نقش «بیبیسی» در کودتای ۲۸ مرداد
تاریخ انتشار: ۲۸ مرداد ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۵۷۹۰۷۱۰
شبکه تلویزیونی بیبیسی فارسی در مستندی به نقش رادیوی فارسی بیبیسی در کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ پرداخت، اما نتوانست برای این ابهام ۶۸ ساله پاسخی بیابد و حتی وزارت خارجه انگلیس در پاسخ به درخواست مستندساز برای ارائه اطلاعاتی در این باره اعلام کرد «نه تکذیب میکند و نه تائید میکند که اطلاعات مرتبط با درخواست شما را در اختیار دارد.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
کرمیت روزولت، مامور سیا و فرمانده عملیات کودتا، در کتابش نوشته برای نشان دادن حمایت رسمی آمریکا و بریتانیا از کودتایی برای سقوط دولت دکتر محمد مصدق: «به شاه گفتم پرزیدنت آیزنهاور این موضوع را با گنجاندن عبارتی در سخنرانیاش در سانفرانسیسکو در ۲۴ ساعت آینده انجام خواهد داد. چرچیل نخستوزیر بریتانیا نیز هماهنگ کرده تا در برنامه فردا شب بیبیسی، تغییر مشخصی به هنگام اعلام ساعت انجام شود. به جای حالا نیمه شب است، مجری خواهد گفت حالا دقیقاً نیمهشب است.»
رادیو بیبیسی فارسی در آن زمان در نیمه شب برنامه نداشته، اگر این حرف روزولت درست باشد، این پیام باید از بخش انگلیسی سرویس جهانی پخش شده باشد. پژوهشگرانی مانند مجید تفرشی مصرند که این پیام از رادیو انگلیسی سرویس جهانی بیبیسی پخش شده است: «شاه علاقه به سرویس جهانی داشت و آن را گوش میکرد.»
مانتی وودهاوس که در دوران ملی شدن صنعت نفت تا قبل از بسته شدن سفارت بریتانیا در تهران از ماموران MI۶ در ایران بود، در کتابش «اقدامات جسورانه» به نقش بیبیسی اشاره میکند، اما با تفاوتهای مهم: «قدم کلیدی زمانی برداشته شد که روزولت موفق شد به شاه خبر بدهد دولتهای آمریکا و بریتانیا حمایتشان را با دو عبارت رمزی نشان خواهند داد: یکی که در سخنرانی آیزنهاور گنجانده خواهد شد و دیگری در برنامههای بیبیسی فارسی. این اتفاق در اوایل اوت رخ داد.»
بیشتر بخوانید:
آمریکا پس از کودتای ۲۸ مرداد چگونه توانست بر نفت ایران مسلط شود؟
دونالد ویلبر از طراحان کودتا در سیا نیز در جزوهای در این باره نوشته: «بر اساس نقشه ماموریت اولیه اسدالله رشیدیان این بود که شاه را متقاعد کند که او سخنگوی رسمی دولت بریتانیاست. برای این کار، شاه عبارت خاصی را انتخاب کرد تا توسط بخش فارسی بیبیسی در تاریخ مشخصی پخش شود. در لندن، هماهنگیها از طرف نورمن داربیشایر انجام شد و عبارت به دست بیبیسی رسید. در روزهای ۳۰ و ۳۱ ژوئیه شاه، رشیدیان را ملاقات کرد. او پیام را شنیده بود، اما گفت که باید وضعیت را بررسی کند.»
نورمن داربیشایر، مامور MI۶ در مصاحبه با تهیهکنندگان مستند «پایان امپراتوری» گفته: «ما در نهایت قانعشون کردیم و پیام را به اشرف دادیم که ببره به شاه بگه، اگه این کار رو بکنی (و با کودتا همراهی کنی)، متوجه یه تغییری در پخش برنامهها میشی. وقتی اون رو میشنوی یعنی این یک تصمیم رسمیه.»
اسناد نشان میدهند وزارت خارجه بریتانیا تلاش کرده بر پوشش خبری بیبیسی فارسی اثر بگذارد و در بیبیسی هم به رغم اینکه بر استقلال تاکید شده، اما بخشی از این مطالب در قالب اطلاعرسانی پخش شده و این موضوع کارکنان ایرانی بیبیسی را آزار میداد. عباس دهقان، از کارکنان بیبیسی در دهه ۳۰ در مصاحبهای با بیبیسی فارسی در سال ۱۳۷۰ گفته: «من یک بار رئیسام را دیدم. به او گفتم شما چندین سال است نفت ما را میبرید و میخورید و به نظر حقارت به ما نگاه میکنید، حتی در مملکت خودمان. حالا آدمی بلند شده میگوید بس است. در آن موقع سفیر ما جناب سهیلی بود، حتی ما به سهیلی اطلاع دادیم که ما به هیچوجه منالوجوه نسبت به ملتمان اهانت نمیکنیم، نسبت به شخص مصدق اهانت نمیکنیم.»
در آرشیو بیبیسی اثری از این پیام نیست. در آرشیو صداوتصویر بیبیسی نیز صدایی از اجرایی که کرمیت روزولت به آن اشاره کرده، وجود ندارد.
مارک گازیوروسکی، پژوهشگر تاریخ در گفتگو با این مستند گفته: «هیچ دلیلی پیدا نمیکنیم که روزولت درباره موضوع بیبیسی دروغ گفته باشد و آنچه گفته به نظر ما کاملاً محتمل است.»
به گفته او، «روزولت ۲۱ ژوئیه رسید ایران، اما تا اول اوت با شاه ملاقات نکرد. اگر این پیام توسط بیبیسی ارسال شده تا اعتبار روزولت را تائید کند، طبیعتاً نمیتواند در ماه ژوئیه باشد، باید در ماه اوت رخ داده باشد، در روزهای نزدیکتر به کودتا.»
مستندساز از وزارت خارجه بریتانیا خواست تا هرگونه مکاتبه بین وزارت خارجه و بیبیسی در ارتباط با ارسال پیام مخفی به شاه را در اختیار بگذارد. پاسخ وزارت خارجه بریتانیا این بود: «وزارت خارجه، نه تکذیب میکند و نه تائید میکند که اطلاعات مرتبط با درخواست شما را در اختیار دارد. این موضوع نباید به معنای تائید وجود چنین اطلاعاتی تلقی شود. رد یا تائید وجود چنین اطلاعاتی به خودی خود میتواند به ارائه اطلاعاتی منجر شود که به روابط بینالمللی بریتانیا آسیب خواهد رساند. در شرایط فعلی، منفعت عمومی عدم رد یا تائید، از انتشار هرگونه اطلاعاتی درباره این مساله بیشتر است.»
نقش «بیبیسی» در کودتای ۲۸ مرداد / اسم رمز «دقیقاً نیمهشب» پخش شد
بیشتر بخوانید:
یافتههای اسناد جدید به روایت آبراهامیان: شاه در حمایت از پروژه کودتای ضدمصدق بسیار بیمیل بود
گزارش گاردین از مستندی که مهر تأیید بر نقش «MI۶» در کودتای ۲۸ مرداد میزند
شعبوون «بی مخ» چگونه «تاج بخش» شد؟ / جعفری، از حامی مصدق تا میدان داری کودتای زاهدی + عکسها
روابط عمومی بیبیسی نیز به درخواست ارائه اسنادی در این باره چنین پاسخ داد: «بیبیسی از دولت بریتانیا و سیاستمداران مستقل است. استقلال بیبیسی در اساسنامه این نهاد تضمین شده است.»
یرواند آبراهامیان، مورخ، اما اطمینان دارد که: «بیبیسی این پیام را به شاه فرستاده است. منابع مختلف و دستاول گفتهاند چنین پیامی فرستاده شده است.»
مستند «BBC و کودتا» در یافتن حقیقت ماجرا و اصل پیام ارسال شده و محتوای آن ناکام ماند، ولی آنچه مشهود است، اصرار دولت انگلیس به ادامه سکوت درباره هرگونه نقش خود در کودتای ۲۸ مرداد است که در پاسخ وزارت خارجه بریتانیا دیده میشود.
منبع: خبرآنلاین
باشگاه خبرنگاران جوان وبگردی وبگردیمنبع: باشگاه خبرنگاران
کلیدواژه: بی بی سی کودتا وزارت خارجه بریتانیا کودتای ۲۸ مرداد بی بی سی فارسی بی بی سی نیمه شب پخش شد
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت www.yjc.ir دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «باشگاه خبرنگاران» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۵۷۹۰۷۱۰ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
بوتسوانا درخواست انگلیس برای توافق ضد مهاجرتی را رد کرد
کشور بوتسوانا در جنوب آفریقا انعقاد توافق ضد مهاجرتی مشابه رواندا که دولت انگلیس برای مهار هجوم مهاجران به این کشور پیشنهاد داده بود را رد کرد. - اخبار بین الملل -
گزارش گروه بین الملل خبرگزاری تسنیم به نقل از روزنامه "فرانکفورتر آلگماینه سایتونگ"، کشور بوتسوانا انعقاد توافق ضد مهاجرتی مشابه رواندا با انگلیس را رد کرد. این ترتیب این کشور آفریقای جنوبی با قرارداد اخراج پناهندگان با بریتانیا مخالف کرده است.
چند روز پیش، پارلمان بریتانیا طرح بحث برانگیز اخراج پناهجویانی که با قایق به انگلیس می آیند به رواندا در شرق آفریقا را تصویب کرد. بوتسوانا، یکی دیگر از کشورهای آفریقایی که محافظهکاران در زمان نخستوزیری ریشی سوناک میخواستند به چنین توافقی برای اخراج پناهجویان با آن دست یابند، اکنون این پیشنهاد را رد کرده است.
"لموگانگ کواپه"، وزیر امور خارجه بوتسوانا اخیراً پس از این تصمیم پارلمان بریتانیا به کانال تلویزیونی نیوزروم آفریقای جنوبی گفت: ما خودمان مشکلات کافی برای مقابله داریم. کواپ گفت: در چنین شرایطی، آوردن مهاجران ناخواسته از کشوری دیگر به بوتسوانا «ناعادلانه» خواهد بود. بوتسوانای نسبتاً ثروتمند و کم جمعیت با جمعیت فقط 2.5 میلیون نفر در منطقه ای به وسعت فرانسه زندگی می کنند و از جمله، مهاجران را از ایالت بحران زده همسایه زیمبابوه جذب می کند.
آسوشیتدپرس گزارش داد، دولت بریتانیا اخیرا در حال مذاکره با پنج کشور برای انعقاد توافق اخراج پناهندگان بوده است: رواندا، بوتسوانا، ساحل عاج، ارمنستان و کاستاریکا از جمله این کشورها هستند. روزنامه بریتانیایی "ایندیپندنت" اکنون گزارش داده است که حداقل در ارمنستان هم مردم نسبت به این مسئله بدبین هستند. سخنگوی وزارت امور خارجه این کشور در ایروان نیز به این روزنامه گفت که تاکنون "بحث اساسی" با لندن در مورد این موضوع صورت نگرفته است.
در حالی که سازمان های حقوق بشری به شدت از توافق بریتانیا و رواندا انتقاد می کنند، در خود این دولت آفریقای شرقی نیز انتقاداتی به این مسئله وجود دارد.
"فرانک هابینزا"، رئیس حزب اپوزیسیون سبز پیشرو در این کشور بارها خاطرنشان کرده که حقوق بشر باید محافظت شود. وی روز پنجشنبه به خبرگزاری آنادولو ترکیه گفت: کشورهای ثروتمندی مانند بریتانیا باید به تعهدات بینالمللی خود عمل کنند و از پناهجویان استقبال کنند و آنها را به کشورهای ثالث نبرند.
پارلمان بریتانیا شب سه شنبه با وجود انتقادها ومخالفت ها قانونی را تصویب کرد که در آن رواندا به عنوان کشور سوم امن معرفی شد. این قانون به دولت محافظه کار لندن اجازه می دهد تا پناهجویانی را که به طور نامنظم وارد این کشور آفریقای شرقی شده اند، اخراج کند. آنها باید در آنجا درخواست پناهندگی بدهند.
فعالان حقوق بشر این قانون را نقض تعهدات بین المللی می دانند. دولت ایرلند نیز به شدت از این پروژه انتقاد کرد.
نمایندگان پارلمان آلمان نیز اقدامات ضد مهاجرتی دولت بریتانیا را محکوم کرده بودند. در نامه ای به سوناک، نخست وزیر بریتانیا، 13 سیاستمدار حزب سوسیال دموکرات، سبزها و اتحادیه احزاب متحد مسیحی به ویژه از بیانیه دولت بریتانیا مبنی بر اینکه "دیگر نمی خواهد به دستورات موقت دادگاه حقوق بشر اروپا احترام بگذارد عصبانی و نگران بودند.
با این قانون جدید دولت "ریشی سوناک"، نخست وزیر انگلیس دیگر نمی خواهد به مهاجرانی که به طور نامنظم وارد این کشور می شوند این فرصت را بدهد که برای پناهندگی در انگلیس درخواست دهند. در عوض، آنها باید بتوانند به رواندا اخراج شوند و در آنجا درخواست پناهندگی دهند و صرف نظر از منشاء واقعی هیچ برنامه ای برای بازگشت آن ها به انگلیس وجود ندارد.
هدف از این مقررات جلوگیری از عبور پناهندگان از کانال انگلیسی مانش با قایق های کوچک است. دولت بریتانیا برای این معامله میلیون ها دلار به رواندا می پردازد. دادگاه عالی انگلیس این پیمان پناهندگی را غیرقانونی اعلام کرد. منتقدان این کشور آفریقای شرقی را به نقض حقوق بشر متهم می کنند.
این قانون جدید قصد دارد با اعلام رواندا به عنوان کشور ثالث امن و جلوگیری از درخواست تجدیدنظر در دادگاه های بریتانیا علیه اخراج، حکم دادگاه عالی را لغو کند. سازمان شورای پناهندگان که برای پناهنجویان در این کشور کمپین می کند، از این طرح انتقاد کرد و نسبت به هزینه های بالا، هرج و مرج و رنج انسانی هشدار داده است. این سازمان گفت که دولت به این ترتیب خطر گرفتار شدن ده ها هزار نفر در این سیستم را ایجاد می کند.
بعد از تصویب قانون اخراج پناهندگان به رواندا در پارلمان انگلیس سازمان ملل و شورای اروپایی هم انتقاد شدیدی به آن وارد کرده واین کشور را به نقض حقوق بشر متهم کردند.
موافقت پادشاه انگلیس با قانون ضد مهاجرتی روانداانتهای پیام/