لهوف، مشهورترین مقتل‌نگاری عاشورا
تاریخ انتشار: ۱۷ مرداد ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۵۶۹۴۴۲۳
یکی از معتبرترین و مشهورترین مقاتلی که پیش از دوران معاصر نوشته شده است، «اللهوف» یا «الملهوف علی قتل الطفوف» اثر سید بن طاووس است.
به گزارش ایران اکونومیست، روزنامه همشهری نوشت: «حرف زدن درباره وقایعی که در قلب تاریخ ماندگار شده‌اند به این سادگی‌ها نیست، روایت‌ها متعدد است و اعتبارسنجی آنها دشوار. اینجاست که وجود آثار ادبی معتبر درباره حماسه عاشورا اهمیت بیشتری پیدا می‌کند.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
گشودن درهای اندوه
«کتاب را در حالی تصنیف کردم که، کسی را نمی‌شناسم در نگارش کتابی با این شیوه از من پیشی گرفته باشد و کسی که بر این کتاب آگاهی داشته باشد بر مفهوم این سخن آگاه است.» این جملات از قول ابن طاووس نقل شده؛ نویسنده‌ای که مشهورترین و قدیمی‌ترین مقتل‌نگاری عاشورا را روی کاغذ آورده است. کتاب لهوف شکل مرثیه دارد و نثر روان آن مخاطب را خسته نمی‌کند. در این کتاب قسمت‌هایی که از زبان خود امام حسین(ع) روایت شده با حروف درشت از سایر قسمت‌ها متمایز شده است. لهوف مقتلی است درباره شهادت امام حسین(ع) و وقایع کربلا. کتاب به شکل داستانی نگارش شده و داستان قیام امام حسین(ع) را که با حرکت از مدینه شروع می‌شود، به زیباترین شکل بیان می‌کند. سپس به وقایع روز عاشورا و شهادت امام حسین(ع) و یارانش در این روز می‌پردازد و به زیبایی وضعیت اسرا را بعد از واقعه عاشورا روایت می‌کند. نویسنده سعی در مختصرنویسی این کتاب داشته و در این باره گفته: «با توجه به اینکه زائران، فرصت کمتری دارند رشته سخن را کوتاه کرده و به طور اختصار بیان کرده‌ام و همین اندازه کافی است که درهای اندوه را به روی خواننده باز و افراد باایمان را رستگار سازد، که در قالب این الفاظ، حقایق ارزنده‌ای نهاده‌ایم.»
سه بخش از یک روایت
کتاب لهوف از یک مقدمه و سه بخش شکل گرفته است. مقدمه شامل مطالبی درباره عظمت واقعه عاشورا، جایگاه امام حسین(ع) و ارزش گریه و عزاداری برای او است. بخش اول از قبل از تولد امام حسین(ع) و رؤیای ام‌الفضل شروع شده و تا شب عاشورا ادامه دارد. در این بخش پیشگویی‌ها درباره شهادت امام حسین(ع)، گفت‌وگوهای امام در مسیر مدینه تا کربلا، رسیدن خبر شهادت مسلم بن عقیل و متوقف شدن کاروان او توسط حر بن یزید ریاحی آمده است. بخش دوم از شب عاشورا و مهلت گرفتن امام‌حسین(ع) از لشکر عمر بن سعد شروع شده و تا شهادت امام‌حسین(ع) را نقل کرده است. در این بخش ماجرای شهادت اصحاب نیز ذکر شده است. ابن‌طاووس در انتهای این بخش دو حدیث درباره عذاب قاتلان امام حسین(ع) در روز قیامت نیز آورده است. بخش سوم به وقایع بعد از شهادت امام حسین(ع) اختصاص دارد و از فرستادن سر شهدا به کوفه شروع شده و مطالب مرتبط با اسارت اهل بیت تا بازگشت آنان به مدینه را دربردارد. ابن‌طاووس در خاتمه کتاب دو روایت درباره عزاداری و گریستن امام سجاد(ع) بر مصیبت عاشورا نقل کرده است.
نامی برای یک مقتل‌نگاری
کتاب لهوف در منابع با نام‌های مختلف آمده است. این اختلاف نام، ناشی از اختلاف نسخه‌ها و نامگذاری خود مؤلف است، زیرا مؤلف برای کتب خود اسامی گوناگون یا نامی واحد را با تغییر برگزیده است. لهوف از واژه «لهف» به معنی سوگ و ناله و «طف» به معنی اندک و کم گرفته شده است. به جز اسم‌هایی که با اللهوف یا الملهوف شروع شده و تفاوت‌های اندکی با هم دارند، بنابر آنچه ابن‌طاووس، نویسنده کتاب در مقدمه آن آورده، نام «المسالک فی مقتل الحسین علیه‌السلام» نیز برای آن ذکر شده است. کهن‌ترین نسخه موجود از کتاب لهوف مربوط به نیمه دوم قرن دهم هجری است. ابن طاووس در نوشتن کتاب، آنچه را از مقتل‌نویسان پیش از خود به جای مانده جمع‌آوری و بررسی کرده، خبر درست را از نادرست جدا، ترتیب‌بندی و بعضی از نکته‌ها را اجتهاد کرده؛ یعنی با استفاده از اطلاعات تاریخی و استنباط عقلی بررسی کرده که این خبر مقتلی می‌تواند درست باشد یا نه. اگر از دید خودش درست به‌نظر نرسیده، آن را حذف کرده و اگر تشخیص صحت داده، بیان کرده است. روایات این کتاب برای رعایت اختصار به‌صورت مرسل بوده و تنها آخرین راوی یا آخرین کتابی که از آن نقل‌شده، ذکر شده است.
ترجمه‌های فارسی لهوف
وقتی اثری به اهمیت لهوف باشد، طبیعی است که نویسندگان و پژوهشگران بارها به آن رجوع کنند. بیشترین ارجاع به لهوف را علامه مجلسی در کتاب‌های خود داشته است. این کتاب در ایران در دوران صفویه و قاجار موردتوجه قرار گرفته، به همین دلیل همه نسخه‌های خطی این کتاب مربوط به همین دوره زمانی است. بعضی از این نسخه‌های خطی و چاپ‌های سنگی در مقدمه حسون (تبریزیان) بر الملهوف و شمار بیشتری در کتاب تصحیح و منبع‌شناسی کتاب الملهوف نوشته صادقی کاشانی فهرست شده است. به دلیل نیاز به مقتل‌خوانی در جامعه شیعه، کتاب لهوف و کتاب‌هایی مانند آن پس از دوران صفویه مورد اقبال عمومی قرار گرفته و از اوایل سده سیزدهم قمری بارها به صورت چاپ سنگی، سربی و حروفی منتشر شد. مشهورترین چاپ لهوف، چاپ حیدریه نجف در سال ۱۳۶۹ قمری است که بدون تصحیح صورت گرفته است. سیدبهاءالدین مختاری، عالم دوران صفوی، نخستین مترجم مقتل لهوف به فارسی دانسته شده است. انتشارات اسوه در سال ۱۴۱۴ قمری نسخه‌ای از الملهوف را با مقدمه، تصحیح و تحقیق فارس الحسون منتشر کرد. دو کتاب «طواف عشق» به قلم محمدحسین رجبی دوانی و «عشق و عطش» به قلم امید آرام به عنوان بازنویسی و تلخیص لهوف منتشر شده‌اند. چند ترجمه فارسی از کتاب لهوف منتشر شده است؛ از جمله ترجمه سیداحمد فهری با نام «آهی سوزان بر مزار شهیدان» و برگردان محمدمحمدی اشتهاردی با نام «غم‌نامه کربلا».
درباره ابن‌طاووس، نویسنده کتاب
برای اینکه بدانیم لهوف چگونه اثری است، آشنایی با نویسنده آن خالی از لطف نیست. نویسنده کتاب اللهوف، سیدرضی‌الدین علی بن موسی بن جعفر ابن‌طاووس مشهور به سید ابن طاووس، از عالمان و نویسندگان شیعه در قرن هفتم هجری و اهل حِلّه است. سیدابن طاووس در سال ۵۸۹ هجری قمری در عراق متولد شد. پدر و مادر سید ابن طاووس هر دو سید بودند و نسب او از جانب پدر با ۱۳ واسطه به حسن بن علی(ع) و از جانب مادر به حسین بن علی(ع) می‌رسد، به همین‌خاطر به او (ذوالحسبین) می‌گویند. او از نوادگان امام حسن(ع) و امام سجاد (ع) و استاد عالمانی چون علامه حلی و یوسف سدیدالدین، پدر علامه حلی است. ابن‌طاووس در زمان هلاکوخان، نقابت شیعیان را بر عهده داشت. سید ابن طاووس «جمال العارفین» خوانده شده و این لقب به سبب سجایای اخلاقی بسیار، تقوا و مراقبه فراوان و حالات عرفانی‌اش دانسته شده است. او حدود ۵۰ کتاب دارد که «الاقبال»، «المهمات و التتمات»، «کشف المحجه لثمره» «المهجه»، «مصباح الزائر» و «جناح المسافر» و «مهج الدعوات» و «منهج العبادات» نمونه‌ای از آنهاست. نویسنده کتاب لهوف دستی در شاعری هم داشته است و در قسمت‌هایی از کتاب لهوف بیان نرم و شعرگونه او را می‌توان دید.»
منبع: خبرگزاری ایسنا برچسب ها: مقتل‌نگاری عاشورا
منبع: ایران اکونومیست
کلیدواژه: مقتل نگاری عاشورا شهادت امام حسین ع نویسنده کتاب ابن طاووس مقتل نگاری شروع شده کتاب لهوف
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت iraneconomist.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایران اکونومیست» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۵۶۹۴۴۲۳ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
تشییع باشکوه پیکر شهید معلم در ورامین برگزار می شود
ایسنا/تهران فرمانده ناحیه مقاومت بسیج امام حسین (ع) ورامین از برگزاری آیین تشییع و تدفین شهید حجت اله یوسفیه با حضور مردم شهید پرور ورامین خبر داد.
سرهنگ مهدی امینی در جمع خبرنگاران در ورامین با اشاره به برگزاری آیین باشکوه مراسم تشییع و تدفین شهید حجت اله یوسفیه اظهار کرد: مراسم تشییع شهید معلم حجت اله یوسفیه روز دوشنبه ۱۷ اردیبهشت راس ساعت ۱۰ از میدان امام حسین (ع) بسوی میدان امام خمینی (ره) با حضور مردم ولایت مدار و شهید پرور ورامین برگزار می شود.
وی در ادامه افزود: مراسم تدفین شهید حجت اله یوسفیه پس از مراسم تشییع در گلزار شهدای حسین رضا(ع) ورامین خاکسپاری خواهد شد.
فرمانده ناحیه مقاومت بسیج امام حسین (ع) ورامین یادآور شد: پیکر مطهر شهید حجت اله یوسفیه از شهدای هشت سال دفاع پس از ۳۹ سال دوری از وطن به دیار قیام پانزده خرداد بازگشت.
سرهنگ مهدی امینی در پایان خاطرنشان کرد: مراسم تشییع و تدفین شهید معلم حجت اله یوسفیه روز دوشنبه با حضور با شکوه خانواده معظم شهدا، مردم شهید پرور ورامین و مسئولان برگزار می شود.
انتهای پیام
حادثه تلخ برای جوان معلول ساروی که نخبه دانشگاه بود