یک شهر تاریخی در ایران کشف شد
تاریخ انتشار: ۲۴ مرداد ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۵۷۵۵۹۶۷
به گزارش گروه دانشگاه خبرگزاری فارس به نقل از روابط عمومی دانشگاه تهران، گروه پژوهشی باستانشناسی دانشگاه تهران به سرپرستی رحیم ولایتی، عضو هیأت علمی گروه باستانشناسی دانشکده ادبیات و علوم انسانی موفق شدند پس از ۱۰ سال بررسی و کاوش میدانی، شهر تاریخی اوجان را شناسایی و بخشی از ارگ حکومتی آن را از دل خاک بیرون بکشند.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
ولایتی سرپرست این تیم باستانشناسی درباره این کشف تاریخی گفت: با توجه به اسناد و شواهد تاریخی که درباره این شهر و قلعه حکومتی ایلخانان وجود داشت، کار مطالعاتی و بررسی منطقه را از سال ۱۳۸۵ آغاز کردیم و تیم تحقیقاتی ما تا سال ۱۳۹۵ مشغول مطالعه و بررسی منطقه بودند و توانستند در چند مرحله کاوش، یافتههای ارزشمندی به دست آوردند.
وی افزود: در این بررسی و کاوش حدود ۹۵ هکتار از محوطه شهر تاریخی اوجان از سال ۱۳۸۵ تا ۱۴۰۱ مورد بررسی و کاوش میدانی گروه پژوهشی دانشگاه تهران قرار گرفت.
ولایتی درباره چگونگی کشف شهر تاریخی اوجان توسط هیأت باستانشناسی دانشگاه تهران، اظهار داشت: اولین پژوهش دانشگاه تهران در سال ۱۳۸۵ با انجام فصل اول بررسی روشمند باستانشناسی دو دهستان شرقی منطقه عمومی اوجان (شهرستان بستانآباد امروز) آغاز شد.
وی با بیان اینکه این کشف تاریخی با بررسی بیش از ۷۰۰ محوطه تاریخی منطقه صورت گرفته است، گفت: در چهار فصل بررسی حدود ۷۰۰ محوطه تاریخی با استفاده از مستندات مهم و توصیفهای ارائه شده از شهر اوجان در متون تاریخی و جغرافیایی بخصوص تصویری که نصوح مطراقچی نقاش سلطان سلیمان عثمانی از این شهر ارائه کرده است، محل دقیق شهر تاریخی اوجان توسط هیأت باستانشناسی دانشگاه تهران در بررسی باستانشناسی منطقه اوجان در سال ۱۳۹۲ مورد شناسایی و مکانیابی قرار گرفت.
عضو هیأت علمی گروه باستانشناسی دانشگاه تهران با اشاره به اینکه کار مطالعاتی و بررسی منطقه به مدت ۱۰ سال طول کشیده است، افزود: در این ۱۰ سال دهستانها و مناطق مختلفی مورد بررسی و کاوش قرار گرفتند تا اینکه پس از بررسی دقیق و روشمند و مکانیابی توسط هیأت باستانشناسی دانشگاه تهران در سال ۱۳۹۵، شناسایی و تعیین عرصه و حریم شهر تاریخی اوجان با کاوش گمانههایی در محدوده شهر که با آشکار شدن لایههای فرهنگی و معماری و بستر شهر موقعیت گمانه بعدی را روشن میکرد ادامه پیدا کرد و هیأت باستانشناسی در تابستان ۱۳۹۵ با دریافت مجوز از میراث فرهنگی استان آذربایجان شرقی و پژوهشگاه وزارت میراث فرهنگی با حفر ۴۲ گمانه عرصه و حریم شهر را در غرب جاده آسفالته روستاهای دهستان اوجان غربی معین کرد.
سرپرست گروه تحقیقاتی باستانشناسی کاوش در شهر تاریخی اوجان با اشاره به کشف برخی اشیا در این محوطه (شامل ظرف شکسته فقاع ایلخانی با تزئینات سنگ فیروزه)، اهمیت این کاوش را به لحاظ معماری مهم برشمرد و گفت: هر چند سفالینهها و اشیایی نیز در این منطقه کشف شدهاند اما آنچه که این کاوش را با اهمیت میکند ارزش معماری و آثار معماری این شهر و قلعه حکومتی ایلخانان است.
وی افزود: علاوه بر شناسایی ۴ قبرستان اسلامی از دوره سلجوقیان و ایلخانان و معاصر در محدوده عرصه شهر، شناسایی ارگ و قلعه حکومتی شهر به عنوان بزرگترین بنای باقیمانده از زمان تأسیس شهر که در دوره ایلخانان مرمت و بازسازی شده است دارای اهمیت است. همچنین شواهدی از دو برج آرامگاهی از دوره سلجوقی و ایلخانی و محل دستکندی در جبهه غربی شهر به دست آمده است که احتمالاً کارکرد غار معبد بودایی دوره ایلخانی داشته است.
سرپرست هیأت باستانشناسی دانشگاه تهران با تشریح وضعیت و معماری بنای کشف شده، گفت: در این دوره از کاوشها یک مجموعه معماری متشکل از برج مدور و دیوارهای بیرونی بنایی بزرگ قلعه یا ارگ حکومتی نمایان شد.
ولایتی با توضیح اقدامات انجام شده در سال ۱۴۰۱ گفت: تصور ما از فضای داخلی قلعه این بود که بر اساس نمای بیرونی انتظار داشتیم که فضای داخلی قلعه حکومتی متشکل از چند اتاق با دیوار سنگی با ملاط گچ باشد ولی بعد از شروع کاوش و آواربرداری و پیدا شدن ستونها با پایه مربع، مشخص شد فضای داخلی قلعه از یک تالار ستوندار بزرگ تشکیل شده است.
وی افزود: بر اساس منابع مکتوب در دوره سلجوقیان و ایلخانان، ورودی قلعه در جبهه شرقی بوده است اما پس از کاوش این بخش در عمق ۳۰ سانتیمتری بخش بزرگی از ستون دروازه با گچبری و مقرنس کاری بیرون آمد که پس از ادامه کاوش مشخص شد که در دوره صفویه ورودی شرقی قلعه پس از یک زلزله شدید و تخریب گسترده قلعه با یک دیوار سنگی به سبک صفوی بسته شده و در مقابل از جبهه غربی ورودی دیگری به سبک معماری صفوی باز شده است.
به گزارش گروه دانشگاه خبرگزاری فارس به نقل از روابط عمومی دانشگاه تهران، ده پهلوان رئیس مؤسسه باستانشناسی دانشگاه تهران نیز از تغییر رویکرد این مؤسسه در کاوشهای آموزشی باستانشناسی خبر داد.
وی با اشاره به یافتههای اخیر باستانشناسان دانشگاه تهران در منطقه اوجان گفت: تا سال قبل بیشتر فعالیتهای آموزشی و پژوهشی مؤسسه باستانشناسی متمرکز در دشت قزوین بود اما از امسال گروه باستانشناسی تغییر رویکردی را با هدف تربیت و آموزش دانشجویان در شرایط جغرافیایی مختلف و پروژههای میدانی متنوع باستانشناسی داشته است.
رئیس مؤسسه باستانشناسی دانشگاه تهران تصریح کرد: تمام تلاش ما در مؤسسه این است که آموزش دانشجویان باستانشناسی در سطح دانشگاه تهران باشد و دانشجویانی را تربیت کنیم که از تواناییهای لازم برای همکاری با هیأتهای باستانشناسی بینالمللی و داخلی برخوردار باشند.
وی به برگزاری کارگاههای آموزشی در حین پروژه میدانی از قبیل روش بررسی و کاوش میدانی، مستندنگاری، ثبت و ضبط دقیق یافتههای باستانشناسی، آشنایی با دوربینهای نقشهبرداری، شناخت بقایای جانوری، انسانی و گیاهی اشاره کرد.
وی با تاکید بر رویکرد فعالیتهای مؤسسه باستانشناسی در همه نقاط ایران به یافتههای اخیر پژوهشگران دانشگاه تهران در منطقه اوجان اشاره کرد و افزود: استان آذربایجان شرقی و منطقه بستانآباد از حیث میراث فرهنگی یک منطقه بسیار غنی است و اگر مؤسسه باستانشناسی بتواند بر فعالیت در این منطقه تمرکز داشته باشد دستاوردهای پژوهشی بسیاری خواهد داشت و ضمن اینکه دانشگاه تهران میتواند از پایگاه ملی باستانشناسی شهر اوجان برای انجام فعالیتهای پژوهشی و تربیت دانشجویان باستانشناسی بهرهمند شود.
شهر تاریخی اوجان کاملاً مدفون در خاک است که با تلاشها و پژوهشهای انجام شده از سوی هیأت باستانشناسی دانشگاه تهران، بخشی از شهر از جمله قلعه حکومتی، کاوش و از دل خاک بیرون آورده شده و اکنون حفاظت از آن برعهده اداره کل میراث فرهنگی آذربایجان شرقی است.
انتهای پیام/
منبع: فارس
کلیدواژه: دانشگاه تهران پژوهش مؤسسه باستان شناسی دانشگاه تهران شهر تاریخی اوجان باستان شناسی میراث فرهنگی بررسی و کاوش قلعه حکومتی
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت www.farsnews.ir دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «فارس» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۵۷۵۵۹۶۷ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
«گردشگری دریایی» فقط یک وعده در روز خلیج فارس بود!
خبرگزاری مهر_ گره جامعه؛ طول مرز آبی کشور ایران با خلیج فارس، با احتساب جزایر در حدود ۱۸۰۰ کیلومتر و بدون احتساب جزایر در حدود ۱۴۰۰ کیلومتر است. بوشهر، هرمزگان، خوزستان و سیستان و بلوچستان استانهای ایران هستند که در حاشیه خلیج فارس واقع شدهاند.
همچنین بیش از ۴۰ جزیره ایرانی خلیج فارس در حوزه سیاسی سه استان بوشهر، خوزستان و هرمزگان قرار دارند که بیش از نیمی از آن غیرمسکونی هستند. ایران یک جزیره کوچک غیرمسکونی نیز در منتهی الیه دریای عمان و نزدیک به مرز پاکستان دارد.
این ظرفیت آبی در خلیج فارس را هیچیک از کشورهای دیگر ندارند. ولی ایران هنوز نتوانسته آنطور که باید از این ظرفیت استفاده کند. در ادوار مختلف مسئولان وعدههایی در این خصوص داده بودند اما هیچیک هنوز اجرایی نشده است.
در این گزارش به بهانه دهم اردیبهشت ماه که در تقویم رسمی کشور همزمان با خروج پرتغالیها از ایران و اثبات حاکمیت ایران بر خلیج فارس به نام روز ملی خلیج فارس ثبت شد؛ قرار است به برخی از این اقدامات، وعدهها و ظرفیتها پرداخته شود. از جمله اینکه قرار بود گردشگری خلیج فارس رونق پیدا کند. حتی سواحل مکران که طرح مفصلی برای آن نوشته شد تا چابهار و استان سیستان و بلوچستان نیز از آن منتفع شوند اما اتفاقی رخ نداد.
هر ساله روز دهم اردیبهشت ماه تا یکی دو روز قبل و بعد از آن همایشهای متعددی درباره خلیج فارس برگزار میشود امسال هم چندین و چند برنامه در تهران و استانهای همجوار خلیج فارس برگزار شد که ولی صحبتهایی که در این همایشها انجام میشود معمولاً پیگیری نخواهند شد.
امروز نشست «باستانشناسی خلیجفارس» همزمان با روز ملی خلیجفارس به همت پژوهشگاه میراثفرهنگی و گردشگری با همکاری سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح برگزار میشود.
در این نشست درباره «چگاسفلی، سندی روشن بر پیشینه تمدنی دریای پارس»، پژوهشهای باستانشناسی در شبه جزیره بوشهر، «کاوشهای باستانشناسی گورستان شغاب- شبه جزیره بوشهر»، راهبرد نظامی اشکانیان در تسلط و نظارت بر خلیجفارس، «جایگاه بندر باستانی سیراف در مبادلات فرهنگی ایران و چین از پایان دوره ساسانی تا آغاز دوران اسلامی» و «مطالعات باستانشناسی زیرآب در خلیج فارس» صحبت خواهد شد.
همایشهایی در راستای خلیج فارس
چنین همایشهایی هر ساله برگزار میشود و باستان شناسان زیادی هم هستند که درباره خلیج فارس، نام و آثار باستانی آن مقاله نوشتهاند. ولی جملگی گلایه دارند که هنوز آن طور که شایسته نام خلیج فارس است کار نشده است. حتی همین اواخر سرپرست هیات کاوش بندر سیراف به نام محمد اسماعیل اسمعیلی جلودار گفت که کاوشهای باستانشناختی کشورهای حاشیه خلیج فارس رشد و شتاب بسیار بیشتری در مقایسه با ایران دارد. این درحالی است که موج تخریب آثار تاریخی خلیج فارس سرعت گرفته و بخش بزرگی از عرصه بندر سیراف هم نابود شده است.
از سوی دیگر باستان شناسی زیر آب در بسیاری از این جزایر و حتی حاشیه خلیج فارس در استانهای همجوار نیز انجام نشده است چون اعتبارات و فصلهای متعددی برای کاوش نیاز دارد این همان موضوعی است که توفیقیان بارها و بارها روی آن تاکید داشته است.
یکی از وعدهها را علی اصغر مونسان اولین وزیر میراث فرهنگی در سفرش به استان بوشهر داد از جمله اینکه پرونده بندر سیراب برای قرارگیری در فهرست میراث جهانی در حال تهیه است. یکی دیگر از وعدهها مرمت و احیای عمارت حاج رئیس در استان بوشهر بود که سه سال برای آن اقدامی نشد تا اینکه امسال مدیرعامل صندوق احیا و بهره برداری از بناهای تاریخی اعلام کرد که قصد دارند تا این عمارت را مرمت کنند.
موضوع دیگر رونق گردشگری و ایجاد کمپ در روستای بنود عسلویه بود. مونسان در این ارتباط گفته بود که با ایجاد کمپ میتوان کمک کرد تا ارائه کیفیت خدمات به گردشگران بیشتر شود و این ساحل این قابلیت را داراست.
وی با تاکید بر حمایت از توسعه زیرساختهای گردشگری در روستای بنود اضافه کرد: ما آمادگی ارائه مجوز برای ایجاد بومگردی در این روستا را داریم، همچنین کمک میکنیم در کنار استانداری بوشهر که زمینه رونق گردشگری در این نقطه بیشتر و بهتر شود.
همچنان استفاده از گردشگری دریایی به گردش دو سه ساعته قایقهای تفریحی ختم میشود
موضوع جالبتر این بود که مونسان گفته بود خلیج فارس میراث ملموس و ناملموس زیادی دارد اما در دوره او اقدامی برای جمع آوری میراث ناملموس این حوزه انجام نشد.
با وجود آنکه مونسان سفرهای متعدد دیگری هم به استانهای خوزستان، سیستان و بلوچستان و هرمزگان داشت اما کار ویژه ای که بتواند در حوزه سواحل مکران یا استفاده از ظرفیت گردشگری دریایی صورت گیرد، انجام نشد و همچنان استفاده از گردشگری دریایی به گردش دو سه ساعته قایقهای تفریحی ختم میشود.
عزت الله ضرغامی وزیر میراث فرهنگی سفرهای کمی در طول دوران وزارتش به استانهای جنوبی داشته است به خصوص استان سیستان و بلوچستان که تنها یک سفر کوتاه به چابهار کرده است.
وی زمانی هم که به جزیره هرمز رفت اعلام کرد که میبایستی گردشگری دریایی در خلیج فارس و خصوصاً در جزایر از جمله جزیره هرمز تقویت شود تا بتوان با تکیه بر این مورد مسائل اقتصادی و اشتغال مردم را نیز تامین کرد.
ضرغامی معتقد است که یکی از جذاب ترین حوزههای گردشگری قطعاً گردشگری دریایی است که خوشبختانه هرمزگان با دارا بودن یک نوار ساحلی قابل توجه میتواند در این حوزه فعال شود.
وزیر میراث فرهنگی به این موضوع هم اشارهای داشت که اگر مجموعه گردشگری دریایی راه اندازی شود، باعث ایجاد اشتغال جوانان بومی این منطقه خواهد شد. همچنین کشتیهای تفریحی و گردشگری باید در دریا فعال باشد و مردم برای تفریح از همه جای کشور به هرمزگان سفر کنند.
بوم ایرانی محروم از خلیج فارس!
در جریان همین وعدهها بود که بخش خصوصی برای راه اندازی گردشگری دریایی و استفاده از کشتیهای سنتی پیگیریهای زیادی کرد اما نتوانست بوم ایرانی را به داخل خلیج فارس بیاورد و تنها توانست محدودهای کوتاه را برای مدت زمان اندکی پیمایش کند.
مناطق آزاد که بخش مهمی از فعالیتهای آن در مناطقی مانند چابهار، کیش، قشم و اروند با خلیج فارس گره خورده است نیز بی نصیب از این وعدههای ناتمام نبوده است. با این وجود در حال حاضر قرار است شرکتهای خصوصی اقداماتی را انجام دهند و برخی از آنها در حوزه استفاده از راههای دریایی بین المللی دوباره فعال خواهند شد تا گردشگری بین کشورها را از طریق خلیج فارس رقم بزنند. شاید بخش خصوصی بتواند در صورتی که به صرفه باشد، بخشی از این وعدهها را تحقق ببخشد.
از طرفی استفاده از جزایر ایرانی نیز همچنان ظرفیتی مغفول مانده است. جزایری که برخی از آنها برای بسیاری از ایرانیها ناشناخته است چون یا معرفی درستی نشدهاند یا هنوز امکانات لازم را برای پذیرش گردشگر ندارند برخی دیگر نیز برای ورود سختگیریهایی میکنند به همین دلیل هنوز خیلی از ایرانیها تعدادی از این جزایر را به عنوان جزایر ایرانی خلیج فارس نمیشناسند.
در این باره، اکبر سهیلی از کارشناسان گردشگری استان هرمزگان به خبرنگار مهر گفت: خلیج فارس تنها یک نام و یک روز است هر زمانی که بخواهند ایران را اذیت کنند از نامهای جعلی برای آن بهره میبرند و هر زمان ایرانیها بخواهند بگویند ما چقدر اقتدار داریم از این عنوان استفاده میکنند اما به واقع خلیج فارس از نام و از روزش چه بهرهای برده است. تنها اقدامی که میشود این است که هر دستگاهی به صورت موظف باید یک برنامه برای این روز داشته باشد تا بتواند بگوید کاری کرده است اما اگر هزینه این همایشها و زمانی که برای برگزاری آن گذاشته شده، صرف معیشت مردم خلیج فارس شود، اتفاق بهتری است.
وی گفت: کشورهای دیگر درصدد هستند تا از این ظرفیت بیشترین بهره را ببرند. در کشورهای قطر، امارات ببنید که چطور از ظرفیت آبی استفاده میکنند. آن وقت ما یک جزیره ابوموسی داریم که باید برای رفتن به آن مجوز از استانداری بگیریم!
کد خبر 6091986 فاطمه کریمی