ثبت ملی آیین علم‌بندان شهر خرو در فهرست میراث فرهنگی ناملموس کشور
تاریخ انتشار: ۱۵ مرداد ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۵۶۸۸۶۸۵
ایسنا/خراسان رضوی مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی خراسان رضوی گفت: آیین علم‌بندان شهر خرو به شماره ۲۶۱۱ به تاریخ ۱۴۰۰.۱۱.۲۵ در فهرست میراث فرهنگی ناملموس ملی کشور ثبت شد.
سید جواد موسوی با بیان این خبر اظهار کرد: آیین علم در شهر خرو یکی از شاخص‌ترین و برجسته‌ترین سنت‌های علم بندی و علمگردانی در سطح استان خراسان رضوی است.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
وی ادامه داد: توجه به چند مؤلفه در اجرا و ارتباط با این سنت در شهر خرو شاخص بودن آن را نمایان می‌کند. از جمله مهمترین مؤلفه‌ها می‌توان به تعداد علم‌ها، نوع علم‌ها، مدیریت آیین و نحوه اجرای آن اشاره کرد.
موسوی با بیان اینکه در اجرای این آیین از بیش از ۵۰ علم استفاده میشود، تصریح کرد: حضور این تعداد از علم در یک سنت در سطح استان بی‌سابقه به نظر می‌رسد.
مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی خراسان رضوی یادآور شد: نکته جالب توجه دیگر در ارتباط با علم‌های خرو آنکه تمامی علم‌ها یک شکل بوده و از نوع علمِ منطقه نیشابور که مختصات خاص خود را دارد و این موضوع جلوه بصری زیبایی به این آیین بخشیده است.
موسوی گفت: مانند بیشتر نقاط استان هر کدام از علم‌ها به دودمان خاصی تعلق دارد که معمولاً کار بستن و گردانندن آن نیز با همان دودمان و خانواده است.
وی افزود: آنچه در این ارتباط در مورد خرو جالب توجه به نظر می‌رسد، وجود پیشتوانه مالی برای علم‌ها است. معمولاً در هر دودمان بخشی از داراییهای دودمان که عمدتاً درختان آلو و غیره است، وقف برگزاری آیینِ علم شده است.
موسوی تصریح کرد: نکته مهم دیگری که عنصرِ علم را در خرو برجسته ساخته است، نقش محوری آن در نظامِ آیینی عاشورایی خرو است. در هر کدام از مراحل و روزهای اجرای آیینِ علم در خرو از گذشته اشعار مخصوصی وجود دارد که توسط آیینورزان خوانده میشود. سال‌ها با کم‌رنگ شدن سنتِ تعزیه‌خوانی در خرو جایگاه علم و علمگردانی از پیش برجستهتر به نظر می‌رسد.
محمود طغرایی، مدیر ثبت آثار تاریخی، طبیعی و معنوی اداره‌کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی خراسان رضوی نیز اظهار کرد: آیین علمِ خرو را همچون اغلب سنت‌های علم در سطح استان باید در ۲ مرحله اصلی علم بستن یا علم‌آرایی و علمگردانی در نظر گرفت. کارِ علمبندی از صبحِ روز اول ماه محرم آغاز و تا صبحِ روز تاسوعا ادامه مییابد.
وی اضافه کرد: تا صبح روز تاسوعا هر روزه چندین مراسمِ علمبندی در خرو صورت می‌پذیرد، علمگردانی نیز در سه روز تاسوعا، عاشورا و سومِ عاشورا انجام میشود، نقطه اوج آیینِ علم در روز عاشورا رقم می‌خورد.
طغرایی ادامه داد: تا صبح روز تاسوعا شهر خرو هر روزه شاهد برگزاری چندین مراسمِ علمبندی است، هر خانواده مراسم خاص خود را برگزار می‌کند، مراسم علمبندی با انتقال علم‌ها از مسجد به منازلِ صاحبانِ علم آغاز میشود. علم‌ها در طول سال در مساجد و حسینیه‌های شهر نگهداری میشود.
مدیر ثبت آثار تاریخی، طبیعی و معنوی اداره‌کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی خراسان رضوی خاطرنشان کرد: با رسیدن علم به درب منازل جهت در اصطلاحِ محلی تعویض لباس آن به حیاطِ خانه به حالت ایستاده جای می‌دهند. تعویض و لباس پوشیِ علم بر عهده افراد خاصی است.
طغرایی افزود: تعویضِ لباسِ کلِ علم‌های خرو صرفاً توسط چند نفر انجام میشود، همزمان با تعویض لباسِ علم روضه‌خوانی نیز صورت می‌گیرد. کار تعویض لباس در حیاط خانه و روضه‌خوانی معمولاً در داخل منزل صورت می‌پذیرد. لباس علم را در ایوانِ خانه عوض میکنند.
وی عنوان کرد: این موضوع خود تمهیدی برای جلوگیری از به زمین گذاشته شدن علم به نظر می‌رسد، این اقدام را می‌توان حاکی از احترامی دانست که خروی‌ها برای علم خود قائل هستند.
طغرایی گفت: با پایان یافتن کارِ تعویض لباس و روضه‌خوانی عزاداران که از وابستگان صاحبِ علم هستند به صرف ناهار مشغول می‌شوند، برخی خانواده‌ها به جای ناهار در وعده صبحانه پذیرای عزاداران هستند. منابع مالی برای تأمین مخارج روزِ علمبندی از محل وقف موجود برای علم تأمین میشود. پس از پذیرایی علمداران به همراه سایر عزاداران علم را به سمت مسجد مورد نظر حرکت می‌دهند. معمولاً جمعیتی بین ۵۰ تا ۱۰۰ نفر علم را از درب منزلِ صاحب علم تا مسجد همراهی میکنند. در مسیر حرکتِ علم اشعار و ابیاتِ ویژه و مخصوصی خوانده میشود.
وی یاد آور شد: این اشعار مخصوص انتقال علمِ آراسته شده از منزل به سوی مسجد بوده و در تمامی موارد علمبندی از آن استقبال میشود. در نهایت با سلام و صلوات علم وارد حسینیه میشود. تمام علم‌های خرو در قالب هیات‌های چهارگانه‌ای که در مساجد شهر مستقر هستند، عمل میکنند. این چهار هیات عبارت‌اند از هیاتِ حسینی، هیاتِ صاحب الزمانی، هیات ابوالفضلی و هیاتِ امام سجاد(ع). در سه روز مربوط به علمگردانی، عزاداران و علمداران در قالبِ هیات‌های چهارگانه شهر از مساجد مربوط به خود به سمت مکانی موسوم به نخداران حرکت میکنند.
مدیر ثبت آثار تاریخی، طبیعی و معنوی اداره‌کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی خراسان رضوی ادامه داد: نخداران میدانگاه بزرگی است که در مجاورت آرامستان روستا واقع است، نخداران در نظامِ آیینی عاشورای خرو مکانی مهم و نمادین به نظر می‌رسد. همه اقشار اجتماعی و اقتصادی از نقاط مختلف شهر برای حضور و مشارکت در مناسک عاشورا در این مکان گرد هم میآیند.
طغرایی افزود: عزاداران خروی به ترتیب خاصی به همراه علم خود به سوی نخلداران حرکت میکنند. براساس این ترتیب ابتدا هیاتِ حسینی و سپس به ترتیب هیات‌های صاحب‌الزمانی، ابوالفضلی و امام سجاد(ع) به سوی میدان میروند. هر چند ترتیب حرکت به سوی نخلداران در ۳ روز یکسان است، نحوه ورود هیات‌ها و علم‌ها در ۳ روز مربوط به علمگردانی یکسان نیست.
وی در خصوص آیین‌ها در روز تاسوعا و روز سومِ عاشورا اظهار کرد: ابتدا هیاتِ حسینی به همراه علم‌های خود وارد میدان نخلداران می‌شوند، علمدارها و عزاداران در حالی که اشعار خاصی را میخوانند، یک دور کامل میدان را طی میکنند سپس در زمان محدودی اقدام به زنجیرزنی میکنند.
بر اساس گزارش روابط عمومی اداره‌کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی خراسان رضوی، طغرایی تصریح کرد: در نهایت هیاتِ حسینی میدان را برای هیات بعدی تخلیه می‌کند. بدین ترتیب ۳ هیات بعدی نیز فرصتِ لازم را جهت ورود به میدان و عزادارای کسب میکنند. در روزِ عاشورا علم‌ها و عزاداران ۴ هیات در هم ادغام شده، وارد می‌شوند.
انتهای پیام
منبع: ایسنا
کلیدواژه: اداره کل میراث فرهنگی خراسان رضوی علم بندان آیین سنتی علم بندان ثبت ملي آثار ملموس آثار ناملموس ثبت ملی ناملموس میراث فرهنگی گردشگری و صنایع دستی خراسان رضوی کل میراث فرهنگی اداره کل میراث روز تاسوعا تعویض لباس علم گردانی آیین علم شهر خرو علم ها
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.isna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایسنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۵۶۸۸۶۸۵ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
میمند فارس شهر ملی شیشه‌گری شود
ایسنا/فارس معاون صنایع‌دستی و هنرهای سنتی وزارت میراث فرهنگی گردشگری و صنایع‌دستی گفت: شهر میمند در استان فارس قابلیت تبدیل شدن به شهر ملی شیشه‌گری را دارد.
مریم جلالی جمعه، ۷ اردیبهشت‌ماه در مراسم بزرگداشت روز ملی شهر میمند و برگزاری جشنواره گل و گلاب گفت: میمند ظرفیت‌های اجتماعی و فرهنگی و اقتصادی زیادی دارد که باید این ظرفیت‌ها در خدمت ارزش‌افزوده و ارزش‌آفرینی شود.
معاون صنایع‌دستی و هنرهای سنتی وزارت میراث فرهنگی گردشگری و صنایع‌دستی افزود: رویدادها زمینه تقویت توجه را ایجاد میکنند و تقویت توجه نخستین گام در راستای متمایزسازی و ایجاد وضعیت مطلق است.
جلالی افزود: به‌عنوان معاون صنایع‌دستی وزارت میراث فرهنگی و همکارانم در اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان فارس به دنبال این هستیم که ظرفیت‌های میراث فرهنگی و آنچه ریشه در تاریخ دارد به‌اضافه جاذبه‌های گردشگری در کنار محصولات صنایع‌دستی یک پیوستاری درست کند که به اقتصاد منطقه کمک کند که لازمه‌اش همگرایی خانواده است.
وی ادامه داد: خانواده چه در سطح کوچک چه در سطوح محله، شهر، شهرستان و استان باید رویکرد اقتصاد هویت بنیان را سرلوحه قرار دهند و ما هم بتوانیم تسهیل گری و رفع موانع کنیم.
جلالی در ادامه خطاب به مسئولان و مدیران حاضر در این جلسه گفت: تمامی مسئولان و مدیران میراث فرهنگی، استانداری و دیگر ادارات دولتی فرزندان این دیار هستند و مانند یک خانواده کار میکنند و وقتی خانواده مبنا باشد دیگر فرقی نمی‌کند من چه سهمی دارم. این همکاری و هم‌افزایی و هم‌جوشی باید منجر به این شود که ما معیشت عزت‌آفرین داشته باشیم.
معاون صنایع‌دستی و هنرهای سنتی وزارت میراث فرهنگی گردشگری و صنایع‌دستی تأکید کرد: صنایع‌دستی و هنرهای سنتی هوش و استعداد تاریخی ماست و یک پیوستار کامل است؛ یعنی یک هوش و حکمتی بوده به‌طوری‌که از گلی که می‌روییده گلاب در ظرف مسی درست میشود و بعد شیشه درست‌شده و ترکه‌بافی برای نگهداری شیشه درست‌شده و این توسعه است و ما باید سوار بر آن اقتصاد هویت بنیان را رونمایی کنیم.
وی با اشاره به اینکه صنایع‌دستی و هنرهای سنتی فردای روشنی دارد، اضافه کرد: میراث فرهنگی ما تنها میراث، ملموس نیست بلکه در برگ این گل‌ها قصه‌ها و لالایی‌هایی نهفته است و روایت‌هایی که در دنیای امروز ارزش‌افزوده دارد.
معاون صنایع‌دستی وزارت میراث فرهنگی گردشگری و صنایع‌دستی تصریح کرد: قصه میمند خریدار دارد و ما باید ان را روایتگری کنیم تا دنیا این قصه‌ها را خریداری کند.
وی به ذکر مثال‌هایی به تکمیل سخنانش پرداخت و گفت: یک روزگاری جمشید و اردشیر و شاپور کشورگشایی می‌کردند و جهان‌گشایی قدرت بود، یک روزگاری جهان دانی و اطلاعات قدرت بود و امروز جهان آرایی قدرت است و به همه دلیل ایران قدرت سوم را ایجاد کرده است و می‌تواند حرف در جهان داشته باشد چون روایت‌هایی زیبایی دارد.
جلالی با بیان اینکه شیشه‌گری یکی از مهارت‌های اصیل میمند در کنار گلاب‌گیری بوده و صنعت شیشه‌گری می‌تواند به دلیل بازیافت و دوست دار محیط‌زیست بودن، به ترویج گلاب‌گیری کمک کند ابراز امیدواری کرد که عزم مسئولان محلی مبنی بر ایجاد کارگاه‌ها بتواند شاخص‌های شهر ملی شیشه‌گری را برای میمند فراهم کند و ما هم تلاش می‌کنیم این پرونده کامل شود و بتوانیم در آینده‌ای نزدیک شهر ملی شیشه‌گری را در میمند داشته باشیم.
به گزارش ایسنا، معاون صنایع‌دستی وزیر میراث فرهنگی گردشگری و صنایع‌دستی و مدیرکل میراث فرهنگی گردشگری و صنایع‌دستی استان فارس و هیات همراه روز جمعه با سفر به شهرستان فیروزآباد ضمن حضور در مراسم روز ملی میمند از کارگاه‌های شیشه‌گری، گلاب‌گیری همچنین مزارع گل محمدی و تعدادی از اقامتگاه‌های سنتی و بومگردی شهر میمند بازدید کردند.
انتهای پیام
خودکشی از رزیدنتها به پزشکان رسیده؛ چرا دکتر سمیرا آلسعیدی خودکشی کرد؟/ «خودکشی پزشکان بهمثابه یک انتحار اجتماعی است»