روایت قرن‌ها سوگواری
تاریخ انتشار: ۱۵ مرداد ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۵۶۸۰۷۴۶
تمام شهرها، روستا‌ها و حتی سیاه چادر‌های عشایری چهارمحال و بختیاری در این ایام با آیین‌های خاص خود در ماتم سیدالشهدا در غمی جانسوز به سوگواری می‌پردازند گویا دل‌های زنگ‌زده هر روز بیش از قبل به سمت جاذبه عشق حسین (ع) کشیده می‌شوند.
آمدن محرم را حتی آن‌هایی که در گیر و دار این زندگی گاهی روزها، هفته‌ها، ماه‌ها و سال‌ها را فراموش می‌کنند نیز می‌فهمند زمانی که در و دیوار شهر در عزای سید شهیدان عالم سیاه‌پوش می‌شود، یا آن هنگام که به رسمی کهن لباس مشکی عزاداری با تبرک اشک چشم مادر بیرون آورده می‌شود، یا وقتی صدای حزن‌آلود مداحی از مناره مسجدی یا برفراز حسینیه‌ای یا از دل تکیه‌ای به گوش می‌رسد یعنی محرم آمده است.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
بیشتر بخوانید
روایت مکه تا کربلاهمه جای شهر از شیشه ماشین‌ها گرفته تا بیلبوردها، تراکت‌ها و بنر‌ها مردم شهر را به عزای حسین دعوت می‌کند تا عاشقان سالار شهیدان در هر شهرستان و هر کدام به مرام خود سوز دل در غم سید جوانان اهل بهشت فرونشانند.
در ایران عاشق حسین (ع)، هر شهری شیوه‌ای برای عزاداری دارد، شیوه‌ای که سال‌هاست با زندگی آن‌ها عجین شده تا با این عزاداری‌ها سوز دل فرونشانند.
ترک‌های طاقانکی بدون شک جزو پیشتازان عزدارای در ایام محرم هستند؛ و علاوه بر تعزیه‌های زیبایی که تلفیقی از هنر و حماسه است و دسته‌جات عزاداری بسیار بزرگ و پرشوری که دارند همه ساله از ابتدای این ماه منطقه‌ای نسبتا وسیع برای خیمه‌زدن برپا می‌کنند به طوری که خیل عظیم زائران که از استان‌های همجوار و سایر شهرها به طاقانک که حدودا ۲۰ کیلومتری تا مرکز استان فاصله دارد، می‌آیند دچار مشکل نشوند.
اما امروز بعد از گذشتن چندین سال شیوه برگزاری آیین خیمه‌سوزان در شهر طاقانک تغییر کرده است امروزه به جای سیاه چادر از پارچه که اکثرا نذر اهالی و مردم دیگر است استفاده می‌شود.
با شروع ماه محرم، مردم شهر طاقانک، معمولاً ۷۲ خیمه سبز و سفید رنگ با فرم چهار گوش، فرم گنبدی و مخروطی آماده و در حاشیه کوهی برپا می‌کنند که تا عصر روز عاشورا و در آستانه شام غریبان شهادت حضرت ابا عبدالله الحسین (ع) و شهدای کربلا هم ادامه دارد.
در این آیین و در عصر روز عاشورا، به یاد خیمه‌های سوخته دشت کربلا، خیمه‌های برافراشته شده در طول دهه اول محرم را آتش می‌زنند و هنگام آتش زدن این خیمه ها، فریاد «یا حسین (ع)» و «یا زینب (س)» طنین انداز می‌شود که مردم به یاد غروب غمگین عاشورای حسینی و همنوا با اسرای کربلا، با ناله و زاری، به عزاداری و سوگواری می‌پردازند.
این خیمه‌ها نذر مردمی هستند که هر کدام به نیتی خاص برپا و مراسم نوحه سرایی، قرائت زیارت عاشورا، سینه زنی و زنجیرزنی در آن‌ها برگزار می‌شود.
حرکت گروه‌ها و هیئت‌های عزاداری پس از عبور از خیابان اصلی شهر طاقانک به سمت خیمه گاه و بقعه امامزاده شیخ زین الدین (ع) همراه با حرکت نمادین کاروان امام حسین (ع) دو کاروان اسرای کربلا، قربانی کردن ۱۴ رأس گوسفند در جلوی هیئت‌های عزاداری، نواختن نی، ساز و دهل، حمل علم به سوی خیمه گاه، اقامه نماز ظهر عاشورا، تشییع نمادین پیکر شهدای کربلا، سوزاندن خیمه ها، مراسم شام غریبان، برپا کردن دوباره خیمه‌ای سیاه رنگ با نام خیمه حضرت زینب (س) و روشن کردن شمع در کنار این خیمه، از آدابی است که با همراهی هیأت‌های عزاداری در محل این خیمه گاه اجرا می‌شود.
آیین سنتی خیمه سوزان طاقانک به عنوان نخستین اثر عاشورایی استان چهارمحال و بختیاری در تاریخ ۲۵ خردادماه ۱۳۹۰ و با شماره ۲۰۸ در فهرست میراث معنوی (ناملموس) کشور ثبت شد.
تعزیه طاقانک، میعادگاه شعر و آهنگ و نمایشمراسم تعزیه حضرت قاسم (ع) در شهر طاقانک، غالباً در روز هفتم یا نهم ماه محرم اجرا می‌شود و حمل سینی‌های بزرگ (طبق) حامل انواع شیرینی و میوه، سجاده، گلاب، قرآن، شمع، آیینه، حنا، گل و سبزه گندم به همراه کاروان نمادین اهل بیت (ع) در این آیین مرسوم است.
بعد از ورود کاروان، سینی‌ها داخل میدان برگزاری تعزیه گذاشته شده و تعزیه شروع می‌شود. در حین اجرای مراسم تعزیه حضرت قاسم (ع)، حاضرین نسبت به تقسیم نذورات بین کلیه عزاداران اقدام می‌کنند. بعضی از بانوان نیز با گرفتن نذورات به اصطلاح خود به صورت گرو، نیت می‌کنند که چنانچه حاجت خود را بگیرند، ایشان نیز برای سال آینده سینی نذر نموده و تقدیم کنند. در پایان، تمام سینی‌ها با وسائل و نذورات گذاشته شده به صاحبان آن‌ها تحویل داده می‌شود.
نذر سینی و آوردن آن به تعزیه از زمان‌های حدود ۶۵ سال پیش بر اساس همان تعزیه عروسی حضرت قاسم (ع) انجام می‌شود که برای فرزندان در آستانه داماد شدن یا جوانی که از دست داده بودند آماده و به مجلس می‌آوردند، ولی از حدود ۱۰ سال پیش، عروسی حضرت قاسم (ع) از نسخ حذف و سینی‌ها به طور کاروانی مسیر را طی می‌کنند.
این اثر با عنوان هنر اجرای تعزیه حضرت قاسم (ع) در تاریخ ۲۲ آذر ۱۳۹۱ و با شماره ۶۲۵ به نام شهر طاقانک استان چهارمحال و بختیاری در فهرست میراث معنوی (ناملموس) ایران به ثبت رسیده است.
مراسم «فرو بردن عَلَم در قدمگاه گرداب بن»هر ساله در صبح روز عاشورا و پیش از طلوع آفتاب، هیئت‌های عزاداری شهر بن (مرکز شهرستان بن در استان چهارمحال و بختیاری) تعداد زیادی عَلَم عزای حضرت سیدالشهدا (ع) را که مردم از اول دهه محرم تهیه و در حیاط منازل، مساجد، تکایا و حسینیه‌ها و کوچه و خیابان‌ها برافراشته بودند، به حاشیه گرداب بن حمل و قسمت بالای عَلَم‌ها را در آب فرو می‌برند.
در این رسم، عزاداران سر تک تک عَلَم‌ها را سه بار با فریاد «یا علی (ع)» و «حیدر حیدر» در آب فرو می‌کنند. حمل عَلَم‌ها نیز تا پایان مراسم روز عاشورا در پیشاپیش هیئت‌های عزاداری ادامه دارد.
این مراسم در تاریخ ۲۵ خرداد ۱۳۹۰ و با شماره ۲۱۱ به نام شهر بن استان چهارمحال و بختیاری در فهرست میراث معنوی (ناملموس) ایران به ثبت رسید.
مراسم «چاق چاقو» در شهر سامان
مراسم چاق چاقو یکی از آیین‌های عزاداری حسینی است که اصالتاً مربوط به شهرستان سامان می‌باشد و هم اکنون در این شهرستان (شهر سامان و اکثر روستا‌های زیر مجموعه مثل شوراب صغیر) و برخی نقاط استان چهارمحال و بختیاری (مثل سورشجان) برگزار می‌شود.
نکته مهم مربوط به مراسم چاق چاقو این است که برخلاف بسیاری از مراسم عاشورایی، چاق چاقو در نیمه شب (اغلب ساعت ۳ نیمه شب) و فقط یک شب (در شب عاشورا) برگزار می‌شود.
در این مراسم دسته بزرگی از جمعیت با شکلی خاص، اشعاری ویژه و آهنگی مخصوص در شهر سامان به راه افتاده و هر نفر دو قطعه سنگ یا چوب تخت را در دست گرفته و با نظمی خاص بر هم می‌کوبند.
مردم شهر سامان بویژه جوانترها، هر ساله شب عاشورا از ساعت ۹ شب به تکیه ها، مساجد و حسینیه‌ها رفته و از ساعت حدود ۲ بامداد با صدای نی، سنج، طبل و خواندن نوحه ویژه و صف بندی، با کوبیدن چوب یا سنگ‌ها به هم و «یا علی (ع)» گفتن به سمت هیئت چاق چاقو رفته و در حالی که جمعیت آنان بیشتر و بیشتر می‌شود و صدای سنگ و چوب‌ها سکوت شب را در هم می‌شکند، تا اذان صبح، به عزاداری در خیابان‌ها و کوچه‌های شهر می‌پردازند.
زنان و کودکان هم بر بام‌ها و جلوی درب منازل جمع شده و همه شهر مملو از غمی سنگین می‌شود. تا زمانی که هوا تاریک است باید شهر را دور بزنند که این مراسم با برگزاری نماز جماعت صبح در مسجد جامع شهر پایان می‌یابد و مردم خود را برای عزاداری روز عاشورا آماده می‌کنند.
یکی از فلسفه‌های اجرای این برنامه یادآوری جریان شب عاشوراست که امام حسین (ع) بیعت را از یاران خود برمی دارد و از آن‌ها می‌خواهد که هر کسی که نمی‌خواهد بماند برود و از فرزندان خویش می‌خواهد که دو تکه سنگ را به هم بکوبند تا صدای پای اسب کسانی که کربلا را ترک می‌کنند، آن‌ها را خجالت زده نکند.
این مراسم در تاریخ ۲۲ آذر ۱۳۹۱ و با شماره ۶۲۲ به نام استان چهارمحال و بختیاری، شهر سامان در فهرست میراث معنوی (ناملموس) ایران به ثبت رسیده است.
مراسم «گِل زنی» در شهر بنآیین گِل زنی همه ساله در ایام محرم و بخصوص صبح روز عاشورا در شهر بن (مرکز شهرستان بن در استان چهارمحال و بختیاری) برگزار می‌شود، به گونه‌ای که خیل عظیمی از مردم از گرداب بن به سمت شهر حرکت می‌کنند، مردم که عزادار سید و سالار شهیدان (ع) هستند سر یا روی شانه‌های خود را به نشانه عزادار بودن و نشان دادن حزن و اندوه خود، به گِلی که از خاک رس و گلاب ناب تهیه شده آغشته کرده و نوای «ای واویلا، صد واویلا» را در دستگاه محزون شوشتری سر می‌دهند که دل هر شنونده‌ای را به لرزه در می‌آورد.
رنگ این گِل که مخلوطی از خاک رس و گلاب است به دلیل استفاده از نوع خاصی از خاک رس، کمی به رنگ قرمز متمایل است.
رسم «گِل زنی» را اکثر افراد حاضر در مراسم عزاداری روز عاشورا در شهر بن انجام می‌دهند و زنان نیز بر روی چادر و روسری خود گل می‌زنند و به نوحه سرایی می‌پردازند.
آیین «گِل زنی» شهر بن گِل زنی شهر بن در تاریخ ۲۲ آذر ۱۳۹۱ و با شماره ۶۲۳ در فهرست میراث معنوی (ناملموس) کشور به ثبت رسید.
مراسم «آقا سلام» در شهر بنپس از اجرای مراسم «فرو بردن عَلَم در گرداب شهر بن» (مرکز شهرستان بن در استان چهارمحال و بختیاری) در صبح روز عاشورا، حمل کنندگان عَلَم با عبور از میدان شهر به درب خانه‌های سادات می‌روند که سینی‌های بزرگ حلیم در کنار درب ورودی منزل سید قرار داده شده و هر کدام از عزاداران، پس از ادای احترام و عرض تسلیت به شخص سید، کمی از حلیم داخل سینی‌ها به عنوان تبرک بر می‌دارند که «حلیم خوران» هم گفته می‌شود.
در برخی موارد نیز پخش شیر و نبات داغ از سوی خانواده سید در میان هیئت‌های عزاداری سینه زن و زنجیر زن هم صورت می‌گیرد که مراسم پس از سخنرانی و روضه خوانی به زبان ترکی و فارسی پایان یافته و عزاداران با زمزمه نوای زیبای «ما دعا خواندیم و رفتیم زین مکان، اجر بانی با شه لب تشنگان» محل را ترک می‌کنند.
این مراسم در تاریخ ۲۲ آذر ۱۳۹۱ با شماره ۶۲۴ و به نام شهر بن استان چهارمحال و بختیاری، در فهرست میراث معنوی (ناملموس) ایران ثبت شد.
تعطیلی کسب و کار در روز‌های تاسوعا و عاشورای حسینیاز جمله سنت‌های پسندیده که برخاسته از عشق و ارادت قلبی مردم استان چهارمحال و بختیاری به خاندان عصمت و طهارت (ع) می‌باشد این است که کسب و کار و منفعت در روز‌های تاسوعا و عاشورای حسینی (ع) رها و بازارها، امور کشاورزی، دنبال طلب رفتن و ... تعطیل می‌شود. بیشتر این تعطیلی کسب و کار از شب تاسوعا تا شام غریبان شهادت امام حسین (ع) صورت می‌گیرد.
در راستای سنت حسنه فوق الذکر (تعطیلی کسب و کار در روز‌های تاسوعا و عاشورای حسینی)، کشاورزان استان چهارمحال و بختیاری بر اساس رسم زیبایی، در این ۲ روز (تاسوعا و عاشورای حسینی)، آبیاری مزارع کشاورزی و باغات را تعطیل کرده و آب را به اصطلاح «مشاع» می‌کنند و منظور این است که آب، به حرمت عزای امام حسین (ع) در بیابان روان و رها شود تا سایر موجودات از آن بهره برده و سیراب شوند و منفعتی برای کشاورزان نداشته باشد.
البته این سنت در سالروز رحلت پیامبر گرامی اسلام (ص) و شهادت امام حسن مجتبی (ع)، سالروز شهادت حضرت امام رضا (ع)، سالروز شهادت حضرت امام علی (ع) و شهادت حضرت فاطمه زهرا (س) هم انجام می‌شود.
خانه‌هایی که حسینیه میشوداما آنچه در همه شهرها و روستا‌ها به صورت یکسان انجام می‌شود، حسینیه و عباسیه شدن خانه‌های مردم در روز تاسوعا و عاشوراست.
در این آیین، بنا به نذر خانواده ها، اهالی کوچه‌ها با سیاه پوش کردن سر در منازل و اماکن اقدام به برگزاری آیین‌های روضه‌خوانی، مقتل و سلام، تعزیه و برپایی زیارت عاشورا می‌کنند.
همچنین کسانی که تمکن مالی بیشتری دارند سفره ابوالفضل پهن می‌کنند و به اطعام عزاداران می‌پردازند.
این شهروندان با فراخواندن بزرگان فامیل و قوم خود، اقدام به پخت نذری‌های گوناگون و تقسیم آن در بین همسایگان و عزاداران در مساجد، تکایا، امامزده‌ها و حسینیه‌ها می‌کنند.
مردم چهارمحال و بختیاری در پایان عزاداری خود در روز عاشورا، شب هنگام با حضور در گلزار شهدا و امامزادگان با بر افروختن شمع، آیین شام غربیان برگزار و با دهه نخست محرم وداع می‌کنند.
اینکه مردم هر منطقه‌ای در ایران سبکی منحصربه‌فرد برای عزاداری در سوگ اباعبدالله الحسین دارند نشان از عمق و ریشه و همچنین عشق مردم به پسر حسین بن علی (ع) است.
این عشق است که باعث شده مردم شیعه و دوستدار اهل بیت (ع) ایران زمین به هر راهی که باعث زنده نگاه داشتن قیام حسین بن علی (ع) می‌شود چنگ بزنند تا مبادا پیام قیام خونین اباعبدالله در لایه‌های تاریخ گم شود و به دست آزادی‌خواهان تا قیام سبز مهدی موعود نرسد.
باشگاه خبرنگاران جوان چهارمحال و بختیاری شهرکردمنبع: باشگاه خبرنگاران
کلیدواژه: سیدالشهدا عشق حسین محرم ۱۴۰۱ روز های تاسوعا و عاشورای حسینی استان چهارمحال و بختیاری چهارمحال و بختیاری فهرست میراث معنوی هیئت های عزاداری برگزار می شود روز عاشورا شهر طاقانک شهادت حضرت شهر سامان امام حسین حضرت قاسم کسب و کار شهر بن چاق چاقو سینی ها خیمه ها گ ل زنی
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.yjc.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «باشگاه خبرنگاران» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۵۶۸۰۷۴۶ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
کارنامه سه ساله به روایت اعضای شورای شهر اصفهان
در آستانه فرارسدن روز شوراها ٨ نفر از اعضای شورای اسلامی شهر اصفهان به بیان مهمترین اقدامات انجام شده در سه سال اخیر شورای ششم و برنامه ها یک‌سال طلایی باقی مانده از عمر این دوره شورا پرداختند.
کد خبر 747838
علت فوت پزشک متخصص در استان فارس در دست بررسی است