به نقل از «الف»

اشتغال اصلی‌ترین نیاز استعدادهای برتر کشور/شرایط مناسب شود،کشور از ثمرات نخبگان بهره‌مند می‌شود

تاریخ انتشار: ۶ شهریور ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۵۸۶۱۰۳۱

 

به گزارش ایسنا، پانزدهمین دوره‌ المپیاد جهانی نجوم و اخترفیزیک از ۲۳ تا ۳۱ مرداد ماه امسال (۱۴ تا ۲۲ آگوست ۲۰۲۲) در شهر کوتایسی گرجستان برگزار شد و طی آن دانش‌آموزان ایرانی با دریافت مدال‌های رنگارنگ خوش درخشیدند. این دانش‌آموزان در حالی در این رقابت جهانی با کسب ۹ مدال طلا و یک مدال نقره، مقام اول جهان را به دست آوردند که سؤالات بی پاسخی در خصوص سرنوشت علمی و تحصیلی آنها مطرح می‌شود، ولی سرپرست تیم نجوم ایران معتقد است که معمولا درباره سرنوشت برگزیدگان این رقابت‌های علمی سؤالاتی مطرح می‌شود؛ در حالی که این سؤالات، سؤالاتی است که در همه زمان‌ها وجود دارد و لازم است برای پاسخگویی به آن، در مقیاس بزرگتری به آن توجه شود.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

 

وی امیدوار است که دانش آموزان منتخب المپیادهای علمی بتوانند در رشته‌های علوم پایه ادامه تحصیل دهند و تاکید دارد که سرمایه‌گذاری در حوزه علوم پایه زمان‌بر است و ممکن است ده‌ها سال طول بکشد تا نتیجه سرمایه‌گذاری‌های صورت گرفته در این حوزه علمی به بار بنشیند و خود را در قالب تولید ثروت و پیشرفت فناوری نشان دهد.

شناسایی بهترین‌ها، ماموریت همه المپیادها

دکتر حسین حقی، استاد دانشگاه تحصیلات تکمیلی علوم پایه زنجان و سرپرست تیم المپیاد نجوم و اختر فیزیک در گفت‌وگو با ایسنا، گفت: هدف اصلی برگزاری المپیادهای علمی جهانی چون فیزیک، شیمی، علوم کامپیوتر، زیست‌شناسی و اختر فیزیک ایجاد علاقه در دانش‌آموزان برای ادامه در رشته‌های علوم پایه است.

وی اظهار کرد: رشته‌های غیر علوم پایه مانند پزشکی و مهندسی به دلیل درآمدهای مالی دارای جذابیت‌هایی هستند و استعدادهای خوب معمولا جذب این رشته‌ها می‌شوند و فلسفه برگزاری المپیادهای علمی این بوده است که چگونه می‌توانیم استعدادهای برتر را به سمت رشته‌های علوم پایه هدایت کنیم؛ چرا که بنیان پیشرفت‌های علمی، بر اساس پیشرفت‌های علوم پایه است.

حقی، با بیان اینکه پیشرفت‌های علوم پایه در حوزه‌های علوم مهندسی و پزشکی به کار گرفته می‌شود، افزود: در ایران نیز با این هدف و رویکرد اصلی، به برگزاری المپیادها توجه شده است.

وی با اشاره به برگزاری پانزدهمین دوره المپیاد جهانی نجوم و اختر فیزیک (IOAA 2022) خاطر نشان کرد: این المپیاد هر ساله در یکی از کشورها برگزار می‌شود و پانزدهمین دوره این المپیاد در شهر کوتایسی گرجستان برگزار شده است.

سرپرست تیم المپیاد نجوم و اخترفیزیک با بیان اینکه در این دوره حدود ۲۵۰ دانش‌آموز از ۴۵ کشور در قالب ۵۰ تیم در این رقابت علمی جهانی حاضر شدند، ادامه داد: از آنجایی که کشورها مجاز هستند حداکثر دو تیم را برای این رقابت‌ها معرفی کنند، از این رو ۵ کشور دو تیم دانش‌آموزی به پانزدهمین دوره المپیاد نجوم و اخترفیزیک معرفی کرده بودند.

به گفته وی در المپیاد نجوم و اخترفیزیک ۲۰۲۲ تیم‌هایی از کشورهای آسیایی، امریکا و کانادا و برخی از کشورهای اروپایی چون انگلستان، آلمان، لهستان، سوئد، نروژ و پرتغال حضور داشتند.

استاد دانشگاه تحصیلات تکمیلی علوم پایه زنجان با بیان این که این المپیاد در سه بخش "تئوری"، "رصد" و "تحلیل داده" برگزار شده است، یادآور شد: این رقابت در مدت ۱۰ روز ادامه داشت و طی آن دانش‌آموزان در آزمون‌های مختلفی حاضر می‌شدند، از این رو می‌توان گفت که تیم‌های دانش آموزی در این المپیاد با یک ماراتن علمی مواجه بودند.

درخشش دانش آموزان ایرانی در المپیاد نجوم

وی تاکید کرد: دانش آموزان ایرانی تقریبا در همه بخش‌ها خوب ظاهر شدند و امسال نیز نتایج قابل توجهی را کسب کردند.

حقی، امتیاز کل آزمون‌های این المپیاد را ۶۰۰ ذکر کرد و ادامه داد: سطح آزمون‌های این دوره از المپیاد نجوم و اخترفیزیک بالا بوده و می‌توان گفت جزو سخت‌ترین دوره‌های برگزاری المپیاد بوده است، به گونه‌ای که میانگین کل نمرات شرکت‌کنندگان ۲۰۰ بوده است، در حالی که این میانگین در سال‌های گذشته در حدود ۳۰۰ بوده است.

به گفته وی در سال‌های گذشته برخی از تیم‌ها امتیاز نزدیک به ۶۰۰ نیز کسب کرده بودند، در حالی که بالاترین امتیاز در پانزدهمین دوره المپیاد نجوم و اخترفیزیک، ۴۲۰ بوده است.

سرپرست تیم دانش‌آموزی المپیاد نجوم و اخترفیزیک، با بیان اینکه این عدد نشان می‌دهد که سؤالات این دوره از المپیاد از پیچیدگی برخوردار بوده است، یادآور شد: ایران پیش از این دو بار مقام قهرمانی المپیاد نجوم و اخترفیزیک را کسب کرده بود؛ یک بار در سال ۲۰۱۵ در اندونزی با ۳ مدال طلا، ۴ مدال نقره و ۳ مدال برنز و بار دیگر در سال ۲۰۱۸ در چین با ۶ مدال طلا و ۳ نقره بوده است.

وی ادامه داد: در این دوره تیم‌ ایران با فاصله بسیار زیاد از سایر تیم‌ها توانست مقام اول را کسب کند و برای اولین بار در تاریخ المپیاد جهانی نجوم، کشوری توانست ۹ مدل طلا را از آن خود کند.

حقی، کسب یک مدال نقره را از دیگر دستاوردهای تیم‌های ایرانی در این دوره از رقابت‌ها دانست و خاطر نشان کرد: کشور امریکا با ۳ طلا، ۳ نقره و ۴ برنز و هند با ۳ مدال طلا و ۲ مدال نقره در رتبه‌های دوم و سوم این رقابت علمی جهانی قرار گرفتند.

وی اضافه کرد: کشورهای کانادا، آلمان، انگلستان، کره جنوبی، سنگاپور و برزیل در رده‌های بعدی قرار گرفتند.

رقابت عملی

سرپرست تیم المپیاد نجوم و اخترفیزیک به رقابت رصدی این رقابت علمی اشاره کرد و افزود: در این بخش چندین سؤال طراحی می‌شود و در یک شب با آسمان صاف، هر دانش آموزی در کنار یک ممتحن، به سؤالات رصدی پاسخ می‌دهد.

این استاد دانشگاه تحصیلات تکمیلی علوم پایه زنجان، پیدا کردن اجرام آسمانی، پیدا کردن ویژگی‌های رصدی و فیزیکی را از جمله موضوعات این بخش از رقابت‌های علمی جهانی ذکر کرد و یادآور شد: در سال جاری دانش‌آموزان هم در بخش نظری، هم در بخش رصدی و هم در بخش تحلیل داده خوب ظاهر شدند.

به گفته وی در بخش تحلیل داده این المپیاد، سؤالاتی از رصدهای نجومی در اختیار دانش‌آموزان قرار داده می‌شود و آنها باید با تحلیل علمی، اطلاعات علمی را از رصدها به دست بیاورند.

وی با بیان اینکه در سال‌های گذشته در بخش تئوری این المپیاد نمایش بهتری داشتیم، ادامه داد: در سال‌هایی، در بخش رصدی نمایش بهتری داشتیم، ولی در پانزدهمین دوره المپیاد نجوم در همه بخش‌ها، دستاوردهای خوبی داشتیم.

آموزش تیم‌ها برای آمادگی حضور در المپیاد

حقی، ارائه آموزش‌های تیم‌ها برای ایجاد آمادگی حضور در المپیاد را عمدتا در مدارس دانست و افزود: این آموزش‌ها توسط گروه‌های نجومی مختلف ارائه می‌شود و دانش‌آموزان در این دوره‌های آموزشی اطلاعات اولیه را کسب می‌کنند و می‌توانند در آزمون‌های مرحله اول و دوم المپیادها شرکت کنند.

وی مرحله اول المپیاد نجوم را در ماه‌های بهمن و اسفند دانست و خاطر نشان کرد: در این مرحله ۴۰۰ دانش‌آموز انتخاب می‌شوند و در مرحله دوم که معمولا در اردیبهشت ماه برگزار می‌شود، دانش‌آموزان منتخب در آزمون تشریحی حاضر می‌شوند که از تعداد ۴۰۰ نفر، ۴۰ نفر برگزیده می‌شوند.

سرپرست تیم دانش‌آموزی المپیاد نجوم و اخترفیزیک، ادامه داد: این تعداد در تابستان در یک دوره آموزشی دو ماهه، شرکت می‌کنند و در نهایت تعداد ۱۰ نفر حائز کسب مدال می‌شوند که در واقع این تعداد، اعضای تیم المپیاد جهانی را تشکیل می‌دهند و برای حضور در رقابت‌های جهانی آماده می‌شوند.

حقی اضافه کرد: در دوره دو ماهه آموزشی، آموزش‌هایی در حوزه‌های نظری و رصدی به آنها ارائه می‌شود. این روند آموزشی و انتخاب دانش آموزان برای حضور در رقابت‌های جهانی در بسیاری از کشورهای دنیا وجود دارد و ایران نیز در این قالب‌ها اقدام به پذیرش نفرات تیم می‌کند.

استاد دانشگاه تحصیلات تکمیلی علوم پایه زنجان با بیان اینکه نقش مربیان و مدرسان در موفقیت تیم‌ها بسیار جدی است، گفت: سرپرستان و مربیان در طول برگزاری المپیاد، وظایف سنگینی بر عهده دارند، از جمله اینکه سؤالات را به طور دقیق و درست برای دانش‌آموزان ترجمه کنند. این بخش بسیار مهم است؛ چرا که اگر اشتباه و یا نقصی در این بخش وجود داشته باشد، دانش‌آموزان متضرر می‌شوند.

حقی، ارائه نظرات و پیشنهادات درباره سؤالات را از دیگر وظایف سرپرستان تیم‌ها نام برد و گفت: یکی دیگر از نقش‌های مهم سرپرستان، تصحیح و اعتراض نسبت به امتیازات داده شده است. در برخی از موارد امتیازاتی که به دانش‌آموزان اعطا می‌شود، کم است و در این موارد نقش همراهان تیم و سرپرستان برجسته است.

سرنوشت برگزیدگان المپیادهای علمی

حقی با بیان اینکه وقتی موضوع المپیادها پیش کشیده می‌شود، معمولا درباره سرنوشت برگزیدگان این رقابت‌های علمی سؤالاتی مطرح می‌شود، در حالی که این سؤالات، سؤالاتی است که در همه زمان‌ها وجود دارد و لازم است برای پاسخگویی به آن، در مقیاس بزرگتری به آن توجه شود.

وی ادامه داد: المپیادها چه در سطح علمی و چه در سطح ورزشی ماموریت خود را انجام می‌دهند و ماموریت آنها شامل کشف استعدادها، پرورش آنها و کمک به افراد برای کشف استعدادهای آنها می‌شود.

سرپرست تیم المپیاد دانش‌آموزی، ماموریت المپیادهای علمی را ایجاد علاقه‌مندی افراد برای ورود به رشته‌های تحصیلی علوم پایه و رشته‌های تحصیلی خاص دانست و گفت: اینکه برگزیدگان این رقابت‌ها به چه سرنوشتی دچار می‌شوند، بستگی به شرایط سیاسی و اقتصادی و اجتماعی کشور دارد. در صورتی که شرایط مناسبی موجود باشد، دانش آموزان می‌توانند در دانشگاه‌ها ادامه تحصیل دهند و ثمره فعالیت‌های آنها نصیب کشور شود.

حقی اضافه کرد: ممکن است بسیاری از برگزیدگان المپیادها برای ادامه تحصیل به کشورهای دیگر مهاجرت کنند و این امری است که نه تنها برای برگزیدگان المپیادها بلکه برای بدنه بزرگتری از نخبگان کشور در حال رخ دادن است و امیدواریم مسؤولان ‌کشور تدابیر لازم را بیندیشند تا روند مهاجرت کاهش یابد.

وی اضافه کرد: بسیاری از کشورها هستند که دانش‌آموزان و دانشجویان برای ادامه تحصیل به این کشورها می‌روند، ولی مهم این است که شرایط به لحاظ شغلی در کشور ایجاد شود که آن‌ها بازگردند.

این استاد دانشگاه تحصیلات تکمیلی علوم پایه زنجان با تاکید بر اینکه نخبگان انتظارات زیادی ندارند، افزود: اصلی‌ترین نیازهای این افراد شغل مناسب است تا بتوانند استعدادهای خود را بروز دهند. این‌ها وظایف دولت است که زمینه‌ای را فراهم کند تا این دانش‌آموزان و دانشجویان بعد از فارغ‌التحصیلی‌ به کشور بازگردند.

وی ابراز امیدواری کرد که دانش‌آموزان منتخب المپیادها بتوانند در رشته‌های علوم پایه ادامه تحصیل دهند و انتظار داریم که مسؤولان نیز حمایت‌های لازم از علوم پایه را داشته باشند؛ چرا که این حوزه نیازمند سرمایه‌گذاری زیادی است و ده‌ها سال طول می‌کشد تا نتیجه سرمایه‌گذاری‌های صورت گرفته به بار بنشیند و خود را در قالب تولید ثروت و پیشرفت فناوری نشان دهد.

منبع: الف

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.alef.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «الف» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۵۸۶۱۰۳۱ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

مخبردزفولی: استقرار اقتصاد دانش پایه شرط مهم تحقق مرجعیت علمی است

به گزارش گروه آموزش و دانشگاه خبرگزاری علم و فناوری آنا، دکتر محمدرضا مخبردزفولی، رئیس فرهنگستان علوم در نشست مرجعیت علمی که در محل این فرهنگستان برگزار شد، اظهار کرد: برای مرجعیت علمی باید مشخص کنیم که الگوی توسعه داریم یا نه؟ برای توسعه دو راه منبع‌پایه یا دانش‌پایه وجود دارد که ناگزیزیم الگوی دانش‌پایه را انتخاب کنیم، یعنی اگر کشور می‌خواهد خودش را نجات دهد باید الگوی دانش‌پایه را انتخاب کند، نه اینکه از منابع و نفت استفاده نکنیم، ما تقریبا جزء کشورهای ثروتمند در حوزه منابع هستیم.

وی ادامه داد: تعداد زیادی از گزارش‌های یونسکو از وضعیت علم در جهان نشان می‌دهد که ایران از منبع‌پایه بودن به دانش‌پایه تغییر جهت داده است. یعنی دنیا متوجه این تغییر مسیر ما در علم شده است.

رئیس فرهنگستان علوم بیان کرد: در مسیر مرجعیت علمی نباید اتفاقات و داشته هایمان را نادیده بگیریم، در این زمینه در گزارشی در چهار برش ده ساله در نظر گرفته شده تا راهی را که در چهار دهه گذشته طی کردیم نمایان شود و فهرستی از موفقیت‌ها و ناکامی‌ها در این چهار دهه وجود داردکه باید مورد توجه قرار گیرد.

دکتر مخبر دزفولی گفت: برای دانش‌پایه شدن باید در دهه پنجم انقلاب اسلامی، استقرار اقتصاد دانش‌پایه مدّنظر باشد، کشوری که اقتصاد دانش‌پایه داشته باشد، موفق خواهد شد اما برای دانش‌پایه شدن به یک دهه فرصت نیاز داریم، باید بپذیریم که با این اقتصاد توأم با مشکلات فراوان کشور را نمی‌توان اداره کرد.

وی اضافه کرد: بعد از استقرار اقتصاد دانش‌پایه، مرجعیت علمی در دسترس خواهد بود، اینگونه دهه ششم انقلاب اسلامی، دهه مرجعیت علمی فناوری است، اگر اقتصاد دانش‌پایه شکل گیرد خو‌د به خود مرجعیت علمی شکل می‌گیرد.

رئیس فرهنگستان علوم تأکید کرد: مرجعیت علمی باید در شاخص رقابت‌پذیر جهانی باشد، در شرایط کنونی جهان؛ علم تنها منزلت فرهنگی نیست بلکه علم، قدرت و اقتدار است. باید مراجعه به کشور ما از سوی سایر کشورها افزایش یابد و آن هم برای خرید فناوری مورد نیاز زندگی و رفاه که شامل جنس و کالا، خدمات و فناوری دانشمندان، داروی، واکسن، خودرو، پوشاک، صنایع نظامی ایرانی است.

دکتر مخبر دزفولی افزود: برای رسیدن علم به فناوری به گذشت زمان نیاز است، در این زمینه سرمایه‌گذاری چین و آمریکا در علوم پایه چند ده برابر شده است، اما باید در نظر داشت که وضعیت کشور ما در مقایسه با سایر کشور جایگاه نسبتا بدی نیست، در رتبه ۲۵ اقتصاد جهانی قرار داریم، ۳۶ میلیون نیروی انسانی ۱۵ تا ۴۰ سال در کشور داریم که این پنجره بسیار ارزشمند است، ۱۴ میلیون تحصیلکرده دانشگاهی داریم، در تعداد دانش‌آموختگان مهندسی جزء چند کشور برتر هستیم، ظرفیت بالای پذیرش دانشجو در مقاطع مختلف، سه میلیون دانشجو و تعداد بالای اعضای هیئت علمی که بخش زیادی از آنها خانم‌ها هستند.

رئیس فرهنگستان علوم ادامه داد:‌ مرجعیت علمی با علم قدرت‌آفرین امکان‌پذیر است، شرط همه موفقیت‌ها صیانت از همه متخصصان است، مقابله با پدیده مهاجرت نخبگان در این مسیر بسیار مهم است، در این زمینه راه حل مقطعی و غیرعلمی راه‌گشا نیست، باید در نظر داشت که هزینه نگهداری نخبگان بسیار پایین‌تر از برگرداندن آنهاست. نظام باید تصمیم حساس در این باره بگیرد که آیا می‌خواهد سرمایه‌های انسانی را برای ساخت ایران قوی حفظ کند یا نه؟ چون جذب استعدادهای برتر جزء اولویت‌های آمریکا، اروپا و حتی چین و کشورهای منطقه است، اگر پاسخ مثبت است که می‌خواهیم به تمدن نوین اسلامی و ایران قوی برسیم باید چهار اولویت در دستور کار داشته باشد، منزلت، معیشت، شغل مناسب و فراهم کردن امکان پژوهش در مرزهای دانش. دولت و نظام در این زمینه وظیفه دارند وگرنه مهاجرت لاینحل می‌ماند.

وی عنوان کرد:‌ برای مرجعیت علمی باید اولویت‌ها را بیابیم و گره‌گشایی برای کشور داشته باشیم. اگر به نتیجه برسیم به سران کشور ارائه خواهیم کرد.

دکتر مخبر دزفولی اضافه کرد: ‌در حوزه مرجعیت علمی کارهای زیادی انجام شده اما همچنان ابهاماتی وجود دارد اینکه مرجعیت علمی به چه معناست، مهم است چرا که اگر تعریف روشن نداشته باشیم نمی‌توانیم مسیر روشنی را طراحی کنیم، در این مسیر باید تکلیف طبقه بندی علوم را نیز مشخص کنیم، علوم انسانی در این زمینه باید وارد عمل شود چرا که علم فقط علم تجربی نیست و اگر اینگونه کار کنیم به تمدن نوین اسلامی دست نمی‌یابیم.

رئیس فرهنگستان علوم گفت: اگر نگاه جزء نگرانه آفت است نگاه کل نگرانه کدام است؟ متخصصان غربی در این‌باره برنامه‌ریزی کرده‌اند، همچنین در مرجعیت علمی باید مشخص کنیم که مسیرمان چگونه است آیا می‌خواهیم مسیر قبلی را در پیش بگیریم یا مسیر جدیدی طراحی شده است. در روش شناسی برخی مباحث استخراج شده است اما همچنان سوالاتی وجود دارد که باید برای آنها پاسخ بیابیم.

دکتر مخبر دزفولی بیان کرد: الگوی حکمرانی برای رسیدن به مرجعیت علمی را باید مشخص کنیم در این زمینه هنوز تردید وجود دارد به همین دلیل فرهنگستان علوم موضوع مرجعیت علمی را قبول کرده است. بخشی از مرجعیت علمی در وزارت علوم بخشی از آن در معاونت علمی و فناوری رئیس جمهور، دانشگاه آزاد، وزارت آموزش و پرورش و وزارت بهداشت است بنابراین باید یک کلّ به هم پیوسته به این موضوع بپردازیم و یادمان نرود که موضوع مرجعیت علمی در انحصار یک دستگاه کشور نیست.

باید آسیب شناسی از وضعیت مرجعیت علمی داشته باشیم

دکتر علی اکبر صالحی، معاون پژوهشی فرهنگستان علوم در این نشست بیان کرد: باید آسیب شناسی از وضعیت مرجعیت علمی داشته باشیم، در سال‌های اخیر شیب خوبی در گسترش علم و فناوری داشتیم و علی رغم اشکالاتی که وجود داشت تعداد دانشجویان، دانشگاه‌ها، سرمایه‌گذاری در تجهیزات آزمایشگاهی افزایش پیدا کرد، به طوری که از ۲۰۰ هزار دانشجو به چهار و نیم میلیون دانشجو رسیدیم. جمهوری اسلامی در شرایطی این پیشرفت را محقق کرد که بسیار دشوار بود و از لحاظ مالی و تجهیزاتی با چالش‌هایی روبرو بود

وی ادامه داد: با این وجود شواهد نشان می‌دهد که برای دستیابی به مرجعیت علمی، نیروی انسانی کافی نداریم. در این زمینه برای مواجهه با مسئله مهاجرت باید راهکارهای واقعی در نظر گرفته شود، مرجعیت علمی باید در بستر واقعی مورد بحث قرار گیرد نشان دادن قله کافی نیست بلکه باید ابزار مورد نیاز آن نیز در نظر گرفته شود.

عضو فرهنگستان علوم گفت:‌ در مرجعیت و علمی باید اولویت بندی علمی صورت بگیرد تا بدانیم که در قرن ۲۱ در چه موضوعاتی می‌خواهیم تحول آفرین باشیم، در این مسیر باید پروژه‌های محوری تدوین شود، در مرجعیت علمی باید بر مبنای نوآوری عمل کنیم.

 

 

در ادامه دکتر ناصر باقری مقدم، دبیر شورای آینده نگاری فرهنگستان علوم گفت: مفهوم مرجعیت علمی اولین بار در سال ۱۳۸۴ توسط مقام معظم رهبری بیان شد از آن زمان تاکنون روی این مفهوم اقدامات زیادی صورت گرفته و در نقشه علمی کشور مورد اشاره بوده است اما از دو سال پیش از دفتر مقام معظم رهبری و موسسه نشر آثار ایشان دکتر مخبر و دکتر اسحاقی را مامور کردند تا در این زمینه کار کنند وزارت علوم و مرکز تحقیقات سیاست علمی کشور این موضوع را پیش بردند.

مصطفی قانعی، عضو پیوسته فرهنگستان علوم پزشکی در این نشست بیان کرد: توسعه مراکز تحول آفرین ماموریتگرا یکی از اولویت‌های نقشه راه دستیابی به مرجعیت علمی است در این زمینه تربیت نیروی انسانی و موضوع آمایش مطرح است برای تحقق آن وزارت علوم اقداماتی راه انجام داده است بنابراین می‌توان با آسیب‌شناسی این اقدامات موضوع مرجعیت علمی را با جدیت بیشتر دنبال کرد.

الزامات دستیابی به مرجعیت علمی چیست؟

دکتر موسوی موحدی، عضو پیوسته فرهنگستان علوم در این نشست اظهار کرد: فرهنگستان وقتی سیاستی را وضع می‌کند باید اجرایی شود، چرا که این گونه دانشمندان تراز اول جذب فرهنگستان‌ها می‌شود در این زمینه نواقصی وجود دارد که باید آنها را برطرف کنیم تا بتوانیم دانشمندان را جذب کنیم.

وی ادامه داد: در موضوع مرجعیت علمی باید مشخص کنیم که آیا دانشمندان ایرانی می‌خواهند آن را پیش ببرند یا اینکه به دانشمندان خارجی هم نیاز داریم، مرجعیت علمی نیازمند موسسات نهادی‌ است هچنین آزمایشگاه‌های ملی باید راه اندازی شود چرا که تبدیل دانش پایه به نوآوری و فناوری زمان‌بر است و علم هزینه دارد و باید بدانیم که علم به سرعت تبدیل به فناوری نمی‌شود.

این عضو فرهنگستان علوم گفت: ایران هم اکنون در دوران پسا مرجعیت قرار دارد، آن دوران مرجعیت علمی در گذشته باید احیا شود، این از طریق سیستم‌های مجازی که نه زمان دارند و نه مکان، امکان‌پذیر است. جلوگیری از مهاجرت استعدادهای علمی و خارج از کشور در مسیر مرجعیت نیروی انسانی از آموزش و پرورش باید مدنظر باشد، دسته‌بندی داده‌ها و به تصویر کشیدن آنها در مرجعیت علمی ضروری است.

دکتر مصطفی محقق داماد، عضو پیوسته فرهنگستان علوم در این نشست بیان کرد: در مسیر مرجعیت علمی باید مشخص کنیم که عمومی شدن علم را می‌خواهیم یا نه؟ باید مشخص کنیم که می‌‌خواهیم همه عالم باشند یا اینکه یک عده‌ای علم را در دست بگیرند.

ضرورت افزایش بودجه پژوهشی برای دستیابی به مرجعیت علمی

دکتر باقر لاریجانی، عضو پیوسته فرهنگستان علوم پزشکی در این نشست اظهار کرد: باید وضعیت کنونی علم مورد بررسی قرار گیرد و چگونگی دستیابی به مرجعیت علمی در ادامه تعریف شود، ترکیه و عربستان در علم از ما عقب‌تر بودند اما به خاطر بودجه‌هایی که برای مجلات در نظر گرفتند توانستند تولید علم خود را افزایش دهند، معتقد نیستم که همه چیز مقالات آی اس آی است اما باید بر اساس شاخص های جهانی عمل کنیم.

وی ادامه داد: ‌در مرجعیت علمی به نیروی انسانی کیفی نیاز داریم و باید جلوی مهاجرت گرفته شود، با بودجه نیم درصدی پژوهش از تولید ناخالص ملی نمی‌توانیم مرجع علمی باشیم از استادان علوم پایه در مرجعیت علمی باید حمایت شود.

عضو فرهنگستان علوم پزشکی ادامه داد: باید مشخص کنیم علم مورد نیاز فناوری جدید چیست و بر اساس آن برنامه‌ریزی کنیم همگرایی در علوم با ساختار اداری ایجاد نمی‌شود و باید روش‌های دیگری را در پیش بگیریم در این مسیر روسای دانشگاه با کیفیت انتخاب شوند تا بتوانند نقشه‌های راه را به درستی پیش ببرند.

دکتر حسن ظهور، عضو پیوسته فرهنگستان علوم نیز در این جلسه بیان کرد: در مرجعیت علمی باید منظورمان از فناوری و حتی مرجعیت علمی مشخص شود و زیر مجموعه‌های آن تعیین شود، در این زمینه فرهنگستان علوم می‌تواند اقدامات لازم را انجام دهد.

دکتر الهام یاوری، رئیس سمپاد در این نشست گفت: ضرورت دستیابی به مرجعیت علمی بر کسی پوشیده نیست چرا که اگر مرجعیت علمی نداشته باشیم مرعوب جوامع دیگر خواهیم شد در مرجعیت علمی باید رنگ و بوی ایرانی اسلامی را مد نظر داشته باشیم.

دکتر محمد هادی همایون، معاون علوم انسانی و هنر دانشگاه آزاد اسلامی نیز در این نشست بیان کرد: برای دستیابی به مرجعیت علمی نباید در موضوعات نظری باقی بمانیم البته نمی‌توانیم شتاب زده عمل کنیم باید به موضوعات از پایه بپردازیم و برای آنها مدل‌های عملیاتی طراحی کنیم.

همچنین در این نشست طرح مرکز سیاست علمی کشور برای دستیابی به مرجعیت علمی ارائه شد و حاضران نظرات اصلاحی خود را در این زمینه بیان کردند.

انتهای پیام/