عشق و اصالت در نغمه‌های عاشورایی
تاریخ انتشار: ۱۵ مرداد ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۵۶۸۱۴۳۸
ایسنا/اصفهان آواها و موسیقی اصیل ایرانی از دیرباز به‌عنوان بخش مهم و جدانشدنی مراسم مذهبی و آیینی استفاده شده‌اند. در این میان، شعر و ملودی بسیاری از آلبوم‌های موسیقی از محرم و واقعه کربلا گرفته‌شده است.
تلفیق موسیقی اصیل ایرانی و ردیف و گوشه‌ها و فراز و فرودهای خاص آن با مقاتل و اشعار عاشورایی بر اثرگذاری آن می‌افزاید، احساس مخاطب را درگیر می‌کند و اشعار را بر عمق جان او می‌نشاند.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
آنچه می‌خوانید گفت‌وگوی اختصاصی خبرنگار ایسنا با محمدرضا قربانی، خواننده آلبوم «نغمه‌های عاشورایی» است.
موسیقی را از چه زمانی شروع کردید و اساتیدتان چه کسانی بودند؟
من خوانندگی را از ۶ سالگی با تعزیه و کارهای مذهبی شروع کردم و موسیقی را نزد پدرم آموختم که از شاگردان استاد تاج اصفهانی هستند. بعد از آن کم‌کم در این زمینه به‌صورت حرفه‌ای فعال شدم و مدتی برای آموختن آواز مکتب اصفهان در خدمت استاد احمد مراتب و مدتی هم تک‌خوان ارکستر نغمه‌پردازان استان اصفهان بودم که در کنار هم‌خوانانی از اساتید بزرگ موسیقی مانند سید رضا طباطبایی، استاد احمد مراتب، استاد هنرمند و دیگر اساتید آواز و موسیقی ایرانی فعالیت داشتم. تاکنون نیز ۳ آلبوم منتشر کرده‌ام که دو آلبوم در ژانر اجتماعی و عاشقانه و آلبوم نغمه‌های عاشورایی با ژانر مذهبی است که اخیراً منتشر شده است.
ایده ارائه آلبوم «نغمه‌های عاشورایی» چگونه شکل گرفت و چندمین آلبوم شما است؟
شبیه‌خوانان قدیم چون همگی موسیقیدان بودند و این موسیقی سینه‌به‌سینه به آن‌ها رسیده بود، تعزیه را به شیوه اصولی می‌خواندند که ردیف و گوشه‌های زیادی داشت. من هم موسیقی را با تعزیه آغاز کردم که برخی از ردیف‌ها و گوشه‌های زیبای آن هنوز هم در موسیقی استفاده نمی‌شود، درحالی‌که می‌توان از آن در ساخت موسیقی‌های اصیل و فاخر ماه محرم بهره برد؛ من با همین انگیزه و با هدف استفاده آیندگان از این موسیقی اصیل، ساخت آلبوم نغمه‌های عاشورایی را به‌عنوان سومین آلبوم خودم آغاز کردم.
این آلبوم چه ویژگی‌هایی دارد و شامل چه قطعاتی است؟ آیا هریک از قطعات به واقعه‌ای خاص از قیام کربلا اشاره دارد؟
از ویژگی‌های آلبوم نغمه‌های عاشورایی این است که در آن از ملودی‌های قدیمی استفاده شده است، برای مثال ملودی پیش‌واقعه حضرت مسلم را که در اغلب مراسم و تعزیه‌ها به‌اشتباه خوانده می‌شد با نظر اساتید مجدداً تنظیم و ارکسترال کردیم. درمجموع، این آلبوم شامل ۹ قطعه است که از شهادت حضرت مسلم آغاز می‌شود و تا شام غریبان ادامه دارد. سعی کردیم برای هریک از اتفاقات مهم عاشورا ملودی داشته باشیم، ازجمله ملودی ورود امام حسین(ع) به کربلا، شهادت حضرت علی‌اکبر(ع)، شهادت حضرت علی‌اصغر(ع)، شهادت حضرت عباس(ع) و به همین ترتیب در این آلبوم برای هریک از افرادی که در واقعه کربلا بیشتر از آن‌ها نام‌برده می‌شود ملودی وجود دارد؛ البته در تلاش هستیم برای دیگر شخصیت‌های عاشورا نیز آلبوم دیگری به مناسبت اربعین تولید کنیم.
هر قطعه از آلبوم نغمه‌های عاشورایی سروده چه کسی است؟
ملودی «رهسپار عشق» با شعری از وحید دستجردی، ملودی «یار بی‌یار» با شعر استاد عین‌البکاء، «آزادگی» از عشاق زواره‌ای، ملودی «هجر وصال» و «سقای عطشان» برگرفته از اشعار قدیمی تعزیه است که من به علت مطابقت با تاریخ و دوری از تحریف تغییرات بسیاری بر آن انجام دادم و درواقع اغلب ابیات این دو متعلق به خودم است، آهنگ «لالایی» از ملودی‌های قدیمی بوشهر است که تنظیم مجدد شد و اطلاعات و مستندات زیادی از شاعر آن در دست نیست، آهنگ «داغ غم» سروده مرحوم میرغم و آهنگ «شام غریبان» سروده نیّر تبریزی است، آهنگ «نهضت حسینی» را هم علی‌اکبر خوش‌دل تهرانی سروده است.
برای انتخاب این قطعات، پژوهشی هم صورت گرفت تا از مداحی‌ها و نوحه‌هایی که توأم با خرافه است فاصله بگیرد؟ یعنی از منابع خاصی استفاده کردید؟
فعالیت ۳۲ ساله من در زمینه تعزیه، موسیقی و آواز ایرانی و پژوهش‌های دانشگاهی سعید نبئی، نوازنده سازهای بادی در زمینه موسیقی تعزیه و کارهای مذهبی باعث شد که ما بحث و تحلیل زیادی پیش از شروع کار برای این قطعات داشته باشیم و سعی کردیم با بررسی، حذف و تصحیح برخی اشعار، ضمن دوری از خرافات، اغراق و اشتباه، رشادت‌ها، شجاعت‌ها و زیبایی‌های عاشورا را منعکس کنیم.
آیا ضرورت وجود موسیقی آیینی در جامعه شما را به این سمت کشاند؟
در ۳۲ سال اجرای تعزیه جوایز مختلفی در جشنواره‌های به دست آوردم و یکی از جدیدترین اجراهای ما که به‌زودی در تالار حافظ تهران هم اجرا می‌شود، تعزیه «سوگ سیاوش» نوشته زنده‌یاد ابراهیم کریمی است که سعی کردیم در آن اثر هم از ملودی‌های اصیل و قدیمی تعزیه استفاده کنیم. رفتن من به سمت موسیقی آیینی به این دلیل بود که موسیقی و آثار اصیل اساتید در این زمینه بسیار کم شده و آثاری که اخیراً با موضوع عاشورا کارشده اغلب در سبک پاپ هستند، بنابراین به نظرم رسید که ملودی‌های زیبای گذشته که امروز مهجور مانده و کمتر از آن‌ها استفاده می‌شود را مجدداً تولید کنم تا با تنظیم مجدد، مورد استفاده مردم قرار گیرد.
ارتباطی بین آلبوم نغمه‌های عاشورایی و موسیقی اصیل ایرانی وجود دارد؟
همه آثار این آلبوم بر اساس موسیقی اصیل ایرانی ساخته شده‌اند و دارای ردیف، گوشه، دستگاه و تمام ساختار موسیقی اصیل ایرانی هستند و تنها از ترومپت به‌عنوان ساز غربی استفاده‌شده که استفاده از آن‌هم از قدیم‌الایام در مراسم عزاداری مرسوم است.
آهنگساز، تنظیم و سایر عوامل این آلبوم چه کسانی هستند؟
آهنگسازان این قطعات، اساتید و آهنگسازان قدیمی همچون «عشاق زواره‌ای» و دیگر پیشکسوتان بودند، همچنین بسیاری از این آثار به‌واسطه گروه‌های موسیقی‌دانی که در تعزیه کارکرده و موسیقی را وارد تعزیه کرده‌اند، تنظیم‌شده که نام مشخصی از آن‌ها در دست نیست، اما تنظیم آلبوم توسط سیامک بهبهانی، اجرای سازهای بادی به‌کاررفته در آن توسط سعید نبئی و نواختن نی توسط روح‌الله الله‌دادی انجام‌شده است.
در این آلبوم از چه ادوات موسیقی استفاده‌شده است؟
ادوات این اثر ترومپت، ترومبون، نی و برخی سازهای سمپل و کوبه‌ای بوده است.
برای ارائه این آلبوم، الگویی از شخص یا آلبوم‌های دیگر داشتید؟
تنها الگوی ما در ساخت این آلبوم همان پیش‌واقعه‌های اجراشده در تعزیه‌ها و مداحی‌های قدیمی هیئت‌ها بوده است.
ارتباط مخاطبان با این آلبوم چگونه بوده و چه بازخوردهایی گرفتید؟
این آلبوم در بسیاری از پلتفرم‌ها و سایت‌های جهانی منتشرشده و دوستان اهل موسیقی و فعالین موسیقی مذهبی و آیینی استقبال بسیار خوبی از کار داشتند و بازخوردهای مثبت زیادی دریافت کردیم، اما در انتشار آلبوم کم‌لطفی شده و ارتباط نداشتن ما با مافیای بزرگ موسیقی باعث شده که این اثر آن‌طور که باید منتشر و شنیده نشود، اگرچه معتقدم در آینده از قطعات این آلبوم بسیار استفاده می‌شود.
پیش از این، آلبوم‌ها و یا تک آهنگ‌هایی داشتید؟
نغمه‌های عاشورایی سومین آلبوم من است. پیش از آن، دو آلبوم دیگر با نام‌های «باران بزن به روی شیشه‌ها» با ۱۰ قطعه و «وسوسه پنهان» با ۱۲ قطعه منتشر شد و امیدواریم چهارمین آلبوم نیز به مناسبت اربعین حسینی منتشر شود.
به‌طور کل قطعات و موسیقی‌های عاشورایی باید دارای چه ویژگی‌ها و الزاماتی باشند؟
به نظر من موسیقی‌های عاشورایی باید علاوه بر حزنی که دارند، شهامت، شجاعت و زیر بار ظلم نرفتن حضرت را نشان دهند، اما آنچه امروز شاهد هستیم پررنگ کردن بُعد غم و اندوه است، درحالی‌که ملودی عاشورایی باید تجلی شجاعت و رشادت باشد.
چه ویژگی‌هایی باعث ماندگاری بعضی از موسیقی‌های آیینی می‌شود؟ تعریف شما از موسیقی اصیل و فاخر چیست؟
به نظرم آثاری ماندگار می‌شوند که سازندگان آن به معنای واقعی هنرمند باشند یعنی از خواننده تا تنظیم‌کننده، آهنگساز و سایر عوامل آن برای کار خود با زحمت، تجربه اندوخته باشند و پای درس بزرگان این عرصه، درس آموخته باشند. درواقع موسیقی اصیل و فاخر، موسیقی ماندگاری است که تا ابد در ذهن و قلب مخاطب بماند، نه موسیقی بازاری که امروز وجود دارد و ماه بعد قابلیت شنیده شدن ندارد. در موسیقی ماندگار گاه سالها از مرگ صاحب اثر گذشته، اما اثر همچنان شنیدنی است و مخاطب می‌تواند از آن بهره ببرد و این اتفاق زمانی می‌افتد که صاحب آن موسیقی به‌صورت عاشقانه، دلسوزانه و با علم و آگاهی به تولید آن بپردازد.
مسیری که در آلبوم نغمه‌های عاشورایی انجام دادید را ادامه می‌دهید؟
به یاری امام حسین(ع) حتماً این نوع کارها را ادامه می‌دهم و تلاش می‌کنم با این موضوع آثار بهتر و بیشتری تولید کنم.
آهنگ‌های عاشورایی از خوانندگان مختلف تهیه شدند. آیا اثری وجود دارد که آن را به‌عنوان اثر موردعلاقه‌تان بخواهید یاد کنید؟
برخی آثار موسیقیایی واقعاً زیبا هستند، برای من هم اثر استاد محمدعلی کریم‌خانی که چند سال پیش درباره عاشورا خواندند بسیار تأثیرگذار و زیباست؛ همان‌که می‌گفت: «مستان همه افتاده و ساقی نمانده/ یک گل برای باغبان باقی نمانده».
انتهای پیام
منبع: ایسنا
کلیدواژه: عاشورا قیام عاشورا عاشورای حسینی محرم آلبوم موسيقي محرم و شهادت امام حسین ع استانی فرهنگی و هنری آلبوم نغمه های عاشورایی موسیقی اصیل ایرانی شهادت حضرت ویژگی ها
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.isna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایسنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۵۶۸۱۴۳۸ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
جدول پخش برنامه‌های سیمای مرکز آذربایجان غربی هشتم اردیبهشت
به گزارش خبرگزاری صداوسیمای استان آذربایجان غربی، مخاطبان سیمای مرکز آذربایجان غربی می‌توانند برنامه‌های مورد نظر خود را با مراجعه به این جدول پیگیری کنند
میعاد عشق۰۰:۰۰
مستند۰۱:۰۰
گفتگوی ویژه خبری۰۲:۰۰
مستند زیر درخت زیتون۰۲:۴۵
گون آیدین۰۳:۳۰
اذان نغمه سی۰۴:۳۰
ویژه اذان صبح۰۵:۱۵
نقاب۰۵:۴۵
دعای عهد۰۶:۰۰
هر روز ورزش۰۶:۱۵
مستند۰۶:۳۰
سریال۰۷:۰۰
گون آیدین۰۸:۰۰
مستند۰۹:۰۰
کردی۰۹:۳۰
با خبرنگاران۰۹:۴۵
کردی۱۰:۰۰
ائویمیز (خانواده)۱۰:۳۰پخش زنده
اذان نغمه سی۱۱:۴۵
ویژه اذان ظهر۱۲:۱۵
خبر۱۳:۰۰
مستند۱۳:۱۵
پاورقی۱۳:۴۵
سینمایی۱۴:۱۵
با خبرنگاران۱۵:۴۵
روباتهای جنگی۱۶:۰۰
ائویمیز۱۷:۰۰
نوژین۱۷:۳۰
ویژه اذان مغرب۱۸:۰۰
حدیث نور۱۸:۱۵
مستند۱۸:۴۵
اولکمیز۱۹:۱۵
خبر۲۰:۰۰
تکاپوی سمت۲۰:۳۰
اولدوز۲۱:۰۰
سریال۲۲:۰۰
خبر آذری۲۳:۰۰
مستند محک۲۳:۳۰
علت فوت پزشک متخصص در استان فارس در دست بررسی است