جزئیاتی از دور جدید مذاکرات از زبان رئیس سازمان انرژی اتمی
تاریخ انتشار: ۱۴ مرداد ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۵۶۷۵۵۴۵
آفتاب‌‌نیوز :
محمد اسلامی، معاون رئیس جمهور و رئیس سازمان انرژی اتمی در گفتگو با شبکه العالم اظهار داشت: نصب هزار ماشین IR ۶ و سایر ماشین ها، طراحی راکتور اراک و تولید اورانیوم با غنای ۲۰ درصد از جمله موارد مورد تاکید مجلس بود، که همه آنها مطابق قانون انجام شد و می‌توان گفت قانون اقدام راهبردی تا این تاریخ به نسبت زمان صددرصد اجرا شده است.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
متن کامل این گفتگو بدین شرح است:
در روز‌های اخیر به ۵۰۰ سانتریفیوژ گاز رسانی شد، این اقدام در چه راستایی بود؟
اسلامی: گازدهی به ماشین‌های جدید در راستای اجرای قانون اقدام راهبردی برای لغو تحریم‌هاست، متاسفانه طرفی که برجام را امضا کرد، تعهدات خود را انجام نداد و تحریم‌های مضاعفی را بر کشور ما تحمیل کرد.
آنها به ویروس «تحریم کردن» گرفتار هستند این در حالی است که اقدامات ما در راستای لغو تحریم‌هاست، تا آنها بدانند که با این اتهامات نخ نما شده و با این مدارک و مکان‌های ادعایی که سالیان سال است مطرح می‌کنند به جایی نخواهند رسید.
همین اتهامات موجب بروز و ظهور برجام شده است و برجام پرونده این اتهامات را در قالب PMD با شرح و بسطی که نوشته شده، بست، اگر اراده‌ای برای بازگشت به برجام و انجام تعهدات دارند دلیلی برای اعمال تحریم‌های مضاعف وجود ندارد.
اقدام ما و گسترش ظرفیت‌هایمان تا زمان بازگشت طرف مقابل به تعهدات و لغو تحریم و کنار گذاشتن موارد ادعایی که اساسا، اتهامی علیه جمهوری اسلامی است، ادامه خواهد داشت.
العالم: پس اقدامات ایران مابه ازاء سیاسی دارد یعنی در مقابل تحریم‌هایی که انجام می‌شود، جمهوری اسلامی ایران اقدامات متقابل را انجام می‌دهد، آیا این درست است؟!
اسلامی: براساس قانون ابلاغی باید ظرفیت غنی سازی را با تاکید بر ماشین‌های پیشرفته IR ۶ به ۱۹۰ هزار سو برسانیم، این ماشین‌های پیشرفته امروز در خط تولید با بهترین راندمان و کیفیت در حال کار هستند.
العالم: درخصوص وضعیت و حجم غنی سازی و نیاز کشور بیشتر توضیح دهید؟
اسلامی: هدف تعریف شده ۱۹۰ هزار سو است و طراحی زیرساخت‌ها، ماشین‌ها و نصب ماشین‌ها در چارچوب همین میزان است است.
پیش از پیروزی انقلاب بر اساس مطالعات غربی ها، کشور به ۲۳ هزار مگاوات برق هسته‌ای نیاز دارد، براساس قانون باید ۲۰ هزار مگاوات برق هسته‌ای ایجاد کنیم و برای تولید رادیو دارو نیز به ظرفیت‌های فناوری هسته‌ای نیاز دارید، به عبارتی برای پرتودهی و تولید برق به صورت همزمان ما نیاز به سوخت اورانیوم داریم و سوخت را در قالب هدف ۱۹۰ هزار سو دنبال و گسترش می‌دهیم.
العالم: تعرض‌های گاه و بی گاه به تاسیسات هسته‌ای مدتی است فروکش کرده است و نزدیک به صفر رسیده، این نشان دهنده چیست؟ آیا پاسخ به اقدامی است یا تمهیدات ایران تغییر کرده است؟
اسلامی: تمهیدات امنیتی اتخاذ شده مثبت بوده است و هوشیاری امنیتی هم موجب شده است که عملیات خراب‌کارانه و اقدامات تخریبی-تروریستی که صهیونیست‌ها داشتند در نطفه خفه شود و نیروهای آنها توسط نیروهای امنیتی شناسایی شوند.
العالم: اخیرا با استناد به نقل قول‌هایی از مقامات، منابع غربی ادعا دارند، ایران به ساخت بمب هسته‌ای نزدیک شده است و این توانایی را دارد، حقیقت ماجرا چیست؟!
اسلامی: آنها بیش از ۲۰ سال است که این ادعا را مطرح می‌کنند، یک بار می‌گویند در لویزان، یک روز می‌گویند در جنوب غرب تهران، یک روز می‌گویند در تورقوزآباد، یک روز می‌گویند در پارچین!
هر مقطعی را در ۲۰ سال گذشته نگاه می‌کنیم، همین ادعا را مطرح کرده اند که ایران در این یک مکان ادعایی به فعالیت هسته‌ای نظامی مشغول است، تمام این موارد ساخته و پرداخته خود آنها، دشمنان ما و ضد انقلاب که مزدورانی برای آنها علیه منافع کشور هستند، می‌باشد.
بارها تمام مکان‌های ادعایی بازرسی و بازدید شده است و آژانس مکرر اعلام کرده است که هیچ گونه انحرافی در برنامه هسته‌ای ایران وجود ندارد ما متعهد به پادمان هستیم، در حال حاضر فعالیت‌های ما طبق ضوابط پادمان توسط آژانس در دست نظارت دائمی قرار دارد و متعهد به ان پی تی و منع اشاعه هسته‌ای هستیم.
در دکترین دفاعی و امنیتی جمهوری اسلامی ایران هیچ احساس نیازی [به تسلیحات هسته‌ای]نیست، چون با باور‌ها و اعتقاد جمهوری اسلامی مغایرت دارد و در همین رابطه فتوای شرعی هم وجود دارد.
موارد مطرح شده تنها اتهامی است برای فریب افکار عمومی، اما در حقیقت بیشتر خود را فریب می‌دهند چرا که افکار عمومی دنیا در حال حاضر آگاه است، غربی‌ها به طور کل با دستیابی ایران به فناوری پیشرفته و اقتدار مخالف هستند، حتی قبل از پیروزی انقلاب، آنها با دولت شاه برای تکمیل ظرفیت‌ها همراهی نمی‌کردند، حرف و نیت آنها یکی نیست.
طبق اساسنامه؛ آژانس بین المللی انرژی اتمی موظف است از تجهیز همه کشورها به فناوری صلح‌آمیز هسته‌ای حمایت کند، همین امروز یکی از اساسی‌ترین رویکرد‌های دنیا برای مقابله با تغییرات اقلیم و به هم خوردن اکوسیستم روی آوردن به فناوری هسته‌ای و انرژی پاک و پایدار است، بنابراین این راهی که دنیا در حال حرکت به سمت آن است اجتناب ناپذیر است.
در کنوانسیون پاریس تصویب کردند که تا سال ۲۰۵۰ هیچ گونه آلاینده زیست محیطی وجود نداشته باشد و گاز‌های گلخانه‌ای را به صفر برسانند، چگونه کشورها می‌توانند از انرژی‌های پاک و تجدیدپذیر و با دوام، بدون سرمایه گذاری استفاده کنند؟
العالم: روند بروز رسانی تجهیزات ایران سرعت بخشیده شده، آیا پیامی در این تجهیز و بروز رسانی است؟
اسلامی: نکته مهم اراده ماست، در بحث پرتودهی به محصولات کشاورزی، مواد غذایی و حتی صنعتی با یک عقب ماندگی تاریخی روبرو هستیم و آنها هرگز به ما این تجهیزات را نفروخته‌اند.
برای نمونه در همین سال و در همین دولت، ساخت و تولید سامانه‌های پرتودهی و شتاب‌دهنده‌ها را شروع کرده‌ایم در چند هفته آینده از این سامانه‌های تمام ایرانی رونمایی خواهیم کرد، یعنی اگر که ما با این اراده به سمت گسترش فناوری هسته‌ای در زندگی مردم و در اقتصاد ملی‌مان حرکت نکنیم به آیندگان خودمان و به نسل حاضر کمک نکرده ایم.
این شتاب دهی به این خاطر است که ما بتوانیم فناوری هسته‌ای را به زندگی مردم برسانیم و تولید رادیودارو‌ها را گسترش بدیم، بهره‌مند کردن مردم از خواص فناوری هسته‌ای را افزایش دهیم.
آنها در عملیات روانی و تبلیغاتی سو، اعلام می‌کنند که استفاده از ظرفیت آب سنگین برای تسلیحات است در صورتی که آب سنگین امروز یک ظرفیت فاخر در جهت تولید دارو‌هایی هست که می‌تواند با شرایط جدیدی که در قالب دوتره تولید می‌شود یک تحول اساسی برای مقابله با بیماری‌های وخیمی مانند سرطان به کار گرفته شود.
ما در این راه فقط و فقط اراده مستحکم خودمان را با عنایت خداوند متعال فعال کرده ایم که بتوانیم هرچه گسترده‌تر برای خدمت به مردم از فناوری هسته‌ای استفاده کنیم.
العالم: گویا در یکی دو مورد مذاکرات منجمد شده است، این موارد اختلافات چیست؟ آیا فنی است یا موارد دیگری است؟ به طور مشخص افق مذاکرات را چگونه می‌بیند؟
اسلامی: مذاکرات همیشه برقرار بوده و کسی که بانی و مسبب این وضعیت است نمی‌تواند در موضع شاکی و طلبکار قرار بگیرد، شاکی و طلبکار جمهوری اسلامی است، سند توافق شده بین ۱ + ۵ و ایران سندی است که طرفین در آن تعهداتی داشته اند، ایران یکطرفه بدون ذره‌ای کوتاهی و مانند یک تکلیف شرعی نسبت به اجرای تعهدات خود اقدام کرد، با آنکه آنها بیش از یکسال از آن معاهده خارج شده بودند و آن را اجرا نکردند و حتی مانع دیگران شدند، اما جمهوری اسلامی پایبند ماند.
اگر امروز هم حسن نیت دارند به مذاکرات برگردند، جمهوری اسلامی پایبند به تعهداتش بوده و خواهد بود مشروط بر اینکه صادق باشند و مجددا نخواهند فرصتی ایجاد کنند که به منافع ملت ایران آسیب بزنند، چرا که اینبار مانند دفعات گذشته نخواهد و با کوچکترین کوتاهی و لغزشی در اجرای تعهداتشان با اقدام متقابل جمهوری اسلامی مواجه خواهند شد.
العالم: در آخرین توافق آمده است که ۸ نفر از مذاکره کنندگان ایران در یکی دو روز آینده به وین سفر خواهند کرد، آیا در این برهه درباره موارد فنی هم مذاکره خواهد شد؟ (مصاحبه در زمان قبل از اعزام تیم ایران به وین انجام شده است).
اسلامی: یک طرح ترکیبی شامل مباحث فنی و تحریمی است، در مباحث فنی گفتگو صورت گرفته است و یک سری مباحث تکمیلی وجود دارد که مهمترین آن همین بحث اسناد و مکان‌های ادعایی است که مجددا مانند دوره قبل که بسته شده بود همچنان با همان ترکیب و با همان شرایط بسته شود.
چرا که باز ماندن این موارد به معنای تکرار حرکت مخرب آنها می‌باشد، اما پایان این ادعاها به معنای داشتن یک اراده مثبت است، پس باید بهانه‌های واهی را کنار بگذارند و بیش از این به حقوق حقه مردم ایران لطمه نزنند.
العالم: چرا مذاکرات در قطر تشکیل شد، گفته شده بود که فقط در وین مذاکرات صورت می‌گیرد و در کشورهای منطقه هیچ مذاکره‌ای نخواهیم داشت، اما شاهد این بودیم که جلسه‌ای در قطر شکل گرفت؟
اسلامی: مذاکره صورت گرفته در قطر، یک جلسه خاص بود، ولی مذاکرات در وین انجام خواهد شد، امیدواریم نتیجه آن به نفع ملت ایران باشد و مزاحمت آمریکایی‌ها از سر سایر کشورها هم برای تعاملات با ایران برداشته شود.
العالم: درخصوص ابهامات آژانس، سال گذشته پس از دیدار با گروسی، شما رویکردی را مطرح کردید و قرار شد که مسئله پایان باید، اما پس از آن گروسی مسائل دیگری را مطرح کرد، حقیقت ماجرا چیست؟
اسلامی: جمهوری اسلامی انتظار دارد که مدیرکل آژانس انرژی اتمی از رفتار سیاسی و استفاده از ادبیاتی که در چارچوب نیست و به ضوابط و شیوه‌های آژانس ارتباطی ندارد، پرهیز کند، آنچه که با آژانس تفاهم شده بود، همین موارد ادعایی بود که مربوط به گذشته است و تحت عنوان (پی ام دی ام) بسته شده است.
آنها می‌دانند که هیچ‌گونه تاسیسات هسته‌ای وجود ندارد که ایران اعلام نکرده باشد و این موارد و مدارک ادعایی را اسراییل در اختیار آنها قرار داده است، با ادبیات اسرائیل صحبت کردن در شان یک سازمان وابسته به سازمان ملل است نیست.
قرار بود به سوالاتی که ایشان مطرح می‌کند پاسخ داده شود و ان‌ها هم پاسخ‌ها را بررسی کنند و موضوع را ببندند، اما آنها قبل از دریافت پاسخ‌ها اعلام کردند که قانع کننده نیست! این نشان می‌دهد که اراده ان‌ها بر قانع نشدن است، در این صورت تا ابد و دهر هم قانع نخواهند شد.
در میان موضوعات مطرح شده، موارد اتهامی و ادعایی است، که در آن اقدامات تروریستی اسرائیل نیز وجود دارد و خود اسرائیل هم مدعی این خرابکاری‌های تروریستی است، بنابراین اگر یک صحنه سازی صورت بگیرد و اتهامی را به گردن ایران بیندازد و افکار عمومی، دنیا و آژانس را فریب دهد، جمهوری اسلامی این کار را دون شان آژانس می‌داند و انتظار دارد که آژانس به این مسیر وارد نشود و اجازه دهد کار‌های نظارتی بصورت روتین در چارچوب پادمان انجام شود و وارد عرصه تاخت و تاز صهیونیستی که صرفا دشمنی با ملت ایران است نشود.
العالم: درخصوص نشست آینده آژانس با توجه به رایرنی‌ها و دیدارها، انتظار دارید که رویکرد آژانس به لحاظ فنی تغییر یابد؟
اسلامی: آژانس هیچ رویکرد فنی نداشته است بلکه این‌ها رویکرد‌های سیاسی است که آژانس از آنها استفاده کرده است و امیدواریم که در این مقطع یک بار برای همیشه این موارد بسته شود.
العالم: آخرین روند اجرای قانون مجلس را بفرمایید
اسلامی: مجلس، برای ما، نصب هزار ماشین IR ۶ و سایر ماشین ها، طراحی راکتور اراک و تولید اورانیوم با غنای ۲۰ درصد را تاکید کرده بود، که هم ان‌ها مطابق قانون انجام شد و می‌توان گفت قانون اقدام راهبردی تا این تاریخ به نسبت زمان صددرصد اجرا شده است.
منبع: آفتاب
کلیدواژه: محمد اسلامی سازمان انرژی اتمی برجام فناوری هسته ای جمهوری اسلامی انرژی اتمی ماشین ها کشور ها
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت aftabnews.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «آفتاب» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۵۶۷۵۵۴۵ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
در سفر رافائل گروسی به تهران موارد اختلافی ایران و آژانس حل خواهد شد؟
به گزارش همشهری آنلاین به نقل از تسنیم، رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی اوایل هفته جاری به منظور رایزنی و دیدار با مقامات جمهوری اسلامی ایران و همچنین شرکت در نخستین کنفرانس بین‌المللی علوم وفنون هسته‌ای ایران که در شهر اصفهان برگزار می‌شود، به ایران سفر خواهد کرد.
این سفر با توجه به تحولات و شرایط منطقه و همچنین با توجه به روابط ایران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و موارد ادعایی آژانس علیه برنامه صلح آمیز هسته‌ای ایران دارای اهمیت خاصی است و می‌تواند در صورت رویکرد فنی و عدم توجه به مسائل سیاسی به اصلاح روند غیرسازنده آژانس در برابر ایران منجر شده و همکاری‌های فی‌مابین را افزایش دهد.
مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در طی سال‌های گذشته بدون توجه به همکاری‌های گسترده ایران با آژانس و اعطای دسترسی به این نهاد برای بازرسی، ادعاهای سیاسی خود علیه برنامه صلح آمیز هسته‌ای ایران را در گزارش‌های فصلی به شورای حکام و همچنین در مصاحبه‌های صورت گرفته با رسانه‌ها مطرح کرده است.
در آخرین گزارش فصلی گروسی به شورای حکام در اسفند ماه سال گذشته نیز رویکرد سیاسی مدیرکل مشهود است که از رویکرد ایران در کاهش همکاری با این آژانس انتقاد کرده و در خصوص مسائلی از جمله پادمان و اصطلاح دو مکان باقی مانده، توقف اجرای کد اصلاحی ۳.۱ و همچنین بازرسی‌ها ادعاهای قبلی را تکرار کرده است.
موضوع مربوط به اصطلاح «دو مکان» و اسناد غیرمعتبرسال ۱۳۹۸ آژانس بین‌المللی انرژی اتمی بر اساس یک سری اسناد مجهول الهویه و غیر معتبر که توسط رژیم صهیونیستی منتشر شده بود، ادعایی را علیه ۴ مکان مطرح کرد و ادعا کرد ایران در ۴ منطقه ورامین، تورقوزآباد، آباده (مریوان) و آزمایشگاه جابر بن حیان غنی سازی یا اعمال خارج از پادمان انجام شده است.
طی مذاکرات و رایزنی‌ها موضوع آزمایشگاه جابر بن حیان در نتیجه همکاری ایران مطابق با بند ۷.۶ گزارش آژانس بسته شده است و همچنین پس از سفر گروسی در اسفند ماه ۱۴۰۱ به تهران و مذاکرات انجام شده پرونده مربوط به آباده نیز بسته شد. در گزارش مدیرکل به شورای حکام در خرداد سال ۱۴۰۲ آمده است که بازرسان تحقیقات خود را در مورد آثار اورانیوم در مریوان، در نزدیکی شهر آباده، در حدود ۵۲۵ کیلومتری جنوب شرقی تهران بسته‌اند.
در آخرین گزارش آژانس به شورای حکام در اسفندماه ۱۴۰۲ دو مکان ادعایی باقیمانده آژانس همچنان وجود دارد و گروسی در این گزارش مدعی شد که «ایران توضیحات فنی معتبری برای وجود ذرات اورانیوم با منشأ انسانی در ورامین و تورقوزآباد به آژانس ارائه نکرده و آژانس را از مکان یا مکان‌های فعلی مواد هسته‌ای یا تجهیزات آلوده مطلع نکرده است».
آژانس تاکنون اسناد معتبری در این خصوص ارائه نکرده و صرفا بر اساس اطلاعات ادعایی و مجهول‌الهویه رژیم صهیونیستی در این خصوص، ازریابی‌های خود را انجام داده است. ایران نیز در پاسخ به این ادعا به صراحت بیان کرده که هیچ مکانی که باید تحت موافقتنامه پادمان جامع (CSA) اعلام شود، وجود ندارد؛ از جمله از طریق یادداشت‌های توضیحی INFCIRC/۱۱۵۹ مورخ ۲۳ نوامبر ۲۰۲۳، INFCIRC/۱۱۳۱ مورخ ۱۴ سپتامبر ۲۰۲۳، INFCIRC/۹۹۶ مورخ ۷ ژوئن ۲۰۲۲ و INFCIRC/۹۶۷ مورخ ۳ دسامبر ۲۰۲۱ که توسط ایران ارسال شده است.
در یادداشت توضیحی ایران در اسفند ماه سال گذشته نیز تاکید شده که در خصوص "ورامین"، هیچ مکان اعلام نشده‌ای (که اعلام آن) طبق موافقتنامه پادمان جامع (CSA) الزامی باشد، وجود نداشته است.
ایران در این یادداشت نوشت: «ادعای وجود "کارخانه در مقیاس آزمایشی اعلام نشده که بین سال‌های ۱۹۹۹ تا ۲۰۰۳ مورد استفاده قرار می‌گرفته است" فاقد اطلاعات موثق و اسناد معتبر تأیید شده، بلکه مبتنی بر اسناد جعلی و غلط ارائه شده توسط یک نهاد معلوم‌الحال است. ارجاع آژانس صرفاً به تصاویر ماهواره‌ای بی‌کیفیت برای ارزیابی اینکه «... کانتینرهای خارج شده از ورامین در نهایت به تورقوزآباد منتقل شدند...» کافی و صحیح نیست، زیرا هزاران کانتینر مشابه در سراسر کشور در حال حرکت هستند. ادعای جابجایی یک کانتینر از مکانی به مکان دیگر، نمی‌تواند تنها با تصاویر ماهواره‌ای کم کیفیت طرح و پیگیری شود.»
ایران همچنین در خصوص تورقوزآباد نیز با بیان اینکه هیچ سند معتبری تاکنون ارائه نشده است، در یادداشت توضیحی خود تصریح کرد: «ارزیابی آژانس براساس اطلاعات و شواهد معتبر نیست. تورقوز آباد در واقع یک مکان صنعتی است که شامل انواع انبارها و اماکن نگهداری مواد شوینده، مواد شیمیایی، مواد غذایی، پارچه و منسوجات، لاستیک و قطعات خودرو، لوله و اتصالات و برخی ضایعات صنعتی است. این مکان در چنین منطقه‌ای مناسب برای انبار مواد هسته‌ای نیست. در مورد فرض نادرست آژانس مبنی بر بیرون بردن کانتینرها به شکل دست نخورده از این مکان نیز اطلاعاتی که اثبات می‌کند فرض آژانس صحیح نیست قبلاً به آژانس ارائه شده است.»
ایران توضیحات فنی خود در خصوص این ادعاها را در گزارشاتی مختلف به آژانس ارائه کرده اما رویه سیاسی در این نهاد بین‌المللی و تحت تاثیر قرار گرفتن توسط رژیم صهیونیستی تاکنون باعث شده که با وجود اینکه هیچ سند معتبر مبنی بر تخلف ایران در طی این سال‌ها وجود ندارد، این موارد ادعایی توسط آژانس بسته نشود.
ایران به طور داوطلبانه به آژانس اجازه دسترسی اعطا کرده و اطلاعات و توضیحاتی در مورد این مکان‌ها به آژانس ارائه کرد. این در حالی بود که آژانس اسناد معتبری را در رابطه با ادعای خود درباره «مواد هسته‌ای اعلام‌نشده و فعالیت‌های مرتبط هسته‌ای» به ایران ارائه نکرد و ایران هرگز موظف نبوده است که اسناد غیرمعتبر و ساختگی را به‌عنوان اطلاعات مرتبط با پادمان در نظر بگیرد و به درخواست‌های آژانس پاسخ دهد. با این حال، متأسفانه آژانس تمامی اسناد ساختگی و اطلاعات جعلی ارائه شده توسط رژیم اسرائیل را معتبر می‌داند. این امر باعث شده است که آژانس بر این اساس ارزیابی اشتباه و نتیجه‌گیری غیرقابل اعتمادی داشته باشند.
کد اصلاحی ۳.۱ و توقف اجرای آن توسط ایرانبه دنبال خروج غیرقانونی آمریکا از برجام و ناتوانی اتحادیه اروپا و سه کشور اروپایی آلمان و فرانسه و انگلستان در اجرای تعهدات خود، ایران بر اساس بندهای ۲۶ و ۳۶ برجام، تمام اقدامات شفاف‌ساز داوطلبانه فراتر از موافقتنامه پادمان جامع خود از جمله اجرای کد اصلاحی ۳.۱ (همان‌طوری که در بند ۶۵ پیوست برجام مشخص شده است) را متوقف کرد.
پس از این عمل ایران، آژانس نیز با انتقاد از توقف موقتی اجرای کد ۳.۱ توسط ایران، آن را عدم اجرای موافقتنامه پادمان تلقی کرد. گروسی نیز در گزارشات و مصاحبه‌های خود سعی کرد ایران را ناقض توافقات بداند. وی در در نشست افتتاحیه شورای حکام آژانس در خصوص برنامه هسته‌ای ایران مدعی شد: «ایران همچنین نیاز به اجرای کد اصلاحی ۳.۱ دارد که یک تعهد قانونی برای ایران است. این مسائل پادمانی باقیمانده ناشی از تعهدات ایران ذیل توافقنامه پادمان جامع است و باید حل و فصل شود تا آژانس در موقعیتی باشد که تضمین دهد برنامه هسته‌ای ایران منحصراً صلح آمیز است.»
مسئله‌ای که آژانس فراموش کرده این است که تصمیم ایران برای توقف اجرای تعهدات خود تحت برجام کاملاً مطابق با حقوق ذاتی آن طبق بندهای ۲۶ و ۳۶ برجام و در پاسخ به خروج غیرقانونی آمریکا از برجام بود و این واقعیت آشکار نمی‌تواند مبنایی برای آژانس و دیگر کشورهای غربی برای خواسته‌های فراتر از ان‌پی‌تی و همچنین خودداری از انجام تعهدات خود باشد.
کد ۳.۱ جزء لاینفک ترتیبات فرعی موافقتنامه‌های پادمان جامع آژانس بین‌المللی انرژی اتمی با کشورهای غیر هسته‌ای طرف معاهده منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای (NPT) است. این آیین نامه از دولت‌ها می‌خواهد که در مورد تاسیسات جدید به طور معمول حداکثر ۱۸۰ روز قبل از بارگذاری مواد هسته‌ای به آژانس گزارشاتی ارائه شود.
مدیرکل آژانس در این خصوص مدعی است که مبنای قانونی پذیرش کد اصلاحی ۳.۱ از سوی ایران، ماده ۳۹ موافقتنامه پادمان است و قانونی بودن یا غیرقانونی بودن تصمیم ایران مبنی بر توقف اجرای این آیین‌نامه باید بر اساس مفاد این ماده ارزیابی شود.
اما ماده ۳۹ در مورد تعلیق اجرای آیین نامه ساکت است و به طور خاص به توقف اجرای قانون اشاره نکرده است. بنابراین، برای ارزیابی اینکه آیا توقف اجرای کد اصلاحی ۳.۱ توسط ایران نقض تعهدات بین‌المللی این کشور است، بررسی اسناد حقوقی مربوط به غیر از موافقتنامه پادمان ضروری است.
نکته مهم دیگر این است که این بند ۶۵ برجام بود که ایران را ملزم به اجرای مجدد کد اصلاحی پس از سال ۲۰۱۵ کرد. برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) در واقع شرایطی را فراهم می‌کند که تحت آن ایران می‌تواند تعهدات خود از جمله تعهد به اجرای کد اصلاحی ۳.۱ را به حالت تعلیق درآورد. به طور خاص، بندهای ۲۶ و ۳۶ برجام شرایطی را که اجازه چنین تعلیقی را می‌دهد، بیان می‌کند. ایران، متعاقب اعمال مجدد تحریم‌ها توسط ایالات متحده در سال ۲۰۱۸ و عدم پایبندی امضاکنندگان اروپایی به تعهدات خود در برجام، به تدریج تعهدات برجامی خود را کاهش داد و در فوریه ۲۰۲۱، اجرای کد اصلاحی ۳.۱ را متوقف کرد.
در نتیجه، توقف اجرای کد اصلاحی توسط ایران با تعهدات برجام همسو بوده و نقض آن محسوب نمی‌شود. برجام، به عنوان یک توافق عمومی و جزء لاینفک قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل متحد (۲۲۳۱)، بر اساس ماده ۱۰۳ منشور سازمان ملل متحد، بر سایر معاهدات از جمله موافقتنامه‌های پادمان اولویت دارد. همانطور که در بالا ذکر شد، برجام، تحت شرایط خاصی، کاهش و تعلیق تعهدات برجامی ایران از جمله تعهد این کشور به اجرای کد اصلاح شده را مجاز دانسته و مدیرکل آژانس نمی‌تواند در ارزیابی قانونی یا غیرقانونی بودن تعلیق این موضوع را نادیده بگیرد.
این کشور ایران نبود که توقف اجرای این کد را آغاز کرد. در عوض، این اقدامات خصمانه برخی از دولت‌ها بود که ایران را مجبور به توقف اجرای این قانون در سال ۲۰۰۷ و بار دیگر در سال ۲۰۲۱ کرد. تعلیق اجرای کد اصلاحی پیامد مستقیم شکست برخی کشورها در پایبندی به تعهدات خود در برجام است. اگر این کشورها نقض‌های خود را اصلاح کنند و مسئولیت‌های خود را از سر بگیرند، ایران آماده است تا پاسخ متقابل را بدهد.
مسئله بازرسان آژانس۲۵ شهریور ماه ۱۴۰۲ بود که خبری توسط آژانس مبنی بر اینکه برخی از بازرسان این نهاد توسط ایران لغو انتصاب شده‌اند، منتشر شد. ایران ۸ بازرس فرانسوی و آلمانی آژانس را براساس حقوق حاکمیتی مصرح در ماده ۹ موافقتنامه جامع پادمان بین ایران و آژانس ( INFCIRC ۲۱۴) و در پی سوءاستفاده‌های سیاسی سه کشور اروپایی در جلسه شورای حکام لغو انتصاب کرد.
ناصر کنعانی، سخنگوی وزارت امور خارجه پس از این لغو انتصاب اعلام کرد: متأسفانه سه کشور اروپایی و آمریکا به رغم تعامل مثبت، سازنده و مستمر جمهوری اسلامی با آژانس، با زیاده‌خواهی و با هدف تخریب فضای همکاری ایران و آژانس، از فضای شورای حکام برای مقاصد سیاسی خود سوءاستفاده کردند. ایران پیشتر نسبت به عواقب این گونه سوءاستفاده‌های سیاسی از جمله تلاش برای سیاسی کردن فضای آژانس هشدار لازم را داده بود.
بعد از این عمل متقابل ایران، آژانس واکنش نشان داد و گروسی نیز در گزارشات و مصاحبه‌های خود با انتقاد از این لغو انتصاب مدعی شد که عمل ایران اجرای عادی فعالیت‌های راستی آزمایی آژانس در ایران را متاثر می‌کند. وی در بیانیه ۱۶ سپتامبر خود در این باره نوشت: «تجربه نشان می‌دهد که حذف/ اخراج/طرد بازرسان آژانس بر دستور کار( وظیفه) اساسی آژانس در راستی آزمایی تأثیر می‌گذارد و روشی برای کار همکارانه نیست.»
آژانس بین‌المللی انرژی اتمی , سازمان انرژی اتمی ایران , برجام , مذاکرات هسته ای , محمد اسلامی , مدیر کل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی ,
در بحث لغو انتصاب بازرسان آژانس گروسی باید به جای فرافکنی به اصل موضوع بپردازد. وی مدعی است که ایران بر اساس ملیت بازرسان آنان را اخراج کرده و نباید انتصاب آنان را لغو می‌کرد. این در حالی است که طبق قانون ایران حق دارد نه تنها قبل از انتصاب بازرسان بلکه حتی بعد از آن نیز انتصاب آنان را لغو نماید.
براساس توافق نامه جامع پادمانی کشورهای عضو حق دارند از پذیرش یک یا گروهی از بازرس‌ها که آنها را فاقد صلاحیت تشخیص دادند، اجتناب کنند یا ماموریت شان را کان لم یکن فرض و یا نیمه تمام بگذارند و اعمال این حق هیچ نیازی به حصول یا وجود شرایط خاصی ندارد و کشور کاملا مختار است.
براساس بند یک ماده ۹ توافقنامه جامع پادمانی، آژانس باید رضایت ایران را برای بازرسان پیشنهادی خود دریافت نماید. همچنین براساس بند دو همان ماده چنانچه ایران چه در زمان پیشنهاد بازرس یا هر زمان دیگری پس از انتخاب یک بازرس با آن مخالف باشد، آژانس باید بازرس یا بازرسین دیگری را به دولت ایران پیشنهاد نماید. براساس بند سه ماده مزبور چنانچه در اثر خودداری مکرر دولت ایران از قبول بازرسین پیشنهادی آژانس، اجرای بازرسی بر طبق موافقتنامه دچار وقفه گردد، این مخالفت باید از طرف مدیرکل آژانس به شورای حکام ارجاع داده شود. با توجه به متن صریح موافقتنامه جامع پادمانی ایران می‌تواند بدون هرگونه توضیحی و در هر زمانی که بازرس یا بازرسینی را فاقد صلاحیت تشخیص داد از پذیرش آنها اجتناب کند و آژانس باید بازرس یا بازرسین دیگری را جایگزین نماید.
براساس گزارش‌های منتشر شده بخش پادمان، آژانس برای انجام وظائف پادمانی در چارچوب‌های مختلف پادمانی از خدمات حدود ۴۰۰ بازرس از ۸۰ ملیت مختلف از کشورهای عضو بهره می‌برد. از این تعداد حدود ۱۲۰ بازرس برای انجام بازرسی و راستی آزمایی فعالیت‌های هسته‌ای درچارچوب تعهدات پادمانی ذیل توافقنامه جامع پادمانی کشور جمهوری اسلامی ایران منصوب شده‌اند. یعنی چیزی حدود یک سوم کل تعداد بازرس‌های آژانس. پس از لغو انتصاب ۸ بازرس نیز ایران ۱۴ بازرس جدید آژانس را پذیرفت و آژانس هیچ اشاره‌ای به این انتصاب‌های جدید نکرد و این رویکرد آژانس حرفه‌ای نیست!
در بیانیه گروسی در این خصوص همچنین لغو انتصاب بازرسان را مسبوق به سابقه دانسته اما اگر موضوع مسبوق به سابقه است و قبلا نیز چنین شرایطی رخ داده بود چرا آژانس با توجه به سوابق قبلی پیش بینی لازم را برای جلوگیری از وقوع مجدد چنین رویدادی در پیش نگرفته بود؟ با توجه به گزارش‌های موجود در سال ۲۰۰۷ نیز ایران از پذیرش ۳۸ بازرس احتراز کرد ولی دو طرف در ادامه به توافق رسیدند و آژانس نیز در انجام وظایف‌اش با مشکلی مواجه نشد. بنابراین رویکرد و وقایع اخیر را می‌توان ناشی از ناتوانی فنی آژانس ( در تامین نیروی انسانی متبحر کافی) و هم ناشی از ضعف در انجام مذاکرات و تعامل با کشور عضو دانست.
مدیرکل بدون توجه به حقوق ذاتی کشور عضو و طی سال‌ها بی‌توجهی به وظایفی که بر عهده آژانس برای انجام موثر اقدامات پادمانی و بهره گیری از تجربیات قبلی در تعاملات با کشور و نیز استفاده موثر از کلیه منابع از جمله نیروی انسانی متخصص آن شده است، موضوعی را که جزء حقوق کشور عضو است را مبنایی برای فرار از پاسخگویی مناسب به اعضا قرار داد.
آژانس به جای مذاکره با کشور عضو و معرفی بازرس‌های جدید مکررا از ایران -برخلاف مفاد ماده ۹ -درخواست می‌کند که در تصمیم‌اش تجدیدنظر کند و با طرح موضوع در مجامع مختلف در صدد استفاده از موضوع به عنوان ابزاری برای اعمال فشار سیاسی بر کشور است.
در واقع آژانس به جای حل فنی موضوع به دنبال بهره گیری از شرایط سیاسی دنیا و حل آن از طریق سیاسی است که خارج از صلاحیت فنی آن است. این نحوه عملکرد آژانس که برخلاف متن توافقنامه جامع و سازوکارهای به رسمیت شناخته شده در آن است.
فرجام سخناکنون با سفر گروسی به ایران و رایزنی با مقامات جمهوری اسلامی این فرصت فراهم است که همکاری‌های ایران و آژانس افزایش یابد. این رویکرد آژانس که خواسته یا ناخواسته در سمت و سوی منافع مقطعی گروهی از کشورهای غربی است می‌تواند منجر به کاهش اعتبار فنی آژانس شود. سفر پیش رو بستر مناسبی برای گسترش تعاملات ایران و آژانس است و این اتفاق جز با مذاکرات فنی و همچنین عدم سیاسی کاری محقق خواهد شد.
اکنون امیدواری برای همکاری‌های بیشتر ایران و آژانس و حل و فصل ابهامات وجود دارد. دولت جمهوری اسلامی ایران بارها حسن نیت خود را نشان داده و آژانس بین المللی انرژی اتمی نیز باید در مقابل همکاری‌های ایران، رویکرد متقابل و سازنده داشته باشد.
نکته قبل توجه این است که باید راز موفقیت ایران را در پیگیری همزمان افزایش قدرت هسته‌ای کشورمان در کنار توجه به تعاملات و مذاکرات فنی با آژانس دانست. پیشرفت‌های فنّی ایران در حوزه‌های مختلف هسته‌ای به ویژه غنی‌سازی نشان می‌دهد که علیرغم فشارهای مختلف تحریمی و حتی خرابکاری، این حرکت پرشتاب متوقف یا کند نشده است.
آژانس بین‌المللی انرژی اتمی , سازمان انرژی اتمی ایران , برجام , مذاکرات هسته ای , محمد اسلامی , مدیر کل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی ,
یکی از فرصت‌های مناسب در این سفر شرکت گروسی در اجلاس کنفرانس بین‌المللی علوم و فنون هسته‌ای ایران است. کنفرانسی که کاملا جنبه علمی و تحقیقاتی دارد و می‌تواند تصویر مناسبی از علم هسته‌ای و همچنین فعالیت صلح آمیز ایران به جهان مخابره کند.
طبق گفته محمد اسلامی، رئیس سازمان انرژی اتمی حدود ۴۷۷ مقاله تاکنون برای این کنفرانس ارائه شده است.
نخستین کنفرانس بین‌المللی علوم و فنون هسته‌ای ایران روز دوشنبه ۱۷ اردیبهشت آغاز می‌شود و قرار است در افتتاحیه آن محمد اسلامی، رئیس سازمان انرژی اتمی سخنرانی کند.
کد خبر 849042 برچسب‌ها رافائل گروسی هسته‌ای - آژانس بین‌المللی انرژی اتمی خبر ویژه
تصاویر پدر ساواکی مهران غفوریان