
برخی افراد مبتلا به آلرژی یا حساسیت غذایی بوده و با مصرف اجزای خاصی از وعده های غذایی خود دچار التهاب می شوند.
مصرف غذاهای خوابآوربسیاری از غذاها ناخواسته موجب تقویت احساس خواب‌آلودگی می‌شوند. بنیاد خواب آمریکا برخی از خوراکی‌ها که در ادامه معرفی شده‌اند را برای کمک به خواب بهتر و بیشتر توصیه کرده است. پس آنها احتمال احساس خواب‌آلودگی پس از غذاخوردن را افزایش می‌دهند.
تارت گیلاستارت گیلاس یکی از خوراکی‌هایی است که می‌تواند احساس خواب‌آلودگی را تقویت کند. مطالعات نشان داده‌اند که عصاره گیلاس به لطف سطوح بالای هورمون ملاتونین موجود در خود می‌تواند در به خواب رفتن سریع‌تر و برای مدت زمان طولانی‌تر موثر باشد.
مغزدانههامغزدانهها حاوی مواد معدنی و ترکیباتی هستند که می‌توانند خواب را تقویت کنند. روی، منیزیم و حتی ملاتونین در انواع مختلف مغزدانه‌ها مانند پسته، گردو، بادام هندی و بادام وجود دارند. این ترکیبات مشخص شده است که آثار مثبتی بر بی‌خوابی داشته و می‌تواند موجب احساس خواب‌آلودگی شود.
کیویکیوی سرشار از مواد معدنی و ویتامین‌هایی مانند فولات، پتاسیم، ویتامین C و ویتامین E است. این میوه سرشار از آنتی‌اکسیدان‌هاست. باور بر این است که برخی ترکیبات موجود در کیوی به افراد در احساس خواب‌آلودگی سریع‌تر، چه به دلیل افزایش تولید سروتونین و چه اصلاح کمبودها، کمک می‌کنند. با این وجود، به انجام پژوهش‌های بیشتر در این زمینه نیاز است.
محققان بر این باورند که NAD+ برای ترمیم DNA، مقاومت در برابر استرس و مرگ سلولی از اهمیت بالایی برخوردار است. با این حال، تحقیقات درباره NAD+ هنوز در مراحل اولیه بوده و بیشتر این اثرات در انسان کشف نشده باقی مانده است.
مطالعات محدود نشان می دهد که NAD + همچنین متابولیسم را افزایش می دهد و به عنوان یک سیگنال برای تعادل انرژی عمل می کند. مطابق با این نظریه، میتوکندری‌های سالم NAD+ بیشتری تولید می‌کنند که ممکن است سیگنال‌های دیگری را برای افزایش مصرف انرژی به حرکت درآورد. NAD+ پایین ممکن است، از نظر تئوری، اثر معکوس داشته باشد. با این حال، این هنوز نامشخص است و بیشتر بر اساس داده های حیوانات است.
مسائل پزشکینادر است اما گاهی اوقات خواب‌آلودگی پس از غذاخوردن می‌تواند نشانه‌ای از یک مشکل پزشکی باشد. به طور معمول، این امر با خستگی عمومی در مقیاس مزمن یا پایدار همراه می‌شود. از جمله این مسائل پزشکی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
کم‌خونی بیماری سلیاک دیابت عدم تحمل غذایی یا آلرژی غذایی آپنه خواب کم‌کاری تیروئیداگر درباره این مسائل نگرانید، بویژه اگر دارای علائم دیگر این بیماری‌ها و اختلالات هستید، باید به پزشک مراجعه کنید.
کوله سیستوکینین CCKبرخی از محققان معتقدند که کوله سیستوکینین (CCK) یک عامل مهم در خواب آلودگی بعد از غذا است. CCK یک هورمون روده است که به نظر می رسد عمدتا در پاسخ به یک وعده غذایی غنی از چربی یا لکتین ترشح می شود. چربی‌های با زنجیره بلند اشباع، ممکن است القاکننده‌های قوی CCK باشند.
چرخه طبیعی گوارشچرخه طبیعی گوارش به گونه‌ای است که احساس خواب‌آلودگی پس از غذاخوردن را به امری تقریبا طبیعی تبدیل می‌کند. برای درک بهتر، در ادامه به صورت ساده هر مرحله از این فرآیند را بیان می‌کنیم:
همانگونه که مشخص است، فرآیند گوارش به ترشح هورمون‌هایی منجر می‌شود که می‌توانند موجب احساس خواب‌آلودگی شوند و تغییرات گلوکز در بدن به احساس خستگی می‌افزاید. اساسا اگر پس از غذاخوردن با احساس خواب‌آلودگی مواجه می‌شوید، این ممکن است فقط به دلیل رسیدگی بدن به فرآیند گوارش خود باشد.
برای مقابله با خواب آلودگی بعد از ناهار چه کنیم ؟ در وقت ناهار کمی ورزش کنیدانجام فعالیت‌های فیزیکی جریان خون را تقویت می‌کند. اکسیژن مواد غذایی لازم را به بافت‌های ماهیچه‌ای بدن می‌رساند و انرژی بدن را به طور طبیعی افزایش می‌دهد. یکی از روش‌های جلوگیری از خواب آلودگی بعد از ناهار رفتن به سراغ ورزش‌های سبک است.
چند حرکت کششی ساده انجام دهید، به جای استفاده از آسانسور با پله به طبقه مورد نظر بروید و در محل کار کمی قدم بزنید. این راهکارهای ساده می‌توانند انرژی را به شما بازگرداند. به گفته محققین دانشگاه تورنتو، خوردن بی‌وقفه ناهار و نداشتن استراحت در حین آن، احساس خواب آلودگی و نبود انرژی را بیشتر می‌کند.
برای مقابله با خواب آلودگی بعد از ناهار به پارک برویداگر برایتان مقدور است برای انجام حرکات ورزشی به پارک نزدیک محل کار خود بروید. یکی از مطالعات انجام شده در این زمینه نشان می‌دهد افرادی که در محیطی مانند پارک حضور پیدا می‌کنند، در تست‌های مربوط به حافظه و دقت نتایج بهتری نشان می‌دهند. طبیعت دقت و توجه غیر ارادی ما به اطراف را تقویت می‌کند، در این حالت بدون نیاز به تمرکز قوی، به اطراف خود دقت بیشتری خواهید داشت.
این نکته به مغز کمک می‌کند تا توجه مستقیم خود را نیز بهبود بخشد. شما به همین منوال می‌توانید تمرکز مورد نیاز برای انجام کار خود در آن لحظه را به دست بیاورید. به همین دلیل است که بعد از بازگشت از پارک احساس سبکی و شادابی بیشتری نسبت به قدم زدن در خیابان می‌کنید.
با حیوانات ارتباط برقرار کنیدمطالعهای که در دانشگاه دامپزشکی میزوری انجام شد، نشان داد تعامل با حیوانات سطح هورمون اکسی توسین را افزایش می‌دهد. این هورمون توانایی مهار کردن هورمون استرس را دارد و احساس آرامش و تمرکز بیشتری را به شما باز می‌گرداند. حتی فکر کردن در مورد حیوان خانگی هم همین تأثیر را در بدن نشان می‌دهد.
می‌توانید عکسی از حیوان خانگی خود را روی میز کارتان قرار دهید و اجازه دهید فکر بغل کردن و گذراندن وقت با او بعد از ساعات کاری، بتواند با بی‌حوصلگی و خستگی ظهر شما مبارزه کند. حتی مشاهده ویدیو و کلیپ‌های بامزه حیوانات هم می‌تواند احساسات مثبت را درون شما افزایش دهد.
قهوه را به موقع بنوشید برای مقابله با خواب آلودگی بعد از ناهارقهوه یک ماده خوراکی انرژی‌بخش است ولی به زمان نوشیدن آن در روز باید دقت کنید. بسیاری از افراد تصور می‌کنند مصرف کافئین در هر ساعتی قبل از شام، مشکلی به وجود نمی‌آورد. ولی مصرف کافئین حتی در ساعات بعد از ظهر هم بدن را تحت تأثیر قرار می‌دهد و بر خواب شبانه اثر می‌گذارد. مصرف بی‌موقع کافئین چرخه نادرستی را به وجود می‌آورد که ممکن است باعث احساس خستگی در ساعات عصر شود. آدامس بجوید
مطالعات نشان می‌دهند دانشجویانی که قبل از شروع آزمون و نه در طول آن، آدامس می‌جوند، نتایج بهتری دریافت می‌کنند. شما هم می‌توانید برای تمرکز بیشتر و دوری از احساس خواب آلودگی آدامس بجوید. البته پیشنهاد می‌شود زمان جویدن آن را بین ۱۵ تا ۲۰ دقیقه در نظر بگیرید چرا که زمان طولانی‌تر هم باعث کاهش تحریکات ذهنی می‌شود.
آب بنوشید برای مقابله با خواب آلودگی بعد از ناهاریکی از دلایل خستگی، بی‌حوصلگی و مشکلات تمرکزی، نبود آب کافی در بدن است. روز خود را با یک لیوان بزرگ آب شروع کنید چرا که در تمام طول شب هیچ میزان آبی وارد بدن نشده و به همین دلیل سطح مایعات بدن کاهش یافته است. در صورت امکان روزی ۸ لیوان آب بنوشید تا دچار کم آبی بدن و عوارض آن نشوید.
گوش دادن به موسیقی در حین کار می‌تواند بهره بری را افزایش دهد. تحقیقی در دانشگاه میامی انجام شد که در آن ۵۶ شرکت کننده برای مدت سه هفته در حین کار به موسیقی گوش دادند. نتیجه نشان داد این افراد زمانی که موسیقی را قطع می‌کردند، کیفیت کارشان کمتر می‌شد و زمان بیشتری برای انجام وظایف و کارهای مختلف نیاز داشتند.
مصرف فست فود را کاهش دهیدغلات تصفیه شده نان‌های ساندویچی و مانند آن به سرعت هضم می‌شود. این مسئله افزایش و کاهش میزان قند خون را سرعت می‌بخشد و به دنبال آن بر کاهش انرژی نیز تأثیرگذار است. شاید در حین مصرف این مواد غذایی ابتدا احساس هوشیاری کنید، ولی افت سریع قند خون باعث کسل شدنتان می‌شود.
غذاهایی که بیشتری میزان انرژی را به وجود می‌آورند شامل پروتئین مانند گوشت، ماهی، تخم مرغ و کربوهیدرات پیچیده مانند حبوبات و غلات هستند. سبزیجات برگی سبز مانند اسفناج و کلم پیچ حاوی آهن هستند و به کاهش خستگی کمک می‌کنند
برای مقابله با خواب آلودگی بعد از ناهار کمتر غذا بخوریدمصرف حجم زیادی از غذا برای وعده ناهار سرعت هضم و گوارش را کاهش می‌دهد و باعث احساس باد کردن و ناراحتی می‌شود. اگر از خانه غذا می‌برید، بهتر است ظرف غذای کوچک‌تری بردارید. چون زمانی که ظرف خالی می‌شود ذهن احساس سیری می‌کند و با این کار شما زودتر سیر می‌شوید.
اگر هم از رستوران غذا تهیه می‌کنید، می‌توانید ابتدا نیمی از غذای درون بشقاب خود را جدا کنید و سپس باقی مانده را بخورید. اگر بعد از خوردن این حجم هنوز احساس سیری نمی‌کردید، ۲۰ دقیقه صبر کنید تا پیام سیر شدن به مغزتان برسد.
وعده ناهار را حذف نکنیدزمانی که حجم کار زیاد می‌شود، ممکن است خوردن ناهار به تعویق بیفتد. ولی به هیچ وجه اجازه ندهید از مصرف مواد غذایی و خوراکی بیش از ۴ یا ۵ ساعت بگذرد. می‌توانید از میان وعده‌های حاوی پروتئین و کربوهیدرات پیچیده استفاده کنید. خوراکی‌هایی مانند هوموس، سبزی، تست نان غلات، کره بادام زمینی، ماست یونانی و میوه گزینه‌های مناسبی محسوب می‌شوند.
برای مقابله با خواب آلودگی بعد از ناهار به میزان کافی بخوابیدافرادی که به طور میانگین ۷-۸ ساعت در طول روز می‌خوابند، بازدهی و عملکرد بهتری دارند. کمبود خواب، باعث می‌شود ریتم طبیعی شبانه روزی بدن به هم بریزد و گاهی این اختلال در بعد از ظهر بیشتر شود. طوری که در طول روز احساس خستگی داشته باشید و در ساعات ظهر این خستگی افزایش یابد. پس بهتر است خواب شبانه خود را به اندازه کافی برنامه ریزی کنید.
یکی از عوارض خوابیدن بعد از غذا عارضه ی رفلاکس معده می باشد بنا بر نظریه کارشناسان مرکز پرستاری آتیه پرستاران سلامت اگر بلافاصله بعد از خوردن یک وعده غذایی سنگین دراز بکشید اسید معده برای هضم شما شروع به ترشح می کند در صورتی که حالت دراز کش قرار گرفته باشید ترشح این اسید بازگشت می کند و باعث می‌شود شما در سر معده خود احساس سوزش پیدا کنید که اگر ادامه پیدا کند مشکلات گوارشی روی معده شما ایجاد خواهد کرد .
به درستی هضم نشدن مواد غذاییاز دیگر عوارض خوابیدن بعد از غذا هضم نشدن مواد غذایی درون معده شما می باشد زیرا زمانی که می خوابید بدن در حالت استراحت قرار می گیرد و فعالیت خود را متوقف می کند از این رو غذای شما هضم نخواهد شد .
چاق شدنهمان طور که در قسمت بالا اشاره شد زمانی که بعد از سرو غذا می خوابید فعالیت بدن متوقف می شود از این رو سوخت و ساز بدن کاهش پیدا می کند پس اگر جزو افرادی هستید که بلافاصله بعد از غذا می خوابید با کاهش متابولیسم بدن منتظر اضافه وزن و چاقی در خود باشید .
مبتلا شدن به بیماری دیابتاز دیگر عوارض خوابیدن بعد از غذا به وجود آمدن بیماری دیابت در اشخاص می باشد زیرا زمانی که غذا می خورید قند در بدن شما افزایش پیدا می کند و اگر بلافاصله بعد از غذا بخوابید بدن نمی تواند تمامی این قند را جذب کند و باعث می شود مقدار زیادی از آن وارد خون شود و شما را به قند خون و دیابت مبتلا کند اگر افراد دیابتی باشید و این عادت نادرست را داشته باشید برای شما بسیار خطرناک خواهد بود .
ایجاد شدن سکته مغزی از عوارض خوابیدن بعد از غذاهمان طور که می دانید آپنه خواب یکی از عوامل سکته مغزی در افراد محسوب می شود زمانی که شما بعد از غذا خوردن می خوابید باعث بازگشت اسید معده به مری می شوید این مسئله می تواند آپنه خواب را در شما شکل بدهد که نهایتا منجر به سکته های مغزی می گردد .
معده پر و اختلال در خوابهر گاه با معده پر بخوابید به مراتب چربی های غذایی که مصرف کرده اید در معده انباشته می شود و سوخت و ساز بدن کاهش پیدا می کند این مسئله روی خواب خوب و با کیفیت شما مخصوصا سالمندان و افرادی که پا به سن گذاشتند تاثیر منفی می گذارد بنابراین افرادی که خدمات پرستاری در منزل برای سالمندان انجام می دهند حتما باید با یک سری ترفند ها نگذارند که سالمند بعد از غذا بخوابد.
چه زمانی باید به دکتر مراجعه کنیم؟اگر احساس می کنید خستگی بعد از غذا خوردن زیادی را تجربه می کنید و زندگی روزمره شما تحت تاثیر این حالت قرار گرفته، بهتر است در این باره به پزشک مراجعه کنید.
دلایل زیر برای صحبت با یک متخصص درباره این شرایط وجود دارد:
احساس ناگهانی خستگی، سرگیجه و خواب آلودگی بعد از غذا بیشتر از حد معمول سوء هاضمه یا سایر مشکلات روده ای عدم تحمل غذایی یا آلرژی غذایی خستگی طولانی مدت بعد از غذا تغییرات خلق و خویی عادات غذایی غیر طبیعی (مانند پرخوری یا نخوردن کافی) عدم کنترل بر نوشیدن میزان الکل انواع دیگر اعتیاد (از جمله مصرف ماری جوانا)منبع: پارس نیوز
کلیدواژه: ناهار خستگی بی خوابی بی حوصلگی چرت زدن احساس خواب آلودگی وعده های غذایی کربوهیدرات ها احساس خستگی مواد غذایی طور معمول موارد زیر قند خون یک وعده
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.parsnews.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «پارس نیوز» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۵۶۶۶۳۳۱ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
خانه موزه‌ای در تهران که نماد عقل و عشق است
عصا، عبا، سجاده و کتابخانه کنار هم هستند سجاده بعد از 45 سال همچنان باز است و منتظر است روزی استاد برگردد تا عاشقانه‌ترین نمازها را تجربه کند. کتابخانه استاد همچنان پر از کتاب است. چه ترکیب قشنگی از عقل و عشق، کتاب و تفکر، تهجد و عشق.
به گزارش ایسنا، در حیاط خانه مرسدس بنز ۲۳۰S سبز رنگ مدل ۱۹۶۶ شهید مطهری در سایه کاج بلند خیابان شهید کلاهدوز پشت دیوار آجری به خواب عمیق فرو رفته است. این ماشین از ادریبهشت 1358 دیگر روشن نشده است. شاید باور نکنید ماشین‌ها و همه اشیا می‌توانند مانند همه انسان‌ها داستانی داشته باشند که شاید قلمی بخواهد روایتشان کند. یک ماشین می‌توانند در دل حوادث تاریخی نقش آفرینی کند و همان مدل ماشین می‌تواند آروزهای یک خانواده را به دره ببرد. ماشین بنزی که در حیاط خیابان شریعتی، خیابان کلاهدوز (دولت)، نبش کوچه صدرا به خواب طولانی رفته است ماشین بنزی است که در زمره نخستین تولیدات S کلاس مرسدس است. آن شهید این خودرو را هفت سال قبل از شهادتش در تاریخ ۲/۳/۱۳۵۱ از شخصی به نام آقای ابراهیم زین العابدینی ساکن یوسف آباد تهران خریداری کرده است.
البته از این ماشین روایت جالب و درس آموزی هم وجود دارد که نشان دهنده سبک زندگی استاد است. نخستین روایت برمی‌گردد به آستانه پیروزی انقلاب در سال 1357 که شهید مطهری برای سخنرانی قصد داشت به دانشگاه تهران برود این ماشین، همان ماشینی است در خاطرات شهید مطهری آمده است و به نوعی نشان دهنده سبک زندگی استاد است. آن‌روزها برعکس امروز، دانشجویان به ساده زیستی افراطی تمایل داشتند و حسایست آنان نسبت به روحانیون بیشتر از دیگران بود.
علامه مطهری به همراه علی مطهری و عی لاریجانی با ماشین بنز استاد، ایشان را به دانشگاه صنعتی شریف بردند. این در حالی بود برخی اعتراض‌ها نسبت به اینکه چرا استاد مطهری ماشین بنز دارد شنیده می‌شد. دم در دانشگاه که رسیدند، یکی از افراد همراه، به ایشان پیشنهاد کرده بودند که از ماشین پیاده شوند و بقیه راه را پیاده بروند. تا یک موقع ماشین ایشان را نبینند که جوّی علیه ایشان درست شود. علامه با این پیشنهاد مخالفت کردند بلکه خواستند با ماشین تا جلوی در سالن بروند. تا تظاهر به ریا نشود و همانگونه هست جلوه کند.
همانطور که روایت ماشین از ذهنم گذشت ماشین را رها می‌کنم تا خواب دیرین 45 ساله‌اش آشفته نشود. از سنگفرش حیاط وارد خانه‌ای می‌شوم که در سکوت بهاری آفتاب نیمروزی خاطراتش را مرور می‌کند.
این خانه روزگاری محل رفت و آمد چهره‌های نام آشنایی بودند که در اوراق تاریخ نام بلندی دارند. بزرگانی مانند رهبر معظم انقلاب، آیت‌الله طالقانی، آیت‌الله هاشمی رفسنجانی، دکتر علی شریعتی و بسیاری از روحانیون و شخصیت‌های دیگر.
خانه در دو طبقه بنا شده است که در طبقه اول دست‌نوشته‌ها و وسایل شخصی شهید مطهری و در طبقه دوم کتاب‌های آن شهید به نمایش درآمده است. طبقه پایین شامل یک حال و پذیرایی بزرگ است که پس از بازسازی حالت نگارخانه گرفته است. نشان از خانه روحانی ندارد. اما برای اینکه زندگی استاد با تصاویر و وسایل به تصویر کشیده شود چاره‌ای به بازسازی نبود. عکس‌هایی که از استاد در خانه و موزه نصب شده است بیش از دیگر عکس‌های استاد، عکس علامه طباطبایی و حضرت امام چشم‌نوازی می‌کند.
به گفته علی مطهری بسیاری از کتاب شهید مطهری در طبقه دوم نوشته شده است. کتاب‌های «نظام حقوق زن در اسلام»، «مساله حجاب»، «علل گرایش به مادی‌گری» و «امدادهای غیبی در زندگی بشر» جزو این آثار است. طبقه دوم شامل راهرویی است که به دو اتاق منحصر می‌شود اتاق مطالعه پنجره بزرگ رو به خیابان و پشت به خیابان دارد. نور به راحتی به خانه روشنی می‌بخشد. در گوشه اتاق تخت با روکش قدیمی می‌توان دید که بازدیدکنندگان را یاد خانه هر پدربزرگ و مادربزرگ می‌اندازد. عصا، عبا، سجاده و کتابخانه کنار هم هستند سجاده بعد از 45 سال همچنان باز است و منتظر است روزی استاد برگردد تا عاشقانه‌ترین نمازها را تجربه کند. کتابخانه استاد همچنان پر از کتاب است. از تفسیر کبیر قرآن گرفته تا مجموعه رسایل فلسفی ملاصدرا. چه ترکیب قشنگی از عقل و عشق، کتاب و تفکر، تهجد و عشق. خدایا به ینگونه معرفت‌ها برکت عطا کن. استاد جمع عقل و عشق بود. این عشق زمین و الهی نداشت و به صورت توامان بود. یادی از گفت‌گوی که همسر استاد با یکی از خبرنگاران کرده است می افتم که در این گفت‌وگو گفته است. به من همیشه احترام می گذاشتند.یادم می آید یکبار به اصفهان رفته بودم وقتی برگشتم نیمه‌های شب بود. ایشان بیدار مانده بود تا از من استقبال کند. میوه و چای آماده کرده بود و ناراحت بود که چرا بچه‌ها بیدار نمانده اند تا از مادرشان استقبال کنند. بسیار مهربان بودند و احترام می گذاشتند. در مدت 26 سالی که با ایشان زندگی کردم همیشه با یک حالت تواضع و آرامش با من رفتار می کردند. یادم نمی‌آید که از ایشان هیچ گاه رنجی دیده باشم. بسیار با گذشت و مهربان بودند و به راحتی من و بچه‌ها اهمیت می دادند..
با خود می‌پرسم مگر مرد خدا می‌تواند چیزی غیر از این باشد نگفته‌اند مردان خدا شیران روز و پارسیان شب‌اند. یکی از دوستان شهید مطهری درباره ایشان می‌گوید: از ویژگی‌های آن مرحوم، تقید و علاقه فراوان ایشان بود به ذکر و دعا و بیداری شب. به یاد دارم که در همان اوایل آشنایی ما با یکدیگر، او به نماز شب مقید بود و مرا نیز بدان امر می کرد و من به بهانه اینکه آب حوض مدرسه شور و کثیف و برای چشمانم مضرّ است از آن شانه خالی می‌کردم، تا اینکه شبی در خواب دیدم که در خواب هستم و مردی مرا بیدار کرد و گفت: من «عثمان بن حنیف» نماینده حضرت امیرالمؤمین علی علیه السلام می باشم، آن حضرت به تو دستور داده اند به پاخیز و نماز شب به پادار و این نامه را نیز آن حضرت برای تو فرستاده اند.
در آن نامه با آن حجم کوچکی که داشت با خط سبز روشن نوشته شده بود: «هذه برائة لک من النّار»؛ این برای تو وسیله رهایی از آتش دوزخ است. من در عالم خواب با توجه به فاصله زمانی دوران حضرت علی علیه السلام با زمان ما، متحیر نشسته بودم که در همان حالت تحیر، مرحوم آیت اللّه مطهری مرا از خواب بیدار کرد و در حالی که ظرف آبی در دست داشت گفت: این آب را از رودخانه تهیه کرده ام، برخیز و نماز شب بخوان و بهانه مجوی.
ایوان دلگشا خانه دلبری می‌کند و مشرف به حیاط و درخت کاج است که پرندگان گوناگون را میزبانی می‌کند و شاید پس از اندیشه‌ای طولانی و فلسفی ویا غم روزگار خوردن در ایوان مشرف به درخت کاج گیر و سنگفرش و هوای تازه نعمتی باشد.
اما این مرد عشق و عقل در شامگاه ۱۱ اردیبهشت ۱۳۵۸ و پس از خروج از خانۀ دکتر یدالله سحابی، توسط محمد علی بصیری عضو گروه فرقان از فاصله حدود دو متری با سلاح رولور به شهادت رسید. تا مصداق این آیه سوره آل عمران شود که خداوند درباره شهدا می‌فرماید؟ وَلاَتَحْسَبَنَّ الَّذِینَ قُتِلُوا فِی سَبِیلِ اللَّهِ أَمْوَ َتَا بَلْ أَحْیَآءٌ عِندَ رَبِّهِمْ یُرْزَقُون ای پیامبر! هرگز گمان مبر کسانی که در راه خدا کشته شدند، مردگانند! بلکه آنان زنده‌اند و نزد پروردگارشان روزی داده می‌شوند.
انتهای پیام
مدیررسانهای پرسپولیس: سپاهان به جای شکایت بیجا، عذرخواهی کند