به نقل از «فارس»

5 سئوال از محسن کدیور و عبدالکریم سروش/ چه شد این 2 نفر یقه هم را گرفتند؟

تاریخ انتشار: ۲۴ مرداد ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۵۷۵۲۴۵۴

به گزارش خبرنگار حوزه اندیشه خبرگزاری فارس، روشنفکری دینی قرار بود با پیرایش ساحت دین از خرافات و زوائد آن را با مقتضیات عصر جدید آشتی دهد. پس از گذشت چند دهه از عمر روشنفکری دینی در ایران، این جریان نه تنها در رسیدن به مطلوب خویش توفیقی نیافت، بلکه با تضعیف بنیان‌های اصلی دینی کار را به جایی رساند که سرآخر در بین این بدنه فکری اختلافات جدی‌ای پدید بیاید.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

 

محسن کدیور و عبدالکریم سروش به عنوان دو تن از فعالان این عرصه چندی پیش در فضای روشنفکری به نزاع پرداختند که موجب شد طرفداران و سایر روشنفکران دینی دیگر هم پا در این نزاع و میدان چالش بگذارند. کدیور به سروش خرده می‌گیرد که او با تضعیف و حداقلی کردن بنیان‌های اصلی دینداری اسلام، نظیر قرآن و نبوت عملاً چیز خاصی از دینداری باقی نگذاشته است. در مقابل هم طیف سروش برای دفاع، کدیور را متهم به «تکفیری» بودن می‌کنند که قدرت تحمل نظر مخالف را ندارد. با حجت‌الاسلام محمدعلی لیالی در این باره گفت‌وگو کردیم که در ادامه حاصل آن را می‌خوانید.

او در ابتدا گفت: همواره بین جریان‌های روشنفکری مسائل و چالش‌هایی وجود داشته، اما این مسائل تا جایی پیش رفته که به تناقضات و دافعه‌های بسیاری در بین این جریانات تبدیل شده است. در مورد نزاع و چالشی که اخیراً بین عبدالکریم سروش و محسن کدیور رخ داد و عده‌ای به طرفداری این دو برخاستند، فرصتی ایجاد شد تا در باب روشنفکری دینی و رهاورد فکری نمایندگانش به موضوعاتی اشاره کنیم. 

ما «عقب‌مانده‌ایم» و مقصّر هم دین است!

وی افزود: تاریخ روشنفکری دینی را باید ذیل تاریخ خود روشنفکری جست‌وجو کرد؛ جایی که انگاره‌های تجددخواهی و مدرنیته‌طلبی از غرب وارد در جامعه ایرانی شد و شعار پیشرفت و نوگرایی را سر می‌داد. در چنین اندیشه‌ای که از غرب وارد شد، باید قبل از هر چیز پذیرفته شود که ما عقب‌مانده هستیم و فرهنگ عمومی و تفکرات مذهبی هم یکی از جدی‌ترین دلایل و عوامل این عقب‌ماندگی است. بنابراین تجدیدنظرطلبی و رویکرد جدید به دین با ارکان و بنیان‌های نو، یکی از ثمراتی بود که روشنفکری ایجاد کرد. به طور دقیق‌تر اگر به تاریخ روشنفکری در ایران نگاه کنیم، می‌بینیم که آنان راه پیشرفت را در تقلید از غرب می‌دیدند؛ حتی در موضوع روشنفکری دینی و تجدیدنظرطلبی اسلامی آنان عقیده داشتند همان اتفاقی که در مسیحیت افتاد و پروتستانتیسم را ایجاد کرد، ما هم باید به همان روند بپیوندیم و به دنبال پروتستانتیسم اسلامی باشیم. 

حیرت و سرگشتگی روشنفکران

لیالی بیان کرد: وقتی جریان روشنفکری دینی برای پیشرفت و تجدد به جای «بومی‌گزینی» و توجه به «هویت ملی و دینی» موجود متوسل به تفکر و رفتار غرب شد، غربگرایی را پدید آورد. به تصریح بسیاری از روشنفکران، آنان یکی از عوامل عدم پیشرفت در ایران را خود «هویت» ایرانی معرفتی کردند و از اساس خواهان این هستند که هویت و ذات ما با مؤلفه‌های غربی منطبق شود. در روشنفکری دینی هم وضع به همین منوال است، دین و مذهب را باید با خط‌کش و معیار دینِ‌ غربی هماهنگ و همسو کنیم. با نگاهی به جریانات «متکثّر»، «متعدد»، «متضاد» و «متناقض» روشنفکری دینی در ایران شاهد نوعی سرگردانی و عدم ثبات هستیم. آن‌ها از نفی و انتقاد به روحانیت و تفسیر متون دینی به نفی و انکار وحی و قرآن رسیده‌اند. 

چند سوال از روشنفکران

این استاد حوزه و دانشگاه افزود: این تعارض و سرگشتگی روشنفکران دینی، ما را به این سؤالات می‌رساند که از آنان پاسخش را بخواهیم: ۱ـ اگر شما دغدغه دین و رویکرد انطباقی آن با جهان جدید را دارید، این تجدیدنظرطلبی شما تا کجا ادامه دارد؟ ۲ـ راه‌ها و معیارهای شما برای تجدیدنظر چیست؟ ۳ـ چه کسی صلاحیت این را دارد تا بتواند متون مقدس دینی و ارکان آن را تفسیر کند؟ ۴ـ اگر شما در تفاسیر و نظریات جدیدتان به نفی اصول و مسلمات دینی رسیدید چه کسی حق قضاوت دارد؟ ۵ـ اگر شما «شریعت» را «گنگ» و نامفهوم می‌دانید، چرا دائما در پی تفسیر هرمنوتیکی آن هستید؟ و....

رویکرد نسبی به دین

لیالی گفت: رویکرد روشنفکران دینی به خود دین و امر دینی، «نسبی» و «سیّال» است. وقتی چنین عقیده‌ای فراگیر شد، دیگر هیچ قضاوتی را نمی‌توان نسیت به تفکر و یا عمل دینی داشت چرا که معیار آن نسبی بودن است. این تفکر نسبی‌گرایی به دین کار را به آنجا رساند که بین خود روشنفکران دینی هم اتفاق نظری را به وجود نیاورد و آنان را به ورطه افتراق و مخالفت بکشاند. با غوری در اندیشه روشنفکرانی نظیر: «سیدحسین نصر»، «عبدالکریم سروش»، «مجتهد شبستری»، «آرش نراقی»، «محسن کدیور»، «مصطفی ملکیان» و «سروش دباغ» و... شاهد تناقضات و تضاد آرا در اصول و عقاید خواهید بود. 

انتهای پیام/

منبع: فارس

کلیدواژه: روشنفکری روشنفکری دینی لیالی عبدالکریم سروش روشنفکران دینی روشنفکری دینی محسن کدیور

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.farsnews.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «فارس» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۵۷۵۲۴۵۴ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

از این مهندس پاس به آن پاسور گل؛ ژاوی و کروس چرا مثل مسی و مولر استعفای خود را پس گرفتند؟

به گزارش خبرنگار ورزشی خبرگزاری علم و فناوری آنا، از جمله اتفاقات بحث انگیز فوتبال اسپانیا در روز‌های گذشته، پس گرفتن استعفای «ژاوی هرناندز» از سرمربیگری بارسلونا بود.مربی جویای نام آبی و اناری‌ها وقتی اواخر ژانویه تیمش مقابل ویارئال شکست سنگینی را متحمل شد، در کنفرانسی خبری گفت بسیار ناراحت است تا جایی پایان فصل از مقامش کناره می‌گیرد.

او دلیل این حرکت را کسب نتایج و نمایش ضعیف تیم کاتالانی بیان کرد. از طرفی این تصمیم در حالی گرفته شد که هنوز یک سال از قراردادش باقی مانده بود.ژاوی ۴۴ ساله که در نوامبر ۲۰۲۱ جانشین رونالد کومان روی نیمکت بارسا شد، در فصل قبل توانست به دو مقام قهرمانی لالیگا و سوپرجام اسپانیا برسد، اما وقتی شاگردانش در فصل کنونی، ابتدا نتایجی ناراحت کننده گرفتند، سخت برآشفت و اینگونه واکنش نشان داد.

پس از آنکه این موضوع را رسانه‌ای کرد، حتی تلاش برای انتخاب جانشین از طرف باشگاه قدیمی نیز آغازشد. در این زمینه حتی نام‌های مطرحی نظیر هانس دیترفلیک و اونای امری نیز مطرح شدند و با آنها رایزنی هم صورت گرفت.

در عین حال چند تن از همکارانش از تصمیم او حمایت نیز کردند. مطرح‌ترین نمونه از این دست، «پپ گواردیولا»، سرمربی منچسترسیتی بود که در جلسه خبری عنوان کرد شاگرد سابقش حق داشته استعفا بدهد.

با این حال چند روز قبل مسئول فنی بارسا، نظرش را به کل تغییرداد و در«چرخشی ۱۸۰ درجه ای» اعلام کرد تصمیمش عوض شده تا جایی که در تیمش می‌ماند و جایی نخواهد رفت. او اظهارداشت چند ماه قبل هدفش از اعلام کناره گیری، واردکردن شوک به تیمش بوده تا بلکه بازیکنان به خود آمده و نتایج بهتری کسب کنند.

در نهایت لاپورتا، مدیر بارسلونا هم تایید کرد ژاوی یک سال دیگر در مقام سرمربی باقی خواهد ماند.

*وقتی ژاوی نظرش عوض شد

وقتی ژاوی در پایان اولین ماه سال ۲۰۲۴ آنگونه محکم و قاطع اعلام کرد برنامه اش در پایان فصل برای رفتن است، به نظر می‌آمد همه جوانب را سنجیده، اطمینان دارد و نظرش کاملا جدی است. برای این منظور او واژه‌های سختی را برگزید و خطاب به نمایندگان رسانه‌ها زد: «این برخورد ظالمانه است. شما اغلب احساس می‌کنید مورد احترام نیستید. این بار وحشتناکی بر سلامت روان است. انرژی همچنان پایین می‌آید تا جایی که هیچ منطقی هم وجود ندارد. من ظاهرا باید تصمیم مهمی بگیرم و برنامه ام برای ترک باشگاه در پایان فصل است.»

با این وجود مسئولان باشگاه برای ماندنش در ماه‌های گذشته مبارزه کردند و البته که به موفقیت هم دست یافتند. چون حالا دیگر مشخص است او حتی در تابستان و فصل بعد هم مربی تیم باقی خواهد ماند. تغییری ظاهرا غافلگیرکننده که منجر خواهد شد تا راه برای حضور فلیک یا گزینه‌های جانشینی دیگر، در بارسا بسته شود.

در ارتباط با موضوع ادامه حضور سرمربی کنونی و «مهندس پاس» سال‌های نه چند دور «بلوگرانا» می‌توان گفت، تنها موردی در تاریخ فوتبال جهان نبوده که تصمیمش را ناگهان عوض کرده و استعفای خود را پس گرفته است.در همین فصل جاری و چند هفته قبل، ستاره ایی مثل «تونی کروس» بازگشت خود را به تیم ملی آلمان جشن گرفت.

«مهندس پاس» آلمانی یک دهه اخیر رئال مادرید، نیز بعد از ناکامی در مسابقات جام ملت‌های اروپا «یورو ۲۰۲۱» که با قهرمانی ایتالیا همراه شد، از تیم ملی خداحفظی کرد. ستاره ۳۴ ساله آن موقع عنوان کرد با کناره گیری اش، راه را برای جوانان بازگذاشته و توانش را متمرکز فعالیت در تیم باشگاهی خود می‌کند.

یک سال قبل کروس حتی در مصاحبه‌ای عنوان کرد:«من تصمیمی آگاهانه گرفتم که احساسی هم نبود. به عنوان یک آدم بالغ به این نتیجه رسیدم از تیم ملی کنار بروم. به عنوان کسی که در منطقه گرایفسولد چشم به جهان گشوده و رشد کرده، یعنی به عنوان یک شهروند شمال آلمان، تصمیمی سخت و قطعی گرفتم.».

اما همین چهره پس از ۳ سال نظرش را تغییرداد. وقتی بازی‌های درخشانی با مادریدی‌ها انجا داد و یولیان ناگلسمان، سرمربی تیم ملی متقاعد شد که هافبک خوشفکر و با تکنیک مادریدی کارایی بسیاری برای تیم ملی دارد، رایزنی‌ها شروع شد. مسئول فنی تیم ژرمن‌ها بازیکن هموطنش را متقاعد کرد به «مانشافت» بازگردد. به این ترتیب به دوره کناره گیری ۳ ساله خاتمه داد و باردیگر به خدمت تیم ملی درآمد.

*نمونه‌ای به عنوان توماس مولر

یک مورد دیگر از ستاره‌های فوتبالی اخیری که از «تصمیم کناره گیری گرفته شده» خود چشم پوشی کردند، «توماس مولر»، مهاجم با سابقه تیم ملی آلمان و باشگاه بایرن مونیخ است.بعد از آنکه رقابت‌های جام جهانی ۲۰۱۸ روسیه با ناکامی ژرمن‌ها خاتمه یافت، «یواخیم لو»، سرمربی وقت تیم ملی تصمیم گرفت مولر، ماتس هوملس و ژروم بواتنگ را برای همیشه از تیم ملی کنار بگذارد.

سرمربی مانشافت به زعم خود می‌خواست قدمی رادیکال بردارد و باعث ایجاد تحولاتی تازه در تیمش شود. در آن موقع از چنین تصمیمی، مولر بسیار ناراحت شد. تا جایی که در مصاحبه‌ای گفت:«اگر این آخرین حضورم برای آلمان بود، باید بگویم در مدت چندین سال همراه با تیم ملی، لذت فوق العاده‌ای بردم. در تیم ملی لحظات باورنکردنی داشتم. واقعا تلاش کردم با تمام وجودم برای تیم ملی بازی و افتخار کسب کنم.

ستاره ۳۴ ساله به این ترتیب اظهارات احساسی داشت و نزدیکانش عنوان کردند خود نیز به صورت غیررسمی از تیم ملی کناره گیری کرده است. اما وقتی بعد از دو سال، به خاطر تعصب و بازی‌های خوبش در رده باشگاهی، سرمربی پیشین با او رایزنی کرد و بعد به تیم ملی مجددا دعوت شد، استعفای پنهانش را پس گرفت و حتی به رسانه‌ها گفت:«تا زمانی که بازیکنی حرفه‌ای هستم و هر روز برای باشگاهم به زمین می‌روم و بازی می‌کنم، در اختیار تیم ملی نیز خواهم بود.»

*مسی کناره گیری کرد، اما قهرمان جهان شد

یک مورد دیگر از «کناره گیری‌های بازپس گرفته شده» نه چندان دور، به «لیونل مسی»، ابر ستاره تمام نشدنی آرژانتین ربط پیدا می‌کند.این چهره پس از باخت تیم کشورش در فینال کوپا آمریکا مقابل شیلی در سال ۲۰۱۵ از تیم کشورش خداحافظی کرد. این اتفاق سر و صدای عجیبی به پا کرد و باعث خشم هواداران بیشماری در وطن شد. در آن موقع بازیکن این روز‌های اینترمیامی امید خود را برای کسب موفقیت با تیم ملی از دست داده بود. ستاره خط حمله آن زمان بارسلونا گفت:«اگر قرار به این باشد، همه چیز برای من در تیم ملی تمام است.».

اما یک ماه و نیم بعد از این اظهارات، او به طرز شگفت انگیزی کناره گیری غیر رسمی اش را پس گرفت و در جمع خبرنگاران عنوان کرد:«من کشورم و این پیراهن را به حدی باورنکردنی دوست دارم.»

پس از آن چندین سال طول کشید تا نفرین ناکامی‌ها برای مسی شکسته شود و با تیم ملی سرانجام به قهرمان کوپا امریکا دست یابد. حتی یک سال بعد نیز در جام جهانی ۲۰۲۲ فاتح جام جهانی قطر شود.

انتهای پیام/